Suriye’nin batısında, 27 Kasım’da Esat rejiminin ve Rusya’nın başlattığı çatışmalar, onların ve hemen herkesin şaşkınlıkla karşıladığı gelişmelere yol açtı. Cihatçı HTŞ (Heyet-i Tahrir-üş Şam) örgütü, üstlendiği İdlib’den hareketle Esat’ın elindeki Halep’i ele geçirdi.Esat’ın Halep’i elinde tutamaması, askeri gücünün ne kadar zayıf olduğunu gösteriyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan çok seyrek olarak “özeleştiri” yapıyor. “İstanbul’a biz de ihanet ettik” sözü böyleydi.Yıllar sonra, ekonomi politikası hakkında da “özeleştiri” yaptı:“Küresel ve bölgesel krizlerin etkisiyle yaşadığımız ekonomik sıkıntılar, bizim kimi eksik ve yanlışlarımızla birleşince, milyonlarca insanı istemeye istemeye gidip CHP’ye oy vermek zorunda bıraktı… Bu bir özeleştiridir.

Kreş tartışması iktidarın partizanlığını gösteren pek çok örnekten biri.Bizde her devirde partizanlık oldu fakat gerek uzun meslek hayatımda, gerek yakın tarih okumalarımda partizanlığın böylesini görmedim.Demokrat Parti’nin partizanlığı ve muhalefete tahammülsüzlüğü hatırlanabilir. Fakat bu, Metin Toker’in de yazdığı gibi, Bayar ve Menderes’in, özellikle de Bayar’ın “Atatürk ve İsmet Paşa’nın hükümet etme usulleri” içinde yetişmiş olmalarından ileri geliyordu.

MHP lideri Bahçeli, dün grup konuşmasında “İmralı ile DEM arasındaki yüz yüze görüşme bekletilmeden gerçekleşmelidir” dedi. Öcalan’ı Meclis’e getirip DEM grubunda konuşturma fikri zaten olacak şey değildi, çok tepki çekmişti.Biliyorsunuz, Öcalan ağırlaştırılmış müebbed hapis hükümlüsü olarak “tecrit”te tutuluyor. Bakanlık izni olmadan akraba ve avukatlarıyla bile görüşemez.

Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi var. Bunun ‘başkanlık sistemi’ olduğu söyleniyor ama değil. Bizdeki, dünyada benzeri olmayan bir sistem.Trump’ın bakan atama çalışmaları, bizdeki sistemin başkanlık sistemi olmadığını gösteren bir örnektir.Seçimlerde kesin bir zafer kazanan Trump Adalet Bakanlığı için Matt Gaetz’i aday yapacağını açıklamıştı.

Çarpıcı bir haber: 10 ayda 12 bin şirket kapanmış, kepenk indirmiş. Geçen yıl aynı dönemde kapanan şirket sayısından yüzde 20 daha fazla…Aynı dönemde yeni kurulan şirket sayısı ise 91 bin…Demek ki bir taraf çökerken, öbür tarafta bir dinamizm var. Ekonomideki sıkıntıyı yansıtan husus, kurulan şirketlerin hız kesmesi, kapanan şirketlerin hızlanması.

Führer Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yuav Gallant hakkında Uluslararası Ceza Mahkemesi veya Divanı “tutuklama emri” çıkardı. İsrail faşizminin führeri Netanyahu malum… O zamanki Savunma Bakanı Gallant’ı hatırladınız mı? İsrail bombardımanın ardından, harabeler altından çıkarılan Tatari ailesine mensup; bir çocuk hatırlatıldığında “bunlar insansı hayvanlar… Biz de ona göre hareket ediyoruz” demişti! “Gazze’ye su yok, elektrik yol, yakıt yok” diye eklemişti.

