Aynı zamanda 2019 Ocak ayında Suriye’den çekilmenin koşulları üzerinde Ankara ile Washington arasında ile ciddi bir çekişme meydana gelmişti. Bu gerilimin ardından Türkiye harekât konusunda frene basmıştı. 

Ancak bu süreçte Türkiye ile ABD arasında yaşanan bilek güreşinin çok önemli bir sonucu, Başkan Trump’ın Türkiye’nin Suriye’de Fırat’ın doğusunda sınıra bitişik alanda kurmak istediği “Güvenli Bölge” fikrini ilke olarak kabul etmiş olmasıydı. Sonrasındaki dönemde bütün mesele tasarlanan güvenli bölgenin sahada ne zaman ve nasıl bir konseptle uygulanacağı sorusuna çevrildi. 

5 EKİM / ERDOĞAN: ‘BELKİ BUGÜN, BELKİ YARIN...’      

 ABD tarafı, başlangıçta “güvenli bölge” konseptini  bir ortak askeri faaliyet olarak öngörmekteydi. Buna karşılık 2019 Ağustos ayı başında ABD ile varılan ve  iki ülkenin askeri makamları arasında sınır hattına bitişik bölgelerde ortak devriyeler üzerinden güven yaratmayı amaçlayan “Barış Koridoru” denemesi beklenen sonucu getirmedi. 

Ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nin PKK uzantısı YPG/PYD kadrolarına karşı Fırat’ın doğusunda sınır boyunca harekât düzenlemesi meselesi 2019 yılı sonbaharında yeniden Türkiye’nin gündemine yerleşti. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan, harekât konusundaki mesajlarını tekrarlamaya başladı. Ekim ayı başına gelindiğinde Erdoğan’ın açıklamalarının yanı sıra TSK’nın Suriye sınırı boyunca Fırat’ın doğusundaki bölgede gözlenen hareketliliği, söylemin ötesine geçen bir hazırlığa işaret ediyor, işin ciddiyet kazandığı mesajını taşıyordu.

Erdoğan, 5 Ekim 2019 Cumartesi günü partisinin Kızılcahamam’da düzenlenen toplantısına hitabında gerilimi birden yukarı çekti. “Hazırlıklarımızı yaptık, harekât planlarımızı tamamladık, gereken talimatları verdik” diye söze giren Erdoğan, şöyle devam etti:

“Kararı verilen ve süreci başlamış olan barış pınarlarının önünü açma vakti belki bugün, belki yarın denilebilecek kadar yakındır. Hem karadan hem de havadan bu harekâtı yöneteceğiz...”

Hürriyet, Erdoğan’ın bu çıkışını ertesi gün (6 Ekim) “Söz Bitti” manşetiyle verdi. 

6 EKİM / BEYAZ SARAY HAREKÂTIN BAŞLAYACAĞINI AÇIKLIYOR 

Bu manşetin çıktığı 6 Ekim Pazar günü, aynı zamanda Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Başkan Trump arasındaki bir telefon konuşmasına da sahne oldu. Bu konuşma sonrasında sınır boyundaki hazırlıklar büyük bir tempo kazandı.

İlginç olan nokta, Beyaz Saray’ın bu telefon diyaloguyla ilgili olarak yayınladığı açıklamasında Türkiye’nin Suriye’deki askeri harekâtının başlamak üzere olduğunu duyurmasıydı.  

Açıklamada “Türkiye, uzun bir zamandır planlamış olduğu Kuzey Suriye’ye yönelik operasyonu için yakında harekete geçecektir” denildi. Açıklamaya göre, ABD askerleri bu harekâtta yer almayacaklar ve destek de vermeyeceklerdi. Dahası, ABD askerleri bundan böyle “yakın alanda da bulunmayacaklardı.”

Associated Press Ajansı, Beyaz Saray’ın açıklamasını ABD’nin Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyindeki harekâtının önünü açmak için “kenara çekildiğini” vurguladığı bir açıyla haberleştirdi.

