Savaş yazınca artık hangi savaş karışıyor. Ukrayna mı, İran mı? Hangi bir savaşın hangi bir veçhesini ele aldığımızı, bir paragraf yazmak gerekiyor. O kadar çok savaş var ki…

Bu aralar savaş deyince İran-İsrail Savaşı anlaşılıyor ama Rusya fırsattan istifade nasılsa şu aralar kimse izlemiyor diye Ukrayna’yı gümbür gümbür vuruyor. Ölenlerin, yıkılan binanın başında belki yıkıntıdan çocukları bebekleri mucize eseri sağ çıkar diye bekleyen anne babaların videoları fotoğrafları sosyal medyada timeline’dan akıp gidiyor.

***

Ukraynalılar bir süreliğine görünmez oldular.

Şimdi dünyanın gözü İran’ın üzerinde. Ne kadar dayanacaklar, rejimi devirecekler mi? İsrail’i dövebilecekler mi? Herkes kendine göre bir beklenti içinde İran’ı izliyor.

‘Hangi bomba nereye düştü’ takibinde bütün dünya, tüm insanoğlu savaş teknolojisinden etkileniyor. Fordo nükleer tesisini vurabilecek olan Amerikan bumper buster bombasının neçe bir bomba olduğu üzerine uzun uzun makaleler mevcut.

Ben savaşlarda hep dümdüz insanların hikayelerinin peşine düşmek istiyorum. Dümdüz sıradan insanların hikayeleri, bize savaşın aslında bombalar değil insanlar arasında geçtiğini hatırlatıyor. Bombalar değil aslında insanlar savaşıyor.

Başkent Tahran’da devrim muhafızlarına ait askeri tesisler genellikle insanların yaşadığı yerlerde, şehir içinde. Bu bilerek yapılan bir şey değil. Kent büyüdükçe tesisler sokak aralarında kalmış.

İsrail bu tesisleri vuruyor. İnsanlar ateş altında kalmamak için Tahran’dan kaçıyor. İran rejimi insanlara ‘Tahran terk edilmemeli’ çağrısında bulundu. Dolayısıyla gitmek başlı başına bir baş kaldırı.

İnsanlar evlerini kapatıp ne zaman dönebileceklerini bilmeden yollara koyuluyorlar. Ülkenin kuzeyine doğru büyük bir göç yaşanıyor.

***

İzleyenlerin boğazını düğüm düğüm yapan ise yoldaki dayanışma hikayeleri.

Qazvin şehrine gelenleri, Qazvinliler ellerinde pankartlarla karşıladı. Pankartlarda ‘ihtiyacı olanlara bedava konaklama imkânı’ diyor. Bir doktor sosyal medyada paylaştığı videoda, ihtiyacı olanlara ücretsiz yemek, ilaç ve bebek maması sağlayacağını söylüyor. ‘Tedavi edilmesi gereken varsa tedavi de ederim’ diyor.

Sıkışık trafikte yollarda bekleyenlere civar kasabalardan soğuk soğuk karpuz dilimleri yetiştirenleri görüyoruz.

***

İsrail’de, bombalar yağmaya başladığı zaman, insanların kaçmasını sağlayan bir siren sistemi, kaçacakları sığınakları var. İran’da bunların hiçbiri yok. Ne bir uyarı sistemi ne bir kaçacak yer. İranlılar bu savaşta bir başlarına. Sığınacak birbirleri var.