Hamas 7 Ekim 2023’te, İsrail’e attığı füzelerle 1.200 İsrailliyi öldürdü. Faşist Netanhahu’nun başlattığı saldırıda katledilen Filistinli sayısı 43 bini geçti, Lübnan’daki İsrail saldırısında da ölü sayısı 4 bin…Bu bir misilleme değil, kelimenin gerçek anlamıyla soykırımdır.Arkasını Amerika’ya dayayan İsrail’e insanlık vicdanı ne kadar tepki gösterse de etkili bir siyasi tepki yok! Araplar da Suudi Veliahd Bin Salman’ın deyişiyle “ilgisiz!”ABD ile vardığı anlaşma üzerine Katar, Hamas’ın resmi bir bürosunu açtığı gibi İsrail’le olan ateşkes görüşmelerinde de arabuluculuk ediyor.

Yine ‘Atatürk yaşasaydı’ demagojisi… Daha önce yazmıştım, Atatürk veya başka bir büyük lider hakkında “yaşasaydı…” diye ileri sürülen iddiaların hepsi boş spekülasyondur. Çünkü “yaşasaydı” diye düşünürken kendi zihnimizdeki kalıplarla kurgu yapmış oluruz. Bir başkası da kendi zihnindeki kurgularla farklı bir demagoji yapmış olur.

Bu sütunda kişisel polemiklere girmeyi sevmem. Fakat konu adalet olunca uzunca bir süredir isim vererek Adalet Bakanlarını eleştiriyorum.Abdülhamid Gül’ü hariç tutarım. Samimiyetle bir şeyler yapmak istedi. En azından konuşmaları bir hukukçuya yakışan üsluptaydı. “Efsanelerle yazılmış iddianameler”i eleştirirdi. Çok sayıda hukuk fakültesi binası açılmasını eleştirmişti, ‘bina’ diyorum çünkü profesörsüz fakülteler bunlar… Gül, cesaretle “hakimlere coğrafi teminat” tanınmasını da gündeme getirmişti ama onun görevden alınmasıyla konu unutuldu gitti.

Popülist otoriterliğin yükselme çağında ABD bilhassa önemli. Çünkü ABD sadece askeri değil, iktisadi ve teknolojik olarak da süper güç… Her şey bir tarafa, Fed’in faiz kararı dünya piyasalarını nasıl etkiliyor, görüyorsunuz.Trump’ın tercih ettiği isimler nasıl bir aşırı sağcı olduğunu ortaya koyuyor. Bu Türkiye ve dünya için kaygı verici bir durumdur.

Atatürk ya da tarihte büyük roller oynamış liderler için “yaşasaydı…” diyerek ölçülü, ölçüsüz birçok spekülasyon yapılabilir.Cumhurbaşkanı Erdoğan da 10 Kasım Atatürk’ü Anma töreninde şöyle konuştu:“Şayet Gazi'nin ömrü ve sağlığı en azından bir 10 yıl daha ülkeyi yönetmeye el verseydi, hiç şüphesiz İkinci Cihan Harbi sonrası bambaşka bir Türkiye görecektik.

Donald Trump beklendiği gibi seçim zaferi kazandı. İyice bilenmiş egosuyla ve güç hırsıyla dört yıl süreyle Amerika’yı yönetecek. Biden gibi artık akli melekeleri sıkıntılı, ardından da Harris gibi düşük profilli isimler karşısında muazzam hırsından kaynaklanan müthiş enerjisiyle Trump’ın kazanacağı aşağı yukarı belliydi.

Devlet Bahçeli’nin bilinen çıkışı üzerine bir gelişme, bir yumuşama mı olacak diye beklerken, iktidarın dikkatsiz ve yargısız “kayyım” operasyonu derin bir hayal kırıklığı yarattı…Daha önemlisi, DEM Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan, şu sözleriyle bütün umutların üzerine bir ‘Şeyh Sait bombası’ attı, bütün umutları sabote etti:“Çok iyi bilsinler ki Şeyh Saitler, Seyit Rızalar, Mazlumlar, Denizler, Sakineler ne yaptıysa Kürt halkı, Türkiye halkları da onların yaptıklarını yapacaktır!”Hani müzakere, diyalog, demokratik yöntemler deniliyordu ya.

