Sizce Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı ekonomik krizden çıkma itkisi dışında başka hangi güç “darbeci” diye ülkesiyle ilişkileri buzdolabına kaldırdığı Mısır Cumhurbaşkanı Abdül Fettah Sisi’yi ziyarete gönderip dostluk ve işbirliği mesajları verdirebilirdi? Katar Emiri Şeyh İkinci Temim’in hatırı demeyin, o da aynı kapıya çıkıyor.

Başka hangi güç Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in “Bana uçak lazım, hemen lazım, NATO uçağı olsun” çıkışı ortadayken ABD’yle arayı düzeltmek için “Benim için bitmiştir” dediği Yunanistan Başbakan Kiryakos Miçotakis’i ziyaret ettirip “Bir gece ansızın gelirim diye sizi kastetmedim” dedirtirdi?

Ya da hangi güç krizden çıkmak için dış kaynak bulmak için 15 Temmuz darbe girişiminin finansörü dediği Birleşik Arap Emirlikleri Devlet Başkanı Muhammed bin Zeyid’i komşu kapısı yapıp, Osmanlı kapitülasyonlarını andıran enerji imtiyazlarını kabul ettirirdi? Örneğin, Cemal Kaşıkçı cinayetinin azmettiricisi ilan ettiği Suudi veliaht Prensi Muhammed bin Selman’a gidip “Kardeşim” diye kucaklaştırırdı?

Bunları yapmasını elbette Hazine ve Maliye bakanı Mehmet Şimşek söylemiyordur; sınırlarını iyi çizen bir teknokrat-siyasetçidir. Peki, nasıl oluyor?

Önce istihbaratçılar görür

Sovyetler Birliğinde sistemin tıkandığını ilk saptayan gizli servis KGB’nin başındaki Yuri Andropov olmuştu. Çünkü istihbaratçıların işi biraz da budur. Andropov duruma el koymak istedi ama Afganistan yenilgisi sonrası ekonomiyi toparlamak artık daha da güç haldeydi. Artık çok geçti, Sovyetler yıkıldı, Rusya Federasyonu kuruldu.

Arada başka örnekler de var ama bugüne gelirsek, geçenlerde ABD istihbaratı CIA’nın başı William Burns hem yönetim hem Kongre’yi “siyaset değiştirmezsek Ukrayna’da kaybedebiliriz” https://yetkinreport.com/2024/01/31/cia-yontem-degistiriyor-saha-ajanlarinin-yukselisi/ diye alışılmadık şekilde makale yayınlayarak uyardı.

Türkiye’nin Mısır’la, BAE ile ve Gazze Krizi patlamadan önce İsrail’le ilişkilerini yeniden kuran kişinin dönemin MİT Başkanı Hakan Fidan olması da rastlantı değildir. Dışarıdan, iki adım geriye çekilip resme bakıldığında, daha 2022’de, ekonomik kriz dibe vurmuşken, Türkiye’nin dış politikasında manevra yapmadan dış kaynak bulmasının güç olduğunu Cumhurbaşkanı Erdoğan’a anlatanların şimdi Dışişleri Bakanı olan Hakan Fidan ve şimdi MİT Başkanı olan, dönemin Cumhurbaşkanı Baş Danışmanı (ve Rusya’yla barışmanın operatifi) İbrahim Kalın olduğunu tahmin etmek zor değil.

Güç ekonomi ve askeriyede

Arada bir engel 2023 seçimleriydi. Erdoğan sadece kendi gücü ile değil, muhalefet cephesinin inanılması güç hataları sayesinde de kazandı ve takım tamamlandı.

Erdoğan’ın önünde ekonomik krizden çıkış dışında seçenek yoktu. Daha önce işine son verip yerine damadı Berat Albayrak’ı getirdiği, iç ve dış yatırımcıların itiraz etmeyeceği Mehmet Şimşek’i geri getirdi. Fidan’ı Dışişlerine, Kalın’ı da MİT’e atadı. Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, NATO ve ABD ile sallantıya giren ilişkileri rayına oturtma işini üstlendi. Ekip, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ile tamamlandı.

İçişleri Bakanının ekonomiyle ne ilgisi var diye sorabilirsiniz. Çok ilgisi var. Şimşek’in gelir gelmez dış yatırımlar için dikkat çektiği konulardan birisi de Gri Liste konusuydu. “Para gelsin de nereden, nasıl gelirse gelsin” anlaşışıyla Türkiye’nin, dünyadaki suç örgütlerinin yol geçen hanı, kara para aklama cenneti haline gelme tehlikesi vardı. Yerlikaya’nın suç örgütleriyle mücadeleyi öne çıkarmasının ekonomik krizden çıkış çabasında yeri var.

Ekonomi öncelikli dış politika

Ekonomi öncelikli dış politikanın çatışmayı değil uzlaşmayı, aykırı noktaları değil ortak noktaları öne çıkarmayı esas aldığını görüyoruz. Yunanistan’la yumuşama ABD ile diyalogu, NATO ile (İsveç’in üyeliği üzerinden) ilişkilerin güçlendirilmesini, F-16 satışını mümkün kıldı. Mısır’la uzlaşma devam ederse Doğu Akdeniz’de yeni siyasi ve ekonomik imkanları getirecektir.

