DÜNKÜ yazımızda AK Parti’nin 31 Mart yerel seçiminde büyükşehir statüsünün dışında kalan toplam 51 ildeki performansına baktıktan sonra bugün projektörlerimizi bu partinin bu kez büyükşehirlerde aldığı sonuçlara çevirebiliriz.

Ancak bunu yaparken genel bir tespitle yazıya girmek yerine, önce örnek olarak seçtiğimiz bir ilin sonuçlarına odaklanarak, buradan hareketle meseleyi ortaya koymaya çalışacağız.

Bunun için ele alacağımız metropol, önemli bir sanayi merkezi olan ve 2002’den itibaren tartışmasız AK Parti’nin her seçimde önde çıktığı Gaziantep.

Beklendiği gibi, AK Parti, 31 Mart’ta büyükşehir belediye başkanlığını bir kez daha farklı bir şekilde kazansa da, yine de herkesi şaşırtan bir sonuç çıktı sandıklardan Gaziantep’te.

Büyükşehir belediye başkanlığı üçüncü dönem için yine AK Parti’li Fatma Şahin’de kaldı ama ciddi bir oy kaybıyla... 

Fatma Şahin, 2014 seçimini 490 bin oyla kazanmış, ardından 2019 seçiminde 494 bin oy alarak, yarım milyon eşiğini tahkim etmişti. Bu kez 358 bine düştü oyları. Yaklaşık 136 binlik bir gerileme söz konusu.

GAZİANTEP’TE OY ORANINDA 9.40 PUANLIK GERİLEME

Gaziantep’te daha düşündürücü bir tablo, ağırlıklı olarak parti aidiyetiyle verilen ilçe belediye meclisleri oylarında yaşandı.

Bu pusulalarda, AK Parti’nin Gaziantep’te geçen 14 Mayıs’taki milletvekili seçiminde 508 bin olan oyu 31 Mart’ta ilçe belediye meclislerinde 323 bine indi. Burada da 185 bin gibi bir düşüş var yaklaşık on ay içinde. AK Parti, oy oranlarında yüzde 44.88’den yüzde 35.48’e gelmiştir. Oran olarak 9.40 puanlık bir düşüş yaşamıştır.

Şimdi biraz duralım. Aslında AK Parti’nin Gaziantep’teki sandıklarda uğradığı kayıpların muhtemelen aktardığımız bu rakamlardan biraz daha fazla olmalıdır. Bunun nedeni, AK Parti ile MHP’nin, diğer büyükşehirlerde olduğu gibi Gaziantep’te de seçim işbirliğine gitmeleridir.

MHP, varılan uzlaşı çerçevesinde zaten Gaziantep’te büyükşehir için belediye başkan adayı çıkarmamıştı. Bu mutabakat uyarınca, Gaziantep’teki toplam 9 ilçenin 6’sında Cumhur İttifakı’ndan AK Parti, 3’ünde ise MHP ilçe belediye başkan adayı göstermiştir.

CUMHUR İTTİFAKI’NIN İŞBİRLİĞİ MODELİ

Uzlaşı, benzer şekilde ilçe belediye meclislerinde de, ilçe başkan adayının partisinin amblemi altındaki karma listelere oy kullanılması öngörüyor. Özetle, bu iki parti ilçe belediye meclislerinde de karşılıklı işbirliği taahhüdü altındaydılar.

Bu durumda Gaziantep’te MHP oylarının en azından belli bir bölümünün altı ilçede AK Parti’ye, üç ilçede de AK Parti oylarının MHP’li adaylara ve listelere yönelmiş olması gerekir.

Unutmayalım ki, MHP Gaziantep’te genellikle 100 bin dolayında bir destek zeminine sahiptir. Geçen 14 Mayıs milletvekili seçiminde bu partiye toplam 109 bin oy çıkmıştı Gaziantep’te.

Ne kadar olduğunu bilebilmek mümkün değildir ama her halükarda AK parti oyları içinde belli bir miktar MHP oyunun da bulunması gerekir Cumhur İttifakı uzlaşısı çerçevesinde.

