Erdoğan, Irak ve Suriye’nin de adını geçirerek “terör tehdidi nereden geliyorsa kökünün mutlaka kazınacağını” söyledikten sonra şöyle dedi:“İnşallah önümüzdeki dönemde milletimize hem boydan boya tüm güney sınırlarımızın güvenliğini, hem insanımızın can ve mal emniyetini garanti altına alacak yeni müjdelerimiz olacaktır.

Meslektaşımız Okan Müderrisoğlu Rusya’yı bu başlıkta “istekli ya da konuya müdahil olma konusunda gayretli görüp görmediğini” kendisine sorduğunda, Fidan “İzlenimim şu...” diyerek, şöyle konuşuyor:“Eğer Şam yönetimi belli kritik konularda adım atmak isterse Rusların ben buna ‘hayır’ diyeceğini düşünmüyorum ama Rusların bu adımları atması için çok yoğun bir baskı yapacağını da düşünmüyorum ve görmüyorum da zaten.

Dünkü üçüncü yazımızda ise 2019 yılı ekim ayına gelindiğinde Türkiye’nin ısrarı karşısında konunun birden ciddiyet kazandığını anlatmıştık. Başkan Trump, 6 Ekim’deki telefon görüşmelerinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a Fırat’ın doğusunda tasarlanan “Güvenli Bölge” için mutabakatını bildirmiş, hatta aynı gün bir Beyaz Saray açıklamasıyla harekâtın “yakında başlayacağını” duyurmuştu.

Aynı zamanda 2019 Ocak ayında Suriye’den çekilmenin koşulları üzerinde Ankara ile Washington arasında ile ciddi bir çekişme meydana gelmişti. Bu gerilimin ardından Türkiye harekât konusunda frene basmıştı. Ancak bu süreçte Türkiye ile ABD arasında yaşanan bilek güreşinin çok önemli bir sonucu, Başkan Trump’ın Türkiye’nin Suriye’de Fırat’ın doğusunda sınıra bitişik alanda kurmak istediği “Güvenli Bölge” fikrini ilke olarak kabul etmiş olmasıydı.

DÜNKÜ yazımızda Donald Trump’ın Beyaz Saray’daki ilk döneminde 14 Aralık 2018 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la yaptığı bir görüşmeden kısa bir süre sonra 19 Aralık’ta Suriye’deki ABD askerlerini çekme kararını açıklaması ve bu hamlesinin ABD sisteminde büyük bir depreme yol açmasını anlattık.Trump ile görüşmesinden önce “Fırat’ın doğusundaki harekatın birkaç gün içinde başlayacağını” söyleyen Erdoğan da ABD Başkanı’nın 19 Aralık tarihli açıklamasından sonra söylem değişikliğine gitti.

Şöyle dedi Başkan Trump:  “IŞİD’e karşı kazandık. Bizim çocuklar, genç kadınlarımız, erkeklerimiz, hepsi dönüyor. Hemen dönüyorlar...”Trump, bu görüntülü mesajın yanı sıra aynı gün twitter’dan yaptığı bir diğer paylaşımda da “IŞİD’i Suriye’de yendik. Başkanlığımda orada bulunmamız için tek nedenim buydu...” dedi.

Trump, NATO üyesi bazı Avrupa ülkelerinin ittifaka mali yükümlülüklerini yerine getirmediklerine dikkat çekerek, Rusya’nın saldırısına uğramaları halinde bu ülkeleri “korumayacağını” söyledi.Yalnızca bunu söylemekle kalmadı Trump; Rusya’yı “bu ülkelere ne istiyorsa yapmaya teşvik edeceğini” de ekledi.*NATO’nun ünlü beşinci maddesi, “bir müttefike yapılmış olan saldırı bütün müttefiklere yönelmiş sayılır ve bütün müttefikler onun yardımına gelirler” şeklinde özetleyebileceğimiz bir karşılıklı taahhüdü içeriyor.

Trump’ın ocak ayının sonuna doğru yeniden Beyaz Saray’a dönmesiyle birlikte izleyeceği politikaların belli başlı uluslararası sorunlar, sürmekte olan krizler üzerinde ciddi sonuçlar doğurması beklenmelidir.*Bugünkü yazımızda Trump’ın ikinci dönem başkanlığının Türkiye’ye dönük muhtemel sonuçlarını değerlendirmeye çalışalım.

