İstanbul seçimlerinin sadece İstanbul’u ilgilendirmediği, meselenin 1 Nisan sabahı İETT otobüslerinin kontrolünün sahibi olmadığı haftalardır konuşuluyor. Zaten televizyonlardaki tartışma programlarında neredeyse her söz İstanbul ile başlamadı ise biterken konu ona geliyor. 

Ancak 1994’te İstanbul ve Ankara’yı aynı seçimde kazanan çizgi her iki kenti de 2019’da kaybetti. Muhalefetin yaşadığı adaylık krizlerinin de etkisi ile her iki belediyenin başkanı da kendi şehirlerinin ötesinde ulusal siyasi figürler haline geldiler. 

Araştırmalardan çıkan genel kanaate göre bu iki isimden biri 2023’te aday olsa idi Kılıçdaroğlu’nun bile yüzde 48’i bulabildiği bir seçimde Erdoğan’ın işinin çok daha zor olurdu. Ama geçmiş gün geçmişte kaldı. 

Mevcut yerel seçim gündeminde Ankara’nın İstanbul kadar tartışılmamasının Başkent ve Yavaş özelinde üç temel sebebi var. Birincisi Ankara yarışının galibi, çok büyük sürpriz olmaz, arada ciddi yol kazaları yaşanmaz ise büyük oranda belli. 

Mevcut belediye başkanı Mansur Yavaş, muhalefetin son iki yıl içerisinde yaşadığı keskin bunalımlardan etkilenmeyen, muhtemelen de oylarını hissedilir şekilde artıran tek isim olacak gibi görünüyor. 

Rekabetin kendisi çok çetin olmayınca kimin kazanacağını konuşmak ya da ihtimaller üzerine senaryo yazmak da çok anlamlı gelmiyor. Bu durum elbette görünen gerçekleşir ve Yavaş tekrar Ankara’yı kazanırsa sonucun önemsiz olacağına işaret etmiyor. 

Ankara’nın gündemde İstanbul’un arkasında olmasının ikinci sebebi Yavaş – Altınok rekabetinin Türkiye’de kimlikler arası bir gerilim olarak okunmaması. İktidar da muhalefet de milliyetçi-ülkücü kökenli adaylarla yarışa giriyor. Bu da Ankara rekabetinin toplumsal izdüşümünün gerilimini azaltıyor. 

1 Nisan sabahı mutlaka iktidar da muhalefet de kazanmak ister ama iki isimden birinin kazanması ya da daha muhtemel sonuç olan Yavaş’ın ipi göğüslemesi muhafazakâr kesimde derin bir yenilgi hissi doğurmayacak.

Üçüncü dinamik ise Yavaş’ın son beş yıldaki genel duruşu nedeniyle hem CHP tabanında hem muhafazakâr tabanda bir tepki üretmemiş olması. Yavaş’ın ulusal polemiklerden kaçınan tutumu, daha çok belediye konuları ve şeffaflık, hesap verilebilirlik gibi toplumu yatay kesen başlıklar üzerinden gündeme gelmesi bu algıyı besliyor. 

Öyle ki daha önce HDP seçmenini çok rahatsız eden fakat tekrarlanmayan bazı açıklamalarına rağmen Kürt seçmen nezdinde bile keskin bir Yavaş alerjisi gözlenmiyor. 

Bir siyasetçi için bu tutum hem avantaj hem dezavantaj olarak okunabilir. 

Türkiye’de en çok tepki duyulan isimlerin başında Erdoğan geliyor olabilir. Ama tüm araştırmalarda en beğenilen lider sorusunda da kendisinden sonraki dört ismin toplamından fazla işaret edilen isim yine Erdoğan. Dolayısıyla tepki ve destek bir siyasetçinin birbirinden çok ayıramayacağı iki dinamik. Ulusal ölçekte sahici bir gündem Yavaş’ın kapsayıcılık algısının sürdürülebilirliğini zedeleyebilir.

Yavaş’ın muhalefet tabanı dışında merkez sağdaki konumu ile iktidar seçmeni arasında bile en azından tepki duyulmayan bir isim olması, o kesimden oy almasa bile –ki bu ihtimal az değil, Turgut Altınok için sandığa gitme heyecanını tahrik etmemesi önemli bir kriter. 

PANORAMATR araştırmalarında milliyetçi – ülkücü seçmenin yaklaşık üçte ikisinin Yavaş’a yöneldiği görülüyor. Bu da Altınok’un kimliğinin en baskın olduğu seçmen kümesinde Yavaş’ın daha avantajlı olduğunu gösteriyor.

Elbette özellikle Keçiören’deki Altınok desteği ve CHP tepkisi milliyetçilerden daha güçlü olan İslamcı-muhafazakâr AK Parti kitlesindeki oy potansiyeli iktidar adayının avantajları. Ama bunların kendisine seçim zaferini getirmesi çok kolay görünmüyor. Üstelik Yeniden Refah Partisi’nin adayı Suat Kılıç bu seçmen kitlesi için daha sahici bir kimlik de taşıyabilir.

AK Parti’nin temel dezavantajlarından biri önceki yerel seçimlerde gösterdiği yanlış aday ile Ankara’daki tabanına bir nebze yabancılaşması diğeri ise Melih Gökçek etkisi. Gökçek artık Ankara ölçeğini de aşan şekilde hem siyaset hem de belediyecilik anlamında ‘unutulmak istenen’in simgesi olmuş durumda.

Üstelik Gökçek bulduğu her fırsatta kendini gündeme taşıyarak olumsuz algının küllenmesinin de önüne geçiyor. 

