31 Mart'ta yapılacak mahalli seçimlere bir aydan az bir süre kaldı. Önümüzdeki seçimlerin kaderini kimilerine göre, "Halkların Eşitliği Ve Demokrasi Partisi (DEM)", kimilerine göre de "Yeniden Refah Partisi (YRP)" belirleyecek. Ama tahminim partilerden bağımsız olarak, her gün artan hayat pahalılığı karşısında tarihin hiçbir döneminde bu kadar ezilmemiş olan emeklilerin tercihleri bu seçimin sonuçlarında önemli bir rol oynayacak. Haziran 2023 ayı verilerine göre, Türkiye'de, 1.732.055'i Bağ-Kur, 1.618.855 Emekli Sandığı ve 7.380.482'si SSK emeklisi olmak üzere toplamda 10.731.392 emekli var. Bu sayı dul, yetim, malul, sürekli iş göremez maaşı alan 4.476.395 kişiyle 15 milyonu aşıyor. Bu kişilerin 1/3'ünün evli ve eşlerinin hayatta olduğunu varsayacak olursak toplamda 20 milyona yaklaşan bir seçmen kitlesinden bahsediyoruz.2023 yılındaki Türkiye geneli seçmen sayısı 64.197.419 . Bir başka deyişle neredeyse her dört seçmenden birinin emekli olduğunu söylemek mümkün.Velhasıl kelam, emekliler hiçbir siyasi partinin göz ardı edemeyeceği bir kesim teşkil ediyor.

Emeklilikte yaşa takılanlar saçmalığı

Türkiye, çalışanlarını en erken emekliye sevk eden ülkelerin ön sıralarında yer alıyor. Yanlış hatırlamıyorsam Avrupa'da sadece İngiltere'de emekli yaşı (60) Türkiye'dekinin altında. Fransa ve Almanya, kısa bir süre önce emekli yaşını yükselten yasalar kabul ettiler. Türkiye'de de emeklilikte yaşa takılanların mağduriyetini gidermeyi amaçlayan bir düzenlemeyle çalışanlara yaşa bakılmaksızın emekli olmak imkanı getirildi. Herhalde dünyanın hiçbir yerinde 40 yaşında emekli olunup ömrünün sonuna kadar maaş alınabilen bir başka ülke yoktur. Sonra da sosyal güvenlik kurumlarımız batmak üzere diye yanıp tutuşuyoruz. Bugüne kadar zaten çevremde erken emeklilikten yararlanıp da köşesine çekilen kimseyi görmedim. Şimdilerde de ne anlama geldiğini çözemediğim bir "kademeli emeklilik" muhabbetidir gidiyor. Seçimlerden önce bu konuda da yeni bir düzenleme yapılırsa kimse şaşırmasın. 

Genç emekliler ordusu Türkiye

Lizbon'daki son görevim sırasında büyükelçi meslektaşlarımla sosyal bir vesileyle bir araya geldiğimizde, Türkiye'ye döndüğümde yaş haddinden emekli olacağımı söylediğimde aramızda bir tartışma başladı. Danimarka Büyükelçisi, ülkesinde büyükelçilerin emekli olabilmesi için en az 67 yaşına kadar çalışmaları gerektiğini, emeklilikte üst bir yaş sınırı bulunmadığını, istedikleri kadar çalışmaya devam edebildiklerini söyledi. Aynı zamanda ince bir mizah anlayışına sahip olan Danimarkalı meslektaşım, bu duruma son verebilmek amacıyla büyükelçiler konferansında kendi aralarında yaptıkları bir değerlendirmede ortak bir kriter olarak bakanlarının ismini doğru hatırlayabilmeyi önerdiklerini şaka yollu dile getirdi. "Neden bakan ismi?" diye sorduğumda da koalisyon hükümetleri nedeniyle ülkesinde dışişleri bakanlarının çok sık değiştiğini, isimlerini bile akılda tutabilmelerinin belirli bir akli meleke gerektirdiğini ifade etti.

Mağdur olan hep emekliler

Son yıllarda Türkiye'de sadece seçim dönemlerinde hatırlanan emekliler, en fazla mağdur edilen kesim haline geldi. Pandemi yıllarında en uzun süreyle eve kapatılanlar 65 yaş üzerindeki emekliler oldu. Aylarca evlatlarını, torunlarını göremediler. Şehirlerarası seyahatleri özel izne bağlandı. Covid'e yakalanmayanlar da sonrasında ya hareketsizlikten fizyoterapiste, ya da moral bozukluğundan psikiyatriste gitmek zorunda kaldılar.

Enflasyondan en fazla emekliler etkilendi. Geçen yıl, çalışanlara göre daha az zam aldılar. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da adaletsizlik yarattığını kabul ettiği seyyanen yapılan maaş artışlarından yararlandırılmadılar. Asgari ücretin altında kalan 10 bin TL maaşlarıyla ay sonunu nasıl getireceklerini kara kara düşünüp duruyorlar.

