CHP’nin 7. Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nu herkes kendi aldığı pozisyona göre değerlendiriyor. 13 yıllık liderliğinin sadece olumlu yönlerine bakarak ‘iyi bir lider’ olduğunu söyleyenler, aynı dönemdeki sadece hatalara bakarak ‘kötü bir lider’ diye değerlendirenler. Kamuoyunda en çok sesi duyulanların sadece ‘kötü’yü görenler olduğunu, ayrıca genel ‘dozun’ eleştiriden çok ‘hakarete’ vardığının da altını çizmek gerekir.

Tabii burada doğal olarak ‘sonuca bakmak lazım’ diyen geniş bir grubun da varlığı yadsınamaz. Yani 13 yıl boyunca girdiği neredeyse tüm seçimleri kaybetmesi. Bu noktada da mevcut iktidarın medyanın çoğunluğunu kontrol etmesinden özellikle son sekiz yıldaki ‘devlet güçlerini’ kullanmasını, ‘parti-devlet’ yapısını kurmasını dışlamamak gerektiğini düşünüyorum.

Defalarca yapıldığı için bu yazıda şunlar yanlıştı, şunlar doğruydu diye bir liste yapmak istemiyorum. Elbette dokunulmazlıkların kaldırılması noktasındaki tavrından 2023 seçimlerinde ikinci tura gidilirken detayları sonradan ortaya çıkan protokole hatalar… Ya da Adalet Yürüyüşü’nden Kürt sorununun çözümü için partideki düşünce kalıplarını kırmaya önemli hamleler… Unutulmadı…

Ben burada pozitif ve negatif ikişer durumun altını çizmek istiyorum.

Önce negatifler…

 Kılıçdaroğlu döneminde demokrasinin en önemli araçlarından sokak ile bir mesafe vardı. Bu durumu kendisinin provokasyon korkusu ile de katılımcıların kriminalize edilmesiyle ilgili taşıdığı endişeler olarak da okuyabiliriz. Nitekim 2017 referandumunda mühürsüz oylarla ilgili protesto eylemlerine halkın çağrılmaması-pasif kalınmasıyla ilgili şunu söyleyecekti:

“Karşı taraf silahlıydı. Bu tür duyumlar aldık. Partideki arkadaşlarla referandum gecesi bunu tartıştık. Ve sürekli eylem protesto gösterileri için vatandaşımıza sokağa çıkın çağrısında bulunmadık. Çok vahim olaylar çıkabileceği endişesiyle bu sorumluluğu almamaya karar verdik.”

Duyumları verenler kimdi, ne kadarı doğruydu ama “Atı alan Üsküdar’ı geçti.” Demokratik-barışçıl protesto ve yürüyüşler çok uzun süredir iktidar tarafından ‘milli güvenlik sorunu’ olarak algılatılmaya çalışıldı-çalışılıyor. Toplum bu şekilde hem korkutuldu-korkutuluyor hem de uyuştu-uyuşuyor. Bu algıyı kıracak ana muhalefet partisi Kılıçdaroğlu döneminde sokak ile ‘mesafeli’ idi. Hala da mesafeli...

Negatif ikinci nokta ise özellikle 2023 seçim başarısızlığının ardından istifa etmemesiydi. Her ne kadar kendisi ‘gemiyi sağlam bir limana yanaştırıp o şekilde devredeceğini’ söylese de ‘liman-zaman’ tam belirli değildi.

Gelelim pozitif noktalara…

İktidarın kutuplaştırma-ayrıştırmasına karşı ‘birleştiren’ oldu. Birleştirdiği neydi? Sosyal demokratları, muhafazakarları, milliyetçileri aynı yerde toplayan bir çatının temellerini attı. Altılı Masa’da bir araya gelen kamuoyuna fotoğraf veren liderler kadar, hatta daha çok tabanların-örgütlerin bir arada çalışması önemliydi. Birbirlerine karşı duydukları ön yargıların bir kısmı ortadan kalktı. Bu arada Kürt seçmen de bu birliğin içine dahil edildi.

Kılıçdaroğlu adına diğer pozitif nokta. Türkiye şu anda üç siyasetçiyi ve onların siyasete etkisini, gelecekteki pozisyonlarını konuşuyor. Ekrem İmamoğlu, Mansur Yavaş ve Özgür Özel. Bu üç isim elbette politikada daha önce de vardı ama her birini kamuoyunun önüne çıkaran, kritik yerlerden aday gösteren, kimi daha önce kaybettiği kimi tanınmadığı gerekçesiyle gelen eleştirilere göğüs geren isimdi. Tek adamın egemen olduğu iktidar partisinin yanında her biri farklı özellikleriyle öne çıkan isimleri çıkaran liderdi.

Bir yanda…

Tabanı sokağa mesafeli tutan, seçim başarısızlığının ardından istifa etmeyen Kılıçdaroğlu…

Öte yanda…

Toplumu birleştirmek için önemli adımlar atan, parti içinden-dışından doğru adayları vitrine çıkartan, toplumun umutları arasına yerleştiren Kılıçdaroğlu…   

Bitirirken…

Kemal Kılıçdaroğlu’nun; inancı, mezhebi sorgulandı, linç edilmeye çalışıldı, Meclis’te yumruk yedi, suikast girişiminden son anda kurtuldu, uğramadığı hakaret kalmadı. Çoğu zaman sakinliğini korudu, mütevazi hayatı ve toplumun çoğunluğu gibi yaşayan, adları skandala karışmamış ailesiyle de örnek oldu.

Helalleşmeden partiyi daha geniş kitlelere açmaya attığı adımlar önemliydi.  