Cumhurbaşkanı Erdoğan bir süredir “iç cephe” kavramını kullanıyor. 30 Ağustos konuşmasında bu vurgu vardı. New York’ta Türk Evi’ndeki konuşmasında aynı vurguyu yaptı.1 Ekim’de yasama yılını açış konuşmasında ve 29 Ekim Cumhuriyet bayramı konuşmasında “iç cephe” vurgusunu sürdürdü.Konuşmaları, kendi ifadeleriyle, fitne girişimleri karsısında “iç cepheyi sağlam tutmak” ve “şer odakları, biz oldukça emellerine ulaşamayacak” şeklinde özetlenebilir.

Eskiden yaygın bilinmeyen, sadece emniyet bürokrasisinde kullanılan “iltisak” kelimesi 15 Temmuz darbe teşebbüsünden beri hukuk hayatımızda sıkça kullanılan ve artık kitlelerce de bilinen bir kavram oldu.Yargısız işten atmaların da sebepsiz tutuklamaların gerekçisi olarak kullanıldı.Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer’in tutuklanmasında yine “iltisak” önemli rol oynadı…Öyle bir atmosfer oluştu ki, Adalet Bakanlığı istatistiklerine göre 2023 yılında “şüpheli” sayılarak haklarında işlem yapılan kişi sayısı 13 milyon, 199 bin 914’dir! Bir toplumda bu kadar “şüpheli” bulunması, ama aynı zamanda “cezasızlık” duygusunun artması vahim bir tablodur.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son grup konuşması büyük bir ‘diplomatik’ dikkatle hazırlanmıştı. Bahçeli’yi “tarihe istikamet çizen bir lider” olarak öven, Türk-Kürt kardeşliği yücelten uzun bir konuşmaydı. Bahçeli’ye destek olarak değerlendirdi.Doğrusu, Erdoğan hayatında hiçbir lidere yapmadığı övgüleri Bahçeli’ye yaptı fakat Bahçeli’nin ortaya koyduğu “İmralı-DEM adresi”ni kesin olarak reddetti.

Bahçeli’nin, kendisinden hiç beklenmeyen bir çıkışla, Öcalan’ın Meclis’e gelerek DEM grubunda PKK’yı dağıtmasını açıklamaya çağırması siyasette yeni bir iklim yarattı: Yoğun tartışmalar içinde “çözüm” kavramı daha çok konuşuluyor.En önemlisi, artık DEM’in ve İmralı’nın MHP tarafından “adres” kabul edilmesidir:“Ne Kandil, ne de Edirne; adres İmralı’dan DEM’e uzansın, bu ağır ve tarihi terör sorunu ülke gündeminden tamamen çıkarılsın.

Türkiye çok büyük bir tecrübe yaşadı. Uzun süreli ve maliyeti çok ağır, hasarı büyük bir tecrübe… 2014’ten itibaren emirle faiz indirtme politikası izlendi, 2018’de CB sisteminde Merkez Bankası’nın bağımsızlığı kaldırılarak faizler emirle indirtildi….Enflasyon reel olarak üç haneli rakamlara çıktı… Gelir dağılımı bozuldu.

MHP lideri Devlet Bahçeli, 22 Ekim günlü konuşmasında, Öcalan’ın Meclis’e gelip DEM grubunda konuşarak PKK’yı “lağvettiğini” açıklamasını istedi.İlginçtir, dört yıldır kimseyle görüştürülmeyen Abdullah Öcalan’ın, ertesi gün, 23 Ekim’de İmralı’da bir ziyaretçisi vardı: Yeğeni ve Şanlıurfa DEM milletvekili Ömer Öcalan İmralı’da Öcalan’la görüşüyordu, istediği izin o gün çıkmıştı.

