Yerel seçimleri konu alan bir yazı serisinin yarışın sürpriz yapan aktörlerinden Yeniden Refah Partisi’ni değerlendirmemesi bir eksiklik olacaktır.

Eski başbakanlardan Prof. Necmettin Erbakan’ın oğlu Fatih Erbakan’ın liderliğini yaptığı Yeniden Refah Partisi (YRP), sandıklarda elde ettiği ve ülke genelinde yüzde 7 oranına yaklaştığı sonuçla pek çok siyasi gözlemciyi şaşırttı.

Fatih Erbakan, babasının “Milli Görüş” ideolojisinin izinden gitmek üzere 23 Kasım 2018 tarihinde YRP’yi kurduğunda, ilk başlarda bu partinin başarı şansına genellikle şüpheyle yaklaşılmıştı. Ancak YRP, sonraki süreçte “Milli Görüş” çizgisinin devamı olma iddiasındaki Temel Karamollaoğlu’nun liderliğindeki Saadet Partisi’nin önüne geçebilmiş, hatta son seçimde görüleceği gibi arayı bir hayli açmıştır da...

YRP’nin ilk ciddi sınavı 14 Mayıs 2023 tarihinde gerçekleşen milletvekili seçimleriydi. YRP, “Cumhur İttifakı” çatısı altında katıldığı bu seçimde mütevazı sayılabilecek bir başlangıç yaptı. Ülke genelinde toplam 1 milyon 505 bin oy alan YRP, yüzde 2.86 oy oranı ile Türkiye sıralamasında DEM Parti, MHP ve İYİ Parti’nin ardından altıncı parti geldi ve TBMM’ye beş milletvekili sokabildi.

YRP TÜRKİYE’NİN ÜÇÜNCÜ PARTİSİ Mİ?

Şimdi YRP’nin 31 Mart seçimindeki performansına yakından bakalım. YRP, bu kez Cumhur İttifakı’nın dışında kalmayı tercih ederek, kendi adaylarını sahaya sürmüştür. Bir anlamda parti olarak “rüştünü kanıtlama”, siyasi gücünü tescil etme hamlesi yapmıştır.

Sandıklarda 31 Mart’ta aldığı sonuca gelirsek... 14 Mayıs milletvekili seçiminde 1.5 milyon oy alan YRP, tam 10 buçuk ay sonra ülke genelindeki oyunu yaklaşık iki katına çıkarabilmiştir.

30 büyükşehirde belediye başkanlıkları ile kalan 51 ilde il genel meclisleri için kullanılan oyları toplayan hesaplama yöntemi esas alındığında, YRP, 2 milyon 851 bin gibi bir oy alarak yüzde 6.19 oranına çıkmıştır.

MHP, büyükşehirlerde Cumhur İttifakı uzlaşısı çerçevesinde daha çok AK Parti adaylarını desteklemiştir. MHP oylarının önemli bir bölümü bu nedenle AK Parti oyları içinde göründüğünden, bu parti sıralamada aşağı düşünce, YRP Türkiye’nin üçüncü partisi olarak belirmiştir.

340 BİNE YAKIN YRP SEÇMENİ BAŞKA PARTİLERE YÖNELİNCE

İkinci hesaplama yönteminde ise 30 büyükşehirde ilçe belediye meclisleri için kullanılan oyların toplamı ile 51 ilde yine il genel meclisi sonuçları toplanıyor. Belediye meclislerine atılan oylar parti aidiyetini daha çok yansıttığı için, partinin gücünü daha gerçekçi bir şekilde gösteriyor.

Bu yöntemle baktığımızda, YRP’nin oylarının bu kez 3 milyon 190 bine çıktığını görüyoruz. Ülke genelindeki oy oranı da yüzde 7’nin hemen altında yüzde 6.96’ya gelmiştir.

