31 Mart 2019 tarihinde yapılan bundan bir önceki yerel seçiminin en dikkat çekici sonuçlarından biri, AK Parti’nin en önemli kalelerinden biri olan Bursa’da büyükşehir belediye başkanlığı seçimini CHP’nin az bir farkla kaybetmiş olmasıydı.

CHP, 1999 yerel seçiminden itibaren Nilüfer ilçesinin değişmez belediye başkanı unvanını taşıyan, kentte yüksek bir profile sahip olan Mustafa Bozbey’i aday olarak sahaya çıkarmıştı o seçimde. AK Parti de 2017’den beri belediye başkanlığını yürütmekte olan Alinur Aktaş’ı aday göstermişti.

Seçimde CHP adayı Bozbey’in oyu 851 binde (yüzde 47.03) kalırken, AK Parti adayı Alinur Aktaş bundan (47) bin fazlasıyla 898 bin (yüzde 49.6) oy almıştı.

AK Parti’nin 2002 sonrasında her seçimde Bursa’da CHP’ye kuvvetli bir fark attığı hatırlandığında, iki parti arasındaki makasın daralmış olması Bursa’daki güç denkleminde bazı taşların yerinden oynamakta olduğunu gösteriyordu.

Dolayısıyla, geçen ay sonunda yapılan 31 Mart yerel seçimi, kıran kırana bir rekabete sahne olan 2018’in rövanşıydı bir bakıma. İki parti yine aynı adaylarla sahaya çıktılar. Bu kez sandıktan galip çıkan, 2019 yenilgisinden sonra pes etmeyip hemen bir sonraki seçimin hazırlıklarına başlayan Mustafa Bozbeyoldu.

Bozbey sandıkta 860 bin oy alırken, Aktaş’ın oyu 693 binde kaldı. İkisi arasındaki fark 167 bin dolayındaydı.

Sonucun şaşırtıcı olan bir tarafı, bundan 10.5 ay önce yapılan genel seçimde AK Parti’nin sandıklarda yine mutlak bir üstünlük sağlamış olmasıydı Bursa’da.

BOZBEY, OY SAYISINI BÜYÜK ÖLÇÜDE TEKRARLADI

Bursa’nın 2019 yerel seçimini yakından izleyip öncesinde ve sonrasında iki ayrı yazıyla değerlendirdiğim için, beş yıl sonra özel bir ilgiyle bu ilimizdeki tabloya yeniden baktım. Eski bilgilerimin ışığında oy kalıplarındaki hareketliliği anlamaya çalıştım.

Bursa’daki sonuçları üç ayrı düzlemde inceleyelim. Önce, 31 Mart sonuçlarını bir önceki 2019 yerel seçimiyle kıyaslayalım. Bunu yaptığımızda, Bozbey’in oyunu 851 binden (yüzde 47.03) bu kez 860 bine (yüzde 47.62) çıkardığını görüyoruz. Bozbey, seçmen sayısı itibarıyla aslında büyük ölçüde 2019’daki oyunu tekrarlamış, çok az miktarda üstüne çıkabilmiştir.

Buna karşılık, Cumhur İttifakı’nın ortak adayı olarak yarışa giren AK Parti adayı Aktaş, 2019 yerel seçiminde ittifakın da desteğiyle 898 bin oy alırken, bu kez oyu 693 bine inmiştir. Yani 205 bin dolayında bir gerileme söz konusudur Aktaşcephesinde.

Burada altı çizilmesi gereken nokta, Aktaş’ın 31 Mart’ta aldığı toplam oy içinde beş yıl önce olduğu gibi yine MHP oylarının da bulunmasıdır.

Bu arada, MHP’nin 14 Mayıs’taki milletvekili seçiminde Bursa’da 179 bin dolayında oy aldığını not ederek, bu durumu AK Parti’nin bu ildeki oy kaybını okumaya çalışırken hesaba katmalıyız.