KONYA’DA BENZER TABLO

Gaziantep, AK Parti’nin 31 Mart’ta sert düşüş yaşadığı büyükşehirlerden yalnızca biridir. Başka örnekler de verebiliriz. Örneğin Konya... Yine AK Parti’nin kalelerinden biri olarak görülen bu ildeki durumu çok özet aktarırsak, iktidar partisinin 14 Mayıs’ta 680 bin olan oyu, geçen 31 Mart’ta ilçe belediye meclislerinde 465 bine gerilemiştir.

Oran olarak bakarsak, Konya’da yüzde 48.07’den yüzde 39.60’a gelmiştir AK Parti. Yani oran olarak 8.5 puan dolayında bir düşüş söz konusudur.

Konya’da AK Parti oyu olarak kayda geçen 465 bin oy içinde ittifak uzlaşısı çerçevesinde yine belli bir miktar MHP’den gelen ittifak oyları da bulunuyor olmalıdır. MHP bu ilde de büyükşehirde AK Parti adayını desteklerken, toplam 31 ilçenin yalnızca 6’sında aday çıkarmıştır. MHP, 14 Mayıs’ta Konya’da 204 bin oy almıştı.

Bu arada, bir saptama olarak, her iki ilde de seçime katılımda önemli bir düşüş yaşandığını, aynı zamanda Yeniden Refah Partisi’nin de bu şehirlerde dikkat çekici sıçramalar yaptığını, fotoğrafın bütününü görmek açısından ağırlık taşıyan faktörler olarak denkleme dahil edelim.

Gaziantep’te katılım oranı yüzde 70.7, Konya’da ise 76.01 olarak gerçekleşmiştir son seçimde.

DİĞER BÜYÜKŞEHİRLERE BAKINCA

İktidar partisinin Gaziantep ve Konya gibi kuvvetli düşüş yaşadığı büyükşehirler kümesi içinde, oran olarak oy kaybının 10.54 puan olduğu Adana, Sakarya (9.91 puan), Aydın (8.70), Kahramanmaraş (9.68), Şanlıurfa (9.44), Kayseri (6.54) ve Trabzon (8.06) da sayılabilir.

Öte yandan, bir başka kümede AK Parti’nin oran olarak 5 puan ve biraz altındaki bir eşikte yine kayda değer ölçülerde düşüş yaşadığı büyükşehirler var. Bu kez oy sayısı üzerinden ifade edersek, Samsun’da 377 binden 289 bine, Ordu’da 226 binden 183 bine, Erzurum’da 185 binden 139 bine doğru düşüşler meydana gelmiştir. Ankara’da ise AK Parti 1 milyon 233 binden 922 bine gerilemiştir.

HER YERDE DÜŞTÜ, İZMİR’DE ARTTI

Sayıca daha sınırlı bir grupta oylardaki düşüşün görece daha sınırlı ölçülerde gerçekleştiği, buna karşılık katılım oranı gerilediği için oy oranının puan olarak artmış göründüğü bazı iller de var. Van, Tekirdağ, Muğla, Malatya, Eskişehir ve Balıkesir gibi büyükşehirleri bunlar arasında sayabiliriz.

Örneğin Balıkesir’de, AK Parti’nin oyları 302 binden 297 bine gerilemiş, ancak yine seçime katılımın düşmesi nedeniyle partinin oranı 14 Mayıs’a kıyasla 3.33 puan yükselmiştir.

Bu listeye baktığımızda, en ilginç sonuç İzmir’de karşımıza çıkıyor. Çünkü AK Parti 30 büyükşehirin 29’unda 14 Mayıs’tan 31 Mart’a oy sayısı olarak değişen ölçülerde gerilerken, oyunu artırdığı tek bir büyükşehir var: İzmir...

AK Parti, geçen 14 Mayıs’ta İzmir’de 747 bin oy almıştı. 31 Mart’ta İzmir ilçe belediye meclisleri pusulalarındaki oyu 809 bine yükselmiştir. Partinin oyu 14 Mayıs milletvekili seçimine kıyasla 62 bin fazladır.

AK Parti’nin İzmir’de büyükşehir belediye başkanlığına aday gösterdiği Hamza Dağ’a da 977 bin oy çıkmıştı. İzmir’de beliren farklılık, kuvvetli bir kampanya yürüten Hamza Dağ’ın yaratmış olduğu etki çerçevesinde izah edilebilir.

