AK Parti bünyesinde bir çoğulcu demokrasi ve hukuk devleti sınavı daha önümüzdeki hafta yaşanacak.

Sınav 14-15 Ağustos günlerinde.

Halen yaz tatilinde olan TBMM 15 Ağustos’ta Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ı ağırlamak üzere olağanüstü toplanacak. Hamas lideri İsmail Haniye’nin 31 Temmuz’da Tahran’da öldürülmesi ardından Filistin politikalarında Abbas yeniden güç kazandı. Ankara’da Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile görüşüp Meclis’e hitap etmeden önce de Moskova’da Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ile görüşecek. ABD’nin İsrail’e destek ve İran’a baskı amacıyla Doğu Akdeniz ve Basra Körfezini silah deposuna çevirdiği günlerde önem taşıyan bir temas olacak.

Bu ziyaret Türkiye ve AK Parti’nin yeni bir demokrasi ve hukuk devleri sınavı olmasına da -eğer kullanılabilirse- bir zemin verecek.

Meclis hazır toplanmışken Anayasa Mahkemesi’nin 1 Ağustos’ta açıkladığı Can Atalay’ın milletvekilliği kararı Genel Kurul gündemine gelecek mi? Soru bu.

Gözler Numan Kurtulmuş’ta

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş dün bu konuda görüşme talebinde bulunan Türkiye İşçi Partisi (TİP) Genel Başkanı Erkan Baş ile Sera Kadıgil ve Ahmet Şık’tan oluşan, zaten üç kişilik Meclis heyetini kabul etti. 40 dakika görüştüler.

Baş görüşme ardından Kurtulmuş’un kendilerine “16 Ağustos’ta olabilir mi?” diye sorduğunu, kendilerinin de Atalay’ın Meclis kaydının canlandırılmasının Abbas’ın konuşmasından önce yapılmasının, “Meclis’in AYM kararı yokmuş gibi” davranamayacağı bakımından önemini vurguladıklarını söyledi.

Bu sözlerden çıkan anlam, Numan Kurtulmuş’un konuya baştan reddetme eğilimiyle yaklaşmadığıdır; TİP’lilerle konuyu sok dakikaya sıkıştırmadan görüşmesi de bunu gösteriyor. Kurtulmuş, 2023 Meclis açılışında Atalay’ın adını kürsüden okutmuş, örneğin TBMM İnsan Hakları Komisyonuna üye yazılmasına imkân vermişti.

Tabii zaman kazanıp gerekirse danışma görüşmelerinde bulunmak için manevra alanı da veriyor. Kurtulmuş kararını verirken Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AK Parti içi dengeleri gözetecek mi? O da 15 Ağustos’u bir çoğulcu demokrasi ve hukuk devleti sınavı olarak değerlendirecek mi?

Ve bakalım MHP bu süreci nasıl engellemeye çalışacak?

Türkiye ve AK Parti’nin sınavı

Can Atalay, Gezi Davasında 18 yıl hapse mahkûm edilmişken 14 Mayıs 2023’te TİP Hatay Milletvekili seçilmesi AYM ile Yargıtay arasında adeta bir yargı düellosuna sahne olmuştu. MHP lideri Devlet Bahçeli ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Hukuk Başdanışmanı Mehmet Uçum’un Yargıtay’a destek verdiği siyasi ortamda AK Partili TBMM Başkanvekili Bekir Bozdağ Yargıtay kararını tartışmalı bir oturumda TBMM kürsüsünden okuyarak Atalay’ın milletvekili olamayacağını ilan etmişti.

Ne Türkiye ne TBMM ne AK Parti o günkü sınavı verebildi.

Ancak AYM’nin 27 Aralık 2023’te aldığı kararın gerekçesinin 1 Ağustos’ta Resmi Gazetede yayınlanmasıyla durum değişti.

Şimdi TİP bu AYM kararının Meclis kürsüsünden okunup Yargıtay’ın milletvekilliği yapamayacağı kararının “yok hükmünde” sayılmasını istiyor. CHP, DEM Parti, Saadet Partisi gruplarının olağanüstü toplantı çağrısına DEVA, EMEP ve DP’nin de destek vereceğini söylüyor.