İki hesaplama arasında 338 binlik bir fark var. Bu fark, bize ilçe belediye meclisleri pusulalarında YRP için oy kullanan seçmenlerin bir bölümünün, belediye başkanlığı seçimine sıra geldiğinde, başka partilerin adaylarına yöneldiklerini anlatıyor.

Zaten il bazında baktığımızda İstanbul, Ankara, Bursa gibi bazı büyük şehirlerde belediye meclislerindeki YRP oylarından azımsanmayacak miktarlarda kopmalar olduğunu farkediyoruz.

Örnek vermek gerekirse, İstanbul’daki ilçe belediye meclisleri oylarında YRP’ye toplam 326 bin oy çıkmıştır. Ama partinin İstanbul Belediye Başkan adayı Mehmet Altınöz’e verilen oylar 226 binde kalmıştır. Demek ki İstanbul’daki 100 bin YRP seçmeni, belediye başkanlığı pusulalarında partisinin dışındaki adaylara yönelmiştir. Öncelikle AK Parti adayı Murat Kurum’u tercih etmiş olmaları muhtemeldir.

Ankara’da da bu şekilde farklı adaya giden 54 bin oy söz konusudur.

YÜZDE 20-30 BANDI ARASINDAKİ İLLER

Şimdi ülke genelindeki oy dağılımına bakalım. Parti aidiyetini daha gerçekçi yansıttığı için yine ilçe belediye meclisleri oylarına dayanan ikinci hesaplama yöntemini esas alıyoruz. Burada gördüğümüz, YRP’nin yalnızca bir ilde (Kahramanmaraş) oy oranının yüzde 30’un üstüne çıktığı, Şanlıurfa, Konya ve Düzce olmak üzere üç ilde yüzde 20-30 bandı içinde sonuç aldığıdır.

YRP, Kahramanmaraş’ta 193 bin oyla (yüzde 33.66) AK Parti’nin hemen arkasındadır. AK Parti adayının kazandığı belediye başkanlığı seçimi de yine bu iki parti arasında geçmiştir.

YRP’nin Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkanlığını eski AK Parti Milletvekili Mehmet Kasım Gülpınar’ı aday göstererek kazanması, partinin bu seçimdeki en dikkat çekici başarı öykülerinden biridir. Bununla birlikte YRP, başkanlığı alsa da, Şanlıurfa’da ilçe belediye meclisleri toplamında 263 bin oyla (yüzde 29.88) AK Parti’nin gerisinde kalmıştır.

YRP’nin oyu Konya’da yüzde 22.89, Düzce’de yüzde 20.41 gibi oranlardadır. Vurgulanması gereken bir nokta, bu gibi merkezlerde YRP’nin genellikle AK Parti’den sonra ikinci parti gelmesidir. Bir başka deyişle, AK Parti’nin geleneksel olarak hakimiyet bölgesi görülen, muhafazakâr dokunun kuvvetli olduğu bu merkezlerin önemli bir bölümünde onun en yakın takipçisi kimliğiyle beliriyor YRP.

ANADOLU’DA YAKALADIĞI İVMEYİ İSTANBUL’A TAŞIYAMADI

YRP, toplam 14 ilde oran olarak yüzde 10-20 aralığı içindedir. Bunlar arasında Kayseri (yüzde 19.18), Elazığ (18.74), Erzurum (17.41) , Gaziantep (16.62), Samsun (16.05) , Sakarya (15.18), Malatya (14.97) ve Trabzon (11.93) hemen göze çarpan illerdir. Bingöl (17.19) ve Bitlis (13.06) gibi Doğu Anadolu bölgesinden iki il de bu kümede yer alıyor.

Buna karşılık, Fatih Erbakan’ın YRP’sinin ülkenin batı ve güneydeki sahil şeridinde, bu bölgelerdeki metropollerde ve Trakya’da kayda değer bir siyasi varlık gösteremediğini görüyoruz. Bu partinin oy oranı Antalya’da yüzde 1.66, İzmir’de yüzde 1.2, Aydın’da yüzde 1.1, Çanakkale’de yüzde 1.09, Muğla’da yüzde 1.04, Edirne’de yüzde 0.55 ve Kırklareli’nde yüzde 0.59’dur.