MHP lideri Bahçeli, Kürt meselesi hakkında sürpriz konuşmalarına devam ediyor.İlk defa “Kürt kardeşlerimin sorunu” kavramını kullandı.Dahası, Öcalan hakkında söyledikleri:“Yeni çözüm sürecine değil ortak akla ihtiyaç var… Kürt kardeşlerimin sorununu çözmek elbette mecburidir. Ama kolektif kimlik ve etnik bir temelde çözüme atıf yapmak vahim bir tehlikedir…Terörist başının tecridi kaldırılsın talebi geliyor.

Uhrevi tarafı elbette ‘mahkeme-i kübra’ya ait… Fakat yaşananlara bakmalı, dersler çıkarmalıyız.Hareket’in “mahrem” yönü ortaya çıkıncaya kadar, görünen fotoğrafı nasıldı? İyi eğitimli, saygılı, açık fikirli, medeni davranışlı dindar insanlar… İçlerinde profesörler, iş adamları, yüksek düzeyde uzmanlar vardı. Başarılı okullar açıyorlardı.

Türkiye hiçbir ödemde ahlaken bugünkü kadar çürümemişti. Nihayet yeni doğan bebeklerin hayatı üzerinde ahlaksız kazanç sağlayan şebekeyi de gördük. Üstelik bunlar ‘Hipokrat yemini’ etmiş, hayatlarımızı emanet ettiğimiz sağlık personeli…Yolsuzluklar, usulsüzlükler, haksız kazançlar, nüfuz suistimalleri, kayırmalar, ballı ihaleler, torpilli atamalar, rant lütufları, köşe dönmeler… Elbette her mesleğin, bu arada sağlıkçıların büyük çoğunluğunu tenzih ederim.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakci, Ürdün Kralı Abdulah’ı ziyaret etti. Belli ki İran siyasi destek arıyor. Fakat Kral Abdullah bu yönde bir imada bile bulunmadı. Aksine şu açıklamayı yaptı:“Ürdün kesinlikle bölgesel çatışmaların arenası olmayacak!"Türkiye Cumhurbaşkanı ise, ülkenin “İsrail’in hedefi” olduğunu, hatta “tehlikenin yaklaştığını” bile söyledi:“İsrail durdurulmadığı takdirde bu yayılmacılığın nereye uzanacağını tahmin edebiliyoruz.

Nobel İktisat Ödülü’nü kazanan Prof. Daron Acemoğlu sade iktisat sahasında değil, ‘tarih felsefesi’ alanında da bu büyük ödülü çoktandır hak etmiş bir bilim insanıdır.Başka örneklerinde olduğu gibi, bu ödül de Acemoğlu ile birlikte Simon Johnson ve James A. Robinson’a verildi. Çünkü ödül kazandıran eserlerde bu üç imza var.

Belli ki Cumhurbaşkanı “yeni anayasa” konusunda bu defa DEM’le işbirliği yaparak “atı alıp Üsküdar’ı geçmek” istiyor. Bahçeli’nin DEM sıralarına giderek tokalaşması, bu yeni stratejinin bir işaretiymiş, anlaşıldı.DEM’le tokalaşmak artık “milli birlik mesajı”dır. DEM’le anayasa yapmaya niye “milli kardeşlik” demesinler, değil mi?!DEM’le anlaşmaları mümkün mü?Bahçeli Başkanlık sistemi ve Erdoğan hakkında demediğini bırakmamıştı ama CB sistemini beraber getirdiler.

CHP lideri Özgür Özel, Mudanya Belediyesi’nin düzenlediği ‘kamusal’ nitelikli bir törende, “CHP marşı”nın çalınmasını eleştirdi.Tören, belediye tarafından Mudanya Mütarekesi’nin yıldönümü vesileyle düzenlenmişti. Mondros’u yırtan, Lozan’ın da temellerini atan Mudanya Mütarekesi, elbette bir partinin değildir, milli tarihimizin bir eseridir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, belli ki siyasette yumuşamaya ihtiyaç duyuyor. Fakat bu, maalesef toplumda gerilim yaratan politikalarının yumuşaması değil, üslubun yumuşaması… Bunu kendisi de ifade etti:“Biz yeni yasama yılında siyasette artık farklı bir üslup ve söylem istiyoruz…”Bu konuda ortağı Devlet Bahçeli ile de anlaşmışlar.

