1 Mayıs’ta sadece Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın izin verdiği yerler emekçilerin, emeklilerin, sesini duyurmak isteyenlerin Emek ve Dayanışma Günü kutlamalarına açık. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın “İzin vermeyeceğiz” demesi yetmedi. CHP lideri Özgür Özel bunun üstüne TBMM Kürsüsünden “Taksimi kapatmak Anayasaya aykırı” deyince bu defa sözü Erdoğan aldı. İşçi ve İşveren temsilcilerinin birlikte yer aldığı Çalışma Meclisi akşam yemeğinde Taksim’in 1 Mayıs kutlamalarına kapalı olduğunu tekrarladı. “Muhalefet ve bazı marjinal yapıların” 1 Mayıs’ın Bayram havasına “gölge düşürmeye” çalıştığını söyledi.

O arada bir şey daha söyledi. 1 Mayıs’ı Emek ve Dayanışma günü ilan eden ve hatta 2010’da Taksim’de kutlanmasına izin veren kendi AK Parti iktidarıydı. O halde Taksim’in “mitinge uygun bir altyapıya uygun olmadığı malumken” neden “gayrimeşru” çabalara giriliyor, Yerlikaya’nın vurguladığı üzere terör örgütlerine propaganda imkânı verilmek isteniyordu?

Özgürlükçülük kanıtıydı

Erdoğan’ın 2010’da Taksimi 32 yıl aradan sonra kutlamalara açtık sözünden hareket edelim:

1- Erdoğan, 2010 Anayasa değişikliği halkoylaması öncesinde 12 Eylül 1980 askeri darbesiyle yasaklanan 1 Mayıs İşçi Bayramını 2009’de Emek ve Dayanışma Günü ilan edip 2010’da Taksim Meydanını açtı.

Bu kararı, o zaman iktidarın dostu Fethullah Gülen’in gerekirse “ölülerinizi mezardan çıkarıp oy verdirin” dediği halkoylamasına “Yetmez ama evet” düsturuyla destek veren, medyada güçlü liberal çevrelerce AK Parti’nin özgürlükçü eğilimine kanıt sayıldı. Ali Babacan yönetimindeki ekonomi de hâlâ iyi gidiyordu. 1 Mayıs Taksim meydanında 2011 ve 2012 yılında da kutlandı.

O zaman mitinge uygun bir alt yapısı olmadığını ne Erdoğan ne bir başkası söylüyordu. İktidar medyası ise adeta özgürlükler bayramı yapıyordu; hepsi emekçi dostu kesilmişti.

Hava Gezi ile döndü

2- 2013 1 Mayıs’ından birkaç ay önce Taksim Yayalaştırma Projesi başlatıldı. Kalyon İnşaatın kazandığı ihale sonucu Taksim Meydanının hemen her yeri inşaat alanına döndü ve hem araç hem yaya trafiğine kapatıldı. Gezi Parkının yerine eski Topçu Kışlası inşasıyla lüks konut ve alışveriş merkezi inşası bu Projenin parçasıydı. Taksim 1 Mayıs kutlamalarına kapatıldı. Yine de Taksim’e girmek isteyen göstericileri polis zor kullanarak bastırdı, yaralananlar oldu.

Gelişmeler yaklaşan fırtınanın habercisiydi. Gezi Parkındaki ağaçların kesilmeye başlamasıyla 28 Mayıs’ta başlayan protestolar, polisin şiddetli tepkisiyle büyüdü, ülke çapına yayıldı ve olayların durulduğu Ağustos sonuna dek 11 kişi öldü/öldürüldü, binlercesi yaralandı.

Erdoğan Gezi Protestolarını kısa sürede kendisine karşı darbe girişimi görmeye başladı. Açılan davalarda Osman Kavala ömür boyu hapse, Can Atalay, Çiğdem Mater, Tayfun Kahraman ve Mine Özerden 18 yıl hapse mahkûm edildi. Aday olması onaylanıp 2023 seçimlerinde TİP’ten milletvekili seçilen Atalay’ın vekilliği Anayasa Mahkemesi kararına rağmen Yargıtay itirazıyla düşürüldü.

Mesele Taksim mi 1 Mayıs mı?

O tarihten bu yana Taksim ve gösteri denince Erdoğan’ın aklına Gezi Protestolarının gelmesi şaşırtıcı olmaz. Muhtemelen o sırada bulunduğu Kuzey Afrika gezisindeyken Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu’ya göstericilere aşırı şiddet uygulanmaması talimatı verdiğini duyduğundaki öfkeyi de hatırlıyordur. Oradan Fethullahçıların (şimdi FETÖ) önayak olduğu 15 Temmuz 2016 darbe girişimine gidiyordur.

Erdoğan için asıl meselenin 1 Mayıs mı, yoksa Taksim mi olduğu bu noktada sorgulanabilir.

Belki de yanıt, Taksim’de 1 Mayıs.