Yavaş’ın seçim galibiyeti, alacağı oy 2023 Mayıs seçimlerinden önceki birkaç yıl boyunca yapılan tartışmaları tekrar gündeme taşıyabilir. Yavaş’ın daha önceki tutumu, bazıları için fazla olmakla birlikte, temkinli ve mutabakat arayan bir yaklaşımdı. Hatta bu nedenle kendisini Abdullah Gül’e benzetenler de oldu.

Türkiye’de toplumsal muhalefet hala kendisine bir taşıyıcı figür bulabilmiş değil. 2023 seçimlerindeki başarısızlığın sorumluluğu meşru bir şekilde eski CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na çıktı. Fakat masanın diğer paydaşları ve muhalefetteki tüm aktörlerin de değişen oranlarda süreçte bir payı oldu.

Şimdi yerel seçimlerden çıkacak sonuca göre muhalefet yeni bir tazelenme yaşayabilecek mi, bunda Ankara’nın katkısı ya da sonraki süreçteki rolü ne olacak, 1 Nisan sabahı konuşacağımız Anayasa tartışmalarında kim moral üstünlük sahibi olarak sürece başlayacak göreceğiz.

It has been talked about for weeks that the Istanbul elections do not only concern Istanbul, and that the issue is not about the owner of the control of the IETT buses on the morning of April 1. In fact, almost every discussion on TV programs does not start with Istanbul, and ends with it.

However, the line that won Istanbul and Ankara in the same election in 1994 lost both cities in 2019. With the impact of the candidacy crises experienced by the opposition, the mayors of both municipalities became national political figures beyond their own cities.

According to the general opinion emerging from the research, if one of these two names were to run in 2023, Erdoğan would have a much more difficult job in an election where even Kılıçdaroğlu could only get 48 percent. But the past is the past.

There are three main reasons why Ankara is not discussed as much as Istanbul in the current local election agenda, specifically for the capital and Yavaş. First, the winner of the Ankara race is largely certain, provided there are no major surprises and no serious road accidents occur in the meantime.

The current mayor, Mansur Yavaş, seems to be the only person who has not been affected by the sharp crises experienced by the opposition in the last two years and who is likely to increase his votes noticeably.

Since the competition itself is not very tough, it doesn't make much sense to talk about who will win or to write scenarios about the possibilities. This situation does not mean that the result will be unimportant if the seemingly obvious happens and Yavaş wins Ankara again.

The second reason why Ankara is behind Istanbul on the agenda is that the Yavaş-Altinok rivalry is not read as a tension between identities in Turkey. Both the government and the opposition are running with candidates with nationalist-idealist roots. This reduces the tension of the social projection of the Ankara rivalry.

On the morning of April 1, both the government and the opposition will definitely want to win, but one of the two names winning or Yavaş winning, which is the more likely outcome, will not create a deep sense of defeat in the conservative segment.

The third dynamic is that Yavaş has not generated a reaction in either the CHP or the conservative base due to his general stance in the last five years. Yavaş's stance of avoiding national polemics and mostly focusing on municipal issues and topics that cut across society horizontally, such as transparency and accountability, feeds this perception.

So much so that, despite some of his statements that had previously made HDP voters very uncomfortable but were not repeated, there is no sharp allergy to Yavaş even among Kurdish voters.

For a politician, this attitude can be read as both an advantage and a disadvantage.

Erdoğan may be the name that receives the most backlash in Turkey. But in all surveys, Erdoğan is the name that is cited more than the next four names combined in the question of who is the most admired leader. Therefore, backlash and support are two dynamics that a politician cannot separate from each other. A genuine agenda on a national scale could damage the sustainability of Yavaş’s perception of inclusiveness.

It is an important criterion that Yavaş, with his position on the center-right outside the opposition base, is a name that does not cause any reaction even among the ruling party voters, and that even if he does not receive votes from that segment - which is a possibility - he does not provoke excitement for Turgut Altınok to go to the polls.

PANORAMATR research shows that nearly two-thirds of nationalist-idealist voters turned to Yavaş. This shows that Yavaş has an advantage in the voter cluster where Altınok's identity is the most dominant.

Of course, the support for Altınok, especially in Keçiören, and the vote potential among the Islamist-conservative AK Party masses, whose CHP reaction is stronger than the nationalists, are advantages for the ruling candidate. But it does not seem easy for these to bring him an election victory. Moreover, the candidate of the New Welfare Party, Suat Kılıç, may also have a more authentic identity for this electoral mass.

One of the fundamental disadvantages of the AKP is that it has become somewhat alienated from its base in Ankara due to the wrong candidate it nominated in the previous local elections, and the other is the Melih Gökçek effect. Gökçek has now become the symbol of what is 'wanted to be forgotten' in terms of both politics and municipality, in a way that goes beyond the scale of Ankara.

Moreover, Gökçek prevents the negative perception from becoming extinct by putting himself in the spotlight at every opportunity he finds.

Yavaş’s election victory and the votes he will receive could bring back to the agenda the discussions that have been going on for several years before the May 2023 elections. Yavaş’s previous stance, while excessive for some, was a cautious and consensus-seeking approach. Some even compared him to Abdullah Gül for this reason.

The social opposition in Turkey has still not found a supporting figure. The responsibility for the failure in the 2023 elections has legitimately fallen on former CHP Chairman Kemal Kılıçdaroğlu. However, other stakeholders at the table and all the actors in the opposition also had a share in the process to varying degrees.

Now, depending on the results of the local elections, will the opposition experience a new renewal, what will be Ankara's contribution to this or its role in the next process, and we will see who will start the process with the moral superiority in the Constitutional discussions that we will discuss on the morning of April 1st.