Trump, uluslararası ilişkilerde mevcut dengeleri kısa sürede alt üst etti. ABD Birleşmiş Milletler’in 80 yıllık tarihinde Ukrayna/Rusya Savaşı ile ilgili oylamada ilk kez Rusya ve düne kadar haydut devlet olarak nitelediği Kuzey Kore, Beyaz Rusya, Sudan, Eritre gibi ülkelerle aynı cenahta oy kullandı. BM’deki Amerikan Daimi Temsilcisi Dorothy Shea, günün sonunda sayım tablosuna baktığında, herhalde utancından yerin dibine girmiştir

Beyaz Saray meydan sahnesi

Başkanlık koltuğuna oturduğu 20 Ocak’tan bu yana Trump’la yatıp Trump’la kalkıyoruz. Televizyonlar’da Trump konuşuluyor, gazetelerde Trump yazılıyor, sosyal medyada Trump videoları dolaşıyor. Gün geçmiyor ki Trump, “Bu kadarı da fazla” dedirten yeni bir skandala imza atmasın.

Beyaz Saray tam bir tiyatro sahnesine dönüşmüş durumda. Her hafta ayrı bir oyun sergileniyor. “Kast”ta başrollerde Amerikan kovboyu Donald, Yardımcısı bıçkın delikanlı JD ve afacan rolünde yaramaz çocuk Elon. Senaryo hep aynı senaryo, sadece konuk sanatçılar değişiyor. Kovboy Donald, Sarayına davet ettiği konuklarını seyircilerin önünde fırçalar, aşağılar, bir tek iki tokat atmadığı kalır. Konukları geldiklerine pişman bir şekilde sarayı terk ederler. Bazen kovuldukları da olur.

 Kovboy Trump artist Zelensky’e karşı

Geçen haftaki oyunun konuk sanatçıları sırasıyla Andrzej Duda, Emanuel Macron, Kier Starmer ve Vlodimir Zelenski oldular. Kovboy Donald, Andrzej’i 1.5 saat fuaye’de bekletip 10 dakikada sahneden indirmiş. Emmanuel’i seyircilerin önünde fena halde tersledi. Bir iki fırça yemiş olmakla beraber Kier, pek altta kalmadı. Her zamanki İngiliz centilmenliğiyle yumuşak yumuşak gereken cevapları verdi.

Oyunun en eğlencelisi de geçen cuma akşamı sahnelendi. Belli ki Vlodimir provalarda çok çalışmış, hazırlıklı gelmiş. Bıçkın JD’nin tiradıyla açılan sahnede kovboy Donald, bu sefer karşısında güçlü bir karakter buldu. Ne de olsa Vlodimir de uzun süredir artistlik yapıyor. Vlodimir Düyun-ı Umumiye’yi çağrıştıran maden anlaşmasını bu sefer imzalamadı. Ama oyun henüz bitmiş değil. İkinci perde merakla bekleniyor. Komedi olarak sahnelenen oyun, ikinci perdede drama dönüşebilir.

Değişen dengeler

Trump uluslararası ilişkilerde mevcut dengeleri kısa sürede alt üst etti. ABD Birleşmiş Milletler’in 80 yıllık tarihinde Ukrayna/Rusya savaşıyla ilgili bir oylamada ilk kez Rusya ve düne kadar haydut devlet olarak nitelediği Kuzey Kore, Beyaz Rusya, Sudan, Eritre gibi ülkelerle aynı cenahta oy kullandı. BM’deki Amerikan Daimi Temsilcisi Dorothy Shea, günün sonunda sayım tablosuna baktığında herhalde utancından yerin dibine girmiştir.

ABD’nin kadim dostu İngiltere, Ukrayna’ya destek olmak için dizginleri eline aldı. Bu çerçevede geçtiğimiz pazar günü Londra’da, Türkiye’nin de davet edildiği özel bir Ukrayna toplantısı düzenlendi. NATO içerisinde Amerikancılığı ile bilinen Polonya’nın Başbakanı Tusk, Beyaz Saray faciasından sonra Zelenski ile dayanışma açıklaması yapan ilk lider oldu. Başbakan Orban da galiba “Stockholm sendrom”una tutulanlardan. 45 yıl Rus işgali altında kalan Macaristan, mağdur Ukrayna yerine, saldırgan Rusya’nın yanında saf tuttu. Trump’ın Zelenski’ye yaptığı edepsizliklere en sert tepkiyi vermesi beklenen Fransa, tam tersine orta yoldan oldukça mülayim bir açıklama yaptı. Avrupa’da değişen yeni dengeler tahtında kimin eli kimin cebinde anlamak mümkün değil.

Bir telefon bile gelmedi

Geçen hafta Fransız “Le Point”, İngiliz “Economist” ve Amerikan “Foreign Affairs” dergileri arka arkaya Trump’la birlikte yeni Dünya düzenini şekillendirecek dört beş lider arasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı da kapak yaptılar. Biden döneminde ikili ilişkilerde yaşanan sorunların Trump’ın gelmesiyle çözümlenebileceği düşüncesiyle, Trump’ın 5 Kasım’daki başkanlık seçimlerini kazanması Türkiye’de coşkuyla karşılanmıştı. Bu çerçevede ,20 Ocak’ta koltuğuna oturduğunda kendisini ilk kutlayanlar arasında Cumhurbaşkanı Erdoğan da yer aldı. Trump, yeni dünya düzenini şekillendireceği varsayılan liderlerden Netanyahu ve Modi’yi Beyaz Saray’da ağırladı. Putin ile sık sık telefonla görüştüğü anlaşılıyor. Ama görevine başlamasının üzerinden 1.5 aydan fazla bir süre geçmiş olmasına karşın henüz Vaşington’dan Cumhurbaşkanı Erdoğan’a bir telefon gelmedi. İki ülke arasındaki tek temas Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Münih Güvenlik Konferansı sırasında Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile yaptığı görüşmeyle sınırlı kaldı. Edinilen bilgilere göre, bu görüşme de pek parlak geçmemiş. Amerika’nın Türkiye’nin Hamas sevdasından vazgeçmesinde israrlı olacağı anlaşılıyor. Oysa “Grekofil”liği ile tanınan Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Yunan meslektaşı Yorgo Gerapetritis’i bakan olur olmaz Vaşington’a davet etti.

