CHP’nin 31 Mart seçim zaferi yalnızca kendisine bağlı nedenlerden olmadı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yönetimindeki AK Parti’nin ülkeyi ekonomik krize sokması ve çıkış yükünü halkın omuzlarına yığması ve yöneticilerin halka tepeden bakan şatafatlı kibirleri de etkili oldu. Ancak CHP’nin uzun yıllardan beri ilk defa seçimden birinci parti çıkmasında yönetimiyle birlikte ittifak siyasetini değiştirmesi asli etken oldu. CHP’nin 2023’te izlediği ittifak siyasetiyle 2024’te izlediği arasında önemli bir güncelleme vardı.

CHP’nin ittifak siyasetinin 1.0 sürümü 2023’te tutmadı ama 2.0 sürümü 2024’te başarı getirdi.

Buradan “Kılıçdaroğlu gitti, dertler bitti” sonucunu çıkarmakta aceleci davrananlara yazının sonuna dek sabretmelerini tavsiye edeceğim.

Başarı 14-28 Mayıs 2023 seçim yenilgisi ardından 5 Kasım kurultayında Kemal Kılıçdaroğlu’nun yerine seçilen Özgür Özel’in Kılıçdaroğlu’nun siyaset çizgisini külliyen reddetmesiyle gelmedi. Tersine, Kılıçdaroğlu’nun 2019 yerel seçimlerinde de başarı getirmiş olan ittifak siyasetini geliştirmesiyle, matematik ifadeyle türevini alıp güncelleştirmesiyle geldi.

Neydi fark? Biraz açalım.

1.0 sürümü neden kaybetti?

Kılıçdaroğlu’nun CHP’nin çıkış yolunu ittifak siyasetinde görmesi doğruydu. CHP Deniz Baykal döneminde yüzde 21-22 aralığında sıkışmıştı ama Kılıçdaroğlu döneminde de 25-26 aralığını aşamamıştı. Kılıçdaroğlu’nun 2017’deki Adalet Yürüyüşü, Erdoğan-karşıtı siyasi güçlerin bir arada durabileceğine dair bir deney de oldu.

İYİ Parti’nin Haziran 2018 seçimlerine girebilmesi için 15 CHP milletvekilinin geçici olarak transferi Millet İttifakının Kurulmasını sağladı. CHP ve İYİ Parti işbirliği 2019’da İstanbul’da Ekrem İmamoğlu, Ankara’da Mansur Yavaş’ın kazanmasının (sembolik düzeydeki güçleriyle Saadet ve Demokrat partilerinin de katılımıyla oluşan) ittifak siyasetinin ürünüydü.

Kılıçdaroğlu aynı siyaseti, 2023 seçimlerinde de uygulamak istedi. Doğrusu, ittifak masasına Ahmet Davutoğlu’nun Gelecek ve Ali Babacan’ın Deva partilerinin dahil olması İYİ Parti lideri Meral Akşener’in Kılıçdaroğlu tarafından ikna edilebilmesiyle kuruldu. Zaten 2023 seçim yenilgisi ardınmdan Kılıçdaroğlu’nun kendi Cumhurbaşkanlığına onay vermeleri için bu partileri Altılı Masaya aldığı suçlamaları buradan kaynaklandı.

Ancak liderler düzeyinde, bitmeyen pazarlıklar ve tavizlerle kurulan bu model 2023 seçiminde tutmadı.

2.0 sürümü: tabanda ittifak

CHP Kurultayında kararsız delegelerin de Özel’den yana geçmesinde, Özel’in Kılıçdaroğlu’nu dört partiye 39 milletvekili kontenjanı verme ve Ümit Özdağ ile gizli bakanlık protokolü nedeniyle eleştirmesinin etkili olduğunu bizzat gözlemledim.

Aslında CHP Kurultayına giden yol, Temmuz 2023’ten itibaren CHP içindeki “değişimcilerin” video konferans ya da yüz yüze yaptığı bir dizi toplantıyla başlamıştı. O toplantılarda diğer partilerle liderlikler düzeyinde pazarlıklarla kurulan ittifakın artık işlemediği de konuşuluyordu.