MHP PAYINI HESABA KATMAK

Böyle olmakla birlikte, fotoğrafı bütün unsurlarıyla eksiksiz gösterebilmek için, yukarıda verdiğimiz bütün örnekler açısından geçerli olan önemli noktayı bir kez daha tekrarlamalıyız. AK Parti ile MHP arasında büyükşehirlerde yapılan işbirliği nedeniyle, aktardığımız bütün örneklerde AK Parti oyları içinde belli bir miktar MHP oyunun yer aldığını göz önünde bulundurmalıyız.

MHP, varılan uzlaşı uyarınca yalnızca Manisa ve Mersin’de büyükşehir belediye başkanlığına aday çıkarmıştır. AK Parti, ilçe düzeyinde gösterilecek başkan adayları ve belediye meclisi listeleri açısından Mersin’de 13 ilçeden 9’unu, Manisa’da 17 ilçeden 6’sını MHP’ye bırakmıştır.

MHP, büyükşehirlerdeki toplam 519 ilçeden yalnızca 103’ünde başkan adayı ve meclis listesi çıkarmıştır. Kalan 416 ilçede ise Cumhur İttifakı’ndan yalnızca AK Parti aday göstermiştir.

Sonuçta, büyükşehirlerde seçim bölgelerinin sayıca önemli bir bölümünde, ilçe belediye başkanlıkları ve belediye meclisi pusulalarında, MHP seçmenlerinin Cumhur İttifakı adayı olarak AK Parti adaylarını ve listelerini desteklemeleri öngörülmüştür. Daha az sayıda seçim bölgesinde de AK Partili seçmenlerin MHP adaylarını...

Anlatmak istediğimiz, bu analizde kriter olarak esas aldığımız ilçe belediye meclisi oylarında AK Parti ve MHP oylarının büyük ölçüde iç içe geçmiş olduğudur.

Konuyu değerlendirirken iki faktörün daha altını çizmeliyiz. Birincisi, geçen 31 Mart seçiminde sandığa gitmeme eğiliminin AK Partililerde daha baskın olmasıdır. İkinci olarak, son yerel seçimde büyükşehirler dışında kalan 51 il toplamında MHP’nin gücünü koruduğuna, hatta bir miktar artırdığına daha önceki yazılarımızda dikkat çekmiştik.

Bu faktörleri de göz ardı etmeden geleceğimiz nokta şudur: Oylar içi içe geçmiş olduğundan büyükşehirlerdeki AK Parti ve MHP’nin oylarını kesinlik içinde ölçebilmek mümkün değildir. Ancak tahmin yapılabilir.

BÜYÜKŞEHİRLERDE İBRENİN YÖNÜ DEĞİŞİNCE

Büyükşehirlerle ilgili temel sonuca gelelim. Gerek büyükşehirler gerek bu statünün dışında kalan 51 ili esas aldığımızda, geçen 31 Mart yerel seçimine kadar AK Parti birinci parti konumundaydı. Dünkü yazımızda vurguladığımız üzere, 51 ilde oy oranı gerilemekle birlikte yine birinci parti kimliğini korumaktadır AK Parti.

Buna karşılık, büyükşehirlerde ilk kez CHP’nin gerisinde kalmıştır AK Parti. Geçen 14 Mayıs’ta 30 büyükşehirde aldığı oyların toplamı 14 milyon 368 bin dolayındaydı.

On buçuk ay sonra aynı coğrafyada belediye meclislerinde -belli bir miktar MHP oyunu içerecek şekilde- 11 milyon 549 bine gerilemiştir. Bu oran olarak yüzde 32.50’ye karşılık geliyor. CHP ise 13 milyon 427 bin oyla yüzde 37.78 oranına çıkmıştır.

AK Parti’nin ülke genelinde ikinciliğe gelmesinin gerisinde en belirleyici faktörlerden biri büyükşehirlerde ibrenin yönünün değişmesi olmuştur.

After looking at the performance of the AK Party in the 31 March local elections in 51 provinces outside the metropolitan status in YESTERDAY's article, today we can turn our spotlights to the results of this party in the metropolitan cities this time.

