Uzun süredir nitelikli sağ muhalefetin ilgili seçmen kitlesinde karşılık bulamamasına ilişkin yazılar yazıyor ve bu konu üzerine kafa yoruyorum. Ayrıca, Davutoğlu’nun devlet ve entelektüel birikimine, Babacan’ın reformcu vizyonuna ve her ikisinin de dürüstlük ve ahlaki tutarlılıklarına kimsenin itiraz edebileceğini sanmıyorum. Hele ki ülkemizde devlet ve değerler krizi yaşadığımız şu sıralarda.

İlgili seçmenin, muhalif demokrat muhafazakârlara karşı mesafesinin özünde bir tutarlılık sorununun yattığını gözlemliyorum. Genellikle seçmenin kafasındaki bu tutarlılık sorununu, Gelecek ve DEVA partilerinin kurucu liderlerinin, AK Parti’deki sorunları kuruluşlarından itibaren gördükleri halde bunları partiden kopuş süreçlerinden sonra sesli itiraz etmelerine ve bunun yapısal eleştirisini vermemelerine bağlıyorum.

Öte yandan, karizmatik liderliği ön planda olan Erdoğan ve ittifak ortağı Bahçeli de stratejide olmasa da taktik ve söylemde ciddi bir tutarlılık sorunu olduğunu gözlemleyebiliyoruz. Cumhur İttifakı liderlerinin söylemlerindeki taktiksel pragmatizmin veya tutarlılık sorununun kendi seçmen tabanlarında hiçbir zaman bir tercih veya güven krizine yol açmadığını görüyoruz. Buna son örnek olarak, Sinan Ateş cinayetindeki tavra, mahalledeki kayıtsızlığa veya mahallelinin siyasi tercihlerinde belirleyicilik arz etmeme durumunu ekleyebiliriz.

Bu gözlemler, kitleler açısından siyasette tutarlılığın değil güvenin belirleyici olduğunu gösteriyor. Türkiye’de her şeye karşı, ciddi bir seçmen kitlesi Erdoğan’a güven duymaktadır. Aynı şekilde yüzde 10’luk bir seçmen kitlesi de MHP’nin geçmişi veya misyonunu temsilen Bahçeli’ye güven duymakta ve tercihini bu güven üzerine yapmaktadır.

Erdoğan ve Bahçeli’ye yönelik duyulan güvende kimlik siyaseti ortak bir öznedir. Ancak niteliksel farklar da mevcuttur. Erdoğan’ın liderliğinde sosyoloji ve başarılı hizmet sicili esastır. Bu destekte psikolojik dikey sınıfsallık veya kendini değersiz hissedenlerin değerlilik duygusunun önünün açılması var. Bahçeli’ye duyulan güven MHP’nin varsayılan tarihsel kurumsalına olan güvendir. Anadolu taşrasında haklı olarak tarihsel devletsizlik travması mevcuttur. Toplumun bir kesimi için MHP, derinliği ve ilgili yan unsurlarıyla devleti temsil etmektedir. İlgili kitle, MHP’yi kurumsal ve süreçsel olarak kendi kendini temizleyen bir denize benzetme fantezisini bilinçaltında diri tutmaktadır. Mahalle açısından, Erdoğan güçlü liderliğiyle MHP devlet ile özdeşleşimiyle otoriteyi, gücü veya bekanın direğini temsil etmektedirler. Son kertede, bu tip güvenin sonuçlarını Çözüm Süreci veya Öcalan’a idamın uygulanmaması gibi radikal kararların ilgili kitlelerce kabullenmesinde görebilmiştik.

