Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan 9 Ekim’de AK Parti Grubuna hitabına Kobani ve ona bağlı 6-8 Ekim olaylarının onuncu yılını hatırlatarak başladı. Ardından sözü doğrudan MHP lideri Devlet Bahçeli’nin TBMM’nin 1 Ekim’de yeni yasama yılı açılışında siyasi rakipleriyle el sıkışmasına getirdi. Bahçeli o eli sadece MHP değil, Cumhur ittifakı, AK Parti-MHP ortaklığı adına uzatmıştı. O el “85 milyonun kardeşliği adına çok kıymetli” idi ve Erdoğan “değerinin muhatapları tarafından anlaşılmasını” ümit ediyordu.

Erdoğan’ın buradaki kastı DEM Parti’dir. Çünkü CHP’nin ne MHP ile tokalaşma sorunu ne de 85 milyonun kardeşliği bakımından hedef alınan bir söylemi vardır. Muhatap DEM Parti’dir ve adeta Erdoğan DEM Parti’ye Bahçeli’nin ortak kararları uyarınca kendileriyle tokalaştığı mesajını vermektedir. Bu durum MHP liderinin 8 Ekim’deki “Öylesine yerimizden kalkıp da el sıkışmaya teşebbüs etmeyiz” sözleriyle uyumludur.

Ama Erdoğan’ın sözlerinin bir de zamanlama boyutu var ki örtülü ama asıl mesajın o olduğu söylenebilir.

Tam da Öcalan mitingi öncesi

Erdoğan Kobani/6-8 Ekim olaylarını öne çıkardı, adeta “Dersinizi adınız” dedi. Ama bu konuşmayı yaptığı tarih 9 Ekim.

9 Ekim 1998’de Suriye Cumhurbaşkanı Hafız Esad, Türkiye’nin baskısına boyun eğerek PKK lideri Abdullah Öcalan’a 1979’dan beri yaptığı ev sahipliğine son vererek Yunanistan’a sınır dışı etmişti. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in 1 Ekim 1998 Meclis konuşması herkes tarafından ciddiye alındı Mısır ve İran’ın devreye girdi ve ABD katkısıyla Öcalan yakalandı.

PKK bir süredir Avrupa’da 9-14 Ekim “Öcalan’a Özgürlük” mitingleri yapıyor.

DEM Parti 13 Ekim’de Diyarbakır’da ilan edilen mitinge katılacağını açıklamıştı. DEM Sözcüsü Ayşegül Doğan’ın Bahçeli’nin el uzatmasının bir “başlangıç” olabileceğini söylediği 8 Ekim günü Eş Başkanı Tülay Hatimoğulları Diyarbakır mitingine katılım çağrısını tekrarlamıştı.

Bunun ardından Diyarbakır Valiliğinin mitingi yasaklamasıyla birlikte şehre giriş çıkışları kısıtlama kararı geldi.

Acaba Erdoğan, Bahçeli’nin uzattığı elin kıymetini DEM’in bilmesini isterken kısa vadede Öcalan ateşini düşürmelerini istiyor, böylece uzun vadede siyaseten kârlı çıkacaklarını mı söylüyor.

Uzun vadenin yolu Anayasa değişikliğidir.

Üçüncü yol Cumhur+DEM mi?

Erdoğan böylelikle yeni bir Anayasa denklemi kurmak istiyor gibi.

Birinci yol, AK Parti ve MHP hukukçularının üzerinde çalıştığı Cumhur İttifakı Anayasa taslağını Meclis’e getirmek. Burada yeni Anayasayı halkoylamasına taşımak için gerekli 360 oya ulaşmak için dahi 30 açık var.

İkinci yol, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’un işaret ve tercih ettiği üzere, değişikliği Meclis’te gerçekleştirmek için en az 400 oyun bulunmasıdır. Bunun en kolay yolu CHP’den geçer ama CHP’nin mevcut İcracı Cumhurbaşkanı sistemini tartışmaya açacağı kesin görünüyor.

Üçüncü yol acaba “Cumhur İttifakı + DEM” formülünü zorlamak mı? Bahçeli’nin onayı ve oyun kuruluşuna katkısı olmadan bu yolun açılma ihtimali yoktur.

Başkanlık-Öcalan pazarlığı mı?

2012-2015 arasında MİT ve HDP üzerinden Öcalan ve PKK ile “Çözüm Süreci” adı altında yürütülen dolaylı diyalog iki temel nedenden çökmüştü.

Biri Suriye iç savaşında PKK’nın ABD’nin IŞİD’e karşı kara gücü olmayı kabul etmesiyle kazandığı aşırı özgüvenle 2013 anlaşmasının yenilenmesi ısrarıydı. Kobani/6-8 Ekim olayları aslında bunu zorluyordu, tutmadı.

Diğeri de Erdoğan’ın iki stratejik hedefi, yani PKK sorununa çözüm ile Başkanlık sistemine geçişi aynı anda gerçekleştirmek istemesiydi. Kobani Davasından hapis cezası alan Selahattin Demirtaş’ın “Seni Başkan yaptırmayacağız” sözü iki hedefi birden dağıttı.