1.0 sürümü ittifak siyaseti parti liderleri ve kurulları arasındaki uzlaşmaya dayanıyordu. Uzlaşmanın mümkün olmadığı noktada -ki bu Akşener’in Masadan kalkıp geri geldiği günlere denk geliyor- vazo çatladı.

İttifak siyasetinin 2.0 sürümü ise parti liderlikleri arasındaki pazarlıkları değil, parti aidiyetlerinin ötesinde seçmenlerin ortak şikâyet, talep ve çıkarları üzerine inşa edilme girişimi başladı.

İmamoğlu ve Özel’in “tabanda ittifak” dediği model buydu.

Aslında İstanbul’da İmamoğlu, Ankara’da Yavaş’ın 2019’dan beri uyguladığı hizmette partizan olmayan belediyecilik anlayışı da az çok buna dayanıyordu. “İttifak 2.0” böyle doğdu ve başarı getirdi.

CHP's March 31 election victory was not due solely to its own reasons. The fact that the AK Party, under the leadership of President Tayyip Erdoğan, plunged the country into an economic crisis and placed the burden of the exit on the shoulders of the people, and the ostentatious arrogance of the administrators who looked down on the people were also effective. However, the main factor in CHP's emergence as the first party in the elections for the first time in many years was the fact that it changed its alliance policy with its management. There was an important update between the alliance policy CHP followed in 2023 and the one it followed in 2024. 

Version 1.0 of CHP's alliance policy did not work in 2023, but version 2.0 brought success in 2024. 

I would advise those who are quick to conclude from here that "Kılıçdaroğlu is gone, the troubles are over" to be patient until the end of the article. 

Success did not come when Özgür Özel, who was elected to replace Kemal Kılıçdaroğlu in the November 5 congress after the election defeat of 14-28 May 2023, completely rejected Kılıçdaroğlu's political line. On the contrary, it came when Kılıçdaroğlu developed the alliance politics that brought success in the 2019 local elections, derived it with mathematical expression and updated it. 

What was the difference? Let's expand a bit.

Why did version 1.0 lose?

It was right for Kılıçdaroğlu to see the CHP's way out in alliance politics. CHP was stuck in the 21-22 percent range during the Deniz Baykal period, but it could not exceed the 25-26 range during the Kılıçdaroğlu period. Kılıçdaroğlu's Justice March in 2017 was also an experiment to see if anti-Erdoğan political forces could stand together. 

The temporary transfer of 15 CHP deputies so that the İYİ Party could enter the June 2018 elections enabled the establishment of the Nation Alliance. The cooperation between CHP and İYİ Party was the product of the alliance politics of Ekrem İmamoğlu in Istanbul and Mansur Yavaş's victory in Ankara in 2019 (formed with the participation of the Saadet and Demokrat parties with their symbolic powers). 

Kılıçdaroğlu wanted to implement the same policy in the 2023 elections. In fact, the inclusion of Ahmet Davutoğlu's Future and Ali Babacan's Deva parties in the alliance table was established when İYİ Party leader Meral Akşener was persuaded by Kılıçdaroğlu. This is where the accusations that Kılıçdaroğlu brought these parties to the Six Party Table to approve his Presidency after the 2023 election defeat originated. 

However, this model, established at the leadership level with endless negotiations and concessions, did not hold up in the 2023 elections.

Version 2.0: grassroots alliance

I personally observed that Özel's criticism of Kılıçdaroğlu for giving 39 parliamentary quotas to four parties and for the secret ministerial protocol with Ümit Özdağ was effective in the undecided delegates' side with Özel at the CHP Congress. In fact, the road to the CHP Congress started with a series of meetings

held by "changes" within the CHP via video conference or face to face, starting from July 2023 . At those meetings, it was also said that the alliance established through negotiations with other parties at the leadership level was no longer working. Version 1.0 alliance politics were based on consensus between party leaders and caucuses. At the point where compromise was not possible - which corresponds to the days when Akşener left the table and came back - the vase cracked. The 2.0 version of alliance politics began, not as negotiations between party leaderships, but as an attempt to build on the common complaints, demands and interests of voters beyond party affiliations. This was the model that İmamoğlu and Özel called "grassroots alliance". In fact, the non-partisanmunicipalism approach implemented by İmamoğlu in Istanbul and Yavaş in Ankara since 2019 was more or less based on this. This is how “Alliance 2.0” was born and brought success.