Türkiye’nin saygın araştırmacı-analistlerinden Bekir Ağırdır’ın kurucusu olduğu Veri Enstitüsü için yapılan bir araştırma sonucu, siyasi tercihlerden bağımsız toplumun ortaklaştığı bir noktayı gösteriyor: Kaygıda ortaklık.

Araştırmada;  

‘Yaşadığım bölgede gece yalnız yürürken güvende hissederim’, ‘işimi kaybedersem kısa sürede benzer ya da daha iyi bir iş bulabilirim’ sorularına; kesinlikle yanlış ve yanlış yanıtı verenlerin yüksek oranı…

‘Parasız kalıp muhtaç olmaktan korkarım’, ‘maddi sıkıntılar nedeniyle sürekli stres altındayım’, ‘maddi sıkıntılar nedeniyle sosyal etkinliklerden uzak duruyorum’, ‘yaşlandığımda bana bakacak kimsemin olmayacağını düşünüyorum’ sorularına kesinlikle doğru ve doğru yanıtı verenlerin yüksek oranı…

Toplumun güvenlikten ekonomiye içinde bulunduğu endişe durumunu, daha da açık bir tarifle travmayı ortaya koyuyor.

Buradan başka bir veriyi de paylaşıp devam edeyim. Kamuoyunun yakından izlediği PanaromaTR’nin de aralarında bulunduğu referans alınan araştırma kuruluşlarının aylık çalışmalarında sorulardan biri olan hangi parti-lider önde sonuçlarının birinciyi bir-iki puanla değişir gösteren sonuçlarından çok, ‘kararsız, oy vermeyecek’ olarak yanıt verenlerinin oranının yüzde 35’i bulmasına odaklanmak gerekiyor. Elbette seçimlere daha minimum iki-üç yıl olması da bu oranın yüksek çıkmasına neden oluyordur ama halkın siyasetin genelinden, ‘bu parti-bu lider çözer’ fikri-beklentisinden giderek uzaklaştığı görülüyor. Sadece ‘apati’ denilerek geçiştirilemeyecek farklı bir durum bu. 

Burada Türkiye’yi 22 yıldır yöneten Tayyip Erdoğan’a elbette ayrı bir parantez açmak gerekiyor. Bu uzun süreçte ekonomiden hukuka yaptığı yanlışlarla memleketi birbirinden farklı krizlere sokmuş olsa da her hâl ve karda özellikle kendi seçmeni ‘bir bildiği vardır’dan ‘din-güvenlik-ortak bizlik’ söylemini ‘satın almasına’, hemen her koşulda Erdoğan’ı destekledi. Uzun süre ‘Çözerse Erdoğan çözer’ tezi adeta Erdoğan için adı konulmamış bir ‘güven-destek’ sloganı oldu. 2023 seçimlerine giden süreçte bu algı eriyordu, bu gözüküyordu ama gerek kendisinin devlet içindeki kontrol gerektiğinde yönlendirme gücü, gerek medya-yargı üzerindeki hakimiyetiyle rakiplerini ‘ötekileştirme-hedefe koyma-etkisizleştirme performansı’  elbette karşısında bütünlük gösteremeyen muhalefetin durumu ona yeniden seçimleri kazandırdı.

Başta sivil toplum kuruluşları toplumsal muhalefet zayıf iddialar-iddianamelerle sonu hapiste biten örneklerle korkutulup-sindirilmiş olduğundan, kurumsal muhalefet yani siyasi partilerin ortaya koyacağı performans elbette daha sıkı takip ediliyor.

Burada hem tarihsel kurucu misyonu hem de son seçimlerden birinci parti çıkmış, anketlerde hala ilk sırada çıkan CHP ile ilgili birkaç cümle sarf etmek gerekiyor. Parti içinde dünyadaki ve Türkiye’deki mevcut-potansiyel riskleri ve fırsatları analiz ederek toplumun önüne bir yol haritası konulacağına iç tartışmalarla vakit-umut kaybediliyor.