YRP, İstanbul’da 326 bin oyla 3.76 oranında görünüyor. İstanbul’la ilgili ilginç bir durumun altını çizelim. Geçen 14 Mayıs’taki milletvekili seçiminde YRP bu şehirde 334 bin oy (yüzde 3.31) almıştı. Oy sayısı az bir miktar gerilese de katılım oranının düşüklüğü nedeniyle oran biraz yükselmiştir. Yine de bu partinin geçen on ay zarfında İstanbul’da bir artış sağlayamadığını, ancak gücünü koruduğunu söyleyebiliriz. YRP, Anadolu’da yakaladığı ivmeyi İstanbul’a taşıyamamıştır.

Ankara’da ise yüzde 4.81 oranında duruyor YRP. 14 Mayıs’ta Ankara’daki oy oranı yüzde 2.71 dolayındaydı. İstanbul’a kıyasla oran olarak başkentte bir ilerleme gösterebilmiş, oylarını 50 bin kadar artırabilmiştir.

ÇIKIŞ TRENDİ MUHAFAZAKÂR ANADOLU’DA

YRP’nin performansını değerlendirmek için bakabileceğimiz bir başka gösterge 14 Mayıs’la kıyaslandığında 31 Mart’ta hangi illerde oran olarak daha çok oy artışı sağladığıdır. Ülke genelinde oylarını 1.5 milyon kadar artırırken, toplam 40 ilde on buçuk ay içinde iki kat ve üstüne çıkabilmiştir. Bunlar, yine ağırlıklı olarak Orta Anadolu ve Karadeniz illeridir.

Örneğin, Kahramanmaraş’ta oylarını 34 binden 193 bine doğru neredeyse altı kat artırmıştır. Samsun’da 36 binden 124 bine, Kayseri’de 32 binden 146 bine, Gaziantep’te 47 binden 151 bine çıkılması dikkat çekici artışlardır. Konya’da da 73 binden 269 bine yükseliş not edilmesi gereken bir başka sonuçtur.

Bu illerin hepsinin aslında geçen yirmi yıl boyunca AK Parti’nin oy depoları olduğunu hatırladığımızda, YRP’nin en kuvvetli kazanımlarını daha çok bu merkezlerde yaptığını görüyoruz.

Ayrıca, Diyarbakır ve Van gibi büyükşehirlerde oyunu iki katına yakın artırabilmiş olması da, YRP’nin muhafazakâr Kürt seçmenlerin denkleme dahil olduğu bu coğrafyada da bir gelişme potansiyeli taşıdığına işaret ediyor.

BATIYA AÇILAMIYOR

Kuşkusuz, yerel dinamikler ve sahaya sürülen adayların kimlikleri de bu sonuçlarda kayda değer ölçülerde bir rol oynamaktadır. Böyle olmakla birlikte, 31 Mart’ın YRP ile ilgili herkesin büyük ölçüde mutabık olduğu şu temel sonucunun altını bir kez daha çizmemiz gerekir. YRP, 31 Mart’ta AK Parti’den uzaklaşmak isteyen ancak CHP’nin başını çektiği muhalefet kanadına güven duymayan, bu çizgiye destek vermeyi muhafazakâr duruşları açısından sorunlu gören kesimler için önemli bir çekim merkezi olma yeteneğini sergileyebilmiştir.

Bu durumun AK Parti iktidarının stratejisine, politikalarına nasıl etki edeceği önümüzdeki dönemde Türkiye’de siyasetin en kritik sorularından biridir.

YRP’yi değerlendirirken, bu partinin gücünü daha çok Anadolu’nun muhafazakâr coğrafyasında ortaya koyabildiğini, ülkenin batısına, sahil şeridine, büyük metropollere açılamadığını da son bir nokta olarak vurgulamalıyız.