MHP lideri Bahçeli’nin Meclis açıldığı gün DEP grubuna giderek tokalaşması doğru bir davranıştı. Zira o seçmen kitlesine dayalı partileri dışlamak değil, sistem içinde bulundurmak, normal ilişkiler halinde olmak gerekir.Ama ister istemez insanın aklına geliyor; Bahçeli’nin DEM hakkındaki eski sözleri, hatta DEM’i kapatmıyor diye AYM’ye yaptığı hakaretler?!.

Parti kavgalarına, hatta lider kavgalarına kilitlenmiş zihinlerimiz, Türkiye’nin temel sorunlarını yeterince kavrayamıyor. Bu temel sorunlardan biri, siyasi hayatımızda sağıyla ve soluyla ‘merkez’in zayıf, çatışmacı ideolojik davranışların ise etkili olmasıdır.Bu yüzden uzlaşarak anayasa yapamıyoruz. Partilerin çelişen oy hesapları önemli bir faktör ama asıl sorun, temel anayasal kavramlar konusunda “merkezî” bir anlayış birliğinin olmamasıdır.

İsrail saldırgan bir devlet. Kurulduğu günden beri sınırlarını askeri işgallerle, militarist güç kullanımıyla genişleten, MB kararlarını dinlemeyen bir haydut devlet. Haydutluğunu Gazze’de soykırım yaparak gösteriyor. Güney Lübnan’ı işgal ederek gösteriyor. BM Genel Sekreteri Anatonino Guterres’i diplomatik “istenmeyen adam” ilan edecek kadar pervasız bir devlet.

İsrail Lübnan’a saldıracağını günler önce açıkladı. Tipik bir Nazi karakteri olan Savunma Bakanı Yoav Gallant, “Hizbullah’a karşı savaşın bir sonraki aşamasının çok yakında başlayacağız” diye konuşmasından 24 saat sonra tanklar Lübnan topraklarına girdi.Nazi karakterli diyorum, Gazzeliler hakkında “insansı yaratıklar” diye Nazi diliyle konuşmuştu.

Ülkemizde hukuk sorunları ve kişinin hürriyetlerine saygısızlık sokaklarda magandalarla ortaya çıkıyor.Resmi alanda karakollarda kötü muamele ile başlıyor, yukarı çıktıkça “delilsiz suç” kavramına kadar tırmanıyor.Yazar arkadaşımız Elif Çakır’ın, sırf isim benzerliği yüzünden Bursa’da karakolda maruz kaldığı kötü davranış bireysel bir olay değil, bir ‘simge olay’dır.

Cumhurbaşkanı Erdoğan “yüzümüz Batı’ya dönüktür” dedi. Özellikle muhafazakarlık adına Batı’ya topyekûn düşmanlık edenleri, neden Erdoğan’ın bunu söylemeye ihtiyaç duyduğunu iyi düşünmeleri lazım.Yurtdışı Müteahhitlik Hizmetleri ödül toplantısında Erdoğan’ın bu konudaki sözleri şöyle:“Türkiye’nin ekseni de rotası da bellidir.