Emeklileriyle küs bir dışişleri bakanlığı

Emeklileriyle ilgilenmeyen kurumların başında Dışişleri Bakanlığı geliyor. Her kurumda ünvanı ne olursa olsun, emekli olan bir memura hizmetlerinin karşılığı olarak asgari bir kadirşinaslık gereği isminin yazılı olduğu bir anı plaketi verilir. Dışişlerinde ise emekli olduğunuzu kariyeriniz boyunca kullandığınız kurumsal uzantılı e-posta adresinizin kapatıldığından anlarsınız. Çalışma hayatınız boyunca kullandığınız e-postanız kapanınca sadece bakanlıktan değil, dünyanın dört bir yanında edindiğiniz arkadaşlarınızdan da koparsınız. Emekliler en fazla ihtiyaç duydukları yaşlarda Bakanlıktaki sağlık ocağından yararlandırılmaz. İlaçlarını yazdırmak için aile hekimliğinde sıraya girerler. Eski çalışma arkadaşlarını topluca görebilecekleri yıllık büyükelçiler konferanslarının açılış törenleri ve bayramlaşmalar dahil Bakanlığın düzenlediği hiçbir etkinliğe davet edilmezler. Hasbelkader yolları Bakanlığa düştüğünde paltolarını bırakacak bir oda bulamazlar. Sorunlarla dolu dış politika gündemimizde hiçbir konuda emekli büyükelçilerin birikimlerinden ve fikirlerinden yararlanılması ihtiyacı duyulmamasına değinmek bile istemiyorum.

Dışişlerinde emeklilikten söz etmişken bir konuda haksızlık etmemek lazım. Bir meslektaşımız vefat ettiğinde SMS yoluyla hiç sektirmeden bilgilendirme yapılıyor. Cenazesi de belediyeye muhtaç olmadan Bakanlık tarafından kaldırılıyor. Keşke hatırlanmak için kimsenin ölümü beklenmese… 

Ne diyelim, "2024 Emekliler Yılı" tüm emeklilere kutlu olsun.

There is less than a month left for the local elections to be held on March 31. According to some, the fate of the upcoming elections will be determined by the "People's Equality and Democracy Party (DEM)", and according to others, the "Re-Welfare Party (YRP)". But I guess, regardless of the parties, the preferences of retirees, who have never been so crushed in the face of the ever-increasing cost of living, will play an important role in the results of this election. According to June 2023 data, there are a total of 10,731,392 retirees in Turkey, of which 1,732,055 are Bağ-Kur, 1,618,855 Emekli Sandığı and 7,380,482 are SSK retirees. This number exceeds 15 million with 4,476,395 people receiving widow, orphan, disabled, and permanent disability pension. If we assume that 1/3 of these people are married and their spouses are alive, we are talking about a voter base approaching 20 million in total. The number of voters in Turkey in 2023 is 64,197,419. In other words, it is possible to say that almost one in every four voters is retired. In short, retirees constitute a segment that no political party can ignore.

The nonsense of people stuck in retirement age

Turkey is among the countries that send their employees to retirement at the earliest. If I remember correctly, only in England, in Europe, is the retirement age (60) lower than in Turkey. France and Germany recently passed laws raising the retirement age. In Turkey, with a regulation aimed at relieving the grievances of those who are old enough to retire, employees have been given the opportunity to retire regardless of age. There is probably no other country anywhere in the world where you can retire at the age of 40 and receive a salary for the rest of your life. Then we yearn for the thought that our social security institutions are about to go bankrupt. To date, I have never seen anyone around me who took advantage of early retirement and retreated. Nowadays, there is a "gradual retirement" conversation that I can't figure out what it means. No one should be surprised if a new regulation is made on this issue before the elections.

Young retirees army Türkiye

During my last duty in Lisbon, when I came together with my ambassador colleagues on a social occasion and I said that I would retire due to the age limit when I returned to Turkey, an argument started between us. The Danish Ambassador said that in his country, ambassadors must work until at least the age of 67 in order to retire, there is no upper age limit for retirement, and they can continue working as long as they want. My Danish colleague, who also has a subtle sense of humor, jokingly stated that in order to put an end to this situation, they suggested being able to remember the names of their ministers correctly as a common criterion in an evaluation they made among themselves at the ambassadors' conference. "Why the name minister?" When I asked, he said that the foreign ministers in his country change very frequently due to coalition governments, and that it requires a certain mental ability to even remember their names.

It is always retirees who are the victims

In recent years, retirees, who are remembered only during election periods in Turkey, have become the most victimized segment. During the pandemic years, those who were confined to their homes for the longest time were retirees over the age of 65. They could not see their children and grandchildren for months. Intercity travels were subject to special permission. Those who did not catch Covid had to go to a physiotherapist due to inactivity, or to a psychiatrist due to low morale.

Retirees were most affected by inflation. Last year, they received fewer raises than employees. They were not benefited from the wage increases that were made on a voluntary basis, which President Erdoğan admitted created injustice. They are wondering how they will make ends meet with their salaries of 10 thousand TL, which is below the minimum wage.

A Ministry of Foreign Affairs at odds with its retirees

The Ministry of Foreign Affairs is one of the institutions that do not care about their retirees. In every institution, regardless of his title, a retired civil servant is given a commemorative plaque with his name on it as a minimum of appreciation in return for his services. In the Ministry of Foreign Affairs, you will know that you have retired when your e-mail address with corporate extension that you used throughout your career is closed. When your e-mail address, which you have used throughout your working life, is closed, you are cut off not only from the ministry but also from the friends you have made all over the world. Retirees are not allowed to benefit from the Ministry's health center at the ages when they need it the most. They line up at the family doctor's office to get their medications prescribed. They are not invited to any events organized by the Ministry, including the opening ceremonies of the annual ambassadors' conferences and holidays, where they can see their former colleagues collectively. When they happen to come to the Ministry, they cannot find a room to leave their coats. I don't even want to mention that there is no need to benefit from the knowledge and ideas of retired ambassadors on any issue in our problem-filled foreign policy agenda.

While we are talking about retirement in the Ministry of Foreign Affairs, we should not be unfair on one issue. When a colleague dies, we are informed without any delay via SMS. His funeral is held by the Ministry without the need for the municipality. I wish no one had to wait for death to be remembered...

What can we say, happy "2024 Year of Retirees" to all retirees.