Gelgelelim seçim sonucunun bu saatlerde kesinleşmesi güç görünüyor.Seçimin bütün anketleri tersyüz edecek şekilde, majör bir farkla iki adaydan biri lehine süratle sonuçlanması ihtimali tümden dışlanmasa da, oy sayımının bir süre çekişmeli bir şekilde gitmesi muhtemel bir durumdur.Bunun temel bir nedeni, iki aday arasındaki yarışın ABD tarihinde nadir görülen bir şekilde çok yakın bir şekilde seyretmiş olmasıdır.

Oval Ofis’te Başkan Biden’ın övgülerini karşılayan muhatabı, 28 Şubat 2023 tarihinden beri Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (KRY) Cumhurbaşkanı olarak görev yapan ABD eğitimli, doktoralı, diplomat kökenli Nikos Christodoulides’ten başkası değildi.Biden, “Bu yıl, aynı zamanda adanın yapay bir şekilde bölünmesinin de 50’inci yıldönümü.

Özellikle geçen eylül ayının hemen başında Türkiye’nin örgüte üyelik için resmen başvurduğu yolundaki haberlerin ortalığa yayılmasının, hatta bu hususun üst düzey bir Kremlin yetkilisi tarafından teyit edilmesinin ardından Batı basınında, Batı merkezli birçok düşünce kuruluşunda Türkiye’nin BRICS açılımını konu alan birçok haber ve analiz yayımlandı.

Buna göre Türkiye, başını Rusya, Çin Halk Cumhuriyeti ve Hindistan gibi ülkelerin çektiği BRICS’in “üyesi” değil “ortağı” olacaktır.BRICS üyeleri arasında şekillenen mutabakat çerçevesinde örgüte katılmak isteyen yeni ülkelere artık üyelik değil, yalnızca “ortak devlet” (partner state) statüsü verilecektir. Bu, Türkiye gibi BRICS ile kurumsal işbirliği tesis etmek isteyen diğer ülkelere de uygulanacak olan bir statüdür.

Bu jestin kendisinin o an aklına gelen bir doğaçlama hareket olmadığını, önceden öçülmüş biçilmiş stratejik bir siyasi hamlenin başlama vuruşuna işaret ettiğini tahmin etmek güç değildi.Bahçeli’nin daha sonraki beyanlarından ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın MHP Lideri’nin “uzattığı eli” destekleyen ifadelerinden, başka adımların da muhtemel olduğu az çok hissediliyordu.

“Umut hakkı” ne olabilir?Bahçeli’nin açıklamasında herhangi bir şekilde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) atıf yok. Böyle olmakla birlikte, MHP liderinin açıklamasından bağımsız olarak da AİHM’nin bu tartışmayı yakından ilgilendiren bir kararı bulunuyor.Bununla AİHM’nin 18 Mart 2014 tarihinde Öcalan’la ilgili açıkladığı kararını kastediyoruz.

Beni bu düşünceye sevk eden, kendisinin ve başında bulunduğu, yönlendirdiği kriminal örgütün geride bıraktığımız on yıllar içinde dindarlık maskesi altında Türkiye’ye ve ülkemizin insanlarına yaptığı kötülüklerin devasa hacmiydi.Geriye dönüp baktığımızda, herkesin aklına öncelikle bu örgütün başta yargı, polis, ordu olmak üzere devletin hemen hemen her kademesine nüfuz etmiş operasyonel mensupları aracılığıyla düzenlediği sayısız kumpas, entrika ve bu şekilde mağdur ettiğibinlerce insan geliyor.

ABD’nin en saygın üniversitelerinden biri kabul edilen, Massachusetts Institute of Technology’de (M.I.T) öğretim üyesi olan Prof. Acemoğlu, bu ödülü birlikte araştırma yaptığı, kitap yazdığı her ikisi de Britanya doğumlu iki akademisyenle paylaştı.Bunlardan biri kendisi gibi M.I.T’de hoca olan Prof. Simon Johnson, diğeri ise Chicago Üniversitesi’nden Prof.

Almanya’nın Türkiye’ye Eurofighter uçakları satışı konusundaki vetosunu kaldırdığı haberleri bu görüşmeden sonra geldi. Scholz, New York görüşmesinin üzerinden bir ay bile geçmeden yarın İstanbul’a gelerek Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yeniden masaya oturacak.İstanbul buluşmasının New York’a kıyasla çok daha geniş kapsamlı bir çerçevede geçmesi beklenmelidir.