BRİCS denilen Rus-Çin liderliğindeki devletler grubu ile ticaretimizi, ilişkilerimizi geliştirmek çok doğru, fakat üye olmak çok yanlıştır. Zira, zaten mevcut olan “eksen kayması” kuşkularını derinleştirecek, son on yılda adım adım sürüklendiğimiz dış politika sorunlarını daha da ağırlaştıracaktır.Gerçi Cumhurbaşkanı da Dışişleri Bakanı da “eksen kayması yok” diyorlar ama dünyayı ve yatırımcıyı inandırmak için tek taraflı beyanlar yetmiyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in ortodoks para politikasını doğru buluyorum ama onun en beğendiğim icraatı “rasyonel” kavramını siyaset dilimize sokması ve itibar kazandırmasıdır.Artık sahası ve etkisi sınırlı da olsa, iktidar mensuplarının da itiraz edemeyeceği bir “rasyonel” kavramı var dilimizde.Aslında “rasyonelllik”ten ideolojiye yöneliş 2011’den itibaren başlamıştı, adım adım… Ali Babacan’ın ve Mehmet Şimşek’in direnişleri olmuştu… Ama 2018’de CB sistemine geçildi, artık ne bir itiraz, ne bir direniş, tam gaz gidiş ve enflasyon okyanusuna batış…‘DENGESİZ BÜYÜME’Mehmet Şimşek geçenlerde yine çok önemli ve yine zihinlere yerleşmesi için çokça konuşmak gereken bir tespit daha yaptı:“Geçen sene büyüme yüzde 5 civarıydı fakat bunun 8 puandan fazlası iç talep kaynaklıydı.

İsrail, Lübnan’daki Şii direniş örgütü Hizbullah’ın kullandığı elektronik haberleşme araçlarını uzaktan kumandayla patlattı. 17 Eylül saldırısında Hizbullah’ın elindeki çağrı cihazlarını, 19 Eylül’deki saldırısında Hizbullah’ın elindeki telsiz haberleşme cihazlarını aynı anda patlattı. 37 ölü, 450 yaralı!Mossad’ın kurdurduğu sahte bir şirketin imal ettiği cihazlara imalat sırasında patlayıcı yerleştirdiği söyleniyor.

Küçük Narin’in cesedini torba içine koyup, 200 bin lira karşılığında dere kenarında taşlarla üstünü örten Nevzat Bahadır… Sonra, eve dönüp namaz kılmış, yemeğini yemiş, Narin’i arama rolü oynamış soğukkanlılıkla!Haberde ‘namaz’ kavramının geçmesinden dindarlar tabii ki rencide oldular. Bu hassasiyeti saygıyla karşılamak lazım.

Zavallı kızımız küçük Narin’in neden öldürüldüğü yavaş yavaş netleşiyor. Anne ile amcanın, Narin’in gördüklerine tanıklık etmesini engellemek için öldürdükleri şüphesi güçleniyor.Hani, “İnşallah bir daha insanlığımızdan utanacağımız tablo ile karşı karşıya gelmeyiz” denilmişti ya… Maalesef öyle “insanlığımızdan utanacağımız bir tablo” ile karşılaşmak üzereyiz!Bu istisnai bir vahşet, akıl almaz bir alçaklık örneğidir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan Batı’nın sermayesini istiyor, kaç defa bunun için Batı başkentlerine gitti, kaç defa çağrı yaptı.Hatta Mayıs 2018’de Londra’ya giderek trilyon dolar fon yöneticilerine de “faiz sebeptir” diye konuşmuştu. Erdoğan’ın amacı ikna edip yatırım çekmekti ama ters etki yapmıştı. Zira onların bildiği ve uyguladığı iktisada aykırıydı bu.

Küçük bir çocuk, 8 yaşındaki bir kız nasıl olur da öldürülür? İlk işaretlere göre boğarak öldürmüşler. O yavru nasıl çırpındı, nasıl ağladı? O nasıl bir alçak adam ki, taş yüreği etkilenmedi, boğdu…Sonra da küçük Narin’in cesedini bir torbaya koydular. Yine ilk işaretlere göre bir ayağı kopmuş veya kesilmişti! 200 bin lira karşılığında başka birine verdiler, dere içinde sakladılar, üstünü taşlar ve dallarla örttüler.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kahire’ye gitmesi, ardından Mısır Cumhurbaşkanı Sisi’nin Ankara’ya gelmesi, iki ülke arasındaki anlamsız ve zararlı kavgaya son verdi. İyi de oldu.İki ülkenin işbirliği yapması sadece kendileri için değil, Doğu Akdeniz’in istikrarı için de yararlı olacaktır.Hepimiz için de öğretici bir ‘diplomasi dersi’dir.