Arap Alevilerinin/Nusayrilerin yaşadığı sahil şeridinde meydana gelen kanlı olaylar, Nusayri sivillere yönelik toplu katliamlar ülkenin tekrar kaosa sürüklendiği korkularını depreştirmişken, geçici Cumhurbaşkanı Ahmed el-Şara ve SDG/YPG komutanı Mazlum Abdi arasında bir anlaşma imzalandığı haberi geldi ve bu defa da umutlar yeşerdi.

10 Mart tarihinde imzalanan 8 maddelik anlaşmaya göre, Kürtler tüm hakları garanti altına alınmış eşit vatandaşlar olarak yeni Suriye devletinin parçası olmayı kabul ediyorlar.

Türkiye ne tepki gösterdi?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 11 Mart’taki iftarda yaptığı konuşmada, bu anlaşmaya atıfla, “Suriye’nin terörden arındırılmasına yönelik her türlü çabayı doğru yönde atılmış bir adım olarak görüyoruz. Tüm varılan mutabakatın uygulanması Suriye’nin güvenliğine ve huzuruna hizmet edecektir. Bunun da kazananı Suriyeli kardeşlerimizin tamamı olacaktır” dedi.

Şam ile SDG/YPG arasında böyle bir anlaşma imzalanması, ülke birliğini sağlamak için farklı kesimlerin ortak noktalarda buluşmaları açısından tabii ki olumludur.

Öte yandan, imzalanan metin, yarın uygulamaya geçecek bir anlaşma değil, genel çerçeveyi ve ilkeleri içeren bir belgedir.

Taraflar ayrıntıları önümüzdeki aylar içinde müzakere edecekler ve 8’inci maddede de belirtildiği üzere yıl sonuna kadar uygulamaya geçecekler.

Bu anlaşmanın ne olup ne olmadığını, Mazlum Abdi, Londra merkezli Suudi yayın organı Al Majalla dergisinin yöneticisi İbrahim Hamidi’ye verdiği röportajda açık açık anlatmış. (Merak edenler için tam röportajın İngilizce bağlantısı burada.)

Mazlum Abdi ne diyor?

Uzunca bir röportaj olmuş, ayıkladım, Mazlum Abdi’nin söylediklerinin temel unsurlarını, kendi ağzından, aşağıda aktarıyorum:

1) Suriye’nin toprak bütünlüğü, birleşik bir ordunun kurulması, tek bir kurumsal çerçeve, tek bir başkent ve tek bir bayrak olgularının temel egemenlik meseleleri olduğunu kabul ediyoruz ama bu konularda “uygulama mekanizmaları, zaman çizelgeleri ve lojistik hususlar” başta olmak üzere pek çok ayrıntı henüz çözüme kavuşturulmamıştır. Ayrıntılarda ve bakış açılarımızda farklılıklar devam etmektedir. (Yani, genel prensiplerin içinin nasıl doldurulacağını daha müzakere edeceğiz, birçok konuda da düşüncelerimiz farklı diyor).

2) Kürtlerin yoğun olduğu kuzey doğu Suriye’nin farklı koşulları bulunuyor ve bu unsurlar, askeri kurumların entegrasyonuna ilişkin ayrıntıların görüşmesinde gündeme gelecek. (Yani, Kürtlerin silahlı güçlerinin otomatik olarak Suriye ordusuna katılacağını düşünmeyin diyor).

Anlaşma ne diyor, kastedilen ne?

3) YPG içinde diğer ülkelerden gele savaşçıları yabancı savaşçı olarak görmüyorum. Onlar bu bölgeyi ve halkımızı, akrabalarını savunmak için gelen Kürt kardeşlerimizdir. Bu savaşçılar, resmi bir ateşkes sağlandığında, geldikleri yerlere döneceklerdir. Sayıları da öyle binlerle değil, yüzlerle ifade edilebilecek düzeydedir. (Yani, Abdi, Türkiye’nin ısrarla gündeme getirdiği bir konudaki taleplerini alıp bir köşeye koyuyor).

4) Doğal kaynakların paylaşımı adil olmalı ve Suriye’deki tüm bölgeler hak ettikleri payı almalıdır. (Yani, Suriye’nin Kürt bölgesi olarak tanımladığı bölgelerdeki petrol esas olarak bize aittir, Irak örneğindeki gibi, diyor).

5) Baas Partisi döneminde tüm yetkiler merkezde toplanmıştır, buna son verilmeli ve yetkilerin bir kısmı bölgelere verilmeli, yerel yönetimler oluşturulmalıdır. (Yani, adına ne dersen de özerk yönetim/yerel yönetim sistemi temelinde bir idari sistem oluşturulması gerektiğini söylüyor).

Öcalan ve Kürdistan vurgusu

6) Kürtler anadillerini kullanma, kendi dillerinde eğitim dahil en temel haklarından mahrum bırakılmışlardır. Kürtlerin siyasi ve kültürel hakları, dil ve bölgesel yönetim konuları Anayasada yer almalıdır. (Yani, taleplerinin ne olduğunu söylüyor ve anayasada yer almasını istiyor).

