Yeni yasama yılı başlıyor. İlk aşamada gündemde yeni vergi düzenlemeleri ve yargı paketi gibi hepimizi doğrudan ilgilendiren konular var. Türkiye’nin etrafı barut fıçısı gibi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Nev York’ta yatırımcı toplantılarından da aldığı nabızla, Türkiye’ye döner dönmez “Erken seçim yok” demesi 1 Ekim öncesi bir tutum beyanıydı. CHP lideri Özgür Özel ise bir yandan iç ve dış gündeme yetişmeye çalışıyorken, diğer yandan enerjisinin çoğunu CHP’deki iç sorunlara ve kendisini özel hayatıyla da hedefe koyan iç rakipleriyle uğraşıyor.

CHP’nin şu anda önündeki en önemli sorun İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na “ahmak davasından” verilen hapis cezasının İstinaf Mahkemesinde onaylanması. Gerek Özel gerek Kemal Kılıçdaroğlu gerekse Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, eğer İmamoğlu’na siyaset yasağı gelirse direneceklerini söylüyor. Özellikle Yavaş’ın bu durumda bütün CHP’li belediye başkanlarının istifa edeceği çıkışı etkili. Ama her üç cenahta da İmamoğlu ceza alsın duasıyla ellerini ovuşturanları Ankara kulislerini izleyenler görüyor.

Erdoğan’ın beyanı ve anlamı

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 3,5 sene seçim yok demesi iki gerçekten kaynaklanıyor.

Ekonomik krizden çıkış tahmin edilenden uzun zaman alacak. Bunun da iki gerekçesi ver. Birincisi AK Parti içine etki eden ve yirmi küsur yıldır mevcut ekonomik çarktan iyi kazanmış, başta inşaat, enerji ve ihracat olmak üzere belli sektörlerin Hazine Bakanı Mehmet Şimşek’i engelleme çabaları. Örneğin 1 Ekim sonrası TBMM’ye gelecek vergi paketinin normalde TBMM tatile giremeden önce geçmesi gerekiyordu. İkincisi de Türkiye’nin etrafındaki ateş çemberinin daralması. Rusya-Ukrayna ve Suriye derken önce Gazze Krizi, şimdi de İsrail-Lübnan krizi çıktı.

Özel, Erdoğan’a “Aday olmak istiyorsan Kasım 2025’e dek gel” dedi, haydi bir onu Mart 2026 yapalım ama bu Erdoğan’ı pek etkilemiş görünmüyor. Erdoğan kendisi aday olmak isterse, bir şekilde -tıpkı yıllardır, istemeye istemeye de olsa- MHP’ye yaptığı gibi iktidardan paylar vererek Meclisten o kararı diyelim 2028 seçimlerine birkaç ay kala da çıkartmaya çalışır. Anayasa buna izin veriyor.

Anayasa: gündem saptırma mı?

Erdoğan’ın Anayasa ısrarıysa gerçekten kapalı kapılar ardından bir şeyler döndüğü izlenimini doğuruyor. Yalnızca Erdoğan değil, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş ve Adalet Bakanı Yılmaz Tunç da sık sık “yeni Anayasa” vurgusu yapıyor.

Ancak AK Parti ve MHP’nin toplam oyu yeni bir Anayasayı (meclis onayını gerektiren 400 oy değil) halkoylamasına sunmak için gerekli 360 oyun altında. Bu durum da Cumhur İttifakının Meclis’teki diğer hacimli parti gruplarından destek almasını gerekli kılıyor.

CHP’nin durumu belli, talepleri büyük olacaktır. Geriye Saadet/Gelecek Grubu, DEM Parti, İYİ Parti ve DEVA kalıyor. DEM ile MHP’nin taleplerinin yan yana gelmesini mevcut koşullarda düşünmek hayalcilik olur. Erdoğan’ın acaba bütün sağ partileri 1980 öncesi Milliyetçi Cephe koalisyonları gibi aynı çatıda toplama projesi mi var ve ne karşılığında?

Darbe Anayasası derken?

Bir çarpıtmayı düzeltmek gerekiyor: Bugün “Darbe Anayasası” denilen Anayasa, 2017 yılında AK Parti ve MHP kurmaylarınca hazırlanan ve “mükemmeli bulduk” denilen Anayasadır. 1980 darbesinden kalan ilk dört madde, özellikle “değiştirilmesi teklif edilemez” denilen dördüncü maddedir. Erdoğan bir kez daha ilk dört madde gündemde değil demişken, geriye kalanın ne olduğu konuşulmalı.