Eski genel başkan mı-yeni genel başkan mı, cumhurbaşkanlığı adaylığı için İstanbul’un başkanı mı Ankara’nın başkanı mı, yeniden kurultay mı kurultaysız devam mı yerine… Ekonomide, demokraside, hukukta, Kürt sorununda, dış politikada birbirini bütünleyen projeler, önerilerle halkın karşısına çıkılsa… İktidarın yaratamadığı umut, ortak gelecek için tartışma zemini kurulsa… Kurumsal muhalefetin iç tartışmalarının, liderlik çekişmelerinin toplumsal muhalefeti de etkisizleştirdiğinin farkına varılsa… CHP’nin Genel Başkanı Özgür Özel, partinin eski genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş… Her birinin toplumda bir karşılığı var. Bu isimlerin bir arada durduğu, parti içinin, liderlik-adaylık beklentisinin değil, memleket genelinin ortak bir akılla nasıl yönetileceğine dair bir birlik, toplumun önüne bir yeni bir hedef-umut konulsa… “Çözerse onlar çözer” noktasına hızla gelineceğini, ortak bir düşünme-tartışma zemini kurulacağını düşünüyorum.

The results of a study conducted for the Data Institute, founded by Bekir Ağırdır, one of Turkey's respected researcher-analysts, show a common point across society, regardless of political preferences: Commonality in anxiety.

In the research;

The high rate of those who gave absolutely false and false answers to the questions 'I feel safe walking alone at night in the area where I live' and 'If I lose my job, I can find a similar or better job in a short time'…

The high rate of those who gave absolutely correct and accurate answers to the questions 'I am afraid of being penniless and destitute', 'I am constantly under stress due to financial difficulties', 'I stay away from social activities due to financial difficulties', 'I think I will not have anyone to look after me when I get old'...

It reveals the state of anxiety that society is in, from security to economy, and more clearly, trauma.

Let me share another piece of data here and continue. In the monthly studies of referenced research institutions, including PanaromaTR, which is closely followed by the public, it is necessary to focus on the fact that the rate of those who answered as 'undecided, will not vote' reached 35 percent, rather than the results showing the leader changing by one or two points, which is one of the questions asked. Of course, the fact that there are at least two or three years until the elections is also the reason for this rate to be high, but it is seen that the public is increasingly moving away from the idea-expectation of 'this party-this leader will solve the problem' in general politics. This is a different situation that cannot be glossed over by just saying 'apathy'.

Here, of course, it is necessary to open a separate parenthesis for Tayyip Erdoğan, who has been ruling Turkey for 22 years. Although he has led the country into various crises with the mistakes he has made in the economy and law during this long period, his own voters, especially, have supported Erdoğan in almost every condition, from 'he knows something' to 'buying' the 'religion-security-common us' discourse. For a long time, the thesis of 'Erdoğan will solve it if he can' has become an unnamed 'trust-support' slogan for Erdoğan. This perception was melting away in the process leading up to the 2023 elections, it was apparent, but the performance of the opposition, which could not show unity against both his control within the state and his power to direct when necessary, and his dominance over the media and the judiciary, and his 'othering-targeting-neutralizing' performance against his opponents, of course won him the elections again.

Since the civil society organizations and social opposition have been intimidated and intimidated with weak claims and indictments and examples of people ending up in prison, the performance of the institutional opposition, namely the political parties, is of course monitored more closely.

Here, it is necessary to say a few sentences about the CHP, which emerged as the first party in the last elections and is still the first party in the polls. Instead of analyzing the current and potential risks and opportunities in the world and in Turkey within the party and presenting a roadmap to society, time and hope are being lost in internal discussions.

Instead of the old party chairman or the new party chairman, the mayor of Istanbul or the mayor of Ankara for the presidential candidacy, a new convention or continuing without a convention… If we were to go before the people with projects and proposals that complement each other in the economy, democracy, law, the Kurdish issue and foreign policy… If we were to establish a discussion ground for the hope that the government could not create and for a common future… If we were to realize that the internal discussions and leadership struggles of the institutional opposition also neutralize the social opposition… CHP Party Chairman Özgür Özel, the former party chairman Kemal Kılıçdaroğlu, Ekrem İmamoğlu and Mansur Yavaş… Each of them has a counterpart in society. If these names were to stand together, not for the party, leadership and candidacy expectations, but for a unity on how the whole country would be governed with a common mind, a new goal and hope were put before the society… I think that we would quickly reach the point of “If they solve it, they will solve it” and that a common ground for thinking and discussing would be established.