CHP’nin 31 Mart galibiyeti hem parti hem Türkiye açısından bir dönüm noktası oldu. 2023 seçim yenilgisi ardından Kurultay’a gidip kendini yenileme çabasına giren CHP, Özgür Özel’in başkanlığında 1977’de Bülent Ecevit’in aldığı yüzde 41,3 oydan sonra en yüksek oya yüzde 37,7 ile ulaştı. CHP neredeyse yarım asır sonra ve bunun 22 yılı AK Parti iktidarında geçmişken yeniden en çok oyu alan parti oldu.

Bunda Cumhurbaşkanı AK Parti lideri Tayyip Erdoğan’ı şahsi davası yaptığı İstanbul’da 2019’dan sonra ikinci defa alt eden Ekrem İmamoğlu’nun, Ankara’da ezici bir farkla ikinci defa seçilen Mansur Yavaş’ın önemli payı oldu. Bu sonuca Erdoğan’ın dahi “dış güçler” diyemediğini, AK Parti yönetim toplantısından dışarıya sızdırılan metinden anlıyoruz; bir özeleştiri süreci başlatmış Erdoğan.

Erdoğan’ın ne bakanları dahil bütün devlet aygıtını yerel seçimler için seferber etmesi işe yaradı ne de son bir ümit İsmailağa Cemaatini ziyareti ve Ayasofya’da namaz görüntüleri

“Sokağın sesini bir duyduk”

AK Parti’nin yenilgisini sadece emekli maaşlarıyla somutlaşan ekonomik kriz ve AK Parti’yi içten oyan ve halkın içinden gelip halka tepeden bakan kibir getirmedi; CHP’nin -üstelik ağır bir yenilgiden yeni çıkmış haldeyken- yeni bir örgütlenme anlayışı ve çalışma tarzıyla seçimi kazanmaya sarılması bu sonucu getirdi. 

CHP lideri Özgür Özel’in Cumhuriyet gazetesinde İklim Öngel’e verdiği mülakatta “Sokağın sesini biz duyduk” başlığı altında söyledikleri aslında konuyu özetliyor:

• “Kazandığımız yerler sürpriz değil, ama oranlar çok sürpriz. İktidar tehlike çanlarını göremedi. Kibir ve güç sarhoşluğu kaybetti.”

Özel’in aynı mülakatta söylediği “Otoriter liderler yumuşamanın kendilerine zarar vereceğini düşünürler. Stratejik olarak sertliğe devam edecek” saptaması da CHP’nin, Erdoğan’ın yenilgiyi kabul ettiği -kimi yorumcular tarafından pek demokrat bulunan Balkon Konuşmasındaki ılımlı izlenim veren tondan etkilenmediğini gösteriyor.

Hedef erken seçim değil

CHP’nin seçim sonrasında yaptığı ilk Merkez Yönetim Kurulu (MYK) toplantısında hedefin erken seçim olarak belirlenmemesi de bu yaklaşımı destekliyor. Hedef 2028 seçimlerinde AK Partiyi alt etmek olarak belirlenmiş. 

Bu gerçekçi bir hedef. Ekonomik krizde halkın çektiği sıkıntı yeni bir aşamaya giriyorken ne Erdoğan’ın erken seçime gidecek takati var ne de CHP buna hazır. MYK’da Manisa, Kütahya, Uşak, Kilis, Adıyaman, Kastamonu gibi şehirlerde seçimin muhafazakâr oylarla kazanıldığı konuşulmuş. Bunlar Erdoğan’a tepki oyudur ve genel seçimde geri dönme ihtimaline karşı ayrı bir çalışma gerektireceği açık. Erken seçim çağrıları muhalif gönülleri okşasa da enerji ve zaman kaybı gibi görünüyor şu aşamada.

Kılıçdaroğlu’nun telefonu

Bu süre içinde örgütlenmeye ve kurumsallaşmaya ağırlık verecekmiş CHP. Buna gerçekten ihtiyacı var 31 Mart zaferi olmasaydı istikbali tartışılmaya başlanan partinin.