Irak’la PKK ve IŞİD’le El Kaide’yla ortak mücadele zemininin bulunması stratejik öneme sahip Kalkınma Yolu projesini mümkün kılabilir. Teslimiyetçi olmadan uzlaşmacı diplomasiyle güçlenen ekonominin savunma sanayiine de öncelik verilirse sağlık, eğitim gibi alanlara da güç katacağı açık.

BAE’ya tanınmak istenen enerji imtiyazları konusunda gördüğümüz gibi bunu da abartıyoruz; ileride tamiri güç adımlardan kaçınmak gerekir.

Ancak yeni dönem dış politikanın itici gücü Mehmet Şimşek derken ne demek istediğimi anlatabildim sanırım.

In your opinion, what other power, other than the impetus to get President Tayyip Erdoğan out of the economic crisis, would send him to visit Egyptian President Abdel Fattah al-Sisi, whose relations with the country he had put on the shelf, as a "coup plotter"?messages of friendship and cooperationDon't say 'He is the Emir of Qatar, Sheikh Tamim II', it comes to the same thing.

Which other power would make Minister of National Defense Yaşar Güler, who was saying "I need a plane, I need it right away, let it be a NATO plane", visit Greek Prime Minister Kyriakos Mitsotakis, who he said "It's over for me", in order to mend fences with the US and say "I didn't mean you because I thought I would come all of a sudden one night"?

Or which power would make the President of the United Arab Emirates, Mohammed bin Zayed, whom it calls the financier of the July 15 coup attempt, its neighbor and make him accept energy concessions reminiscent of Ottoman capitulations in order to find external resources to get out of the crisis? For example, would it go to the Saudi Crown Prince Mohammed bin Salman, whom it declared the instigator of the Jamal Khashoggi murder, and embrace him as "my brother"?

Of course, Treasury and Finance Minister Mehmet Şimşek is not telling him to do these things; he is a technocrat-politician who draws his own boundaries well. So how does this happen?

Intelligence officers see it first

The first person to detect that the system was deadlocked in the Soviet Union was Yuri Andropov, head of the KGB. Because that's what intelligence officers do. Andropov wanted to take control of the situation, but after the defeat in Afghanistan, it was even harder to recover the economy. It was too late, the Soviets collapsed, and the Russian Federation was established.

There are other examples, but if we come to today, the head of the US intelligence agency CIA, William Burns, recently warned both the administration and Congress that "if we don't change our policies, we could lose in Ukraine."https://yetkinreport.com/2024/01/31/cia-yontem-degistiriyor-saha-ajanlarinin-yukselisi/He warned by publishing an article in an unusual way.

It is no coincidence that the person who reestablished Turkey’s relations with Egypt, the UAE and Israel before the Gaza Crisis erupted was the then-head of MIT, Hakan Fidan. When you take two steps back and look at the picture from the outside, it is not hard to guess that it was Hakan Fidan, now the Minister of Foreign Affairs, and İbrahim Kalın, now the head of MIT and the then-Chief Advisor to the President (and the operative of reconciliation with Russia), who told President Erdoğan that it was difficult to find external resources without maneuvering in Turkey’s foreign policy in 2022, when the economic crisis had hit rock bottom.

Power in economy and military

The 2023 elections were an obstacle. Erdoğan won not only with his own power but also thanks to the unbelievable mistakes of the opposition front, and the team was complete.

Erdoğan had no choice but to get out of the economic crisis. He brought back Mehmet Şimşek, whom he had previously fired and replaced with his son-in-law Berat Albayrak, and whom domestic and foreign investors would not object to. He appointed Fidan to the Ministry of Foreign Affairs and Kalın to the MİT. Minister of National Defense Yaşar Güler took on the task of putting the shaky relations with NATO and the US back on track. The team was completed with Minister of the Interior Ali Yerlikaya.

You may ask what the Minister of Interior has to do with the economy. He has a lot of interest. One of the issues that Şimşek drew attention to for foreign investments as soon as he arrived was the Grey List issue. With the agreement of “Let the money come, no matter where and how it comes from”, there was a danger that Turkey would become a den for criminal organizations around the world, a money laundering paradise. Yerlikaya’s emphasis on combating criminal organizations has a place in the effort to get out of the economic crisis.

Foreign policy prioritizing economy

We see that foreign policy, which prioritizes economics, is based on compromise rather than conflict, and on highlighting common points rather than dissenting points. Détente with Greece enabled dialogue with the US, strengthening of relations with NATO (through Sweden’s membership), and the sale of F-16s. If the rapprochement with Egypt continues, it will bring new political and economic opportunities in the Eastern Mediterranean.

The existence of a common ground for fighting the PKK with Iraq and ISIS with Al Qaeda could make the strategically important Development Path project possible. It is clear that the economy, which is strengthened through conciliatory diplomacy without surrendering, will also contribute to areas such as health and education if the defense industry is given priority.

As we have seen regarding the energy concessions that are intended to be granted to the UAE, we are exaggerating this as well; steps that will be difficult to repair in the future should be avoided.

However, I think I was able to explain what I meant when I said Mehmet Şimşek is the driving force of the new period foreign policy.