Önemli bir diğer ayrıntı, Beyaz Saray’ın duyurusunda Türkiye’nin son iki yıl zarfında yakalanan IŞİD savaşçılarının sorumluluğunu da alacağının belirtilmesiydi. Bu ifade, Erdoğan-Trump görüşmesinde IŞİD’le mücadele konusunun da kayda değer bir yer tuttuğunu gösteriyor.    

Buna karşılık, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nın iki liderin görüşmesiyle ilgili açıklaması Beyaz Saray’a kıyasla daha kontrollü bir metindi. Bu metin, “Güvenli bölge konusunun ele alındığını” belirtmekle yetiniyordu.      

7 EKİM / TRUMP KARARININ ARKASINDA DURUYOR

Vurgulanması gereken bir diğer nokta, Trump’ın 6 Ekim’de Erdoğan’a harekât konusunda mutabakatını bildirdikten sonra ertesi günü yaptığı bir dizi tweet paylaşımıyla Suriye’den asker çekme kararını savunmasıdır. 

Örneğin, 7 Ekim tarihli bu mesajlarında “ABD’nin Suriye’de 30 gün kalması gerekiyordu, bu yıllar öncesindeydi... Buna karşılık kaldık, kaldıkça da  görünürde hiçbir amaç olmaksızın savaşın içine daha derin, daha da derin bir şekilde gömüldük. Şimdi bizim için bu saçma, sonu gelmeyen ve çoğu aşiret kaynaklı savaşlardan çıkma ve askerlerimizi  evlerine getirme zamanı” diyecekti Başkan Trump.

Bununla birlikte, aynı gün geçtiği bir mesajda, Ankara’ya harekât sınırları aşması halinde “Türkiye’nin ekonomisini tümüyle tahrip edeceği” tehdidini de savurmaktadır. 

7 EKİM / ABD ASKERLERİNİ HEMEN  ÇEKMEYE BAŞLADI�

Türkiye’nin başlatacağı harekât ABD tarafıyla yakın bir eşgüdümü zorunlu kılıyordu.  Çünkü ABD askerleri sayıca kalabalık olmamakla birlikte, Fırat’ın doğusundaki Suriye topraklarında oldukça geniş bir alana dağılmış durumdaydılar. ABD askerleri, PKK uzantısı YPG/PYD unsurlarının ana omurgasını oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri  (SDG) ile yakın bir işbirliği içindeydi. Buradaki askeri kamplarda, tesislerde SDG militanları ile ABD askerleri birlikte bulunuyorlardı.

Türkiye’nin harekâtı başladığında iki NATO ordusunun, Türk ve ABD askerlerinin karşı karşıya gelmemeleri için Amerikan tarafının sahadan çekilmesi gerekiyordu.

Bu aşamada önemli bir gelişme, Trump-Erdoğan arasındaki 6 Ekim tarihli görüşmenin hemen sonrasında ABD’li askerlerin Suriye’nin kuzeyindeki  üslerinden çekilmeye  başlamalarıdır. Bu arada, Fırat’ın batısındaki Menbiç bölgesinden de çekilmeye başladıkları anlaşılmıştır.

BBC’nin 7 Ekim 2019 tarihli bir haberi, ABD’li askerlerin Suriye’nin kuzeyindeki pozisyonlarından çekilmeye başladıklarını, bu çekilmenin Türkiye’nin sınır bölgesindeki “Kürt savaşçılar”a karşı harekâtının önünü açtığını duyuruyordu.

SDG: ‘SIRTIMIZDAN HANÇERLENDİK’

Sahadan gelen bütün bu haberler Trump’ın 6 Ekim Pazar günü Erdoğan’la konuştuktan hemen sonra ABD Savunma Bakanlığı’na (Pentagon) sahadaki askerlerini Suriye’nin kuzeyinden çekmeleri talimatını verdiğini teyit ediyordu.