Bu yazıyı hafta başında kaybettiğimiz hemşehrim, halkın sanatçısı, büyük usta Edip Akbayram’ın seslendirdiği şarkının sözleriyle bitirelim.

 “Görecek günler var daha, aldırma gönül aldırma”

Bakalım Trump’lı yıllarda daha neler göreceğiz? Edip Akbayram’ın ruhu şad olsun, müziklerle ışıklarda uyusun. 

Trump has quickly turned the existing balances in international relations upside down. In the 80-year history of the United Nations, the US voted for the first time on the same side as Russia and countries it had previously described as rogue states, such as North Korea, Belarus, Sudan and Eritrea, in the Ukraine/Russia War. Dorothy Shea, the US Permanent Representative to the UN, must have been embarrassed when she looked at the counting table at the end of the day.

White House square scene

We have been sleeping and waking up with Trump since he took office on January 20. Trump is talked about on television, written about in newspapers, videos of Trump circulate on social media. Not a day goes by without Trump causing a new scandal that makes one say, “This is too much.”

The White House has become a real theater stage. A different play is performed every week. In “Caste”, the leading roles are played by American cowboy Donald, his assistant, the tough guy JD, and the mischievous boy Elon. The scenario is always the same, only the guest artists change. Cowboy Donald berates and humiliates the guests he invites to his Palace in front of the audience, the only thing he doesn’t do is slap them or two. His guests leave the Palace regretting coming. Sometimes they get kicked out.

Cowboy Trump vs. artist Zelensky

The guest artists of last week's play were Andrzej Duda, Emanuel Macron, Kier Starmer and Vlodimir Zelenski, respectively. Cowboy Donald made Andrzej wait in the foyer for 1.5 hours and then took him off the stage in 10 minutes. He scolded Emmanuel badly in front of the audience. Kier, although he got a few reprimands, was not left behind. With his usual English gentlemanliness, he gave the necessary answers in a gentle manner.

The most entertaining part of the play was staged last Friday night. It was obvious that Vlodimir had worked hard in rehearsals and came prepared. In the scene that opened with the tirade of the sharp-witted JD, this time cowboy Donald found a strong character in front of him. After all, Vlodimir has been an actor for a long time. This time Vlodimir did not sign the mining agreement that reminded us of the Public Debt. But the play is not over yet. The second act is eagerly awaited. The play, which is staged as a comedy, may turn into a drama in the second act.

Changing balances

Trump quickly turned the existing balances in international relations upside down. For the first time in the 80-year history of the United Nations, the US voted on the same side as Russia and countries it had previously described as rogue states, such as North Korea, Belarus, Sudan, and Eritrea, in a vote on the Ukraine/Russia war. Dorothy Shea, the US Permanent Representative to the UN, must have been embarrassed when she looked at the tally at the end of the day.

The USA’s long-time friend, England, took the reins to support Ukraine. In this context, a special Ukraine meeting was held in London last Sunday, to which Türkiye was also invited. Poland’s Prime Minister Tusk, known for his pro-Americanism within NATO, was the first leader to make a statement of solidarity with Zelensky after the White House disaster. Prime Minister Orban is also probably suffering from the “Stockholm syndrome.” Hungary, which has been under Russian occupation for 45 years, sided with the aggressor Russia instead of the victim Ukraine. France, which was expected to give the harshest reaction to Trump’s rudeness towards Zelensky, made a rather mild statement, on the contrary, from the middle ground. It is impossible to understand whose hand is in whose pocket in the new changing balances in Europe.

I didn't even get a phone call

Last week, French magazines “Le Point”, British magazine “Economist” and American magazine “Foreign Affairs” put President Erdoğan on their covers one after the other, along with Trump, as one of the four or five leaders who will shape the new world order. Trump’s victory in the presidential elections on November 5 was met with enthusiasm in Türkiye, with the idea that the problems experienced in bilateral relations during the Biden era could be resolved with Trump’s arrival. In this context, President Erdoğan was among the first to congratulate him when he took office on January 20. Trump hosted Netanyahu and Modi, two of the leaders who are assumed to shape the new world order, at the White House. It is understood that he speaks frequently with Putin by phone. However, despite the fact that more than 1.5 months have passed since he assumed office, President Erdoğan has not yet received a phone call from Washington. The only contact between the two countries was limited to the meeting Foreign Minister Hakan Fidan had with Foreign Minister Marco Rubio during the Munich Security Conference. According to information obtained, this meeting did not go very well either. It seems that America will insist that Türkiye abandon its love for Hamas. However, Foreign Minister Marco Rubio, known for his “Grecophilia,” invited his Greek counterpart George Gerapetritis to Washington as soon as he became minister.

Let's end this article with the lyrics of the song sung by my fellow countryman, the people's artist, the great master Edip Akbayram, whom we lost at the beginning of the week.

"There are still days to see, don't mind, heart, don't mind"

Let's see what else we will see in the years with Trump. May Edip Akbayram's soul rest in peace, may he sleep in the lights with music.