Tabii konu ulusal güvenlik olunca, devletin karar alma mekanizmasının işleyişinde tehdit değerlendirmeleri ve bu tehditlerin önceliklendirilmesinin önemli bir meşguliyet olduğunu da gözledim.Devletin güvenlik, savunma politikaları önemli ölçülerde bu tehdit değerlendirmelerine göre şekillendiriliyor. Bu değerlendirmeler, devletin bu alanlarda faaliyet gösteren kurumlarının görev talimatları açısından da kuşkusuz önem taşıyor.

İsrail, Yahudilik inancında Milat’tan 1312 yıl önce indiği kabul edilen Tevrat’ta yer alan bu vaat çerçevesinde Türkiye’nin topraklarına göz dikebilir mi? Türkiye’den toprak almak gibi bir hedefin peşine düşebilir mi?İşte yeni tartışma konularımız bu sorular...Bu sorulara yanıt aramak üzere yola çıkarken önce Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu konudaki açıklamalarını kısaca hatırlamamız gerekiyor.

MUSEVİLERİN kutsal kitabı Tevrat’ta geçen “Vadedilmiş Topraklar” ifadesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 1 Ekim tarihindeki TBMM konuşmasında yaptığı çıkışla birlikte Türkiye’nin en önemli tartışma başlıklarından biri haline geldi.Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsrail yönetimini “Vadedilmiş topraklar hezeyanıyla” hareket etmekle suçluyor, bu çerçevede Filistin ve Lübnan’dan sonra İsrail’in ileride Türkiye topraklarına da “göz dikeceğini” söylüyor.

Bu tarih, dünyanın her bir tarafında 7 Ekim’de başlayan ve giderek yayılma eğilimi gösteren savaş sarmalıyla ilgili çok yönlü bir muhasebe yapılmasına da vesile oluşturdu.Muhasebede herkesin üzerinde birleştiği temel nokta, savaşın daha ne kadar genişleyeceği, ne zaman ve nasıl sonuçlanacağı hususlarında bu aşamada hiçbir iyimser tahminin yürütülemiyor oluşudur.

İSRAİL’in önce Lübnan’da Hizbullah örgütüne çağrı cihazlarını patlatarak vurduğu ağır darbe, ardından lideri Hasan Nasrallah’ı Beyrut’ta yeraltındaki korumalı sığınağında öldürmesi, ayrıca örgütün birçok üst kademe yöneticisini ortadan kaldırması; bu hareketlere İran’ın İsrail’e balistik füzelerle saldırarak karşılık vermesiyle birlikte, bulunduğumuz bölge şiddetli bir savaş döngüsüne kilitlenmiştir.

Türkiye’nin başını Rusya ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin çektiği BRICS örgütüne üyelik meselesinin nasıl bir şekil alacağı, dış politika ile ilgilenen çevrelerde giderek daha çok merak uyandıran bir nitelik kazanmaya başladı.Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un geçen cumartesi günü yaptığı bir açıklamada BRICS’e “tam üye” statüsünde yeni üyelerin katılımına oldukça mesafeli bir bakış sergilemesi, bunun yerine “ortak ülke” gibi kategoriler üzerinde durması, bu meseleyle ilgili soruların daha da ön plana çıkmasına yol açtı.

CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip Erdoğan, geçen hafta Türk Müteahhitler Birliği’nin düzenlediği başarı ödülleri toplantısına katılarak, burada yaptığı konuşmada müteahhitlerimizin yurtdışında gerçekleştirdikleri projelerle elde ettiği başarılardan övgüyle söz etti.Gerçekten de rakamlar üzerinden baktığımızda Türk müteahhitlerinin yurtdışında 1972 yılında başlayan serüvenleri geçen yarım yüzyılı aşkın süre içinde etkileyici bir noktaya ulaşmıştır.

CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip Erdoğan’ın önceki gün New York’ta Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na hitaben yaptığı konuşma, 24 Eylül 2024 tarihi itibarıyla dünyanın temel meselelerine ve bu arada Türkiye’nin dış politikasındaki bazı ana sorunlara bakışını okuyabilmek bakımından önemli bir referans metin olarak görülebilir.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, önceki gün Anadolu Ajansı’nın “Editör Masası” programında bir konuyu geniş bir şekilde değerlendirdikten sonra şöyle dedi:“Bu konunun artık iki ülke ilişkilerinde bir ayak bağı olduğu konusunda en azından her iki taraf da hem fikir, onu söyleyeyim...”Peki Fidan’ın “Ayak bağı” olarak nitelendirdiği konu neydi?Kendisinin kastettiği, 2019 yılında 1) Önce Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemleri almış olması, 2) Bunun üzerine ABD’nin Türkiye’yi F-35 savaş uçağı ortak üretim programından çıkartması ve 3) Ayrıca, Türkiye’yi CAATSA yaptırımlarına dahil etmesinin, iç içe geçerek Ankara-Washington ilişkilerinde yaratmış olduğu karmaşık kriz durumudur.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun yapabileceği kötülüklerin sınırsızlığına bu kez Lübnan’da Hizbullah’ı hedef alan ve bütün savaş konseptlerini de altüst eden son saldırısında tanıklık ettik.Önce çağrı cihazlarının, ardından telsizlerin içlerine yerleştirilen patlayıcıların dışarıdan gönderilen bir sinyalle ateşlenerek birer bombaya dönüştürülmesi, önceden emsaline pek rastlamadığımız bir savaş yöntemi.

Kara Harp Okulu’nda geçen 30 Ağustos’ta düzenlenen mezuniyet töreninden sonra çok sayıda genç teğmenin toplanıp kılıç çatarak “Mustafa Kemal’in askerleriyiz” mesajıyla sonuçlanan ikinci bir yemin etmeleri, kendilerini Atatürk ideallerine bağlı hisseden vatandaşlar tarafından memnuniyetiyle karşılanmıştır.Özellikle 15 Temmuz darbe girişimi sonrasındaki dönemde Harp Okulları’nı konu alan kimi tartışmalar ve iddiaların ardından Türk Silahlı Kuvvetleri’ne subay yetiştiren en önemli kurumlardan birinden mezun olan öğrenciler arasında Atatürkçü damarın ne kadar kuvvetli olduğu etkileyici bir şekilde görülmüş olunmalıdır.

Galiba BRICS konusunda yaşanmakta olan karışıklığın gerisinde, öncelikle Türkiye’nin bu örgüte üyelik başvurusunda bulunduğu yolundaki resmi açıklamanın Rusya’dan gelmesi yatıyor.Rusya Lideri Vladimir Putin’in dış politika danışmanı Yuri Uşakov, 4 Eylül’deki açıklamasında “Türkiye tam üyelik için başvurdu. Bunu değerlendireceğiz” diye konuştu.

RUS medya grubu RBC’nin muhabiri, geçen cuma günü Vladivostok’ta düzenlenen “Doğu Ekonomi Forumu” toplantısı sırasında Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’a Türkiye’nin BRICS’e üyeliği meselesini sormasaydı, BRICS örgütüne katılım sürecinde bazı “kriterler” ve “değerler”in söz konusu olduğu, kamuoyunun dikkatine bu kadar açık bir şekilde gelmeyecekti herhalde.

BÖLÜM 1Adının parolaya konu olduğunu Ecevit’in havalimanındaki açıklamasıyla öğrendiGEÇEN hafta çarşamba günü, yani 14 Ağustos tarihi, Türkiye’nin Kıbrıs Barış Harekâtı’nın ikinci aşamasının başlangıcının 50’inci yıldönümüydü.Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 20 Temmuz 1974 tarihinde başladığı ve iki gün süren birinci harekâtının sahadaki en önemli sonucu, adanın kuzeyinde Girne ile Lefkoşa arasındaki hattın tutulabilmesi olmuştu.

Dünkü yazımızda, geride bıraktığımız 40 yıl boyunca PKK’nın Irak’ta yerleşmiş olması nedeniyle güney komşumuzdan Türkiye’ye doğrudan terör olarak yansıyan büyük güvenlik tehdidini ve bu tehdidin iki ülke arasındaki ilişkileri nasıl etkilediğini anlatmaya çalıştık.PKK’nın kendisine bu ülkede barınak bulmasının oluşturduğu güvenlik risklerinin yönetilmesi, bu tehdide karşılık verilmesi, geçen 40 yıl zarfında Türkiye’nin hayati önceliklerinden biri olmuştur.

PKK’nın 15 Ağustos 1984 tarihinde gerçekleştirdiği Eruh ve Şemdinli baskınları, PKK terörünün başlangıç noktası olarak kabul edilir. Özellikle 1984 yılında başlayan ve süreklilik gösteren Türkiye’nin Kuzey Irak’a dönük sınır ötesi harekâtları, her seferinde önemli siyasi ve askeri sonuçlar yaratan bir egzersiz olarak Türkiye’nin gündemine girmiştir.