Eğer kasıt sadece yüksek yargının çoğul değil tek makam olmasıysa, bu haklı bir gerekçedir ve muhalefetin de buna itirazı olmadan küçük bir değişiklikle giderilebilir. Ama ne olduğu tartışılmadan ekonomik krizden bunalmış toplum bir de Anayasa tartışması üzerinden kutuplaştırılmaya çalışıyor.

Ve bu ortamda CHP, galip çıktığı 31 Mart seçimlerinin birikimini har vurup harman savurmaya, AK Partiyi eleştirdiği pek çok yanlışı kendi yaparak devam ediyor. Gerçekten ibretlik bir durum.

The new legislative year is starting. In the first phase, there are issues on the agenda that directly concern us all, such as new tax regulations and the judicial package. Turkey's surroundings are like a powder keg. President Tayyip Erdoğan's statement of "No early elections" upon his return to Turkey, with the pulse he got from the investor meetings in New York, was a statement of position before October 1. While CHP leader Özgür Özel is trying to keep up with the domestic and foreign agenda on the one hand, he is also spending most of his energy on the internal problems in the CHP and dealing with his internal rivals who are targeting him with his private life.

The most important problem facing the CHP right now is the approval of the prison sentence given to Istanbul Metropolitan Municipality Mayor Ekrem İmamoğlu in the “idiot case” by the Court of Appeal. Both Özel, Kemal Kılıçdaroğlu and Ankara Metropolitan Municipality Mayor Mansur Yavaş say that they will resist if İmamoğlu is banned from politics. Yavaş’s statement that all CHP mayors will resign in this case is particularly effective. But those watching the Ankara lobbies see those rubbing their hands in prayer for İmamoğlu to be punished on all three sides.

Erdogan's statement and its meaning

President Erdoğan's statement that there will be no elections for 3.5 years stems from two facts.

The recovery from the economic crisis will take longer than expected. Give two reasons for this. The first is the efforts of certain sectors, primarily construction, energy and exports, which have had an impact on the AKP and have benefited from the current economic cycle for over twenty years, to block Treasury Minister Mehmet Şimşek. For example, the tax package that will come to the TBMM after October 1st should have been passed before the TBMM could go on recess. The second is the tightening of the ring of fire around Turkey. After Russia-Ukraine and Syria, first the Gaza Crisis and now the Israel-Lebanon crisis emerged.

Özel told Erdoğan, “If you want to be a candidate, come back by November 2025 ,” let’s make it March 2026, but this doesn’t seem to have affected Erdoğan very much. If Erdoğan wants to be a candidate himself, he will try to get that decision passed by the Parliament a few months before the 2028 elections, by giving shares of power to the MHP, just like he has been doing for years, albeit reluctantly. The constitution allows this.

The Constitution: a diversion of the agenda?

Erdoğan’s insistence on the Constitution really does give the impression that something is going on behind closed doors. Not only Erdoğan, but also the Speaker of the Grand National Assembly of Turkey Numan Kurtulmuş and Minister of Justice Yılmaz Tunç frequently emphasize the “new Constitution.”

However, the combined votes of the AKP and MHP are below the 360 ​​votes needed to submit a new constitution to a referendum (rather than the 400 votes that require parliamentary approval). This situation requires the People's Alliance to gain support from other large party groups in parliament.

The CHP's situation is clear, its demands will be big. What remains is the Saadet/Future Group, DEM Party, İYİ Party and DEVA. It would be unrealistic to think of the demands of DEM and MHP coming together under current conditions. Does Erdoğan have a project to gather all the right-wing parties under the same roof like the Nationalist Front coalitions before 1980, and in return for what?

What do you mean by a coup constitution?

It is necessary to correct a distortion: The Constitution called the “Coup Constitution” today is the Constitution prepared by the AKP and MHP staff in 2017 and said to be “perfect.” The first four articles left over from the 1980 coup, especially the fourth article that says “it cannot be proposed to be changed.” Since Erdoğan once again said that the first four articles are not on the agenda, what is left should be discussed.

If the intention is only for the Supreme Court to be a single authority instead of a plural one, then this is a legitimate reason and can be resolved with a small change without the opposition objecting to it. However, without discussing what is happening, the society that is overwhelmed by the economic crisis is also trying to be polarized through the Constitutional debate.

And in this environment, the CHP continues to squander the accumulation of the March 31 elections, in which it emerged victorious, by making many of the same mistakes it criticized the AKP for. This is truly a cautionary tale.