Bunu yaparken önce Türkiye’de kamuoyu ve karar vericilerde bugünlerde en çok üzerinde durulan soruya odaklanalım. Bu soru, Donald Trump’ın önümüzdeki ocak ayında iş başı yaptıktan sonra, Türkiye’nin beklentisine uygun bir şekilde Suriye’de PKK uzantısı YPG/PYD unsurlarına desteğini kesip kesmeyeceği, daha doğrusu ABD’nin bu ülkeden çıkıp çıkmayacağıdır.

*

Geçen haftaki yazılarımızda vurguladığımız üzere, Trump’ın Beyaz Saray’da ilk dönemdeki sicili, kendisinin düşünce yapısı olarak Suriye’den askerlerini çekmeye eğilimli olduğunu gösteriyor. Trump 2018-2019 döneminde bunu denemiş, ancak ulusal güvenlik sisteminin ve aynı zamanda İsrail ile ABD’deki güçlü Yahudi Lobisi’nin direnci karşısında bu hedefini sınırlı bir çerçevede gerçekleştirebilmişti.

Bununla birlikte, aynı dönemde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile diyalogunda Suriye konusunda uzlaşıya, pazarlığa açık bir tutum sergilemiştir Trump.

Bu kez oluşturduğu yeni kabineyi kendisine direnmeyecek, aksine uysal bir çizgide davranacak isimlerden oluşturması, benzer hamlelere giriştiğinde geçmişte olduğu ölçüde bir fren mekanizmasıyla karşı karşıya gelmeyeceğine işaret ediyor ilk bakışta.

Ancak dış politika ve güvenlik alanında yaptığı kritik görevlendirmelerin önemli bir bölümünün aşırılık derecesinde İsrail yanlısı şahsiyetlerden oluşması, bunlar arasında YPG/PYD’ye oldukça sıcak bakan isimlerin de bulunması hesaba katılmalıdır. Yine de son tahlilde ilk döneme kıyasla Trump’ın çizeceği doğrultunun baskın çıkması daha akla yatkındır.

*

Burada tutumu dikkate alınması gereken oyuncu İsrail’dir. Suriye’nin güçsüz ve istikrarsızlık içinde kalması, İsrail’in eskiden beri kendi güvenlik çıkarları açısından görmek istediği bir durumdur.

Geçenlerde Netanyahu kabinesinin yeni Dışişleri Bakanı Gideon Saar’ın “Kürtler bizim doğal müttefikimizdir” şeklindeki çıkışı bu çerçevede görülmelidir. İsrail, kendi bölgesel hedefleri açısından “Kürt Kartı”na yöneldiğini gizleme gereği duymuyor.

Sonuçta İsrail Dışişleri Bakanı’ndan gelen bu sözler, Netanyahu hükümetinin Suriye’de Fırat’ın doğusundaki “Özerk Yönetim”in iplerini elinde tutan PYD/YPG’ye karşı himaye edici bir çizgide duracağının işaretidir.

İsrail’in bu hedefiyle paralel giden bir diğer stratejisi, Tahran’daki rejimin Suriye’deki nüfuzunu, askeri varlığını ortadan kaldırmak amacıyla İran’ın bu ülke toprakları üzerindeki unsurlarıyla açık bir savaşa yönelmesi ve son dönemde bu hedeflere dönük hava harekâtlarının dozunu artırmış olmasıdır. İsrail, Suriye’yi bir bakıma İran’la savaştığı bir ‘arka bahçe’ olarak görmektedir.

O zaman yanıt bekleyen kritik bir diğer soru şudur: Trump Suriye’den gerçekten çekilmek isterse, İsrail’in ve onun ABD’deki destekçisi Yahudi Lobisi’nin direncine ne kadar karşı koyabilir?

*

Kuşkusuz, yeni dönemde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Başkan Trump arasındaki diyalog Suriye ile ilgili konuların şekillenmesindeki önemli kanallardan biri olacaktır. Trump’ın ilk başkanlığı döneminde Suriye konusunda ikisi arasında -iniş çıkışlar ve krizlerle  birlikte- yakın ve sonuca dönük bir diyaloğun işlediği hatırlardadır.

Bu noktada akılda tutmamız gereken kayda değer bir husus daha var. Özellikle 2018-2019 döneminde ikisinin Suriye üzerinde yaptığı pazarlığın önemli bir parçası, ABD bu ülkeden çekildiği takdirde DEAŞ ile sahada mücadele sorumluluğunu Türkiye’nin üstlenmesiydi.

Önümüzdeki dönemde Trump ile Erdoğan arasında benzer parametreler üzerinden bir müzakere süreci şekillenirse, bu konu yeniden gündeme gelebilir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan önceki gün Brezilya’dan dönüşte, Türkiye’nin Suriye’deki mevcut gerçekliğin yanı sıra “Amerika’nın Suriye’den çekilmesinin oluşturacağı yeni duruma da hazır olduğunu” söylerken, kısmen bu duruma da işaret ediyordu aslında.

