İki gün sonraki yerel seçimlerde, en önemli belirleyici parametrelerden birinin emekli kesimin oyu olduğu, siyasi gözlemciler tarafından sıklıkla dillendiriliyor. Tıpkı geçen yılki genel seçim ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde olduğu gibi.

Bu öngörü, emeklinin sandığa gidip gitmeyeceği kadar, gitmesi halinde kullanacakları tercihi de kapsıyor. Yani kullanacağı oy, haysiyet kırıcı bir beklenti sarmalına itilip, mahkum edildiği yoksulluğun hesabını sormaya mı dönük olacak yoksa "Reis ne eylerse güzel eyler" mi diyecek… Sorunun yanıtı bugünden net olarak verilemiyor. Doğaldır ki her iki ihtimal de tabloya etki edecek önemde. Aslında sandığa gitmeme riski, emeklilerden ziyade genç seçmen nüfusu için daha belirgin bir ihtimal olarak gösteriliyor ancak motivasyonları genç seçmenle aynı olmasa da emekli kesimden de oy kullanmayacağını söyleyenleri duyuyor ve görüyoruz. 

* * *

Cumhurbaşkanı Erdoğan da bu görüşü yabana atmıyor olacak ki, son günlerde yaptığı bütün miting ve seslenişlerde emeklilere düzenli olarak mesaj veriyor.

(Cumhurbaşkanının yerel seçimde sahaya inmesini normalleştirdiğim sonucu çıkmasın bu ifadeden.) 

Gerçi bu mesajlar maaşların nasıl iyileştirilemeyeceğine yönelik gerekçelerle dolu. Ve emeklinin refahına katkısı yok ama belli ki Erdoğan'ın konuşma metinlerini hazırlayan ekip, öyle ya da böyle bu konuyu metne dahil etme ihtiyacında. Dahası, aklı başında kimseyi razı edemeyecek argümanlarla bezeme pahasına yapıyorlar bunu. Muhtemeldir ki emeklilerin sürüklendiği yoksulluğun, insanlık onuruyla bağdaşmayan koşulların, uzayıp giden ucuz gıda sırası görüntülerinin iktidara biat etmeyen medya bültenlerinde ilk gündem maddesi oluşu etkili bunda da.

Misal, Bursa mitinginde ne diyor Erdoğan? Dünyada ekonomileri zorlayan en büyük şey enflasyonmuş. Dünyada... Yani biz de bu dünyanın bir parçasıyız ve uzakta birilerinin sebep olduğu enflasyondan biz de etkileniyoruz. Sık sık Avrupa ve Amerika'nın da enflasyonu kontrol altına almaya çalıştığını söylüyor. Söylüyor ki, bu yüksek enflasyonda 22 yıldır ülkeyi yöneten iktidarın, partili Cumhurbaşkanlığı denilen sistemin, faiz kararını İslami referanslarla izah ettiği dönemlerin faturası bulanıklaşsın.

Erdoğan Bursa mitinginde

Temmuz'da masaya yatacak-mış

Erdoğan'ın siyasi kariyerinde en başarılı olduğu yönlerden biri, zaten uygulanagelen, zaten bilinen bazı konuları, kendi politik başarısı veya yeni bir durum gibi sunarak kitleleri ikna edebilmesi, daha doğru anlatımla rıza üretebilmesidir. 

Bursa mitinginde Erdoğan emekli maaşlarını Temmuz ayında, yılın 6 ayındaki enflasyona göre tekrar "masaya yatıracaklarını" söylemiş. Yepyeni bir müjde gibi. 

Aslında Temmuz artışı yıllardır uygulanıyor. Ancak ilginç olan detay, "yılın altı ayındaki enflasyona göre" demiş olması. Burada yılın ilk altı ayını mı, yoksa temmuzdan sonraki ikinci altı ayı mı kastettiği anlaşılmıyor. Yani hedef enflasyon mu, gerçekleşen dönem enflasyonu mu?

Bu detayın önemi ise şurada: 

Hangi enflasyona göre?

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in geçen sonbahardaki açıklamasını anımsıyor musunuz? Şimşek, 2024 yılı için gerçekleşen değil maaş artışının yapılacağı dönemin enflasyonunun baz alınacağını söylemişti. Çok eleştirilen bu sözlerin ardında "ücret artışları enflasyona yol açıyor" tezi yatıyordu. 

Eğer Erdoğan'ın son sözleri, Ocak-Haziran dönemi gerçekleşecek enflasyonun yansıtılacağı anlamına geliyorsa bu, hesapların yerel seçimin olası sonuçlarını dikkate alarak biraz değişmek zorunda kaldığını gösteriyor. Yani emekli artışlarında hedef enflasyon değil, gerçekleşen dönem enflasyonunun uygulanacağı anlamı.