Şimdi orta vadede partide, olası bir olağanüstü kurultayda yeniden aday olup olmayacağı konuşuluyor. Benim düşüncem böyle bir hamlesi hem kendisine hem partisine kaybettirir. Ona yakın isimlerin çoğunun da kendisine ‘partide akil adam olma noktasında kalmasını’ telkin ettiğini biliyorum. Yazıya kullandığım başlığa gelince. Kamuoyunun yakından tanıdığı etkili bir sosyal demokrat isim anlattı:

“Kemal Bey’in partide en az 400 delege üstünde etkisi vardır. Ayrıca milletvekilleri içinde de kendisinin sözüne önem veren isimler…Herhangi bir olağanüstü kurultayda ya da partide alınacak önemli bir kararda, cumhurbaşkanlığı adaylığı yolunda Kemal Bey ile yan yana durmak, durana kazandırır. O yüzden kendisi ‘Joker Kemal’dir. Bu aralar böyle anılıyor.”

İlginç bir tanım. Kemal Kılıçdaroğlu partide hâlâ etkisi olan bir isim. Etkisini birleştirici yönde kullanırsa CHP'de çok uzun süre kalmadığını düşündüğüm Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinde ‘tartışmalardan sinerji-enerji’ çıkarmış parti olur. Aksi memleket için kötü olur.

Everyone evaluates CHP's 7th Chairman Kemal Kılıçdaroğlu according to their own position. Those who say he is a 'good leader' by only looking at the positive aspects of his 13-year leadership, those who evaluate him as a 'bad leader' by only looking at the mistakes in the same period. It should also be underlined that those who are most heard in public opinion are those who only see the 'bad', and that the general 'dose' is more towards 'insult' than criticism.

Of course, the existence of a large group that naturally says 'we need to look at the results' cannot be denied. Namely, the fact that it has lost almost all the elections it has entered in the past 13 years. At this point, I think that we should not exclude the current government's control of the majority of the media, its use of 'state powers', and its establishment of a 'party-state' structure, especially in the last eight years.

Since it has been done many times, I do not want to make a list in this article saying what was wrong, what was right. Of course, from the attitude towards the lifting of immunities to the protocol details of which were revealed later while going to the second round in the 2023 elections… Or from the Justice March to breaking the thought patterns in the party for the solution of the Kurdish issue… Not forgotten…

I would like to underline two situations here, positive and negative.

Negatives first…

 During the Kılıçdaroğlu era, there was a distance between the streets, one of the most important tools of democracy. We can interpret this situation as his fear of provocation and his concerns about the criminalization of the participants. Indeed, he had this to say about the people not being invited to the protest actions regarding the unsealed votes in the 2017 referendum and remaining passive:

"The other side was armed. We heard such rumors. We discussed this with our friends in the party on the night of the referendum. And we did not call on our citizens to take to the streets for continuous action and protest demonstrations. We decided not to take on this responsibility out of concern that very serious incidents could occur."

Who were the people who gave the rumors, how much of it was true, but “The one who got the horse passed Üsküdar.” The government has been trying to make democratic and peaceful protests and marches perceived as a ‘national security issue’ for a very long time. In this way, the society has been both frightened and is being frightened and is becoming numb. The main opposition party that will break this perception was ‘distanced’ from the streets during the Kılıçdaroğlu era. It is still distant…

The second negative point was that he did not resign, especially after the 2023 election failure. Although he said that he would 'dock the ship in a safe harbor and turn it over from there', the 'port-time' was not exactly clear.

Let's get to the positive points…

It was the one that 'united' against the polarization-separation of the government. What did it unite? It laid the foundations of an umbrella that brought together social democrats, conservatives and nationalists. The working together of the bases and organizations was as important as the leaders who came together at the Six-Table and gave their photographs to the public, or even more so. Some of the prejudices they felt towards each other disappeared. In the meantime, Kurdish voters were also included in this unity.

Another positive point for Kılıçdaroğlu. Turkey is currently discussing three politicians and their impact on politics and their future positions. Ekrem İmamoğlu, Mansur Yavaş and Özgür Özel . Of course, these three names were in politics before, but he was the one who brought each of them to the public eye, nominated them from critical places, and faced criticisms that some had previously lost and some were unknown. He was the leader who brought out names that each stood out with their different characteristics, alongside the ruling party dominated by one man.

On one hand…

Kılıçdaroğlu, who kept his base at a distance from the streets and did not resign after his election failure…

On the other hand…

Kılıçdaroğlu, who took important steps to unite the society, showcased the right candidates from inside and outside the party, and placed them among the hopes of the society…   

In closing…

Kemal Kılıçdaroğlu's faith and sect were questioned, he was attempted to be lynched, he was punched in the Parliament, he narrowly escaped an assassination attempt, there was no insult he had not received. He remained calm most of the time, and he set an example with his modest life and his family, which lived like the majority of society and whose names were not involved in scandals.

The steps he took to open the party to wider audiences before making peace were important.  

Now, in the medium term, there is talk in the party about whether he will run again in a possible extraordinary congress. In my opinion, such a move would cause losses for both himself and his party. I know that most of the people close to him have also advised him to 'remain at the point of being a wise man in the party'. As for the title I used for the article. An influential social democrat well-known to the public explained:

“Mr. Kemal has influence over at least 400 delegates in the party. Also, there are names among the MPs who value his word… In any extraordinary congress or an important decision to be taken in the party, standing side by side with Mr. Kemal on the path to the presidential candidacy will make the one who stands there gain. That is why he is ‘Joker Kemal’. He is being called that these days.”

An interesting definition. Kemal Kılıçdaroğlu is still a name that has an influence in the party. If he uses his influence in a unifying way, it will be a party that has created 'synergy-energy from the discussions' during the presidential election process, which I don't think will last very long in the CHP. Otherwise, it will be bad for the country.