*

Bu arada, yeni dönemde Suriye’nin geleceğine bakarken muhakkak denkleme dahil etmemiz gereken belirleyici bir faktör daha var. Bu da, Başkan Trump ile Rusya lideri Vladimir Putin arasındaki diyalogun Suriye krizine nasıl yansıyacağı sorusudur.

Başkan seçilen Trump, ısrarla Rusya-Ukrayna savaşının en kısa zamanda sona erdirilmesi için ağırlığını koyacağını ve taraflarla görüşeceğini belirtiyor. Trump’ın Putin’le kuracağı diyalogda, ikisinin Suriye üzerinde de bir pazarlığa girişmesi ihtimali yabana atılmamalıdır. Bu ihtimal kuvveden fiile çıkarsa, Suriye sorununda  oyun değiştirici sonuçlar yaratmaya adaydır.

Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrantiev’in geçen 15 Ekim’de TASS Ajansı’na yaptığı açıklamada Trump’ın Suriye politikasını değerlendirirken, “Suriye dahil bazı kesin anlaşmalara varabileceğimizi umuyoruz. Çatışma 13 yılı aşkın süredir devam ediyor. Prensipte buna son vermenin zamanı geldi” diye konuşması dikkat çekicidir.

ABD’nin Suriye’de sahada önemli bir rol oynadığını kaydeden Lavrantiev’in “Elbette onların görüşlerinin dikkate alınması ve onlarla müzakere edilmesi gerekecek. Dedikleri gibi Trump anlaşma yapmayı seviyor. Bakalım bu yönde neler sunabilecek” şeklindeki sözleri, Putin cephesinin ABD ile Suriye konusunda müzakereye istekli olduğunu gösteriyor.

*

ABD ile Rusya arasında bir pazarlık sürecine geçildiği takdirde, Suriye’de sahada önemli bir yer tutan Türkiye de kendi çıkarlarını, beklentilerini güvence altına almak üzere bu sürece bir şekilde dahil olmaya çalışacaktır. Ya da önden atacağı adımlarla bu muhtemel süreçleri kendi istediği yönde etkilemeye çalışacaktır.

Trump’ın seçim zaferiyle Suriye’de yeni bir dönemin başlayıp başlamayacağı tartışılırken, Türkiye bu döneme öncelikle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Suriye lideri Beşar Esad’a dönük normalleşme hamlesiyle adım atmak istemektedir. Ancak şu ana kadar yapılan diyalog denemeleri henüz bir sonuç doğurmuş değildir.

Bu zamanlamada Erdoğan’ın bir yandan da Türkiye’nin Suriye’de PKK/YPG/PYD’ye dönük yeni bir harekât beklentisini gündemde tuttuğunu gözlüyoruz. Erdoğan’ın böylelikle, Suriye ile ilgili bütün tarafların dikkatlerini Türkiye’nin üzerine çekmeye dönük bir baskı yaratmayı da hedeflediği düşünülebilir.

*

Tabii bu noktada yanıt vermemiz gereken bir mesele daha beliriyor. Türkiye’nin, bir taraftan Esad rejimi ile normalleşmenin önünü açmaya çalışırken, diğer taraftan yeni bir kara harekâtına kalkışmasının örtüşen hedefler olduğu söylenemez.

Lavrantiev’in geçenlerde Türkiye’nin Suriye’ye dönük bir askeri harekât ihtimalinin “kabul edilemez” olduğunu söylemesinin, Erdoğan’ın çıkışlarının en azından Moskova nezdinde bir etki yarattığına işaret ediyor.

Erdoğan’ın önceki gün Türkiye’nin milli güvenliği için Suriye konusunda “Rusya ile gerekli görüşmelerin yapılacağı” yolundaki sözlerinden hareket edersek, kendisinin yeni döneme girilirken Suriye başlığında Putin’i de müzakereye çekmek istediğini belirtebiliriz.

Son tahlilde bütün bu açıklamalar, hamleler yeni ABD yönetimi göreve başlamadan önce Türkiye dahil denklemdeki bütün diğer aktörlerin şimdiden pozisyon alarak, Suriye’de ellerini güçlendirmek istediklerinin işaretleridir. Ancak öncelikle Trump yönetiminin nasıl bir Suriye tasavvuru olduğunu ortaya koyması gerekecektir.

Zaten şimdiden yürüyen hareketlilik, belli ölçülerde bu tasavvuru etkilemeyi de amaçlıyor aslında.

While doing this, let's first focus on the question that is being focused on the most by the public and decision-makers in Turkey these days. This question is whether Donald Trump will end his support for the YPG/PYD elements, the extension of the PKK, in Syria, in line with Turkey's expectations, after he takes office next January, or more accurately, whether the US will withdraw from this country.

*

As we highlighted in our articles last week, Trump’s record in his first term in the White House suggests that he is mentally inclined to withdraw troops from Syria. Trump tried to do so in 2018-2019, but was limited in his pursuit of this goal in the face of resistance from the national security system as well as from Israel and the powerful Jewish lobby in the United States.

However, during the same period, Trump displayed an attitude of being open to compromise and negotiation on the Syria issue in his dialogue with President Recep Tayyip Erdoğan.

