Siyasi kültürümüzdeki bulaşıcı hastalıklardan biri, rakibini vatan haini olarak suçlamaktır. İttihat ve Terakki’den bu yana, güçlü otoriter iktidarlar muhalefeti hain olmakla suçladı.

Siyasi kültürün gelişip çeşitlenmediği, konularla ilgili kavramları kullanarak konuşmanın kolay olmadığı toplumlarda en kolay ve en etkili yol hain suçlamasıdır.

Hele de mutlaka teknik kavramlarıyla konuşulması gereken iktisat ve hukuki sorunları “dış güçler”e bağlamaktan kolay ne vardır?!

DÜNDEN BUGÜNE

Cumhuriyet’in ilanından iki gün önce, dönemin saygın gazetecilerinden Ahmet Şükrü Bey’in Vatan gazetesinde bir yazısı vardır. İttihat ve Terakki’nin muhalefeti ezmesinin memleket için nasıl kötü sonuçlar doğurduğunu Talat Paşa’nın ağzından anlatıyordu.

İttihatçılar şüphesiz vatansever insanlardı. Sadece kendilerinin vatansever olduğunu sanmaları kötü sonuçlar doğurmuştu.

Ahmet Şükrü şöyle devam ediyordu:

“Şimdi Halk Partisi aynı suretle bir vatanperverler partisi olarak İttihat ve terakki kadar kuvvetli iktidara geçmiştir. Parlamentarizm usulü teessüs etmek üzeredir. Şayan-ı temennidir ki İttihat ve Terakki’nin hatalarından mütenebbih olsun…” (Vatan, 27 Ekim 1923)

Yani uyarılmış, dersler çıkarmış olsun.

Maalesef Karabekir’in partisi hain denilerek kapatılacaktı… Bunu inkılabın zorunluluğu olarak izah edenler var. Fakat, davranışlarının sonuçlarını yıllar içinde gözlemleyen İsmet Paşa, “kapatmakla hata ettik” diyecektir.

SİYASETTE HAİN SÖYLEMİ

Muhalefetteki Adnan Menderes’in “biz hain değiliz, Ruslarla ilgimiz yok”diye konuşmaları vardı... Çünkü CHP’lier DP’yi böyle suçlamıştı.

Başvekil İsmet Paşa’nın 1932’de resmi ziyaret için gittiği Moskova’da Stalin’le olan fotoğrafı, 1960’larda “Stalin’in yoldaşı” diye kalabalıklara dağıtılmıştı.

Hatırlarsınız, Erdoğan da “İnönü’nün elinde Amerikan bayrağı var” demişti. Halbuki ABD Başkanı Johnson geldiğinde, ikisinin de elinde Türk ve Amerikan bayrakları vardı…

Erdoğan’ın, Kemal Kılıçdaroğlu’nu Kandil’le mülakat yapmış gibi gösteren montajı kullanması… Dış güçler, mandacı iktisatçılar, talimatları dışarıdan alıyorlar söylemi…

DEM, İstanbul’da kendi adayını çıkardı. Bahçeli’ye göre, “CHP ile DEM'in ayrı ayrı aday belirlemesi sinsi bir oyundur. Çünkü CHP demek, DEM demektir!"

Ana muhalefet mutlaka hain olmalı! Tüm muhalefet illet, zillet zaten... Ekonominin yanlış politikalar yüzünden bu hale düşmesinin ne önemi var ki!..

Aslında, Ak Parti MHP ittifakı dışında her partinin kendi gücünü denediği bir konjonktürdeyiz.

Ayrıca DEM, içinde Stalinci solcuların da yer aldığı daha aşırı bir parti haline geldi. Kandil, Mithat Sancar’ın demokrasi içinde kalan çizgisini tasfiye etti, Stalinci solcuların bulunduğu bir aşırılar grubunu partinin başına getirdi. Korkarım bu sorun büyüyecek. Asıl sorun şu: Yok edilemeyen bu hareketin demokratikleşmesi mi iyi olurdu, Stalinci radikallerin elinde büsbütün radikalleşmesi mi?

KOMPO TEORİLERİ

Benim “Bilim ve Yanılgı” adlı kitabımda “komplo teorisi” bahsi geniş bir yer tutar. Çok ciddi bir sorunumuzdur. Siyasette işe yarasa da hem siyaseti hem toplumu rasyonellikten uzaklaştırıyor. Mehmet Şimşek’in “rasyonel zemine dönmek zorundayız” sözü, sadece ekonomide “kopan linkleri” tamir etmek için değil, siyasetimizin kalitesini ve çözüm kapasitesini yükseltmek için de şarttır.