KATILIM 10.5 AYDA 269 BİN KİŞİ GERİLEDİ

Her halükarda Bursa’daki seçim sonucunu değerlendirirken, katılım meselesini de önemli bir faktör olarak kayda geçirmeliyiz.

Bursa’da katılım oranı 2019 yerel seçiminde yüzde 85.82, geçen 14 Mayıs milletvekili seçiminde ise yurtiçi oylarda yüzde 90.92 oranında gerçekleşmiştir. Geçen 31 Mart yerel seçiminde ise yüzde 78.83’e gerilemiştir bu oran. Bursa, yüzde 78.55 olan Türkiye ortalamasının çok az üstüne çıkmıştır.

Konuya seçmen sayısı üzerinden şöyle de yaklaşabiliriz: Bu ilimizde 14 Mayıs’ta 2 milyon 152 bin kişi oy kullanırken, 31 Mart’ta sandığa giden seçmenlerin sayısı 269 bin eksiğiyle 1 milyon 883 bine inmiştir.

14 MAYIS’TAKİ FARKLI GÜÇ DENGESİ

31 Mart sonuçlarını değerlendirirken, ikinci düzlemde arka planda on buçuk ay kadar öncesinde 14 Mayıs’taki milletvekili seçiminde Bursa’da sandıklara yansıyan siyasi güç denklemini hatırlayalım.

Grafikten de görüleceği gibi, AK Parti geçen 14 Mayıs’ta 818 bin oy ve yüzde 38.85 gibi bir oranla yarışı önde bitirmişti. MHP’nin 179 bin oyu eklediğinizde iki partinin sayısal gücü 997 binle bir milyon eşiğine yaklaşıyordu.

Buna karşılık, AK Parti’nin 2018’e kıyasla 50 bin oyluk bir gerilemesi söz konusuydu. Ayrıca, Yeniden Refah Partisi de 76 bin oyla AK Parti oylarını etkileyebilecek yeni bir aktör olarak sahneye çıkmıştı Bursa’da.

 CHP’nin oyu 513 bin dolayındaydı. Ana muhalefet partisi, 2018’de aldığı 432 bin oyun 80 bin kadar üstüne çıkmıştı. İYİ Parti ise 256 bin oyla gücünü oran olarak korumuştu.

Ve nihayetinde HDP’nin devamı olan Yeşil ve Sol Gelecek Partisi, 90 bin dolayında bir oya sahipti bu ilde. HDP’nin bir önceki 2018 milletvekili seçiminde Bursa’da aldığı oy 100 binin biraz üstündeydi.

Cumhurbaşkanlığı seçiminde ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan,ikinci turu 1 milyon 118 oyla (yüzde 54.66) önde bitirirken, rakibi Kemal Kılıçdaroğlu 927 bin oyda kalmıştı. 

(Yüzde 45.34)

MECLİS PUSULALARINDA PARTİYE, AMA BELEDİYE BAŞKANINDA BAŞKA PARTİYE

Görüleceği gibi, Cumhur İttifakı’nın adayı Aktaş’ın 31 Mart’ta aldığı 693 bin oy, Bursa’da 14 Mayıs’ta belirmiş olan siyasi güç dengesi esas alındığında azımsanmayacak bir gerilemeye işaret ediyor.

Bu noktada CHP adayı Bozbey’e dönük oylardaki geçişleri tahlil edebilmek için üçüncü düzlemde önemli bir göstergeye bakmamız gerekiyor. Bu, Bursa genelinde partilere ilçe belediye meclisleri için kullanılan oylardır. Bu pusulalarda kullanılan oylar daha çok parti aidiyeti üzerinden verildiğinden, il ölçeğinde adaydan çok doğrudan partinin gücünü okuyabilmek açısından anlamlı bir veri sunuyor.