Bu gelişmeden mutsuz olan taraf ise ABD’nin Suriye’deki stratejik ortağı, PKK kadrolarının ağırlıklı olduğu SDG idi. SDG Sözcüsü Kino Gabriel, yaptığı bir açıklamada, Beyaz Saray’ın (6 Ekim) açıklamasının kendileri için “sürpriz” olduğunu belirterek bu duyuruyu “SDG’nin sırtında bir hançer” olarak niteleyecekti. Sözcüye göre, bu durum ABD’nin Türkiye’nin bölgeye askeri harekâtlarına izin vermeyecekleri yolundaki güvenceleriyle de ters düşüyordu. 

HAREKÂT BAŞLAMASI YAPTIRIMLARI GETİRİYOR

Ve 9 Ekim 2019 Çarşamba günü Türk Silahlı Kuvvetleri’nin eski adıyla “Özgür Suriye Ordusu” (ÖSO), yeni adıyla Suriye Milli Ordusu (SMO) ile birlikte giriştiği “Barış Pınarı Harekâtı” başladı.

Harekât, Suriye’nin kuzeyinde Fırat’ın doğusunda Tel Abyad ile Resulayn şehirleri arasındaki 120 kilometre uzunluğundaki bir hat boyunca M-4 karayoluna kadar 30 kilometre derinliğine inecek bir güvenli bölge tesis edilmesini hedefliyordu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 5 Ekim konuşmasında “Barış pınarlarının önünü açma vakti yakındır” demişti. Harekâtın adı “Barış Pınarı” konmuştu.

Gelgelelim Trump’ın da mutabakatını bildirmesinin ardından TSK’nın Suriye sınırından içeri girmesiyle birlikte Washington’da Türkiye’ye karşı yaptırım mekanizmaları hemen harekete geçti. İşler öyle bir noktaya vardı ki, aynı Trump Milli Savunma Bakanlığı’nı ve Bakan Hulusi Akar’ı yaptırım listesine aldı.

Türkiye ile ABD arasında patlak veren yaptırım krizinin nasıl aşıldığını yarınki yazımızda ele alacağız.

At the same time, there was a serious conflict between Ankara and Washington over the conditions of withdrawal from Syria in January 2019. Following this tension, Türkiye put the brakes on the operation.

However, a very important result of the arm wrestling between Turkey and the US during this process was that President Trump accepted in principle the idea of a “Safe Zone” that Turkey wanted to establish in the area adjacent to the border east of the Euphrates in Syria. In the following period, the whole issue turned into the question of when and with what concept the designed safe zone would be implemented on the field.

OCTOBER 5 / ERDOĞAN: 'MAYBE TODAY, MAYBE TOMORROW...'

The US side initially envisioned the “safe zone” concept as a joint military activity. In contrast, the “Peace Corridor” trial, which was reached with the US in early August 2019 and aimed at creating trust through joint patrols between the military authorities of the two countries in areas adjacent to the border, did not yield the expected results.

And the issue of the Turkish Armed Forces conducting an operation along the border east of the Euphrates against the YPG/PYD cadres, an extension of the PKK, was on Turkey's agenda again in the fall of 2019.

President Erdoğan began to repeat his messages about the operation. By early October, Erdoğan's statements, as well as the Turkish Armed Forces' movement along the Syrian border to the east of the Euphrates, were indicating a preparation that went beyond rhetoric and conveyed the message that the situation was becoming serious.

Erdoğan suddenly escalated the tension in his address to his party’s meeting held in Kızılcahamam on Saturday, October 5, 2019. Erdoğan began his speech by saying, “We have made our preparations, completed our operational plans, and given the necessary instructions,” and continued as follows:

"The time to open the way for the peace fountains, the decision for which has been made and the process has begun, is perhaps today or tomorrow, so close that we can say. We will manage this operation from both land and air..."

Hürriyet reported Erdoğan’s statement the next day (October 6) with the headline “The Word is Over”.

OCTOBER 6 / WHITE HOUSE ANNOUNCES THAT THE OPERATION WILL BEGIN

Sunday, October 6, when this headline appeared, also saw a phone conversation between President Erdoğan and President Trump. Following this conversation, preparations along the border gained momentum.

The interesting point was that the White House announced in its statement regarding this telephone dialogue that Turkey's military operation in Syria was about to begin.

