Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 27 Ağustos’ta ASELSAN’da yapılan törenle ilk birimini teslim aldığı Çelik Kubbe hava savunma sistemi Türkiye’nin askeri sanayide dış bağımlılığı kırmasında yarım asırda ulaştığı en üst nokta. Sistem, “katmanlı hava savunma sistemleri ile tüm algılayıcı ve silahların bir ağ yapısı altında birbirleriyle entegre çalışması, ortak hava resminin oluşturulması, gerçek zamanlı olarak harekât merkezlerine ulaştırılması ve yapay zekâ destekli olarak karar vericilere sunulmasını” amaçlıyor. Dünyada bunu kendi imkanlarıyla tamamlayan ülke sayısı fazla değil.

Erdoğan’ın aynı gün temelini attığı ASELSAN Oğulbey Teknoloji Üssü de şimdiye dek Türkiye’de bir kalemde yapılan en büyük savunma yatırımı sayılıyor. 1,5 milyar dolara mal olacak hava savunma taknoloji üssünün Avrupa’daki en büyüğü olacağı bildiriliyor.

Bir yılda kuruldu

6 Ağustos 2024’teki Savunma Sanayii İcra komitesinde yapımına karar verilen Çelik Kubbe’nin bir yıl içinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanımına hazır hale getirilmesi, onu oluşturan birimlerin son on yıl içinde hızlanan bir çabayla tamamlanmasıyla mümkün olabilirdi. 47 araçtan oluşan ilk birimi oluşturan alt sistemlerin tamamı Türkiye’de tasarlanıp üretilen savunma silahları.

• 1 adet SİPER uzun menzilli hava savunma sistemi ve ona bağlı 10 araç

• 3 adet HİSAR orta menzilli hava savunma sistemi ve ona bağlı 21 araç

• KORKUT hava savunma sistemi ve erken ihbar radarları

• 7 adet PUHU haberleşme ve sinyal istihbaratı sistemi

• 2 adet REDET elektronik harp sistemi

İsmi İsrail’in ABD teknolojik desteğiyle kurduğu Demir Kubbe hava sistemine örtülü bir göndermeyi de çağrıştırıyor. Sistem, Türkiye’nin dış silah ambargolarına karşı kendi siyaset ve mühendislik yetenekleriyle durabildiğini de gösteriyor.

ABD ambargolarına tepki

Bu açıdan Türkiye’nin NATO müttefiki ABD’nin her fırsatta uyguladığı resmi ya da fiili silah ambargolarına müteşekkir olması gerek belki de.

Askeri Elektronik Sanayi (ASELSAN) 50 yıl önce 1975’te, ABD’nin 1974 Kıbrıs harekâtı sonrasında Kıbrıs ve afyon ekim yasağının ihlali nedeniyle uyguladığı silah ambargosuna tepki olarak kurulmuştu.

Türkiye’nin “yerli ve milli” askeri sanayi atılımlarındaki son atılımlar da yine Türkiye’nin ABD başta NATO müttefiklerinin uyguladığı askeri yaptırımlara tepki olarak hızlandı.

Bazı örnekler şöyle:

• Suriye’de savaş devam ederken 2015’te ABD, Almanya ve Hollanda’nın, Türkiye’de konuşlu hava savunma sistemlerini geri çekmesi,

• Türkiye’nin 15 Temmuz 2016’da, ABD koruması altındaki Fethullah Gülen örgütünün önayak olduğu darbe girişimini püskürttükten sonra başlattığı Suriye hareklatları ardından maruz kaldığı örtülü ambargolar,

• Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma füzesi alması üzerine ABD’nin 2019’da Türkiye’yi üretim ortağı olduğu F-35 projesinden çıkarması,

• Türkiye’nin 2019’da Afrin odaklı olarak başlattığı harekat ardından ABD’den Kanada’ya, Almanya’dan Norveç’e dek NATO müttefiklerinde uygulanan açık ya da fiili ambargolar.

Çelik Kubbe tek örnek değil

Bu dönemde Türkiye’nin gerek BAYKAR gibi özel gerekse TUSAŞ gibi devlet havacılık şirketlerinin silahlı ve silahsız olarak insansız hava araçlarına yöneldiğini görüyoruz. Bayraktar TB-2 Rusya’nın Ukrayna savaşında yaygın olarak duyuldu ama onun öncesinde Libya’da Rusların hava savunma sistemi Pantsir’i devre dışı bırakmasıyla askeri çevrelerin dikkatini çekmişti.

Ereğli Demir Çelik Fabrikalarının savaş gemisine uygun çelik üretimine başlaması ile gemi yapımında önemli bir dönemeç daha alındı ve ASELSAN ile ROKETSAN’ın ortak çalışmasıyla savaş gemisinde milli tasarım ve üretim süreci hızlandı.

2015’te Türkiye’de konuşlu Patriot sistemini geri çekmeyen tek NATO üyesi olan İspanya ile ortaklıkla üretilen TCG Anadolu savaş gemisi, BAYKAR’ın TB-3 modeliyle dünyada kısa pistte İHA iniş kalkışı yapılabilen ilk örnek oldu.

Hala tam olarak çözülemeyen motor konusuna rağmen yerli savaş uçağı KAAN Türkiye’nin askeri sanayii gelişimiyle dışa bağımlılığını azaltma yolunda bir başka proje.

İki gün sonra 30 Ağustos Zafer Bayramı. Anma törenleri elbette önemli. Çelik Kubbe iyi bir 30 Ağustos armağanı oldu.