The fact that he has formed a new cabinet this time consisting of people who will not resist him but on the contrary will behave in a docile manner indicates at first glance that he will not face a restraining mechanism to the extent that he did in the past when he undertakes similar moves.

However, it should be taken into account that a significant portion of his critical assignments in the field of foreign policy and security are made up of extremist pro-Israeli figures, including some who are quite sympathetic to the YPG/PYD. Still, in the final analysis, it is more plausible that Trump's direction will prevail compared to the first term.

*

Here, the player whose stance should be taken into account is Israel. Syria remaining weak and unstable is something Israel has long wanted to see for its own security interests.

The recent statement by the new Foreign Minister of the Netanyahu cabinet, Gideon Saar, that "Kurds are our natural allies" should be seen in this context. Israel does not feel the need to hide that it is turning to the "Kurdish Card" in terms of its own regional goals.

Ultimately, these words coming from the Israeli Foreign Minister are a sign that the Netanyahu government will take a protective stance against the PYD/YPG, which pulls the strings of the "Autonomous Administration" east of the Euphrates in Syria.

Another strategy that runs parallel to this goal of Israel is its open war with Iran's elements in Syria in order to eliminate the influence and military presence of the regime in Tehran, and its recent increase in the dose of air operations aimed at these goals. Israel sees Syria as a "backyard" in which it fights Iran.

Another critical question that remains to be answered is: If Trump really wants to withdraw from Syria, how much resistance can he withstand from Israel and its backer in the US, the Jewish Lobby?

*

Undoubtedly, the dialogue between President Erdoğan and President Trump will be one of the important channels in shaping the issues related to Syria in the new period. It is remembered that during Trump's first term as president, there was a close and result-oriented dialogue between the two on Syria - with its ups and downs and crises.

There is another noteworthy point that we need to keep in mind at this point. An important part of the bargaining between the two countries over Syria, especially in the 2018-2019 period, was that Turkey would take responsibility for fighting ISIS on the ground if the US withdrew from that country.

If a negotiation process takes shape between Trump and Erdoğan on similar parameters in the coming period, this issue may come to the fore again.

When President Erdoğan said on his return from Brazil the day before that Turkey was “ready for the new situation that will be created by America’s withdrawal from Syria” in addition to the current reality in Syria, he was actually partially referring to this situation.

*

Meanwhile, there is another decisive factor that we must definitely include in the equation as we look to the future of Syria in the new era. That is, how the dialogue between President Trump and Russian leader Vladimir Putin will be reflected in the Syrian crisis.

President-elect Trump has been insistently stating that he will use his power to end the Russia-Ukraine war as soon as possible and that he will meet with the parties. The possibility that Trump and Putin will enter into a bargaining agreement on Syria should not be disregarded. If this possibility materializes, it is likely to create game-changing results in the Syria issue.

It is noteworthy that Alexander Lavrantiev, Putin's Special Representative for Syria, said in his statement to the TASS Agency on October 15, while evaluating Trump's Syria policy, "We hope that we can reach some definitive agreements, including on Syria. The conflict has been going on for over 13 years. In principle, it is time to end it."

Noting that the US plays an important role on the ground in Syria, Lavrantiev’s words, “Of course, their views will need to be taken into account and negotiations will need to be held with them. As they say, Trump likes to make deals. Let’s see what he can offer in this regard,” show that the Putin camp is willing to negotiate with the US on Syria.

*

If a bargaining process begins between the US and Russia, Turkey, which has an important place on the ground in Syria, will try to be involved in this process in some way in order to secure its own interests and expectations. Or, it will try to influence these possible processes in the direction it wants by taking steps from the front.

While it is being discussed whether Trump's election victory will start a new era in Syria, Turkey wants to start this era primarily with President Erdoğan's normalization move towards Syrian leader Bashar Assad. However, the attempts at dialogue that have been made so far have not yet yielded any results.

At this time, we observe that Erdoğan is also keeping Turkey's expectation of a new operation against the PKK/YPG/PYD in Syria on the agenda. It can be thought that Erdoğan is aiming to create pressure to draw the attention of all parties related to Syria to Turkey.

*

Of course, at this point, another issue emerges that we need to respond to. It cannot be said that Turkey's attempts to pave the way for normalization with the Assad regime on the one hand, and its attempts to launch a new ground operation on the other, are overlapping goals.

Lavrantiev's recent statement that Turkey's possibility of a military operation against Syria is "unacceptable" indicates that Erdoğan's statements have at least had an impact on Moscow.

If we consider Erdoğan's words the other day that "necessary talks will be held with Russia" regarding Syria for Turkey's national security, we can say that he wants to draw Putin into negotiations on the topic of Syria as we enter the new period.

In the final analysis, all these statements and moves are signs that all other actors in the equation, including Turkey, want to take positions and strengthen their hands in Syria before the new US administration takes office. However, first, the Trump administration will need to reveal what kind of a vision it has for Syria.

The movement that is already taking place actually aims to influence this perception to a certain extent.