However, instead of entering the article with a general determination, we will first focus on the results of a province we chose as an example and try to put forward the issue from there.

The metropolis we will focus on for this purpose is Gaziantep, which is an important industrial center and where the AK Party has been unquestionably ahead in every election since 2002.

As expected, although the AK Party once again won the metropolitan mayoralty in a different way on March 31, a result that surprised everyone came out of the polls in Gaziantep.

The mayoralty of the metropolitan municipality remained with AK Party's Fatma Şahin for the third term , but with a serious loss of votes... 

Fatma Şahin won the 2014 election with 490 thousand votes, and then received 494 thousand votes in the 2019 election, strengthening the half million threshold. This time the votes dropped to 358 thousand. There is a decline of approximately 136 thousand.

9.40 POINT  DECLINE IN VOTING RATE  IN GAZİANTEP 

A more thought-provoking picture in Gaziantep was seen in the district municipal council votes, which were given mainly based on party affiliation.

In these ballots, the AK Party's votes, which were 508 thousand in the parliamentary elections in Gaziantep on May 14, decreased to 323 thousand in the district municipal councils on March 31. Here too, there is a decrease of 185 thousand in about ten months. AK Party increased its voting rates from 44.88 percent to 35.48 percent. There was a decrease of 9.40 points in terms of ratio.

Now let's pause for a moment. In fact, the losses suffered by the AK Party in the polls in Gaziantep should probably be slightly higher than these figures we have quoted. The reason for this is that AK Party and MHP cooperated in elections in Gaziantep, as in other metropolitan cities.

Within the framework of the compromise reached, MHP had not nominated a mayoral candidate for the metropolitan municipality in Gaziantep. In accordance with this agreement, AK Party from the People's Alliance nominated district mayors in 6 of the 9 districts in Gaziantep, and MHP nominated district mayors in 3 of them.

COOPERATION MODEL OF THE PEOPLE'S ALLIANCE 

Similarly, the consensus envisages voting on mixed lists under the party emblem of the district mayoral candidate in district municipal councils. In summary, these two parties were under a commitment to mutual cooperation in the district municipal councils.

In this case, at least a certain part of the MHP votes in Gaziantep should have gone to the AK Party in six districts, and the AK Party votes in three districts should have gone to MHP candidates and lists.

Let's not forget that MHP generally has a support base of around 100 thousand in Gaziantep. In the last May 14 parliamentary election, this party received a total of 109 thousand votes in Gaziantep.

It is not possible to know how much, but in any case, a certain amount of MHP votes should be included in the AK Party votes within the framework of the People's Alliance consensus.

SIMILAR TABLE IN KONYA 

Gaziantep is only one of the metropolitan cities where the AK Party experienced a sharp decline on March 31. We can also give other examples. For example, Konya... If we briefly summarize the situation in this province, which is seen as one of the AK Party's strongholds, the ruling party's votes, which were 680 thousand on May 14, decreased to 465 thousand in district municipal councils last March 31.

If we look at the ratio, AK Party has reached 39.60 percent from 48.07 percent in Konya. In other words, there is a decrease of around 8.5 points in terms of ratio.

Among the 465 thousand votes recorded as AK Party votes in Konya, there must also be a certain amount of alliance votes from MHP within the framework of the alliance consensus. While MHP supported the AK Party candidate in the metropolitan municipality in this province, it nominated candidates in only 6 of the total 31 districts. MHP received 204 thousand votes in Konya on May 14.

By the way, as an observation, let's include in the equation the fact that there was a significant decrease in election participation in both provinces, and that the Re-Welfare Party also made remarkable leaps in these cities, as weighty factors in order to see the whole picture.

The participation rate in Gaziantep was 70.7 percent and in Konya it was 76.01 percent in the last election.

LOOKING AT OTHER  METROPOLITAN CITIES 

Within the cluster of metropolitan cities where the ruling party experienced a strong decline, such as Gaziantep and Konya, there are Adana, Sakarya (9.91 points), Aydın (8.70), Kahramanmaraş (9.68), Şanlıurfa (9.44), Kayseri (6.54) and Trabzon (where the vote loss was 10.54 points). 8.06) can also be counted.