Siyasette güven tartışmalarının bir başka veçhesi de muhafazakâr belirleyici kitle ve CHP ilişkisi üzerinedir. Kişisel olarak imkanım olsa, ciddi kamuoyu araştırmacılarına muhafazakâr mahalleli seçmenin, CHP’nin ülke bütünlüğü, dış güçler ve içerideki bölücülük hakkındaki duyarlılığını sorduran bir anket yaptırırdım. Varsayımsal olarak, bu anketin sonucunu az çok tahmin edebiliyorum. Tabi ki CHP’nin bu anlamda sicili konusunda zerre şüphe yok. Ancak Osman Kavala’ya yapılan haksızlığı komploya veya Ateş cinayetinin hapçılara bağlanmasına sessiz kalan sağ mahallenin kitle psikolojisinin gerçeği bu. Belki de akademisyen Ayşe Zarakol’un “Yenilgiden Sonra” kitabının ana metaforu gibi halkımız, Osmanlı’nın “geçmişimiz kimliği” ile muhtaç olduğumuz Batı veya reformlarını, popülist bekacı sağ siyaset ve CHP olarak bilişsel çelişkiyle karşılamaktadır. Bu tespitler de ayrı yazının konusu olacaktır.

Ülkede, demokrasinin sadece sandıkta oy kullanmak olduğuna dair mahallede genel bir kabullenme var. Hukukun üstünlüğü ve refah ilişkisi ciddiye alınmıyor. Tersine, iş bitiricilik ve yolsuzluk hizmetin parçası kabul ediliyor. Bu da muhalif sağ siyasetin ilkeli “Muhafazakâr Demokrasi” kavramının ilgili seçmence anlaşılması ve güven duyulmasına ilişkin tereddütler yaratmakta. Muhalif muhafazakâr demokratlar için yazının başında belirttiğimiz tutarlılıkla bir güven ilişkisine başlangıç yapmak mümkün. Nitelikli, ilkesel, iddialı muhafazakâr muhalefetin başka çıkışı yok. Ancak Cumhur İttifakı mahallesindeki güven kavramının tutarlılıkla pek ilgisi olmadığı açık. Bu güven ilişkisi, özde güç veya otoritenin sürdürülebilirliğine ilişkindir. Vamık Volkan, içe kapanmış kimliklerin güvenine “blind trust” yani “kör bir güven-teslimiyet” olarak tanımlıyor. Erdoğan ile füzyona girmiş ve kimliğini bu doğrultuda belirlemiş kitle, bu kimliğinin sürdürülebilirliğini otoriter pazarlığa bağlamış gözüküyor. Otoriter pazarlığın ana yakıtı ekonomik sürdürülebilirliktir. Bugünkü ekonomik kriz ve alınan seçim yenilgisi, otoriter pazarlığın limitlerinin dolduğunun göstergesi. Ayrıca, dindar kesimler kamusal alanda kazanımlarının korunması için yeni arayışların sinyallerini de vermektedir. MHP açısından otoriter pazarlığın limitlerini mafya tartışmaları zorlamakta.

Muhalif siyasetin, özellikle belediye başkanlarının özelinde erken Cumhurbaşkanlığı tartışmalarına girerek kimsenin parlamenter sistemin olmazsa olmazlığından bahsetmemesi, ortalama seçmende ana muhalefet aktörlerine karşı güveni sarsmakta. Ne yazık ki kimlik siyasetinde belirleyici olan ilkesel tutarlılık değil. Burada belirleyici olan, korkutulmuş ve kaygılandırılmış seçmene gücü adresleyerek içgüdüsel güveni sağlamak.

Tutarlılık ve ahlakın sağladığı güven ile otoriterlik ve korkunun sağladığı güven ilişkisi farkı, adeta Batı demokrasilerinin refahı ve Doğu otoriterliğinin yoksulluğu arasındaki farkı andırmakta.

For a long time, I have been writing articles about the failure of qualified right-wing opposition to find a response among the relevant electorate and I have been thinking about this issue. Moreover, I do not think anyone can object to Davutoğlu's state and intellectual knowledge, Babacan's reformist vision and the honesty and moral consistency of both. Especially now that we are experiencing a crisis of state and values ​​in our country.

I observe that a consistency problem lies at the core of the relevant electorate's distance from opposing democratic conservatives. I generally attribute this problem of consistency in the voters' minds to the fact that although the founding leaders of the Future and DEVA parties saw the problems in the AK Party since their establishment, they vocally objected to them after the process of breaking away from the party and did not give structural criticism of it.

