Kamuoyu baskısı bir konuda daha Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan kabinesini adım atmaya zorladı. Ticaret Bakanlığı Bayram arifesinde, 9 Nisan’da yaptığı duyuruyla 54 ürün grubunda İsrail’e ticaret kısıtlaması getirdi. Ticaret Bakanı Ömer Bolat tarafından uygulanacak ticaret yasağı 9 Nisan’dan itibaren geçerli olacak ve açıklamaya göre “İsrail, uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülükleri çerçevesinde, Gazze’de derhal ateşkes ilan edene ve Gazze Şeridi’ne yeterli miktarda ve kesintisiz insani yardım akışına izin verinceye kadar yürürlükte kalacak”.

Ticareti yeni yasaklanan ürünler arasında askeri amaçlarla da kullanılmaya müsait kalemler bulunuyor. Bunlar arasında uçak benzini ve jet yakıtı, paletler, inşaat makinaları, çimento, metal işleme kimyasalları, kimyasal ve mineral gübreler, motor yağları, Çelik profiller, alüminyum profiller, fiberoptik kablo ve elektrik iletkenleri gibi ürünler de bulunuyor. (Tam ürün listesi yazının sonunda.) Bakanlık açıklamasındaysa uzunca bir süredir İsrail’e askeri amaçlarla kullanılabilecek ürün satışı yapılmadığı yazılı.

Beştepe’de olağanüstü toplantı

Böylelikle 7 Ekim’de Hamas’ın İsrail’e saldırması sonrasında İsrail’in Gazze’de askeri operasyonlarla 33 binden fazla Filistinliyi öldürdüğü 6 ay boyunca İsrail’le bu 54 ürün grubunda ticaret kısıtlaması bulunmadığı da doğrulanmış oldu.

Ticaret Bakanlığının 9 Nisan açıklaması Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın 8 Nisan akşam saatlerinde, önceden duyurulmayan ve soru alınmayan bir basın toplantısıyla İsrail’in Türkiye’nin Gazze’ye Ürdün üzerinden havadan, paraşütle yardım ulaştırma talebini reddettiğini, bu nedenle Türkiye’nin İsrail’e karşı “gecikmeden yeni tedbirler uygulama kararı” aldığını söylemişti.

YetkinReport’un edindiği bilgilere göre, Fidan’ın açıkladığı ve ilk adımın Bolat tarafından atıldığı kararlar, 8 Nisan günü öğleden sonra Beştepe’de yapılan üst düzey bir toplantıda alındı. Toplantı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatıyla, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın çağrısıyla yapıldı ve Türkiye-İsrail ilişkilerini ilgilendiren bakanlık ve devlet kurumlarının yetkilileri katıldı. Toplantıda kararlaştırılan diğer tedbirler açıklanmadı.

Ticaret Bakanlığının İsrail’e ticareti kısıtlama kararına CHP’nin ticaret politikalarından sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Volkan Demir, kararı desteklediklerini ancak geç ve yetersiz bulduklarını söyledi, ticaretin tamamen durdurulmasını istedi.

Kamuoyu baskısı etkili oldu

Dışişleri Bakanlığı ve diğer devlet organları Türkiye’nin Gazze’de saldırılara maruz kalan Filistin halkına en çok insani yardımı yapan iki ülkeden biri (diğeri BAE) olduğunu duyursa ve diplomatik girişimlerini vurgulasa da kamuoyu ve muhalefet partilerinden gelen eleştiri ve baskılar “Neden insani yardım yapmıyorsunuz?” yönünde değil. Kamuoyunda Gazze’de kuşatma altındaki Filistinlilere insani yardımın zaten Türkiye’nin görevi olması gerektiği inancı mevcut. Eleştiri konusu neden İsrail’e ticaretin kesilmediği.

Ama İsrail’e ticaret konusu 31 Mart yerel seçimlerinde muhalefet ama en çok Yeniden Refah Partisi tarafından işlenmiş ve (emekli maaşları konusunda somutlaşan) ekonomik kriz kadar olmasa da AK Parti bazı seçmeninin sandığa gitmemesi veya Yeniden Refah’a oy vermesindeki etkenlerden olmuştu.

Ramazan Bayramı tatilini seçim muhasebesi ve yeni stratejiyle değerlendireceği bildirilen Erdoğan’ın Gazze ve İsrail konusunda AK Parti’nin aldığı hasarı telafi için daha fazla gecikmeden harekete geçmek istediği görülüyor. Kamuoyu baskısının ekonomik konuların yanı sıra bu alanda da etkili olduğu anlaşılıyor.

Yeni bir Mavi Marmara endişesi

Ankara’yı İsrail’e ticaret ve daha fazla insani yardım konusunda harekete geçmeye zorlayan başka nedenler de olabilir.

