Yahya Sinvar ve sonrası
Yahya Sinvar, İsmail Haniye’nin Tahran’da öldürülmesinden sonra Hamas’ın yeni lideri oldu. Örgütün dört merkezinin (Gazze, Batı Şeria, diaspora yani ülke dışındaki Filistinliler ve İsrail cezaevleri) başındaki isimlerin uzlaştığı bir ismin liderlik koltuğuna oturacağı biliniyordu. Öyle de oldu. 2017 yılından bu yana Gazze Şeridi’nin lideri konumundaki Sinvar, Şura kararıyla Haniye’nin yerine geçti. Şimdi merak edilen bu yeni liderliğin Hamas’ın politikalarında bir değişikliğe gidip gitmeyeceği. Çünkü Sinvar’ın İsmail Haniye’ye göre daha ‘şahin’ bir isim olduğu biliniyor. Dahası Yahya Sinvar, İsrail’in büyük travması 7 Ekim saldırısının da mimarı. Sinvar’ın ‘bir sonraki savaş İsrail topraklarında olacak, Filistin topraklarında değil’ diyerek yıllardır bu saldırıya hazırlandığı da biliniyor. Bu tercih ile askeri ve siyasi kanadın birbirine daha da yaklaşacağını düşünenler az değil. Ancak Hamas’ı yakından takip eden isimler, politikalarda çok büyük değişiklikler olmayacağı görüşünde.
Sinvar ile ateşkes mümkün mü?
İsrail’in masadaki müzakereciyi öldürmesiyle ateşkes görüşmelerinin akıbeti daha da belirsiz bir hale geldi. Ateşkesin sağlanıp sağlanamayacağının yanı sıra bir de ‘nasıl bir ateşkes?’ sorusu gündemde. Ateşkes geçici mi kalıcı mı olacak? İsrail-Hamas arasındaki müzakereler dönüp dolaşıp bu noktada tıkanıyordu. Uzmanlar Yahya Sinvar döneminde de tıpkı Hamas’ın diğer liderlerinin dönemlerinde olduğu gibi İsrail ile kalıcı bir ateşkesin yapılamayacağına inanıyor. Çünkü aslında İsrail’in bunu istemediğini, dolayısıyla liderlikteki değişimin bir fark yaratmayacağını düşünüyor. Ayrıca 2018 yılında müzakere seçeneğine yoğunlaşmış, bu konuda İsrail’e mektuplar yazmış ama sonuç alamamış olan yeni lider Yahya Sinvar’ın bu çabaları hatırlatarak ‘diplomasiyi denedik, olmadı’ dediği biliniyor. Bu açıdan kalıcı bir ateşkes imkânsız gibi görünüyor. Öte yandan, zaten samimiyetle bir barış veya ateşkes istediği şüpheli olan İsrail’in bir de 7 Ekim saldırısının mimarıyla ‘birlikte yaşamayı’ konuşacağına inananların sayısı yok denecek kadar az. Bu görüşü savunanlar, “İsrail, Sinvar’ı bir siyasi aktör olarak tanımaz” düşüncesindeler.
Uzun vadeli yani kalıcı bir anlaşma zor olsa da kısa vadeli bir ateşkes Yahya Sinvar liderliğindeki bir Hamas için yine de imkânsız değil. Unutulmamalı ki, 7 Ekim sonrası Kasım ayında yapılan ilk anlaşma kapsamında varılan insani ara ve rehine takasına son onayı veren isimlerden biri Yahya Sinvar’dı. Müzakereleri yeni dönemde yine Halil El-Hayya yürütecek olsa da son sözü yine Sinvar söyleyecek. Bu arada, halihazırda kaçının hayatta olduğu bilinmeyen 116 rehineden hepsinin serbest kalması da zor. Sinvar’ın elindeki kozu kaybetmemek için tüm rehinelerin serbest bırakılacağı bir anlaşmaya yanaşmayacağı konuşuluyor.
Sinvar ile İsrail’e mesaj
Yahya Sinvar ile yeni dönemde neler olabileceğini aktardıktan sonra, Sinvar’ın yeni lider olarak seçilmesiyle İsrail’e nasıl bir mesaj verildiğine de bakalım. Küresel İlişkiler Ortadoğu Konseyi araştırmacısı Omar Rahman bu kararı “Sinvar’ı İsrail’in gözüne sokmak” olarak niteliyor. Çünkü İsrail 7 Ekim sonrası Hamas’ı bitirmek istediği kadar, saldırının mimarını da ortadan kaldırmanın sözünü vermişti. 10 ay geçmesine rağmen hâlâ “Hamas’ın bitirilemediği” ortada. Dahası Sinvar İsrail’in karşısına artık Hamas lideri olarak çıktı. Hamas’ı yakından bilen ve hareketi uzun yıllardır takip eden isimlere göre, bir hafta gibi kısa bir sürede yeni bir ismin belirlenmesi ise İsrail’e şu mesajı verdi: “Bizi öldürebilirsiniz ama biri gider, yerine başkası gelir. Hamas’ı bitiremezsiniz.”