On the other hand, in another cluster, there are metropolitan cities where the AK Party experienced a significant decrease in its ratio at a threshold of 5 points and slightly below. This time, if we express it in terms of the number of votes, there were decreases from 377 thousand to 289 thousand in Samsun, from 226 thousand to 183 thousand in Ordu, and from 185 thousand to 139 thousand in Erzurum. In Ankara, the AK Party decreased from 1 million 233 thousand to 922 thousand.

IT DECREASED EVERYWHERE,  INCREASED IN IZMIR

There are also some provinces where the decrease in votes in a numerically more limited group occurred to a relatively limited extent, and on the other hand, the vote rate seems to have increased in points because the participation rate decreased. We can count metropolitan cities such as Van, Tekirdağ, Muğla, Malatya, Eskişehir and Balıkesir among these.

For example, in Balıkesir, the AK Party's votes decreased from 302 thousand to 297 thousand, but again, due to the decrease in election participation, the party's rate increased by 3.33 points compared to May 14.

When we look at this list, the most interesting result appears in Izmir. Because while the AK Party declined to varying degrees in terms of the number of votes from May 14 to March 31 in 29 of the 30 metropolitan cities, there is only one metropolitan city where it increased its votes: Izmir...

AK Party received 747 thousand votes in Izmir last May 14. On March 31, the votes in the Izmir district municipal council ballots increased to 809 thousand. The party's votes are 62 thousand more than in the May 14 parliamentary election.

Hamza Dağ , nominated by the AK Party for the metropolitan mayoralty in Izmir, received 977 thousand votes. The difference that emerged in Izmir can be explained within the framework of the impact created by Hamza Dağ , who ran a strong campaign .

TAKING MHP SHARE  INTO ACCOUNT

However, in order to show the photograph completely with all its elements, we must repeat once again the important point that is valid for all the examples we have given above. Due to the cooperation between the AK Party and MHP in metropolitan cities, we must consider that in all the examples we have cited, a certain amount of MHP votes are included in the AK Party votes.

In accordance with the agreement reached, MHP nominated candidates for metropolitan mayors only in Manisa and Mersin. In terms of presidential candidates and municipal council lists to be nominated at the district level, AK Party left 9 out of 13 districts in Mersin and 6 out of 17 districts in Manisa to MHP.

MHP published presidential candidates and parliamentary lists in only 103 out of a total of 519 districts in metropolitan cities. In the remaining 416 districts, only the AK Party from the People's Alliance nominated candidates.

As a result, in a numerically significant part of the electoral districts in metropolitan cities, district mayoralty and municipal council ballots, MHP voters were envisaged to support AK Party candidates and lists as People's Alliance candidates. In a smaller number of constituencies, AK Party voters chose MHP candidates...

What we want to say is that the AK Party and MHP votes are largely intertwined in the district municipal council votes, which we use as a criterion in this analysis.

When evaluating the issue, we should underline two more factors. Firstly, the tendency not to go to the polls in the last March 31 election was more dominant among AK Party members. Secondly, we have pointed out in our previous articles that in the last local election, MHP maintained its power and even increased it slightly in a total of 51 provinces outside the metropolitan cities.

Without ignoring these factors, our point is this: Since the votes are intertwined, it is not possible to measure the votes of the AK Party and MHP in the metropolitan cities with accuracy. However, predictions can be made.

WHEN THE DIRECTION OF THE NEEDLE  CHANGES IN METROPOLITAN CITIES 

Let's come to the main conclusion about metropolitan cities. Considering both the metropolitan cities and the 51 provinces outside this status, the AK Party was the leading party until the local elections of March 31st. As we emphasized in our article yesterday, although the vote rate decreased in 51 provinces, the AK Party still maintains its identity as the first party.

On the other hand, AK Party fell behind CHP in metropolitan cities for the first time. The total number of votes it received in 30 metropolitan cities last May 14 was around 14 million 368 thousand.

Ten and a half months later, the number of votes in municipal councils in the same geography decreased to 11 million 549 thousand - including a certain amount of MHP votes. This rate corresponds to 32.50 percent. CHP, on the other hand, increased to 37.78 percent with 13 million 427 thousand votes.

One of the most determining factors behind the AK Party's coming to second place in the country was the change in direction of the needle in metropolitan cities.