7) Öcalan liderliğindeki Kürt ulusal hareketi ile Türk devleti arasında Türkiye’de yaşanacak süreç, Kürdistan’ın dört parçasını ve Ortadoğu’nun genelini etkileyecektir. (Yani, Kürtlerin bulunduğu dört ülkenin her birinde yaşanan gelişmeler bir bütünün parçasıdır diyor).

Bu röportajın en kayda değer bölümlerinden biri, Abdi’nin ABD‘nin anlaşma ile sonuçlanan süreçteki rolü hakkında verdiği bilgiler.

Anlaşmayı ABD bağladı

Abdi, “ABD bizi sadece Şara hükümetiyle diyalog kurmaya teşvik etmekle kalmıyor, aynı zamanda aktif olarak arabuluculuk yapıyor ve her iki tarafı da oturup müzakere etmeye zorluyor” diyor. Sonrasında da Amerikalıların bu sürecin kesintiye uğramadan yürütülmesi için neler tavsiye ettiklerini ayrıntılı olarak anlatıyor.

Bu arada, 11 Mart’ta, IŞİD’e karşı oluşturulan Birleşik Ortak Görev Gücü’nün X hesabında (Operation Inherent Resolve) bir mesaj paylaşmış CENTCOM, yani Amerikalılar.

SDG/YPG militanlarının tatbikat fotoğraflarıyla yer alan mesajda, “Ortağımız Suriyeli güçler her an hazırlar, gerçek mermilerle yapılan tatbikatta koordinasyon ve ateş gücü sanatındaki uzmanlıklarını sergiliyorlar” demişler. Ne ilginç değil mi?

Abdi’nin röportajını okuyunca, ilk olarak, “Suriye’de YPG ve Kürtler sistemin parçası haline mi getiriliyor yoksa yeni Orta Doğu’da Kürtlere ayrı bir yer mi hazırlanıyor?” sorusu aklıma geldi.

Bu ikisi, bölgeye ve ülkemize yansımaları olacak, birbirinden çok farklı iki olgudur.

ABD istediklerini aldı

Anlaşma üzerine bazı gözlemlerim şöyle:

– Bu anlaşmayla, YPG ve Mazlum Abdi, Şam yönetimi tarafından da Suriye’deki tüm Kürtlerin temsilcisi olarak kabul edilmiş, meşruiyetleri tescil edilmiştir.

– YPG, yıllardır kendisine yatırım yapan, eğiten ve donatan ABD ve müttefikleri tarafından siyasi koruma altına alınmıştır. ABD, YPG’yi sadece IŞİD’e değil, İran’a karşı da bir silahlı güç olarak tutmaktadır.

– Abdi, Kürtlerin gelecekteki Suriye’de hangi şartlarla yer almayı kabul edeceğine dair taleplerini açıkça ortaya koymuştur. (Bölgesel yönetim oluşturulması, silahlı güçlerinin korunması, Kürtlerle ilgili düzenlemelerin anayasada yer alması, doğal kaynaklardan Kürtlere verilecek payın belirlenmesi vs).

– Anlaşmanın ayrıntılarının yıl sonuna kadar belirlenip uygulamaya geçileceği ifade edilmiş ama bunun için öncelikle anayasanın hazırlanması lazım. Anayasanın bu süre içinde hazırlanması pek gerçekçi gözükmüyor.

Türkiye’nin önü mü kesildi?

– Her hâlükârda, bu anlaşma sonrası YPG’yi hedef alacak operasyon, harekât vs, YPG’nin hamileri tarafından, barış çabalarını ve Suriye’nin yeniden inşasını engelleyen eylemler olarak tanımlanacak ve tepki görecektir.

– Türkiye’de ve Suriye’de paralel bir süreç yürüyor. İki ülkede de yeni anayasa hazırlanıyor ve bu çalışmanın en önemli unsuru Kürt asıllı vatandaşların bu anayasada nasıl yer bulacaklarıdır. Bu süreçler arasındaki etkileşim barizdir.

– Bugün Suriye’de yaşananları değerlendirirken, Türkiye’de yaşananları/yaşanabilecekleri de değerlendirdiğimizin farkındayız mutlaka. Değil mi?

While the bloody incidents that took place on the coastal strip where the Arab Alawites/Nusairis live and the mass killings of Nusayri civilians rekindled fears that the country was once again being dragged into chaos, news came that an agreement had been signed between interim President Ahmed al-Shara and SDF/YPG commander Mazloum Abdi, and this time hopes were raised.

According to the eight-article agreement signed on March 10, Kurds agree to be part of the new Syrian state as equal citizens with all their rights guaranteed.

How did Türkiye react?

In his speech at the iftar on March 11, President Recep Tayyip Erdoğan referred to this agreement, saying, “We see every effort to cleanse Syria of terrorism as a step in the right direction. The implementation of all agreements reached will serve the security and peace of Syria. The winners of this will be all of our Syrian brothers.”