BİR kez daha bütün çirkinliğiyle bir şiddet eylemine tanıklık etmeye maruz kaldık. Şiddet, yine gözümüze sokuldu.Haberin DevamıÜstelik, şiddet bu kez Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında sergileniyor ve parlamentonun kürsüsünde konuşan bir milletvekilini hedef alıyordu.Hani söz ederken sıkça “Gazi Meclis” diyerek Milli Mücadele’deki tarihi rolünü övdüğümüz, bu mücadelenin önemli bir aktörü olan o yüce mekânda.

GERİDE bıraktığımız günler Türkiye’nin Kıbrıs Barış Harekâtı’nın 50’inci yıldönümü dolayısıyla bir dizi kutlamayı, etkinliği ve tartışmayı da beraberinde getirdi. Bu vesileyle muhtelif kaynakların üzerinden giderken, hem Barış Harekâtı hem de Türk-ABD ilişkileri açısından önem taşıdığını düşündüğüm ama bir şekilde dikkatimden kaçmış olduğunu fark ettiğim bir konuyla karşılaştım.

İKİ gündür Hatay’a komşu İdlib bölgesi ağırlıklı olarak yaptığımız Suriye değerlendirmelerinin ardından serinin son yazısında bu kez Fırat’ın doğusuna geçtiğimizde, bu coğrafyadaki bir dizi dikkat çekici hadiseye odaklanmamız gerekiyor.Haberin DevamıBunlardan birincisi, yakın zamanda Kobani’de, yani Şanlıurfa Suruç’un hemen karşısındaki bölgede Ruslarla Esad rejiminin birlikte kurmuş oldukları bir askeri üssün devreye girmesidir.

SURİYE ile normalleşme hedefinin gündeme yerleşmesiyle birlikte, terörle mücadele başlığı bu dosyanın en kritik konularından biri olarak karşımıza çıkıyor.Bu çerçevede PKK’nın Suriye’deki askeri uzantısı olan YPG’nin ana omurgasını oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG), Türkiye açısından en hassas meseleler arasında yer alıyor.

Yazı dizimizin dünkü bölümünde Suriye’de iç savaşın patlak verdiği 2011 yılından itibaren Milli Güvenlik Kurulu açıklamaları üzerinden Türkiye’nin bu ülke karşısında devlet politikası olarak ifade ettiği siyasetin geçirdiği aşamaları değerlendirmek üzere yola koyulmuştuk.Bunu yaparken ilk bölümde kronolojik olarak 2011 yılından 2018 yılına kadar olan dokuz yıllık döneme odaklandık.

Uzun yıllardan sonra Türkiye ile Suriye arasında bir normalleşme döneminin başlaması ihtimaliyle ilgili bir hareketliliğe tanıklık ediyoruz; tabii, geçen yıl seçimden hemen önce yapılan deneme hariç tutulursa...Bu hareketlilik, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bundan kısa bir süre önce Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile yeniden diyaloğa girmek üzere yaptığı bir dizi çağrıyla birlikte ortaya çıktı.

Kendinizi bir an için İran’ın yeni seçilmiş Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın yerine koyun. Seçimi bin bir güçlükle kazanıp resmen göreve başlıyorsunuz.Bu vesileyle düzenlenen törene katılmak üzere Tahran’a gelen bir yabancı konuğunuz burada İsrail’in düzenlediği bir saldırıya hedef olup hayatını kaybediyor.Üstelik yeni cumhurbaşkanı, İran’ın ölçüleri içinde ülkede reformcu bir çizgiyi temsil ediyor.

DIŞİŞLERİ Bakanı Hakan Fidan’ın geçen hafta ‘Sky News Arabia’ isimli TV kanalına verdiği mülakatında ilginç bir önerisiyle karşılaştım.Fidan, açıklamalarında İsrail’in Gazze’ye saldırısıyla ortaya çıkan son krize iki devletli kalıcı bir çözüm bulunması sonrasında girilecek dönemde Türkiye ile Arap ülkelerinin bir “güvenlik ittifakı” oluşturmaları ihtiyacından söz ediyor.

GEÇEN hafta bugün Kıbrıs Barış Harekâtı’nın 50’nci yıldönümüydü.Bu vesileyle gazetelerde, TV kanallarında harekâtı konu alan pek çok yayın yapıldı. Biz de bugünkü yazımızda yakın zamanda bir seri olarak yayımlanmış olan kayda değer iki belgesel kitaba odaklanarak, Türkiye’nin askeri müdahalesinin yeterince üzerinde durulmayan hava cephesine yakından bakmak istiyoruz.