AK Partili Tuğrul Türkeş’in Osman Kavala ve Gezicileri hapishane ziyaretinin de gösterdiği gibi, AK Parti bünyesinde çoğulcu demokrasi ve hukuk devleti kavramlarına homojen bir bakış yok.

Sorun sınavı kimin kazanacağı.

Another test of pluralist democracy and the rule of law within the AK Party will be experienced next week.

The exam is on 14-15 August.

The Turkish Grand National Assembly, which is currently on summer break, will hold an extraordinary meeting on August 15 to host Palestinian President Mahmoud Abbas. After the killing of Hamas leader Ismail Haniye in Tehran on July 31, Abbas regained power in Palestinian policies. He will meet with President Vladimir Putin in Moscow before meeting with President Tayyip Erdoğan in Ankara and addressing the Parliament. It will be an important contact in the days when the USA turns the Eastern Mediterranean and the Persian Gulf into weapons depots in order to support Israel and put pressure on Iran.

This visit will also provide a basis for Türkiye and the AK Party to become a new test of democracy and legal giants - if it can be used.

While the Parliament is already gathered, will Can Atalay's parliamentary decision, announced by the Constitutional Court on August 1, come to the agenda of the General Assembly? That's the question.

All eyes on Numan Kurtulmuş

Speaker of the Grand National Assembly of Turkey, Numan Kurtulmuş, yesterday accepted the Parliamentary delegation of three people, consisting of Turkish Workers' Party (TİP) Chairman Erkan Baş, Sera Kadıgil and Ahmet Şık, who requested a meeting on this issue. They talked for 40 minutes.

After the chief meeting, Kurtulmuş asked them, "Could it be on August 16?" He said that he asked, and that they emphasized the importance of reviving Atalay's recording in the Parliament before Abbas's speech, as the Parliament cannot act as if "the Constitutional Court decision does not exist" .

The meaning of these words is that Numan Kurtulmuş did not approach the subject with a tendency to reject it from the beginning; His meeting with TİP members without delaying the issue shows this. Kurtulmuş had Atalay's name read from the podium at the opening of the 2023 Parliament, for example, allowing him to be registered as a member of the GNAT Human Rights Commission.

Of course, it also gives you room to maneuver to gain time and hold consultation meetings if necessary. Will Kurtulmuş take into consideration the balance within President Erdoğan and the AK Party when making his decision? Will he also consider August 15 as a test of pluralist democracy and the rule of law?

And let's see how MHP will try to prevent this process?

The test of Türkiye and the AK Party

While Can Atalay was sentenced to 18 years in prison in the Gezi Case, his election as TİP Hatay Deputy on May 14, 2023 was the scene of a judicial duel between the Constitutional Court and the Supreme Court. In the political environment where MHP leader Devlet Bahçeli and President Erdoğan's Chief Legal Advisor Mehmet Uçum supported the Supreme Court, AK Party's Deputy Speaker of the Turkish Grand National Assembly Bekir Bozdağ read the Supreme Court decision from the GNAT rostrum in a controversial session and declared that Atalay could not be a member of parliament.

Neither Türkiye nor the Turkish Grand National Assembly nor the AK Party could pass the test that day.

However, the situation changed when the justification for the decision taken by the Constitutional Court on December 27, 2023 was published in the Official Gazette on August 1.

Now TİP wants this Constitutional Court decision to be read from the Parliament floor and the Supreme Court's decision that he cannot be a member of parliament to be deemed as "null and void". He says that DEVA, EMEP and DP will also support the call for an extraordinary meeting of CHP, DEM Party and Saadet Party groups; As a matter of fact, this call was made at noon. (*) As

AK Party member Tuğrul Türkeş's prison visit to Osman Kavala and Gezicileri shows, there is no homogeneous view of the concepts of pluralist democracy and the rule of law within the AK Party.

The question is who will win the exam.

Notes:

(*) It was updated on August 9, 2024, at 14.24.