Araştırmacı akademisyenler Sinan Alper ve Onurcan Yılmaz “Komplo Teorilerine Neden İnanırız?” adlıyla mükemmel bir araştırma yayınladılar. (Doğan Kitap)

Komplo teorilerine inanmamızın temelinde “güven eksikliği”nin yattığını anlatıyorlar. Dış güçler korkusu, orada burada hainler arama tutkusu de bu yüzden…

Kitapta, Boğazın altındaki 23 trilyon dolar değerindeki “contorium”madenini çıkarmamızı emperyalistlerin engellediği gibi komplo teorilerine örnekler veriliyor. Tabiatta contorium diye bir maden, bir element yok ama sorulanların üçte biri inanıyor!

Gelişmiş ülkelerde de yaygın ama komplo teorilerine itibar etmeyen geniş bir seçmen kitlesi hakemlik yapabiliyor.

Gelişmiş ülke refahına ve gücüne ulaşmak kolay değil; rasyonel analitik düşünce şart. Türkiye ancak o zaman bütün sorunlarının üstesinden gelecek güce ulaşır. Yoksa, debelenip duruyoruz işte.

One of the infectious diseases of our political culture is to accuse one's opponent of being a traitor. Since the CUP, powerful authoritarian governments have accused the opposition of being traitors.

In societies where political culture is not developed and diverse, and where it is not easy to talk about issues using related concepts, the easiest and most effective way is to accuse someone of being a traitor.

What could be easier than attributing economic and legal issues, which must be discussed in technical terms, to “external forces”?!

FROM YESTERDAY TO TODAY

Two days before the declaration of the Republic, Ahmet Şükrü Bey, one of the respected journalists of the period, wrote an article in the Vatan newspaper. He was telling from the perspective of Talat Pasha how the Union and Progress's crushing of the opposition had bad consequences for the country.

The Unionists were undoubtedly patriots. Their belief that they were the only patriots had bad consequences.

Ahmet Sukru continued as follows:

"Now, the People's Party, as a party of patriots, has come to power as powerful as the Union and Progress Party. The parliamentarian system is about to be established. It is hoped that it will be free from the mistakes of the Union and Progress Party..." (Vatan, October 27, 1923)

So, let him be warned and learn his lesson.

Unfortunately, Karabekir's party was to be closed down as traitors... There are those who explain this as a necessity of the revolution. However, Ismet Pasha, who observed the results of his actions over the years, would say, "We made a mistake by closing it down."

TRAITORY DISCOURSE IN POLITICS

There were speeches by Adnan Menderes from the opposition saying, “We are not traitors, we have nothing to do with the Russians”... Because that is what the CHP accused the DP of.

Prime Minister Ismet Pasha's photograph with Stalin, during his official visit to Moscow in 1932, was distributed to crowds in the 1960s as "Stalin's comrade."

You may remember that Erdoğan had also said, “İnönü has an American flag in his hand.” However, when US President Johnson arrived, they both had Turkish and American flags in their hands…

Erdoğan’s use of a montage that shows Kemal Kılıçdaroğlu interviewing Kandil… The rhetoric that foreign powers, mandate economists, receive instructions from abroad…

DEM has fielded its own candidate in Istanbul. According to Bahçeli, “CHP and DEM appointing separate candidates is a sneaky game. Because CHP means DEM!”

The main opposition must be a traitor! The entire opposition is a malady and a disgrace anyway... What does it matter that the economy has fallen into this state because of wrong policies!..

In fact, we are in a conjuncture where every party, except the AK Party-MHP alliance, is testing its own power.

In addition, DEM has become a more extreme party, including Stalinist leftists. Kandil has liquidated Mithat Sancar's democratic line and brought a group of extremes, including Stalinist leftists, to the head of the party. I am afraid this problem will grow. The real problem is this: Would it be better for this movement, which cannot be eliminated, to become democratized or to become completely radicalized in the hands of Stalinist radicals?

CONSPIRACY THEORIES

In my book “Science and Error” the subject of “conspiracy theory” is discussed extensively. It is a very serious problem of ours. Although it works in politics, it distances both politics and society from rationality. Mehmet Şimşek’s words “we have to return to rational ground” are essential not only to repair the “broken links” in the economy but also to increase the quality and solution capacity of our politics.

Research academics Sinan Alper and Onurcan Yılmaz published an excellent study titled “Why Do We Believe in Conspiracy Theories?” (Doğan Kitap)

They explain that the basis of our belief in conspiracy theories is a “lack of trust.” This is why we fear external forces and seek out traitors here and there.

The book gives examples of conspiracy theories such as the imperialists preventing us from extracting the $23 trillion “contorium” mineral under the Bosphorus. There is no mineral or element called contorium in nature, yet only one third of those asked believe it!

A large electorate that is widespread in developed countries but does not give credence to conspiracy theories can act as referees.

It is not easy to reach the prosperity and power of a developed country; rational analytical thinking is a must. Only then will Türkiye reach the power to overcome all its problems. Otherwise, we are just struggling.