ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze Barış Planı, 29 Eylül’de Beyaz Saray’da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı görüşme sonrasında ortaya çıktı. Planın duyurusu, Trump ile Netanyahu’nun ortak basın toplantısında açıklandı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, “Gazze’de akan kanın durması” ve İsrail-Hamas ateşkesin sağlanması için Trump’ın “çaba ve liderliğini takdir ettiğini” ve “Tarafların kabul edeceği adil ve kalıcı bir barış” doğrultusunda Türkiye’nin katkıya devam edeceğini söyledi.

Erdoğan’ın bu mesajı ardından Trump’ın 23 Eylül’de Nev York’taki BM Genel Kurul çalışmaları sırasında Müslüman nüfuslu ülke liderleriyle yaptığı toplantıya katılan, Türkiye dahil 8 ülke ortak açıklamayla “Trump’ın samimi çabalarını memnuniyetle” karşıladıklarını açıkladı.

Planda neler var?

Trump, Müslüman ülke liderlerine sunduğu planı daha sonra Netanyahu’nun da onayına sunmuştu. İsrail ve Hamas’ın da kabul etmesi durumunda yürürlüğe gireceği bildirilen 20 maddelik planda şu başlıklar öne çıkıyor:

– Savaş derhal sona erecek ve hava ve topçu bombardımanı dahil tüm askeri operasyonlar askıya alınacak.

– İsrail, Gazze’yi ilhak etmeyecek veya işgal etmeyecek.

– Hiç kimse Gazze’yi terk etmeye zorlanmayacak ve ayrılmak isteyenler bunu serbestçe yapabilecek ve geri dönebilecek.

– “Gazze’yi yeniden inşa etmek ve canlandırmak” için bir ekonomik kalkınma planı oluşturulacak.

– İsrail’in öneriyi kabul etmesinden sonraki 72 saat içinde, hayatta olan ve ölen tüm rehineler iade edilecek.

– ABD, “barışçıl ve müreffeh bir arada yaşama için siyasi bir ufuk üzerinde anlaşmak” amacıyla İsrail ve Filistinliler arasında bir diyalog kuracak.

– ABD, “Gazze’ye derhal konuşlandırılmak üzere geçici bir uluslararası istikrar gücü oluşturmak için” Arap ve uluslararası ortaklarla birlikte çalışacak.

Silah bırakan Hamas üyelerine af

– Barış içinde bir arada yaşamayı taahhüt eden ve silahlarını teslim eden Hamas üyeleri affedilecek.

– Tüm rehineler serbest bırakıldıktan sonra, İsrail 250 müebbet hapis cezası alan mahkûm ile 7 Ekim 2023’ten sonra gözaltına alınan 1.700 Gazzeliyi serbest bırakacak.

– İnsani girişi ve dağıtımı, iki tarafın müdahalesi olmaksızın BM aracılığıyla gerçekleştirilecek.

– Hamas ve diğer gruplar, Gazze’nin yönetiminde doğrudan, dolaylı veya herhangi bir şekilde rol almamayı kabul edecek.

Plan ayrıca ABD, İsrail ve Katar arasında üçlü koordinasyon mekanizmasının kurulmasını da içeriyor. Ajanslar Netanyahu ile görüşmesi sırasında Trump’ın Katar Emiri Bu süreç, Netanyahu’nun Katar Başbakanı Muhammed El Sani’ye telefon ettiği, 9 Eylül’de Doha’daki Hamas bürosuna saldırısı nedeniyle özür dileyip bir daha saldırmamaya söz verdiğini bildiriyor.

Hamas reddederse ne olacak?

Trump, eğer Hamas teklifi reddederse, İsrail’in Hamas’ı ortadan kaldırana kadar tam ABD desteğiyle askeri operasyonlarını sürdüreceğini vurguladı. Netanyahu da Trump’ın planını destekleyerek, önerilen uluslararası yönetimin kalıcı barışa yol açabileceğini söyledi. Ancak Hamas engel çıkarırsa İsrail’in çatışmayı sona erdirmek için tek taraflı hareket etmeye hazır olduğunu belirtti.

Hamas henüz kesin yanıtını vermemekle birlikte planı “İsrail yanlısı bulduğunu açıkladı.

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ise Trump’ın “samimi ve kararlı çabalarını” memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, planın Gazze savaşını sona erdirmek için önemli bir adım olduğunu söyledi.

Trump’ın barış planının Türkiye dahil 8 Müslüman nüfuslu ülke tarafından desteklenmesinin Hamas’ı da ateşkes planına uymaya zorlaması muhtemel görünüyor.

Hamas’ın 7 Ekim 2023 İsrail saldırısına İsrail’in Filistinlileri toptan imha harekatıyla karşılık verdiği Gazze savaşında bugüne dek 1300 israilli ve 67 bin Filisitnlinin öldürüldüğü bişldiriliyor.