It would be a deficiency in an article series about local elections not to consider the Re-Welfare Party, one of the surprising actors of the race.

The Re-Welfare Party (YRP), led by Former prime minister Prof. Necmettin Erbakan's son Fatih Erbakan , surprised many political observers with the result it achieved in the polls, approaching 7 percent across the country.

When Fatih Erbakan founded the YRP on November 23, 2018, to follow in the footsteps of his father's " National Vision " ideology, at first the chances of success of this party were generally viewed with skepticism. However, in the following period, YRP was able to get ahead of the Felicity Party led by Temel Karamollaoğlu , which claimed to be the continuation of the " National Vision " line , and even widened the gap, as seen in the last election...

The first serious test of YRP was the parliamentary elections that took place on May 14, 2023. YRP made a modest start in this election, in which it participated under the umbrella of the " People's Alliance ". YRP, which received a total of 1 million 505 thousand votes across the country, became the sixth party in Turkey after DEM Party, MHP and İYİ Party with a vote rate of 2.86 percent and was able to get five deputies into the Turkish Grand National Assembly.

IS YRP TURKEY'S  THIRD PARTY?

Now let's take a closer look at YRP's performance in the March 31 elections. This time, YRP chose to stay outside the People's Alliance and put its own candidates on the field. In a sense, as a party, it made a move to " prove its maturity " and register its political power.

As for the results it got at the polls on March 31st... YRP, which received 1.5 million votes in the May 14 parliamentary elections, was able to approximately double its votes across the country exactly 10 and a half months later.

Based on the calculation method that collects the votes cast for mayors in 30 metropolitan cities and provincial councils in the remaining 51 provinces, YRP received 2 million 851 thousand votes, reaching a rate of 6.19 percent.

MHP mostly supported AK Party candidates in metropolitan cities within the framework of the People's Alliance consensus. Since a significant portion of MHP votes therefore appeared within the AK Party votes, this party fell down in the rankings and YRP emerged as the third party in Turkey.

NEARLY 340 THOUSAND  YRP VOTERS  TURNED TO OTHER PARTIES 

In the second calculation method, the total of the votes cast for district municipal councils in 30 metropolitan cities and the provincial general council results in 51 provinces are added together. Since the votes cast in municipal councils reflect party affiliation more, they show the power of the party more realistically.

When we look at it with this method, we see that YRP's votes increased to 3 million 190 thousand this time. The vote rate across the country reached 6.96 percent, just below 7 percent.

There is a difference of 338 thousand between the two calculations. This difference tells us that some of the voters who voted for YRP in the district municipal council ballots turned to candidates of other parties when it came to the mayoral election.

When we look at the provincial basis, we notice that there is a considerable amount of disengagement from the YRP votes in the municipal councils in some big cities such as Istanbul, Ankara and Bursa.

To give an example, a total of 326 thousand votes were cast for YRP in the district municipal council votes in Istanbul. But the votes given to the party's Istanbul Mayor candidate Mehmet Altınöz remained at 226 thousand. This means that 100 thousand YRP voters in Istanbul turned to candidates outside their party in the mayoral ballots. First of all, it is likely that they preferred AK Party candidate Murat Kurum .

In Ankara, there are 54 thousand votes going to different candidates.

PROVINCES BETWEEN THE 20-30 PERCENT BAND 

Now let's look at the vote distribution across the country. We use the second calculation method, which is also based on district municipal council votes, as it reflects party affiliation more realistically. What we see here is that YRP's vote rate exceeded 30 percent in only one province (Kahramanmaraş), and it achieved results within the 20-30 percent band in three provinces: Şanlıurfa, Konya and Düzce.

YRP is right behind the AK Party in Kahramanmaraş with 193 thousand votes (33.66 percent). The mayoral election, won by the AK Party candidate, was also held between these two parties.

YRP's victory as Şanlıurfa Metropolitan Municipality Mayor by nominating former AK Party Deputy Mehmet Kasım Gülpınar is one of the party's most remarkable success stories in this election. However, although YRP won the presidency, it fell behind the AK Party with 263 thousand votes (29.88 percent) in the total of district municipal councils in Şanlıurfa.