Bahçeli’nin sert muhalefetten iktidar destekçiliğine geçişi, Erdoğan’a Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi kapısını açması her şeyi değiştirdi. 15 Temmuz 2016 darbe girişimiyse Ankara’da dengeleri daha da değiştirdi.

Denklem açık: Erdoğan yeni Anayasa ile bir (belki iki) kez daha Cumhurbaşkanı seçimine aday olmak istiyor. DEM ise önceliği Öcalan’ın serbest bırakılmasına vermiş, müzakereyi (onun için ne acı ki Demirtaş’la değil) Öcalan’la başlatmak ister görünüyor.

13 Ekim kazasız belasız geçsin de devamına bakalım.

President Tayyip Erdoğan began his address to the AKP Group on October 9 by recalling the tenth anniversary of Kobani and the related October 6-8 incidents. He then directly brought the subject to MHP leader Devlet Bahçeli’s handshake with his political rivals at the opening of the new legislative year of the Turkish Grand National Assembly on October 1. Bahçeli extended that hand not only on behalf of the MHP, but also on behalf of the People’s Alliance and the AKP-MHP partnership. That hand was “very valuable for the brotherhood of 85 million” and Erdoğan hoped that “its value would be understood by those he addressed.”

Erdoğan's intention here is the DEM Party. Because the CHP has neither a problem with shaking hands with the MHP nor a discourse targeted in terms of the brotherhood of 85 million. The addressee is the DEM Party and Erdoğan is giving the DEM Party the message that Bahçeli is shaking hands with them in accordance with their joint decision. This situation is in line with the MHP leader's words on October 8, "We will not just get up and attempt to shake hands."

But there is also a timing dimension to Erdoğan's words, which is implicit but can be said to be the real message.

Just before the Öcalan rally

Erdoğan brought the Kobani/October 6-8 events to the forefront, and practically said, “Teach your lesson.” But the date he made this speech was October 9.

On October 9, 1998, Syrian President Hafez Assad bowed to pressure from Turkey and ended the hosting of PKK leader Abdullah Öcalan since 1979, deporting him to Greece. President Süleyman Demirel's speech in the Parliament on October 1, 1998 was taken seriously by everyone, Egypt and Iran intervened, and with the help of the USA, Öcalan was captured.

The PKK has been holding “Freedom for Öcalan” rallies in Europe on October 9-14 for a while.

The DEM Party had announced that it would attend the rally announced in Diyarbakır on October 13. On October 8, when DEM Spokesperson Ayşegül Doğan said that Bahçeli's reaching out could be a "beginning", Co-Chair Tülay Hatimoğulları repeated her call to attend the Diyarbakır rally.

Following this, the Diyarbakır Governorship banned the rally and decided to restrict entry and exit to the city.

I wonder if Erdoğan wants DEM to appreciate the hand Bahçeli has extended and wants them to reduce their Öcalan fervor in the short term, so that they will benefit politically in the long run.

The long-term path is constitutional amendment.

Is the third way Cumhur+DEM?

Thus, Erdoğan seems to want to establish a new constitutional equation.

The first way is to bring the People's Alliance Constitution draft, which AK Party and MHP lawyers are working on, to the Parliament. There are 30 gaps here to even reach the 360 votes needed to carry the new Constitution to a referendum.

The second way, as indicated and preferred by the Speaker of the Grand National Assembly of Turkey, Numan Kurtulmuş, is to have at least 400 votes to make the change in the Assembly. The easiest way to do this is through the CHP, but it seems certain that the CHP will open the current Executive Presidential system to question.

Is the third way to push the "People's Alliance + DEM" formula? There is no possibility of opening this way without Bahçeli's approval and contribution to the game establishment.

Presidency-Öcalan bargain?

The indirect dialogue conducted between 2012 and 2015 with Öcalan and the PKK through MİT and the HDP under the name of the “Solution Process” collapsed for two fundamental reasons.

One was the PKK's insistence on renewing the 2013 agreement, with the excessive self-confidence it gained after the US agreed to be a ground force against ISIS during the Syrian civil war. The Kobani/6-8 October incidents were actually forcing this, but it did not work.

The other was Erdoğan’s desire to simultaneously achieve two strategic goals, namely the solution to the PKK problem and the transition to the Presidential system. The words of Selahattin Demirtaş, who was sentenced to prison for the Kobani Case, “We will not let you become President,” destroyed both goals.

Bahçeli's transition from a fierce opposition to a supporter of the government and his opening the door to the Presidential Government System to Erdoğan changed everything. The coup attempt on July 15, 2016 changed the balances in Ankara even more.

The equation is clear: Erdoğan wants to run for President once (maybe twice) more with the new Constitution. DEM, on the other hand, has given priority to Öcalan's release and seems to want to start negotiations with Öcalan (unfortunately for him, not with Demirtaş).

Let October 13 pass without any incidents and troubles and let's see what happens next.