The signing of such an agreement between Damascus and the SDF/YPG is of course positive in terms of different groups finding common ground to ensure the unity of the country.

On the other hand, the signed text is not an agreement that will come into effect tomorrow, but a document containing the general framework and principles.

The parties will negotiate the details in the coming months and, as stated in Article 8, they will start implementing it by the end of the year.

Mazlum Abdi openly explained what this agreement was and what it was not in an interview with Ibrahim Hamidi, the director of the London-based Saudi publication Al Majalla magazine. (For those who are curious, the English link to the full interview is here.)

What does Mazlum Abdi say?

It was a long interview, I have sorted it out, and I am presenting the basic elements of what Mazlum Abdi said, in his own words, below:

1) We accept that the territorial integrity of Syria, the establishment of a unified army, a single institutional framework, a single capital and a single flag are fundamental sovereignty issues, but many details, especially “implementation mechanisms, timelines and logistical issues,” have not yet been resolved on these issues. Differences in details and our perspectives continue. (In other words, we will continue to negotiate how to fill in the general principles, and our thoughts differ on many issues, he says.)

2) The conditions in northeastern Syria, where the Kurds are concentrated, are different, and these elements will come to the fore in the discussion of the details of the integration of military institutions. (That is, he says, do not think that the Kurdish armed forces will automatically join the Syrian army.)

What does the agreement say, what is meant?

3) I do not consider fighters from other countries within the YPG as foreign fighters. They are our Kurdish brothers who came to defend this region, our people, and their relatives. These fighters will return to where they came from when an official ceasefire is established. Their numbers are not in thousands, but in hundreds. (In other words, Abdi is taking Türkiye's demands on an issue that it has been insisting on and putting them aside).

4) The sharing of natural resources must be fair and all regions in Syria must receive their fair share. (That is, the oil in the regions that Syria defines as Kurdish regions essentially belongs to us, as in the case of Iraq, he says).

5) During the Baath Party period, all powers were concentrated in the center. This should be ended and some powers should be given to the regions and local governments should be established. (In other words, he says that an administrative system based on autonomous administration/local government system should be established, no matter what you call it).

Emphasis on Öcalan and Kurdistan

6) Kurds have been deprived of their most basic rights, including using their mother tongue and education in their own language. The political and cultural rights of the Kurds, language and regional administration issues should be included in the Constitution. (In other words, they state what their demands are and want them to be included in the Constitution).

7) The process that will take place in Türkiye between the Kurdish national movement led by Öcalan and the Turkish state will affect the four parts of Kurdistan and the Middle East in general. (In other words, he says that the developments in each of the four countries where Kurds live are part of a whole).

One of the most noteworthy parts of this interview is the information Abdi gave about the US role in the process that led to the agreement.

The US concluded the agreement

“The US is not only encouraging us to establish a dialogue with the Sharaa government, but is also actively mediating and pushing both sides to sit down and negotiate,” Abdi says. He then goes on to detail what the Americans recommend to ensure that this process goes smoothly.

Meanwhile, on March 11, CENTCOM, that is, the Americans, shared a message on the X account of the Combined Joint Task Force (Operation Inherent Resolve) established against ISIS.

In the message, which was accompanied by photos of the exercise by SDF/YPG militants, they said, “Our partner Syrian forces are ready at all times, and they are demonstrating their expertise in the art of coordination and firepower in the exercise conducted with live ammunition.” Isn’t it interesting?

When I read Abdi's interview, the first question that came to my mind was, "Are the YPG and Kurds being made part of the system in Syria or is a separate place being prepared for the Kurds in the new Middle East?"

These are two very different phenomena that will have repercussions on the region and our country.

The US got what it wanted

Here are some of my observations on the deal:

– With this agreement, the YPG and Mazlum Abdi were accepted by the Damascus administration as representatives of all Kurds in Syria and their legitimacy was registered.

– The YPG has been given political protection by the US and its allies, who have invested in it, trained and equipped it for years. The US keeps the YPG as an armed force not only against ISIS but also against Iran.

– Abdi clearly stated his demands regarding the conditions under which the Kurds would accept to take part in the future Syria. (Establishment of a regional administration, protection of their armed forces, inclusion of regulations regarding the Kurds in the constitution, determination of the share to be given to the Kurds from natural resources, etc.).

– It has been stated that the details of the agreement will be determined and implemented by the end of the year, but for this to happen, the constitution must first be prepared. It does not seem realistic for the constitution to be prepared within this period.

Has Türkiye been blocked?

– In any case, any operations, campaigns, etc. targeting the YPG after this agreement will be defined by the YPG's patrons as actions that hinder peace efforts and the reconstruction of Syria, and will be reacted to.

– A parallel process is underway in Türkiye and Syria. New constitutions are being prepared in both countries, and the most important element of this work is how citizens of Kurdish origin will find a place in this constitution. The interaction between these processes is obvious.

– While evaluating what is happening in Syria today, we are certainly aware that we are also evaluating what is happening/might happen in Türkiye. Right?