Özellikle 5 Kasım kurultayı ardından CHP’de üç parçalı bir görünüm vardı: Özel ve Genel Merkez, İmamoğlu ve Kemal Kılıçdaroğlu’nu geri getirmek isteyen “eski CHP” ekipleri. Bu manzara da CHP’de Kurultay talepleri de 31 Mart gecesi ortadan kalkmış görünüyor.

Özel’in Halk TV’de İsmail Küçükkaya’ya Kılıçdaroğlu’nun telefonu konusunda söyledikleri ilginç. Kılıçdaroğlu, “daha 21.00’den önce, sayım sürerken telefon edip “Sayın Genel Başkan, ne diyeyim?” demiş; “Çok önemli bir başarı elde ettiniz. Tebrik ederim.”

Başarı gibisi yoktur. Başarı çoğu zaman kusurları da örter, hasarların tamirine imkân verir.

“Tabanda ittifak” tuttu

CHP’nin bu seçim öncesi izlediği siyaset, Kılıçdaroğlu’nun 2017 Adalet Yürüyüşünden itibaren ittifaklar siyasetinin adeta 2.0 sürümü. Kılıçdaroğlu muhalif parti yönetimleriyle ittifak kurup bunu sandığa yansıtmayı denedi. Belki kendi adaylığı yerine örneğin İmamoğlu ya da Yavaş’ın adaylığında karar kılsaydı sonuç da alabilirdi. Ama tarih “eğer” ve “keşke” ifadeleriyle yazılmıyor.

Özel, İmamoğlu ve Yavaş ise parti yönetimleriyle ittifak ve pazarlık yerine, parti farkı da gözetmeden doğrudan seçmene hitap etmeyi denediler. CHP’nin “tabanda ittifak” dediği bu yöntem tutmuş görünüyor.

CHP’nin başarısı sürer mi?

Son olarak aktarmak ihtiyacı duyduğum ve CHP’nin yerel seçim zaferinin tesadüflere ve sadece AK Parti hatalarına bağlı olmadığını gösteren bir örnek paylaşayım.

Seçimlerden iki hafta kadar önce, CHP’nin Teşkilattan, örgütlenmeden sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ensar Aytekin ile sohbet ediyorduk. Aytekin gençlik kollarından itibaren CHP’nin her kademesinde yükselerek görev yapmış, CHP standartlarında genç kuşlaktan sayılabilecek bir siyasetçi. Söylediklerinin yayınlanmaması, arka plan olarak kalması kaydıyla konuşmuştuk. Söyledikleri hakkında itirazlarımı, tereddütlerimi sohbette kendisine de ifade etmiş, sohbetten dönerken, aşırı iyimserliğinin pek de gerçekçi olmadığını düşünmüştüm. Şu kadarını söyleyeyim tahminlerinin neredeyse tamamı doğru çıktı. Özel’in dediği gibi, bu kadar yüksek oranda galibiyet beklemiyorlardı.

CHP’nin yarım asır sonra yeniden yükselmeye başlamasının devamı için gerekenler açık. Çok çalışmak, belediyeleri halkın yararına, şeffaf ve yolsuzluklara izin vermeden yönetmek, partizanlıktan kaçınmak ve AK Parti’de eleştirdikleri kibir ve zafer sarhoşluğuna kapılmamak.

CHP's victory on March 31 was a turning point for both the party and Türkiye. CHP, which went to the Congress and tried to renew itself after the 2023 election defeat, reached the highest vote with 37.7 percent, after Bülent Ecevit's 41.3 percent in 1977, under the chairmanship of Özgür Özel. CHP became the party that received the most votes again, almost half a century later and 22 years of that time under the AK Party's rule.

Ekrem İmamoğlu, who defeated President AK Party leader Tayyip Erdoğan for the second time after 2019 in Istanbul, where he made a personal case, and Mansur Yavaş, who was elected for the second time with an overwhelming difference in Ankara, had an important share in this. We understand from the text leaked from the AK Party executive meeting that even Erdoğan could not call this result "external forces" ; Erdogan started a process of self-criticism.

