Anayasa engeli olduğu halde yeniden seçilmek isteyen başkan ne yapar?

Son zamanlarda eski iddiasını tekrarlamasa da, ABD’nin ikinci kez seçilmiş başkanı Donald Trump’ın, dört yılı dolduğunda, iktidardaki varlığını uzatmak istediği biliniyor.

ABD Anayasası başkanlık süresini ‘iki kez’ ile sınırlandırdığı için önü kapalı; ancak Trump’ın engeli aşmak için çareler aradığı da ortada.

Önümüzdeki hafta başbaşa görüşeceği Rusya devlet başkanı Vladimir Putin’in de başlarda eli kolu bağlıydı; çareyi başbakan atadığı Dimitry Medvedev ile münavebe yapmakta bulmuştu. 2021 yılında bulunan bir formülle, istediği takdirde 2036 yılına kadar Kremlin’de kalma hakkı kazandı Putin.

Demorasi iddiası bulunmayan ülkelerde çare tükenmiyor…

Geçenlerde hayatını daha çok ABD’de geçiren bir dost, Trump yanlılarından öğrendiği iktidarda kalma taktiğini benimle paylaştı. Her şey yolunda gider ve Demokratlar kendilerini toparlayamazlarsa, gelecek seçimde Cumhuriyetçi Parti seçmen karşısına başkan-başkan yardımcısı olarak cazip bir listeyle çıkabilirmiş: Şimdinin başkan yardımcısı J D Vance başkan ve Donald Trup da başkan yardımcısı olarak…

Dostumun aktardığına göre, seçimden kısa süre sonra, bir dahaki seçimde yeniden başkan adayı gösterilene kadar kenarda beklemek üzere, genç Vance görevinden istifa edebilir ve ABD Anayasası öyle gerektirdiği için, yardımcısı seçilen Trump Beyaz Saray’a taşınabilirmiş…

‘‘Anayasanın getirdiği sınırlamayı aşmanın başka yolları da bulunur’’ dedi dostum.

Hiç kuşkum yok, gerektiğinde bulunacaktır.

Trump, bu hafta, ülkenin anayasası orada da iki yılla sınırlı tuttuğu için üçüncü kez seçilmesinin önünde engel bulunan, El Salvador Cumhurbaşkanı Nayib Bukele’ye, sorunu aşma yolunda önemli bir adım attığı için destek çıktı.

El Salvador Parlamentosu, Bukele başkanlıkta devam edebilsin diye, var olan iki dönem kısıtlamasını kaldıran bir yasayı kabul etti.

Yeni yasa sayesinde, ülkenin 2019 yılından beri yönetimini üstlenmiş olan genç -44 yaşında- cumhurbaşkanı Bukele, isterse ve her defasında seçilmeyi başarırsa, ölünceye kadar görevini sürdürebilecek…

Bukele ilginç bir politikacı.

Vaktiyle ABD ile pek de olumlu ilişkilere sahip olmayan, hatta Joe Biden döneminde, insan hakları konusunda olumsuz politikalar izlenmesi yüzünden sürekli eleştirilere muhatap olan El Salvador’u, kısa sürede Trump’ın en sevdiği ülke haline getirmeyi başardı.

ABD’deki göçmen-karşıtı politikalar Trump’la birlikte başlayınca, çete üyesi oldukları iddiasıyla derdest edilip ülkeden gönderilmek istenen Latin Amerika kökenliler, soluğu El Salvador’daki yüksek güvenlikli hapishanelerde alıyorlar.

Bukele Trump tarafından Beyaz Saray’a davet edilen ilk politikacılar arasında yer aldı.

Fakir bir ülke El Salvador ve ülke ekonomisi Bukele döneminde iyiye doğru yol almadı. Temel göstergelerde gerilemeler yaşanıyor. Bukele muhalefetin sesini çıkarmasını imkansız kılacak politikalar uyguluyor. Cezaevleri, Bukele’yi ve uygulamalarını yüksek perdeden eleştirmeye kalkan siyasi mahkumlarla dolu.

Yine de…

Evet, yine de Bukele’nin popülerliği yükseliyor.

Sebebi, kendisinden önce insanların rahat ve huzurunu kaçırmış çetelerle mücadelede elde ettiği başarı. Çeteler eskisi gibi rajon kesemiyor; insan kaçırma ve ardından fidye talep etme olayları sona erdi; çeteler arası çatışmalar durdu; insanlar gündüz-gece sokaklarda gezebiliyor artık.

Rakipleri, bu huzurun Bukele’nin çete reisleriyle perde gerisinde gerçekleştirdiği anlaşmalar sayesinde yaşanabildiği iddiasındalar. ABD’de Biden yönetimi de, 2024’te, benzer bir iddiayı raporlaştırmıştı.

Seçim başarısıyla parlamentoda çoğunluğu ele geçirince, önce Anayasa Mahkemesi görevi gören yargı kurumunun bütün üyelerini değiştirdi; bir yasayı çıkarmakta zorlanan Meclis’e bir tabur asker göndermekte de tereddüt etmedi Bukele.

Medya ve muhalefet de Bukele’nin hedefindeydi ve onları da hizaya getirmekte gecikmedi.

Nayib Bukele, aile olarak, Ortadoğu kökenli.

Öyle ya da böyle, El Salvador’da kendisini ‘dünyanın en havalı diktatörü’ olarak tanımlayan bir lider var ve o lider ölünceye kadar ülkede cumhurbaşkanı kalma hakkını yasayla elde etti.

Hem sonra Beyaz Saray’da artık Biden değil, Trump oturuyor…

Trump onu, o da Trump’ı seviyor…

Acaba Trump üçüncü kez başkan olmak istediğinde nasıl bir yol bulacak?

Vance’i seçtirip istifasını sağladıktan sonra başkan yardımcısı sıfatıyla Beyaz Saray’a taşınarak mı, yoksa kendi atadığı yargıçların çoğunluğu teşkil ettiği Yüce Mahkeme’ye anayasayı yeniden yorumlatarak mı?

‘‘Amerikan halkı ona bu fırsatı vermez’’ dediğinizi duyar gibiyim.

Kendimizi aldatmayalım.