YetkinReport’a bilgi veren kaynaklar, yardım kuruluş İHH’nın Gazze’ye denizden yardım götürmek üzere “Özgürlük Filosu” adı altında faaliyeti hızlandırdığına dikkat çekerek Ankara’nın 2010’daki gibi yeni bir Mavi Marmara olayıyla karşı karşıya kalmak istemediğini vurguluyorlar. İHH Başkanı Bülent Yıldırım, seçimlerden önce Kanada’dan Avustralya’ya, Güney Afrika’dan Norveç’e dek “gönüllü kuruluşlarca” ortaklaşa düzenlediği basın toplantısında şunları söylemişti:

• Havadan, karadan ve denizden bu ambargoyu inşallah deleceğiz. (…) Diplomasinin bittiği yerde sivil toplum kuruluşları devreye girer. Gemiler; Amerika’dan, Avrupa’dan ve Türkiye’den yola çıkacak. Şu an satın alıyoruz, gemi sayısı Mavi Marmara’dakinden az olmayacak.”

Yıldırım aynı toplantıda gemilerin Mart sonunda yola çıkacağını söylemişti, ama henüz yola çıktığı bildirilen gemi bulunmuyor.

2010 yılında Gazze’ye uygulanan ambargoyu delmek üzere İHH düzenlemesiyle İsrail’e doğru yola çıkan 8 gemiden Mavi Marmara 31 Mayıs’ta uluslararası sularda İsrail komandoları tarafından basılmış, 10 gönüllü öldürülmüştü.

Kısıtlanan ürünler listesi

1. Alüminyum Profiller, 2. Alüminyum Teller, 3. Boyalar, 4. Bakır Profiller, Çubuklar ve Teller, 5. Beton Mikserleri, 6. Çelik Borular ve Bağlantı Parçaları, 7. Çelik Filmaşin, 8. Çelik Kaplar ve Depolar, 9. Çelik Köprü Aksamı, 10. Çelik Kuleler, 11. Çelik Profiller, 12. Çimento, 13. Çimentodan, Betondan veya Suni Taştan İnşaat için Bloklar ve Levhalar, 14. Demir Çelikten Tüm İnşaat Malzemeleri, 15. Demir-Çelik Tüm Teller, 16. Ekskavatörler, 17. Elektrik Kabloları, 18. Elektrik Panoları, 19. Fayanslar, 20. Fiberoptik Kablolar ve Elektrik İletkenleri, 21. Forkliftler, 22. Granit, 23. Halat ve Kablolar, 24. Hırdavat Ürünleri, 25. Hidrolik Yağlar, 26. İnşaat Demiri, 27. İnşaat Makinaları, 28. İnşaat Yalıtım Malzemeleri, 29. İnşaatta Kullanılan Camlar, 30. Kimyasal Bileşikler, 31. Kimyasal Gübreler, 32. Klinker, 33. Kovalar, Kepçeler, Kürekler, Kıskaçlar ve Kancalar, 34. Kükürt, 35. Madeni Yağlar, 36. Makaralı Zincirler, 37. Mermer, 38. Metal İşleme Makinaları, 39. Metallerin İşlenmesinde Kullanılan Kimyasallar, 40. Mineral Gübreler, 41. Motor Yağları, 42. Paletler, 43. Plastik Borular, 44. Sandviç Paneller, 45. Seramikler, 46. Solvent Boyalar, 47. Tel Çekme Makinaları, 48. Testere Makinaları, 49. Tuğlalar, 50. Uçak Benzini ve Jet Yakıtı, 51. Vernikler, 52. Vinçler, 53. Yapıştırıcılar ve Tutkallar, 54. Yassı Çelik Ürünleri.

Public pressure forced President Tayyip Erdoğan's cabinet to take steps on another issue. With the announcement made on April 9, on the eve of the Eid, the Ministry of Commerce imposed trade restrictions on Israel in 54 product groups. The trade ban, which will be implemented by the Minister of Trade Ömer Bolat, will be valid as of April 9 and, according to the statement, " is in effect until Israel, within the framework of its obligations arising from international law, declares an immediate ceasefire in Gaza and allows a sufficient and uninterrupted flow of humanitarian aid to the Gaza Strip." will stay ". 

Among the newly banned products, there are items that can also be used for military purposes. These include products such as aviation gasoline and jet fuel, pallets, construction machinery, cement, metal processing chemicals, chemical and mineral fertilizers, engine oils, steel profiles, aluminum profiles, fiber optic cables and electrical conductors. ( The full product list is at the end of the article. ) In the Ministry's statement, it is written that no products that can be used for military purposes have been sold to Israel for a long time.

Extraordinary meeting in Beştepe

Thus, it was confirmed that there were no trade restrictions with Israel in these 54 product groups during the 6 months after Hamas attacked Israel on October 7, during which Israel killed more than 33 thousand Palestinians with military operations in Gaza. 