The statement said, “Turkey will soon take action for its long-planned operation in Northern Syria.” According to the statement, US soldiers will not take part in this operation and will not provide support. Furthermore, US soldiers will no longer be “in the immediate area.”

The Associated Press Agency reported the White House statement from an angle in which it emphasized that the US was “stepping aside” to pave the way for Turkey’s operation in northern Syria.

Another important detail was that the White House's announcement also stated that Turkey would take responsibility for the ISIS fighters captured in the last two years. This statement shows that the issue of fighting ISIS also had a significant place in the Erdoğan-Trump meeting.

In contrast, the statement made by the Presidential Directorate of Communications regarding the meeting between the two leaders was a more controlled text compared to the White House. This text only stated that “the issue of the safe zone was discussed.”

OCTOBER 7 / TRUMP STANDS BEHIND HIS DECISION

Another point that needs to be emphasized is that Trump defended his decision to withdraw troops from Syria in a series of tweets the next day after informing Erdoğan of his agreement on the operation on October 6.

For example, in these messages dated October 7, President Trump would say, “The United States was supposed to stay in Syria for 30 days, that was years ago… But we stayed, and the longer we stayed, the deeper and deeper we got into war with no apparent purpose. Now is the time for us to get out of these absurd, endless, and mostly tribal wars and bring our soldiers home.”

However, in a message sent on the same day, he also threatened Ankara that he would "completely destroy Turkey's economy" if the operation crossed the borders.

OCTOBER 7 / THE US STARTED TO WITHDRAW ITS SOLDIERS IMMEDIATELY�

The operation that Turkey would launch required close coordination with the US side. Because although US soldiers were not numerous, they were spread over a very large area in the Syrian territory east of the Euphrates. US soldiers were in close cooperation with the Syrian Democratic Forces (SDF), whose main backbone was the YPG/PYD elements, an extension of the PKK. SDF militants and US soldiers were together in the military camps and facilities here.

When Turkey's operation began, the American side had to withdraw from the field so that the two NATO armies, Turkish and US soldiers, would not come face to face.

An important development at this stage is that, immediately after the meeting between Trump and Erdogan on October 6, US soldiers began to withdraw from their bases in northern Syria. In the meantime, it was understood that they had also begun to withdraw from the Manbij region west of the Euphrates.

A BBC report dated October 7, 2019 announced that US soldiers had begun to withdraw from their positions in northern Syria, and that this withdrawal had paved the way for Turkey’s operation against “Kurdish fighters” in the border region.

SDG: 'WE WERE STABBED IN THE BACK'

All these reports from the field confirmed that Trump had instructed the US Department of Defense (Pentagon) to withdraw its troops from northern Syria immediately after speaking with Erdoğan on Sunday, October 6.

The party that was unhappy about this development was the US’s strategic partner in Syria, the SDF, which is predominantly made up of PKK cadres. In a statement, SDF Spokesperson Kino Gabriel stated that the White House’s announcement (October 6) was a “surprise” for them and described it as “a dagger in the SDF’s back.” According to the spokesperson, this situation also contradicted the US’s assurances that they would not allow Turkey to conduct military operations in the region.

THE START OF THE OPERATION BRINGS SANCTIONS

And on Wednesday, October 9, 2019, the “Operation Peace Spring” launched by the Turkish Armed Forces together with the formerly known as the “Free Syrian Army” (FSA) and the newly named Syrian National Army (SMO) began.

The operation aimed to establish a safe zone along a 120-kilometer-long line between the cities of Tel Abyad and Ras al-Ayn, east of the Euphrates in northern Syria, and extending 30 kilometers deep to the M-4 highway.

President Erdoğan had said in his speech on October 5, “The time to pave the way for the springs of peace is near.” The operation was named “Peace Spring.”

However, after Trump announced his agreement, the sanctions mechanisms against Turkey in Washington were immediately activated when the Turkish Armed Forces entered the Syrian border. Things reached such a point that Trump added the Ministry of National Defense and Minister Hulusi Akar to the sanctions list.

We will discuss how the sanctions crisis between Türkiye and the US was overcome in tomorrow's article.