Fakat hangisi olursa olsun, mevcut tablo emeklilerin içinde bulunduğu güç koşulları kısa vadede değiştirmeye yetmeyecek. Tam da bu nedenle yerel yönetimler, yetki, güç, kapasite ve fonksiyonlarının çok üzerinde "sosyal devlet" fonksiyonu üstlendi. Yani aslında merkezi yönetimin asli görevi olan gelir eşitsizliğini gidermek, kamu kaynaklarını düzgün dağıtmak, toplumun refah düzeyini arttırmak gibi temel fonksiyonlar, bu ucube sistemin derinleştirdiği yoksulluk nedeniyle yerel yönetimlere kaydı. 

Normalde kent hizmetlerinin oylandığı seçimler olan yerel seçimleri, genel seçim gibi hissetmemizin nedenlerinden biri de bu. Başka pek çok siyasi ve toplumsal nedeni var kuşkusuz ancak, geçim derdi bir çok dinamiğin önüne geçmiş görünüyor. Bütün iktidarın sahada olmasını da açıklıyor. 

Sonucu ise birlikte göreceğiz. 

It is frequently stated by political observers that one of the most important determining parameters in the local elections two days later is the vote of the retired population. Just like last year's general election and Presidential elections.

This prediction covers not only whether retirees will go to the ballot box, but also the choices they will use if they do. In other words, will the vote he will cast be about pushing him into a degrading spiral of expectation and asking for accountability for the poverty to which he is condemned, or will he say "Whatever the Chief does, he does it well"... The answer to the question cannot be given clearly today. Naturally, both possibilities are important to affect the table. In fact, the risk of not going to the polls is shown to be a more obvious possibility for the young voter population rather than the retirees. However, even though their motivations are not the same as the young voters, we hear and see those from the retired segment who say they will not vote.

* * *

President Erdoğan does not ignore this view, as he regularly gives messages to retirees in all the rallies and addresses he holds in recent days.

(Do not infer from this statement that I normalize the President's presence on the field in local elections.)

Although these messages are full of reasons why salaries cannot be improved . And it does not contribute to the welfare of the retiree, but obviously the team preparing Erdogan's speech texts needs to include this issue in the text one way or another. Moreover, they do this at the expense of embellishing it with arguments that would not satisfy anyone in their right mind. This is probably due to the fact that images of the poverty that retirees are dragged into, conditions that are incompatible with human dignity, and long lines for cheap food are the first agenda items in media bulletins that do not pay allegiance to the government.

For example, what does Erdogan say at the Bursa rally? The biggest thing that strains economies in the world is inflation. In the world... So we are also a part of this world and we are also affected by the inflation caused by someone far away. He often says that Europe and America are also trying to control inflation. He is saying that the consequences of the times when the government, which has been ruling the country for 22 years in this high inflation, the so-called party-based Presidency, explained the interest rate decision with Islamic references, should be blurred.

Erdogan at the Bursa rally

It will be on the table in July

One of the most successful aspects of Erdoğan's political career is his ability to persuade the masses by presenting some already implemented, already known issues as his own political success or a new situation, and to produce consent with a more accurate expression.

At the Bursa rally, Erdoğan said that they would "put the pensions on the table" again in July, according to the inflation in the 6 months of the year. It's like a brand new good news.

In fact, the July increase has been implemented for years. However, the interesting detail is that he said "according to inflation in the six months of the year". It is not clear whether he means the first six months of the year or the second six months after July. In other words, is it the target inflation or the actual period inflation?

The importance of this detail is as follows:

According to which inflation?

Do you remember the statement of Treasury and Finance Minister Mehmet Şimşek last autumn? Şimşek had said that the inflation rate of the period in which the salary increase will be made will be taken as basis, not the actual inflation rate for 2024. Behind these much-criticized words was the thesis that "wage increases lead to inflation."

If Erdoğan's latest words mean that the inflation that will occur in the January-June period will be reflected, this shows that the calculations have to change slightly, taking into account the possible results of the local elections. This means that the target inflation will be applied in retirement increases, not the actual period inflation.

But whichever it is, the current situation will not be enough to change the difficult conditions of retirees in the short term. For this very reason, local governments have undertaken the "social state" function far beyond their authority, power, capacity and functions. In other words, basic functions such as eliminating income inequality, properly distributing public resources, and increasing the welfare level of the society, which are the main duties of the central government, have shifted to local governments due to the poverty deepened by this freak system.

This is one of the reasons why local elections, which are normally elections in which city services are voted on, feel like general elections. There are undoubtedly many other political and social reasons, but the concern for making a living seems to have taken precedence over many dynamics. It also explains why all the power is on the field.

We will see the result together.