On the other hand, we can observe that Erdoğan, whose charismatic leadership is at the forefront, and his alliance partner Bahçeli have a serious consistency problem in tactics and discourse, although not in strategy. We see that the tactical pragmatism or consistency problem in the rhetoric of the People's Alliance leaders has never led to a crisis of choice or confidence in their voter base. As a last example, we can add the attitude towards the murder of Sinan Ateş, the indifference in the neighborhood, or the lack of determination in the political preferences of the neighborhood residents.

These observations show that for the masses, trust, not consistency, is the determining factor in politics. Despite everything, a significant number of voters in Turkey trust Erdoğan. Likewise, 10 percent of the voters trust Bahçeli as he represents MHP's history and mission, and make their choice based on this trust.

Identity politics is a common subject in the trust felt towards Erdoğan and Bahçeli. However, there are also qualitative differences. Under Erdogan's leadership, sociology and his successful service record are essential. This support includes psychological vertical class formation or paving the way for those who feel worthless to feel valuable. Trust in Bahçeli is trust in the assumed historical institution of MHP. There is rightfully a historical trauma of statelessness in the Anatolian provinces. For a segment of the society, MHP represents the state with its depth and relevant side elements. The relevant audience subconsciously keeps alive the fantasy of likening MHP to a sea that cleans itself institutionally and processually. In terms of the neighbourhood, Erdoğan's strong leadership and MHP, with their identification with the state, represent authority, power or the pillar of survival. Ultimately, we could see the results of this type of trust in the acceptance of radical decisions by the relevant masses, such as the Solution Process or not implementing the execution of Öcalan.

Another aspect of the debate on trust in politics is about the relationship between the conservative determining mass and the CHP. Personally, if I had the opportunity, I would have serious public opinion researchers conduct a survey asking about the sensitivity of voters in conservative neighborhoods about CHP's territorial integrity, foreign powers and internal separatism. Hypothetically, I can more or less predict the outcome of this poll. Of course, there is no doubt about the CHP's record in this sense. However, this is the reality of the mass psychology of the right-wing neighborhood, which remains silent about the injustice done to Osman Kavala being attributed to a conspiracy or the Ates murder to drug dealers. Perhaps, like the main metaphor of academician Ayşe Zarakol's book "After the Defeat", our people encounter with cognitive dissonance the West or its reforms that we need with the Ottoman "identity of our past" as populist survivalist right-wing politics and CHP. These findings will be the subject of a separate article.

There is a general acceptance in the neighborhood that democracy in the country only means voting at the ballot box. The relationship between the rule of law and welfare is not taken seriously. On the contrary, fixers and corruption are considered part of the service. This creates hesitations regarding the understanding and trust of the relevant voters in the principled concept of "Conservative Democracy" of opposition right-wing politics. For opposition conservative democrats, it is possible to start a relationship of trust with the consistency we mentioned at the beginning of the article. There is no other way out for a qualified, principled and assertive conservative opposition. However, it is clear that the concept of trust in the People's Alliance neighborhood has little to do with consistency. This relationship of trust is essentially about the sustainability of power or authority. Vamık Volkan defines the trust of introverted identities as "blind trust", that is, "blind trust-surrender". The mass, which has entered into fusion with Erdoğan and determined its identity in this direction, seems to have linked the sustainability of this identity to authoritarian bargaining. The main fuel of authoritarian bargaining is economic sustainability. Today's economic crisis and election defeat are indicators that the limits of the authoritarian bargain have been reached. In addition, religious segments are signaling new searches to protect their gains in the public sphere. For MHP, mafia discussions are pushing the limits of authoritarian bargaining.

The fact that opposition politicians, especially mayors, enter into early Presidential debates and no one talks about the indispensability of the parliamentary system, undermines the average voter's trust in the main opposition actors. Unfortunately, the decisive factor in identity politics is not consistency in principle. The decisive thing here is to provide instinctive trust by addressing power to frightened and anxious voters.

The difference between the trust provided by consistency and morality and the trust provided by authoritarianism and fear resembles the difference between the prosperity of Western democracies and the poverty of Eastern authoritarianism.