İşte bu verilere baktığımızda şu dikkat çekici sonuçlarla karşılaşıyoruz. Bursa’da ilçe belediye meclislerinde İYİ Parti için 31 Mart’ta ilçe belediye meclislerinde toplam 85 bin oy kullanılmıştır. (14 Mayıs’ta Bursa’da 256 bin almıştı bu parti) Buna karşılık İYİ Parti’nin Bursa’da belediye başkanlığına aday gösterdiği Yüksel Selçuk Türkoğlu’na yaklaşık 41 bin oy çıkmıştır.

Demek ki, ilçe belediye meclislerinde bu partiye oy veren seçmenlerin yaklaşık yarısı, büyükşehir belediye başkanlığında başka bir adaya (muhtemelen Bozbey) yönelmiştir.

MHP, Cumhur İttifakı içindeki uzlaşı çerçevesinde Bursa’da 17 ilçeden 2’sinde aday çıkarmıştır. MHP’ye ilçe belediye meclislerinde 31 bin oy çıkmıştır. AK Parti’nin ilçe belediye meclislerinde aldığı MHP destekli oy toplamı ise 631 bindir. İkisini eklediğimizde 662 bin gibi bir toplama ulaşıyoruz. Aktaş’ın oy toplamı 693 bindir. Bu durumda başka partilerden de AK Parti adayına sınırlı miktarda (30 bin dolayında) bir geçiş olduğu anlaşılıyor.

YENİDEN REFAH’TA FARKLI ADRESE GİDEN OYLAR

DEM Partisi’nin ilçe belediyelerinde 39 bin kadar oy çıkarken, partinin büyükşehir başkan adayı İhsan Seylan’a bunun altında 29 bin kadar oy çıkmıştır. Bu seçmenlerin 10 bini başka bir adaya (muhtemelen Bozbey) yönelmiştir. Bu arada, bu partinin Bursa’daki seçmen tabanının 90-100 bin dolayında olduğu da hesaba alınmalıdır.

Yeniden Refah Partisi’nin ilginç bir durumu var. Bu partinin adayı Sedat Yalçın’a 89 bin oy çıkarken, ilçe belediyelerinde partinin oyu 123 bine yükselmiştir. Neredeyse 34 bin oy belediye başkanlığında başka bir adaya gitmiştir. Büyük bir bölümünün AK Parti adayına yönelmiş olması muhtemeldir.

Bursa’da ilçe belediye meclislerinde 73 bin oya sahip olan Zafer Partisi’nin adayı Bayram Kazancı’ya ise 39 bin oy çıkmıştır. Başka adrese giden seçmen sayısı 34 bin dolayındadır. Ana adres tahmin edilebilir.

Keza, Saadet Partisi’nin belediye meclisleri oyu 42 bin olmakla birlikte, partinin adayı İkram Akkaya’ya destek sandıkta 23 bine gerilemiştir.

BOZBEY’İN YARATTIĞI FARK

Bursa’nın aktardığımız bu veriler, geçen seçimde aslında Türkiye’nin özellikle metropollerin önemli bir bölümünde ortaya çıkan yönelişlerin bir yansımasıdır. Katılımdaki kayda değer gerileme, kuşkusuz Bursa’da alınan sonucun şekillenmesinde kritik bir faktör olmuştur.

Bununla birlikte, buradaki düşüşün tümünün kategorik bir şekilde AK Parti’den kaynaklandığı da varsayılmamalıdır. Muhtemelen daha az oranlarda da olsa, başka partilerin seçmenleri de bu durumun ortaya çıkmasında rol oynamıştır.

Ancak son tahlilde Bursa’da sonucu belirleyen faktör, Bozbey’in diğer partilerden oy çekebilme becerisi olmuştur. CHP’ye ilçe belediye meclislerinde toplam 697 bin (39.04) oy çıkarken, Bursalı seçmenlerin belediye başkan adayı Bozbey’e verdikleri oylar 960 bine (47.62) çıkmıştır. Bozbey, partisinin oyunun 8.5 puan kadar üstündedir ve bu kriterde CHP’de en kuvvetli performansı gösteren başkanlar arasındadır.