Yoksa gitsin izin verilen yerlerde kutlasınlar, bağırıp çağırsınlar işte, diye düşünüyor olabilir. Peki, Taksim’e kimseyi sokmamak için görevlendirilen binlerce polis Taksim’e gelecek göstericilerin güvenliğini sağlayamıyor mu? Türk devleti bunu yapamıyor mu?

1 Mayıs simge ama Taksim’in simgesel yüküyse Erdoğan için daha ağır.

Üstelik bu defa, “Makama saygı” gösterip kendisine görüşme başvurusu yapan CHP lideri Özel’in 1 Mayıs konusunda ısrarı bu yükü ağırlaştırıyor.

Mesele sanırım biraz da bu.

1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü kutlu olsun.

On May 1, only places permitted by President Tayyip Erdoğan are open to Labor and Solidarity Day celebrations for workers, retirees and those who want to make their voices heard. It was not enough for the Minister of Internal Affairs, Ali Yerlikaya, to say "We will not allow it". When CHP leader Özgür Özel said from the Grand National Assembly of Turkey "Closing Taksim is against the Constitution", this time Erdoğan took the floor. At the dinner, the Labor Assembly, where Worker and Employer representatives attended, repeated that Taksim was closed for May 1 celebrations. He said that "the opposition and some marginal structures" were trying to " cast a shadow " on the holiday atmosphere of May 1. 

Meanwhile he said something else. It was the AK Party government that declared May 1 as Labor and Solidarity Day and even allowed it to be celebrated in Taksim in 2010. In that case, why were "illegitimate" efforts being made, as it was known that Taksim was "not suitable for a suitable infrastructure for a rally", and as Yerlikaya emphasized, terrorist organizations were wanted to be given the opportunity to make propaganda?

It was proof of libertarianism

Let's start from Erdoğan's statement that we opened Taksim to celebrations after 32 years in 2010: 

1- Before the 2010 Constitutional amendment referendum, Erdoğan declared May 1 Labor Day, which was banned by the military coup of September 12, 1980, as Labor and Solidarity Day in 2009 and opened Taksim Square in 2010. opened. 

This decision was considered as evidence of the libertarian tendency of the AK Party by strong liberal circles in the media, who supported the referendum with the motto "It is not enough, but yes", in which Fethullah Gülen, the friend of the government at the time, said "get your dead people out of their graves and vote" if necessary. The economy under Ali Babacan was still going well. May 1 was also celebrated in Taksim Square in 2011 and 2012. 

At that time, neither Erdoğan nor anyone else said that there was no suitable infrastructure for the rally. The ruling media was literally celebrating freedom; They were all worker-friendly.

Returned with Air Gezi

2- Taksim Pedestrianization Project was started a few months before May 1, 2013 . As a result of the tender won by Kalyon İnşaat, almost every part of Taksim Square turned into a construction area and was closed to both vehicle and pedestrian traffic. The construction of the old Artillery Barracks in place of Gezi Park and the construction of luxury residences and shopping centers were part of this Project. Taksim was closed for May 1 celebrations. Nevertheless, the police used force to suppress the demonstrators who wanted to enter Taksim, and some people were injured. 

The developments were a harbinger of the coming storm. The protests, which started on May 28 when the trees in Gezi Park started to be cut down, grew with the violent reaction of the police, spread across the country, and by the end of August, when the events stopped, 11 people died/were killed and thousands were injured. 

Erdoğan quickly began to see the Gezi Protests as a coup attempt against him. In the cases filed, Osman Kavala was sentenced to life imprisonment, and Can Atalay, Çiğdem Mater, Tayfun Kahraman and Mine Özerden were sentenced to 18 years in prison. Atalay, who was approved as a candidate and elected as a member of parliament from TİP in the 2023 elections, was revoked by the Supreme Court of Appeals despite the decision of the Constitutional Court .

Is the issue Taksim or May 1?

Since then, it is not surprising that when Taksim and demonstrations are mentioned, Erdoğan thinks of the Gezi Protests. He probably also remembers the anger he felt when he heard that President Abdullah Gül, while on a trip to North Africa at the time, had instructed Istanbul Governor Hüseyin Avni Mutlu not to use excessive violence against demonstrators. From there, it leads to the coup attempt of July 15, 2016, initiated by Fethullahists (now FETO). 

At this point, it can be questioned whether the real issue for Erdoğan is May 1 or Taksim. 

Maybe the answer is May 1 in Taksim. 

Otherwise, he might be thinking, let them celebrate and shout in permitted places. Well, can't the thousands of police officers assigned to prevent anyone from entering Taksim ensure the safety of the demonstrators who will come to Taksim? Can't the Turkish state do this? 

May 1 is a symbol, but Taksim's symbolic burden is heavier for Erdoğan. 

Moreover, this time, CHP leader Özel's insistence on May 1, who showed "respect for the office" and applied for a meeting with him, aggravates this burden. 

I guess that's kind of the point. 

Happy May 1 Labor and Solidarity Day.