Erdoğan's mobilization of the entire state apparatus, including his ministers, for local elections did not work, nor did his last hope: his visit to the İsmailağa Community and the images of prayers in Hagia Sophia.

“We heard the sound of the street”

The defeat of the AK Party was not only caused by the economic crisis embodied in pensions and the arrogance that undermined the AK Party from within and looked down on the people, coming from within the people; CHP's embrace of winning the election with a new organizational approach and working style - even though it had just come off a heavy defeat - brought this result. 

What CHP leader Özgür Özel said in his interview with Climate Öngel in Cumhuriyet newspaper under the title "We heard the voice of the street" actually summarizes the issue:

• “The places we won are not surprising, but the odds are very surprising. The government failed to see the alarm bells. Arrogance and intoxication with power lost.” 

As Özel said in the same interview, “Authoritarian leaders think that softening will harm them. The determination that "it will continue to be strategically tough" also shows that the CHP was not impressed by the moderate tone of Erdogan's Balcony Speech, in which he accepted defeat - which was found to be very democratic by some commentators.

The target is not early elections

The fact that the target was not determined as early elections in the first Central Executive Board (MYK) meeting held by CHP after the election also supports this approach. The goal is to defeat the AK Party in the 2028 elections . 

This is a realistic goal. While the suffering of the people in the economic crisis is entering a new phase, neither Erdogan has the strength to call early elections nor the CHP is ready for it. It was said in MYK that the elections were won with conservative votes in cities such as Manisa, Kütahya, Uşak, Kilis, Adıyaman and Kastamonu. These are reaction votes against Erdoğan and it is clear that they will require a separate study in case he returns in the general election. Although calls for early elections may please the opposition, they seem like a waste of energy and time at this stage.

Kılıçdaroğlu's phone number

During this period, CHP will focus on organization and institutionalization. The party, whose future would have begun to be discussed had it not been for the March 31 victory, really needs this.

Especially after the November 5 congress, there was a three-part view in the CHP: Special and Headquarters, İmamoğlu and the "old CHP" teams that wanted to bring back Kemal Kılıçdaroğlu. In this view, CHP's Congress demands seem to have disappeared on the night of March 31.

What Özel said to İsmail Küçükkaya on Halk TV about Kılıçdaroğlu's phone is interesting. Kılıçdaroğlu, “even before 21.00, while the counting was going on, I called and said, “Mr. Chairman, what should I say?” said; “You have achieved a very important success. Congratulations." 

There's nothing like success. Success often covers the flaws and allows the damage to be repaired.

“Grassroots alliance” took hold

The policy followed by CHP before this election is almost the 2.0 version of Kılıçdaroğlu's politics of alliances since the 2017 Justice March. Kılıçdaroğlu tried to form an alliance with opposition party administrations and reflect this at the ballot box. Maybe if he had decided on the candidacy of İmamoğlu or Yavaş, for example, instead of his own candidacy, he could have gotten results. But history is not written with “if” and “if only” expressions.

Özel, İmamoğlu and Yavaş, on the other hand, instead of making an alliance and bargaining with the party administrations, tried to appeal directly to the voters, regardless of party distinction. This method, which CHP calls "alliance at the grassroots", seems to have worked.

Will CHP's success continue?

Finally, let me share an example that I felt the need to cite and which shows that CHP's local election victory was not due to coincidences and only the mistakes of the AK Party.

About two weeks before the elections, we were chatting with Ensar Aytekin, CHP's Deputy Chairman responsible for the organization. Aytekin is a politician who can be considered a young generation politician by CHP standards, having worked at every level of the CHP since its youth branches. We talked on the condition that what he said would not be published and would remain as background. I expressed my objections and hesitations to him about what he said, and when I returned from the conversation, I thought that his excessive optimism was not very realistic. Let me tell you this, almost all of his predictions came true. As Özel said, they did not expect such a high rate of victory.

The requirements for CHP's continued rise after half a century are clear. To work hard, to manage municipalities for the benefit of the people, transparently and without allowing corruption, to avoid partisanship and not to get carried away by the arrogance and victory drunkenness that they criticize in the AK Party.