One of the most striking results of the previous local election held on March 31, 2019 was that CHP lost the metropolitan mayoral election by a narrow margin in Bursa, one of the most important strongholds of the AK Party.

CHP had fielded Mustafa Bozbey , who had the title of permanent mayor of Nilüfer district since the 1999 local elections and had a high profile in the city, as a candidate in that election. AK Party also nominated Alinur Aktaş, who has been mayor since 2017 .

In the election, while CHP candidate Bozbey 's votes remained at 851 thousand (47.03 percent), AK Party candidate Alinur Aktaş received 898 thousand (49.6 percent) votes, more than 47 thousand votes.

When it is remembered that the AK Party had a strong lead over the CHP in Bursa in every election after 2002, the narrowing of the gap between the two parties showed that some pieces were shifting in the power equation in Bursa.

Therefore, the March 31 local election held at the end of last month was, in a way, a rematch of 2018, which witnessed fierce competition. The two parties again took to the field with the same candidates. This time, the winner of the ballot box was Mustafa Bozbey , who did not give up after the 2019 defeat and immediately started preparations for the next election .

While Bozbey received 860 thousand votes in the ballot box, Aktaş 's votes remained at 693 thousand. The difference between the two was around 167 thousand.

One surprising aspect of the result was that the AK Party once again gained an absolute advantage in the polls in Bursa in the general election held 10.5 months ago.

BOZBEY REPEATED THE COUNT OF VOTES TO A GREAT SIZE

Since I closely followed Bursa's 2019 local elections and evaluated them in two separate articles before and after, I looked at the picture in this city again with special interest five years later. I tried to understand the mobility in voting patterns in the light of my old knowledge.

Let's examine the results in Bursa on three different levels. First, let's compare the March 31 results with the previous 2019 local elections. When we do this, we see that Bozbey increased its vote from 851 thousand (47.03 percent) to 860 thousand (47.62 percent). In terms of the number of voters, Bozbey largely repeated its vote in 2019 and only slightly exceeded it.

On the other hand, AK Party candidate Aktaş , who entered the race as the common candidate of the People's Alliance, received 898 thousand votes with the support of the alliance in the 2019 local elections, but this time his votes decreased to 693 thousand. In other words, there is a decline of around 205 thousand on the Aktaş front.

The point that needs to be underlined here is that the total votes received by Aktaş on March 31 included MHP votes, as it was five years ago.

By the way, we should note that MHP received around 179 thousand votes in Bursa in the parliamentary elections on May 14, and we should take this situation into account when trying to read the AK Party's vote loss in this province.

PARTICIPATION DECREASED BY 269 THOUSAND PEOPLE IN 10.5 MONTHS

In any case, when evaluating the election result in Bursa, we should note the issue of participation as an important factor.

The participation rate in Bursa was 85.82 percent in the 2019 local elections and 90.92 percent in domestic votes in the last May 14 parliamentary election. In the local elections last March 31, this rate decreased to 78.83 percent. Bursa is slightly above the Turkish average of 78.55 percent.

We can approach the issue through the number of voters as follows: While 2 million 152 thousand people voted in this province on May 14, the number of voters who went to the polls on March 31 decreased to 1 million 883 thousand, a decrease of 269 thousand.

DIFFERENT BALANCE OF POWER ON MAY 14

While evaluating the results of March 31, let's remember, on the second level, the political power equation that was reflected in the ballot boxes in Bursa in the parliamentary election on May 14, about ten and a half months ago.

As can be seen from the graph, AK Party finished the race ahead with 818 thousand votes and 38.85 percent last May 14. When you add MHP's 179 thousand votes, the numerical strength of the two parties was approaching the one million threshold with 997 thousand.

On the other hand, there was a decrease of 50 thousand votes for the AK Party compared to 2018. In addition, the Re-Welfare Party appeared on the scene in Bursa as a new actor that could influence the AK Party votes with 76 thousand votes.

