1996'da kurulan Refahyol dönemindeki Türkiye - AB ilişkilerini özetleyen şahane bir karikatür vardır. 

1990'ların ortasında Türkiye AB'ye aday mı değil mi tartışmaları, Türkiye'nin aile fotoğrafında yeri var mı yok mu metaforu üzerinden giderdi. Malum AB liderleri toplantılarının ardından "aile fotoğrafı çektirirlerdi. İşlevsel bir demokrasiye sahip olmayan, nüfusunun büyük çoğunluğu Müslüman bir ülke olan Türkiye'nin Avrupa ailesine ait olmadığını düşünenler çoktu.

Şimdi olduğu gibi Türkiye'ye demokrasi gömleğini XL bulanlar da AB'den hazzetmezlerdi. 

Karikatürde, dönemin Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, AB liderleri ile birlikte poz verirken, yanında duran Başbakan Necmettin Erbakan ise kameraya sırtını dönmüş şekilde çizilmişti. Çiller'in baloncuğunda yanlış hatırlamıyorsam "Ama hocam lütfen" türünden bir sitem vardı. 

Şu aralar, CHP Genel Başkanı Özgür Özel'in Kıbrıs harekâtının 50. yıldönümü vesilesiyle gittiği KKTC'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la göründüğü fotoğraf karesi tartışıldı. Meselenin iç siyaset boyutuna bu aşamada girmeyeyim. 

Ben ana muhalefet liderinin bir başka fotoğraf karesini gündeme getirmesini, Türkiye'nin Avrupa Siyasi Topluluğu (AST) zirve fotoğrafında neden olmadığını sorgulamasını beklerdim.

Otokratlarla poz verme hevesi 

Son iki aydır süren zirveler zinciri, İngiltere'de yapılan AST zirve toplantısı ile son buldu. Cumhurbaşkanı İtalya'daki G20 zirvesine katılırken, Dışişleri Bakanı Çin'e yaptığı ziyaretin ardından, BRICS ülkelerinin Rusya'da yaptığı dışişleri bakanları toplantısına katıldı.

Yine Erdoğan, Washington'daki NATO zirvesine gitmeden önce Şangay İşbirliği Teşkilatı'nın Astana'daki (ŞİT) zirvesine katıldı. Yaptığı açıklama ile bu otakratlar kulübüne üye olmak hevesinden vazgeçmediğini de yineledi.

Zirve sırasında "dostum" dediği Rusya lideri Vladimir Putin'le yan yana poz verdi. Emekli Büyükelçi Selim Kuneralp'in yazısında vurguladığı gibi, bu görüşmeden kısa bir süre sonra, Rusya Kiev'de bir çocuk hastanesini vurdu. Gazze için ortalağı kaldıran Türkiye'den tabii ki manalı bir ses çıkmadı.

Türkiye demokratik ülkeler grubunun aile fotoğrafında yok 

Değişen jeostratejik ortamda, Türkiye'nin ŞİT ve BRICS gibi oluşumlarla ne türden bir ilişki biçimi içinde olması gerektiği tartışılır. Sonuçta Türkiye'nin elbet aralarında komşularının da olduğu diktatörler ve otokratlarla çalışmaması, ilişki kurmaması söz konusu olamaz. Ama işte; ilişki biçimi önemli. "Ekonomik ilişkilerimi geliştireceğim, bu örgütlerin içinde Türk Cumhuriyetlerinin yanında durup, Rusya ve Çin'e karşı denge oluşturacağım" gibi bazı argümanlarla, sınırlı bir ilişki biçimi tutturmak var, bir de "aidiyet" ilişkisiyle bu oluşumlara yaklaşmak var. Bu diktatörler ve otokratlar kulübüyle aynı karede yer almak için can atılırken, demokratik ülkeler grubunun fotoğraf karesine tenezzül edilmemesini, Türkiye'de hak, hukuk, demokrasi mücadelesi veren muhalefetin gözden kaçırmamas, hafife almaması gerekir. 

Evet, Batılı demokrasilerin yatacak yeri yok. Peki sırtımızı dönerek mi yöneteceğiz ilişkilerimizi? "Bak sonra otokratlarla bir olurum" diye tehdit edip, ciddiye alınacağımızı mı sanacağız? Demokratik ülkeler grubunun içinde yer alarak, içinden eleştirmek var; bir de dışardan atıp tutup ahkam kesmek var.

Kaldı ki; Türkiye'nin AST zirvesine katılmamasını muhalefet pek çok farklı yönden eleştirebilirdi. İktidardan iyi haber alan kaynaklara göre, Erdoğan, geçtiğimiz haftalarda zaten benzer zirvelere katıldığı için AST zirvesine gitme lüzumu görmemiş. Bir de tabii zirvenin yapılacağı yerin imkanlarının kısıtlı olması nedeniyle heyetlerin sayısının düşük tutulması da gitmeme kararında önemli rol oynamış.

Yüce reis dört uçak olmadan seyahat edemediği için Türkiye'nin çıkarları açısından önem taşıyan bir zirveye gitmeme şuursuzluğunu yere vurmak gerekmez mi?

Muhalefetin ayrıca Avrupa'ya "Erdoğan kendisini demokrasi kulübünün bir parçası olarak görmeyebilir, ama biz Türkiye'yi demokrasi ailesinin bir parçası olarak görüyoruz," mesajını da vermesi gerekirdi. 

