Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan başkanlığında 6 Ağustos’ta toplanan Savunma Sanayii İcra Komitesinde alınan kararlardan belki en önemlisi, Türkiye’nin ilk defa “Çelik Kubbe” adıyla kapsamlı bir hava savunma sistemi kurma hamlesiydi.

İletişim Başkanlığınca yapılan açıklamada Çelik Kubbe “Katmanlı hava savunma sistemleri ile tüm algılayıcı ve silahların bir ağ yapısı altında birbirleriyle entegre çalışması, ortak hava resminin oluşturulması, gerçek zamanlı olarak harekât merkezlerine ulaştırılması ve yapay zekâ destekli olarak karar vericilere sunulmasını” sağlayacak “yerli ve millî” bir proje olarak tanımlanmış.

Bu teknik tanımları tercüme edersek, eldeki uçak, dron ve uydu olmak üzere bütün uyarı sitemlerinin, alçak ve yüksek irtifa savunma füze ve savaş uçaklarıyla birlikte ve eşzamanlı çalıştıracak bir sistem tasarlanıyor.

Türkiye’nin özellikle son 10-15 yılda -biraz da örtülü silah ambargosu uygulayan NATO müttefiklerimiz sayesinde geliştirdiği sistemler ve yazılım alanındaki ilerlemeler, bugün bu adımın atılmasına imkân veriyor.

Benim aklıma takılan soruysa şu: S400’ler de Çelik Kubbe projesine dahil mi, değil mi?

Çelik Kubbe ve S400’ler

Sormak da gerekiyor; Türkiye’nin şu an dünyadaki en gelişmiş savaş uçağı olan F35 projesinden nahoş biçimde çıkarılmak pahasına Rusya’dan 2,5 milyar dolara aldığımız bu gelişmiş hava savunma füzesi neticede Türk Silahlı Kuvvetleri envanterinde.

Kullansak bir türlü, kullanmasak bir türlü.

Türkiye NATO üyesi. Çelik Kubbe NATO sistemine bütünleşik (entegre) olarak kullanılacaksa, ya da buna açık olacaksa S400’lerin kullanılması hayli sorunlu olur. NATO ile ortak kullanıma açık olması daha akla yakın, çünkü Türkiye’nin 9-11 Temmuz Vaşington NATO Zirvesindeki önemli tezlerinden biri de İttifakın Güney Doğu kanadının güçlendirilmesiydi; Türkiye ekonomik krize rağmen savunma harcamalarını NATO üyelik ölçütü gereği milli gelirin yüzde 2’sinin üzerine çıkarmayı üstlendi.

Türkiye’nin ilk kapsamlı hava savunma projesi olan Çelik Kubbe sisteminde de kullanılmayacaksa S400’leri ne yapacağız?

Cavit Çağlar’ın T24’te Cansu Çamlıbel’e söylediği çözüm önerisi basit: “Ben olsam satar kurtulurum” demiş. “Müşterisi hazır, Rusya bizi mazur görür” diye eklemiş.

Tut kullan mı, sat kurtul mu?

Çağlar’ın şu anda resmî bir görevi yok. Ama resmi görevi olmadığı halde Türk jetlerinin Suriye sınırında Rus jetini düşürmesiyle başlayan krizin çözülmesinde önemli rol oynamıştı. Devlet işlerine hâlâ aşina.

Çağlar’a neden böyle bir öneride bulunduğunu sordum.

O da kestirmeden yanıtladı:

• “Dünya hassas bir dönemden geçiyor. ABD’yle çok sorunumuz olsa da aynı ittifak içindeyiz. Ben S400 meselesi ortadan kalkarsa diğer meselelerin de çözüm yoluna gireceğine inanıyorum.

• “Hem Ruslarla hem Amerikalılarla konuşuruz. Pazarlık yaparız. Konuşarak hal yoluna girer her şey.”

Biraz gizemli konuşuyor Çağlar, bildiği ama söylemediği şeyler olabilir izlenimine kapıldım.

Diğer yandan Türkiye’nin ABD ve Avrupalılar NATO uyumlu sistemleri satmadığı için S400 almak zorunda kaldığını söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu füzelere ihtiyacımız olduğunu söylüyor.

Söylüyor ama Çelik Kubbe projesinde S400’lere de yer olduğuna dair bir işaret yok. Yetkililer açıklarsa öğreniriz. Stratejik bir konu, hepimizi ilgilendiriyor.

Perhaps the most important decision taken at the Defense Industry Executive Committee, which convened under the chairmanship of President Tayyip Erdoğan on August 6, was Turkey's move to establish a comprehensive air defense system, called "Steel Dome", for the first time.

In a statement made by the Directorate of Communications, the Steel Dome was defined as a “local and national” project that will enable “layered air defense systems and all sensors and weapons to work integrated with each other under a network structure, create a common air picture, deliver it to operation centers in real time and present it to decision makers with the support of artificial intelligence.”

If we translate these technical definitions, a system is being designed that will operate all warning systems, including aircraft, drones and satellites, together with low and high altitude defense missiles and fighter jets simultaneously.

The advances in systems and software that Turkey has developed, especially in the last 10-15 years - partly thanks to our NATO allies who have implemented a covert arms embargo - make it possible to take this step today.

The question that comes to my mind is this: Are the S400s included in the Steel Dome project or not?

Steel Dome and S400s

It is also necessary to ask; this advanced air defense missile, which we purchased from Russia for 2.5 billion dollars at the cost of being undesirably removed from the F35 project, which is currently the most advanced fighter jet in the world, is ultimately in the inventory of the Turkish Armed Forces.

We can either use it or not.

Turkey is a NATO member. If the Steel Dome is going to be used as an integrated part of the NATO system, or if it is going to be open to this, using the S400s would be quite problematic. It is more plausible for it to be open to joint use with NATO, because one of Turkey’s important theses at the July 9-11 Washington NATO Summit was to strengthen the Southeastern wing of the Alliance; despite the economic crisis, Turkey has undertaken to increase its defense spending above 2 percent of the national income as required by the NATO membership criteria.

What will we do with the S-400s if they are not used in the Steel Dome system, Turkey's first comprehensive air defense project?

Cavit Çağlar's solution proposal to Cansu Çamlıbel on T24 is simple: "If it were me, I would sell and get rid of it," he said. "The customer is ready, Russia will excuse us," he added.

Keep it and use it, sell it and get rid of it?

Çağlar currently has no official duty. But despite not having an official duty, he played an important role in resolving the crisis that started when Turkish jets shot down a Russian jet on the Syrian border. He is still familiar with state affairs.

I asked Çağlar why he made such a suggestion.

He answered shortly:

• “The world is going through a sensitive period. Even though we have many problems with the US, we are in the same alliance. I believe that if the S400 issue is resolved, other issues will also be resolved.

• “We talk to both the Russians and the Americans. We bargain. Everything will be resolved by talking.”

Çağlar speaks a bit mysteriously, I got the impression that there might be things he knows but isn't telling.

On the other hand, President Erdoğan, who said that Turkey had to buy S400 because the US and Europeans did not sell NATO-compatible systems, says that we need these missiles.

He says it, but there is no sign that the Steel Dome project includes S-400s. If the authorities make a statement, we will learn. It is a strategic issue, it concerns us all.