Ministry of Commerce's April 9 statement stated that Foreign Minister Hakan Fidan held a press conference on the evening of April 8, which was not announced beforehand and did not take questions, stating that Israel rejected Turkey's request to deliver aid to Gaza by air and parachute via Jordan, and therefore Turkey responded to Israel. He said that he had " decided to implement new measures without delay" against him . 

According to the information obtained by YetkinReport, the decisions announced by Fidan and the first step taken by Bolat were taken at a high-level meeting held in Beştepe on the afternoon of April 8. The meeting was held upon the instructions of President Erdoğan and upon the call of Vice President Cevdet Yılmaz, and was attended by officials from ministries and state institutions related to Turkey-Israel relations. Other measures decided at the meeting were not announced. 

CHP's Deputy Chairman in charge of trade policies, Volkan Demir, said that they supported the decision of the Ministry of Commerce to restrict trade to Israel, but that they found the decision late and insufficient, and asked for the trade to be stopped completely.

Public pressure was effective

Although the Ministry of Foreign Affairs and other state bodies announced that Turkey was one of the two countries (the other being the UAE) that provided the most humanitarian aid to the Palestinian people exposed to attacks in Gaza and emphasized its diplomatic initiatives, criticism and pressure from the public and opposition parties led to the question "Why don't you provide humanitarian aid?" ” not in the direction. There is a public belief that humanitarian aid to Palestinians under siege in Gaza should be Turkey's duty. The point of criticism is why trade to Israel is not cut off. 

However, the issue of trade with Israel was handled mostly by the opposition Re-Welfare Party in the March 31 local elections, and although not as much as the economic crisis (embodied in the issue of pensions), it was one of the factors why some AK Party voters did not go to the polls or voted for Re-Welfare. 

It seems that Erdoğan, who is reported to be evaluating the Eid al-Fitr holiday with election accounting and a new strategy, wants to take action without further delay to compensate for the damage suffered by the AK Party regarding Gaza and Israel. It seems that public pressure is effective in this area as well as economic issues.

A new Mavi Marmara concern

There may be other reasons compelling Ankara to take action on trade and more humanitarian aid to Israel. 

Sources providing information to YetkinReport point out that the aid organization IHH has accelerated its activities under the name of "Freedom Flotilla" to bring aid to Gaza by sea, and they emphasize that Ankara does not want to face a new Mavi Marmara incident like the one in 2010. IHH President Bülent Yıldırım said the following at the press conference held jointly by "voluntary organizations" from Canada to Australia, from South Africa to Norway, before the elections: 

• We will hopefully break this embargo by air, land and sea. (…) Where diplomacy ends, non-governmental organizations come into play. Ships; It will depart from America, Europe and Turkey. "We are purchasing now, the number of ships will not be less than that of Mavi Marmara ." 

Yıldırım said at the same meeting that the ships would set sail at the end of March, but there are no ships reported to have set sail yet. 

Mavi Marmara, one of the 8 ships that set out for Israel with the arrangement of IHH to break the embargo imposed on Gaza in 2010, was raided by Israeli commandos in international waters on May 31, and 10 volunteers were killed .

List of restricted products

1. Aluminum Profiles , 2. Aluminum Wires, 3. Paints, 4. Copper Profiles, Rods and Wires, 5. Concrete Mixers, 6. Steel Pipes and Fittings, 7. Steel Wire Rod, 8. Steel Containers and Warehouses, 9. Steel Bridge Components, 10. Steel Towers, 11. Steel Profiles, 12. Cement, 13. Blocks and Plates for Construction of Cement, Concrete or Artificial Stone, 14. All Construction Materials of Iron and Steel, 15. All Wires of Iron and Steel, 16. Excavators, 17. Electrical Cables, 18. Electrical Panels, 19. Tiles, 20. Fiberoptic Cables and Electrical Conductors, 21. Forklifts, 22. Granite, 23. Ropes and Cables, 24. Hardware Products, 25. Hydraulic Oils, 26. Construction Iron, 27. Construction Machinery, 28. Construction Insulation Materials, 29. Glass Used in Construction, 30. Chemical Compounds, 31. Chemical Fertilizers, 32. Clinker, 33. Buckets, Ladles, Shovels, Grapples and Hooks, 34. Sulfur, 35. Mineral Oils, 36. Roller Chains, 37. Marble, 38. Metal Processing Machines, 39. Chemicals Used in Metal Processing, 40. Mineral Fertilizers, 41. Engine Oils, 42. Pallets, 43. Plastic Pipes, 44. Sandwich Panels , 45. Ceramics, 46. Solvent Paints, 47. Wire Drawing Machines, 48. Sawing Machines, 49. Bricks, 50. Aviation Gasoline and Jet Fuel, 51. Varnishes, 52. Cranes, 53. Adhesives and Glues, 54. Flats Steel Products.