 CHP's votes were around 513 thousand. The main opposition party had increased by 80 thousand votes compared to the 432 thousand votes it received in 2018. İYİ Party, on the other hand, maintained its power with 256 thousand votes.

And ultimately, the Green and Left Future Party, which is the continuation of HDP, had around 90 thousand votes in this province. The votes HDP received in Bursa in the previous 2018 parliamentary election was just over 100 thousand.

In the presidential election, President Recep Tayyip Erdoğan finished ahead in the second round with 1 million 118 votes (54.66 percent), while his opponent Kemal Kılıçdaroğlu was left with 927 thousand votes. 

(45.34 percent)

THERE IS A PARTY IN THE COUNCIL COMPASSES, BUT ANOTHER PARTY IN THE MAYOR

As can be seen, the 693 thousand votes received by Aktaş , the candidate of the People's Alliance , on March 31 indicates a significant regression, considering the balance of political power in Bursa on May 14.

At this point, we need to look at an important indicator on the third level in order to analyze the shifts in votes towards CHP candidate Bozbey . These are the votes cast for district municipal councils for parties across Bursa. Since the votes cast in these ballots are mostly based on party affiliation, they provide meaningful data in terms of reading the strength of the party directly rather than the candidate on a provincial scale.

When we look at this data, we encounter the following remarkable results. A total of 85 thousand votes were cast for İYİ Party in district municipal councils in Bursa on March 31. (This party received 256 thousand votes in Bursa on May 14) On the other hand , approximately 41 thousand votes were received for Yüksel Selçuk Türkoğlu, who was nominated by the İYİ Party for the mayoralty in Bursa .

This means that approximately half of the voters who voted for this party in the district municipal councils turned to another candidate (probably Bozbey) for the metropolitan mayoralty.

MHP nominated candidates in 2 of 17 districts in Bursa within the framework of the consensus within the People's Alliance. MHP received 31 thousand votes in district municipal councils. The total number of votes received by AK Party with MHP support in district municipal councils is 631 thousand. When we add the two, we reach a total of 662 thousand. Aktaş 's total votes are 693 thousand. In this case, it is understood that there was a limited transfer (around 30 thousand) from other parties to the AK Party candidate.

VOTES GOING TO DIFFERENT ADDRESSES IN REFAH

While the DEM Party received approximately 39 thousand votes in district municipalities, the party's metropolitan presidential candidate İhsan Seylan received approximately 29 thousand votes below this. 10 thousand of these voters turned to another candidate (probably Bozbey). Meanwhile, it should be taken into account that the voter base of this party in Bursa is around 90-100 thousand.

The Re-Welfare Party has an interesting situation. While Sedat Yalçın , the candidate of this party, received 89 thousand votes, the party's votes in the district municipalities increased to 123 thousand. Almost 34 thousand votes went to another candidate for mayor. It is likely that most of them turned to the AK Party candidate.

Bayram Kazancı , the candidate of the Victory Party, who had 73 thousand votes in the district municipal councils in Bursa, received 39 thousand votes. The number of voters who went to other addresses is around 34 thousand. The main address is predictable.

Likewise, although the Felicity Party's municipal council votes were 42 thousand, the support for the party's candidate İkram Akkaya decreased to 23 thousand at the ballot box.

THE DIFFERENCE MADE BY BOZBEY

These data we have quoted from Bursa are actually a reflection of the tendencies that emerged in a significant part of Turkey, especially in the metropolises, in the last election. The significant decline in participation was undoubtedly a critical factor in shaping the result in Bursa.

However, it should not be assumed that the entire decline here is categorically due to the AK Party. Voters of other parties also played a role in this situation, although probably to a lesser extent.

However, in the final analysis, the factor that determined the outcome in Bursa was Bozbey 's ability to attract votes from other parties. While CHP received a total of 697 thousand (39.04) votes in district municipal councils, the votes of Bursa voters for mayoral candidate Bozbey increased to 960 thousand (47.62). Bozbey is 8.5 points above his party's vote and is among the leaders with the strongest performance in the CHP in this criterion.