YRP's votes are 22.89 percent in Konya and 20.41 percent in Düzce. A point that should be emphasized is that in such centers, YRP is generally the second party after the AK Party. In other words, YRP appears as its closest follower in a significant part of these centers where the conservative texture is strong, which is traditionally seen as the dominant region of the AK Party.

HE COULD NOT CARRY THE MOMENTUM HE ACHIEVED IN ANATOLIA TO ISTANBUL

YRP's rate is within the range of 10-20 percent in a total of 14 provinces. Among these, Kayseri (19.18 percent), Elazığ (18.74), Erzurum (17.41), Gaziantep (16.62), Samsun (16.05), Sakarya (15.18), Malatya (14.97) and Trabzon (11.93) are the provinces that stand out immediately. Two provinces from the Eastern Anatolia region, such as Bingöl (17.19) and Bitlis (13.06), are also included in this cluster.

On the other hand, we see that Fatih Erbakan 's YRP cannot demonstrate a significant political presence in the western and southern coastlines of the country, in the metropolises in these regions and in Thrace. The vote rate of this party is 1.66 percent in Antalya, 1.2 percent in Izmir, 1.1 percent in Aydın, 1.09 percent in Çanakkale, 1.04 percent in Muğla, 0.55 percent in Edirne and 0.59 percent in Kırklareli.

YRP appears to be at a rate of 3.76 with 326 thousand votes in Istanbul. Let us underline an interesting situation about Istanbul. In the parliamentary elections last May 14, YRP received 334 thousand votes (3.31 percent) in this city. Although the number of votes decreased slightly, the rate increased slightly due to the low participation rate. Still, we can say that this party has not been able to gain any growth in Istanbul over the past ten months, but has maintained its power. YRP could not carry the momentum it gained in Anatolia to Istanbul.

In Ankara, YRP stands at 4.81 percent. On May 14, the vote rate in Ankara was around 2.71 percent. Compared to Istanbul, it was able to show an improvement in the capital and increase its votes by 50 thousand.

EXIT TREND  IS CONSERVATIVE  IN ANATOLIA

Another indicator we can look at to evaluate YRP's performance is which provinces had the highest increase in votes on March 31 compared to May 14. While it increased its votes by 1.5 million throughout the country, it was able to double or more in a total of 40 provinces within ten and a half months. These are mainly Central Anatolia and Black Sea provinces.

For example, in Kahramanmaraş, it increased its votes almost sixfold, from 34 thousand to 193 thousand. The increase from 36 thousand to 124 thousand in Samsun, from 32 thousand to 146 thousand in Kayseri, and from 47 thousand to 151 thousand in Gaziantep are remarkable increases. The increase from 73 thousand to 269 thousand in Konya is another result that should be noted.

When we remember that all of these provinces have actually been AK Party's vote depots for the past twenty years, we see that YRP has made its strongest gains in these centres.

Moreover, the fact that it was able to nearly double its vote in metropolitan cities such as Diyarbakır and Van indicates that YRP has a development potential in this geography where conservative Kurdish voters are included in the equation.

CANNOT OPEN TO THE WEST

Undoubtedly, local dynamics and the identities of the candidates fielded also play a significant role in these results. However, we must once again underline the fundamental result of March 31, which everyone regarding the YRP agrees on. YRP was able to demonstrate its ability to become an important center of attraction for those who wanted to move away from the AK Party on March 31, but did not trust the opposition wing led by the CHP and saw supporting this line as problematic in terms of their conservative stance.

How this situation will affect the strategy and policies of the AK Party government is one of the most critical questions of politics in Turkey in the coming period.

While evaluating the YRP, we should emphasize as a final point that this party was able to demonstrate its power mostly in the conservative geography of Anatolia and could not expand to the west of the country, the coastline, or large metropolises.