Özel'den KKTC mesajları 

Özgür Özel'in KKTC'deki tartışmalı fotoğraf karesiyle başladım. Yazıyı KKTC'de verdiği mesajlarla bitireyim.

Kıbrıs basınından Yeni Düzen Gazetesi Özel'in şu üç mesajını öne çıkarmış:

"Erdoğan'ı oy oranı her geçen gün artan CTP ile diyaloğa davet ediyorum.

Türkiye'ye alınmayan Kıbrıslı Türkler konusunu Erdoğan'a ileteceğim.

CHP olarak biz Kıbrıs Türkünün evet demediği hiçbir şeye evet demeyiz.

Biz her zaman müzakereden ve çözümden yanayız."

Çok yerinde mesajlar. Tabii bunları Erdoğan'a ne ölçüde iletebildi önemli. Bir kulaktan girip diğerinden çıktıysa, üstüne Erdoğan, "genel seçimlerde köy köy gezip benim için oy isteyen büyükelçim, seni karşılamaya gelmemiş, ayıp etmiş" demediyse; ben ne anladım normalleşmeden?

There is a wonderful cartoon that summarizes Türkiye-EU relations during the Refahyol period, which was established in 1996. 

In the mid-1990s, debates about whether Turkey was a candidate for the EU or not were based on the metaphor of whether Turkey had a place in the family photo or not. As you know, EU leaders would take a family photo after their meetings. There were many who thought that Turkey, which does not have a functional democracy and is a country with a majority Muslim population, does not belong to the European family.

As is the case now, those who found Turkey's democracy shirt XL would not like the EU either. 

In the cartoon, the then Deputy Prime Minister and Minister of Foreign Affairs, Tansu Çiller , was posing with EU leaders, while Prime Minister Necmettin Erbakan , standing next to her , was drawn with his back to the camera. If I remember correctly, in Çiller's bubble, there was a reproach like "But teacher, please". 

Currently, the photograph of CHP Chairman Özgür Özel with President Recep Tayyip Erdoğan in TRNC, where he went on the occasion of the 50th anniversary of the Cyprus operation, has been discussed. I will not go into the domestic political aspect of the issue at this stage. 

I would have expected the main opposition leader to bring up another photo frame and question why Turkey was not in the European Political Community (AST) summit photo.

Eagerness to pose with autocrats 

The chain of summits that lasted for the last two months ended with the AST summit meeting held in England. While the President attended the G20 summit in Italy, the Minister of Foreign Affairs attended the meeting of foreign ministers of the BRICS countries in Russia after his visit to China.

Again, Erdogan attended the Shanghai Cooperation Organization (SCO) summit in Astana before going to the NATO summit in Washington. In his statement, he reiterated that he did not give up his desire to become a member of this otacrats club.

During the summit, he posed side by side with Russian leader Vladimir Putin , whom he called "my friend". As retired Ambassador Selim Kuneralp emphasized in his article, shortly after this meeting, Russia attacked a children's hospital in Kiev. Of course, there was no meaningful voice from Turkey, which raised the stakes for Gaza.

Türkiye is not in the family photo of the group of democratic countries 

In the changing geostrategic environment, it is debated what kind of relationship Turkey should have with formations such as ŞİT and BRICS. After all, it is out of the question for Turkey not to work or establish relations with dictators and autocrats, including its neighbors. But here it is; Relationship style is important. There is a limited form of relationship with some arguments such as " I will develop my economic relations, I will stand by the Turkish Republics within these organizations and create a balance against Russia and China ", and there is also an approach to these formations with a " belonging " relationship. While they are dying to be in the same frame with this club of dictators and autocrats, the opposition struggling for rights, law and democracy in Turkey should not overlook or underestimate the fact that the group of democratic countries should not be deigned to be in the photo frame. 

Yes, Western democracies have nowhere to sleep. So, will we manage our relationships by turning our backs? Do we think that we will be taken seriously by threatening " Look, then I will become one with the autocrats" ? Being in the group of democratic countries, there is criticism from within; There is also some blaming and pontificating from outside.

Whereas; The opposition could have criticized Turkey's failure to attend the AST summit in many different ways. According to sources who received good news from the government, Erdogan did not see the need to go to the AST summit as he had already attended similar summits in the past weeks. And of course, keeping the number of delegations low due to the limited resources of the venue where the summit would be held played an important role in the decision not to go.

Shouldn't it be necessary to criticize the unconsciousness of not going to a summit that is important for Turkey's interests because the supreme leader cannot travel without four planes?

The opposition should also have given the message to Europe that "Erdogan may not see himself as part of the democracy club, but we see Turkey as part of the democracy family." 

TRNC messages from Özel 

I started with the controversial photograph of Özgür Özel in TRNC. Let me end the article with the messages he gave in TRNC.

New Order Newspaper from the Cyprus press highlighted the following three messages of Özel:

"I invite Erdoğan to dialogue with CTP, whose vote share is increasing day by day.

I will convey the issue of Turkish Cypriots not allowed into Turkey to Erdoğan.

As CHP, we do not say yes to anything that Turkish Cypriots do not say yes to.

"We are always in favor of negotiation and solution."

Very appropriate messages. Of course, it is important to what extent he was able to convey these to Erdoğan. If it went in one ear and out the other, and if Erdoğan did not say, "My ambassador, who went from village to village asking for votes for me in the general elections, did not come to meet you, it was a shame"; What did I understand from normalization?