Trump, Harris’in seçim silahlarının geri tepmesi yüzünden de kazandı. Türkiye’nin şu anda radar ekranında bulunmaması Erdoğan’ın şansı.

ABD’de İkinci Donald Trump dönemi başlıyor. Zafer konuşmasında “Amerika’ın altın çağının” başladığını söyledi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan “Daha adil dünya” dileyerek kutladı. (*)

İlk değerlendirmelere göre Cumhuriyetçilerin Trump’la seçimi kazanmasındaki en önemli etkenlerden birisi, Demokratların Trump’ın karşısına onun kadar güçlü bir aday çıkaramamış olmaları görünüyor. Demokratlar, Joe Biden’ın zihni melekelerindeki sorun nedeniyle Kamala Harris’in belki Trump’ın kaba sabalığına ve belli konulara faşizan yaklaşımına karşı liberal bir ışıltılar getirebilirdi, ama Amerikan halkının bunun gerçek sorunlarına bir çözüm getirmeyeceği kanısına vardığı anlaşılıyor.

Başka önemli nedenler de var.

Suikast girişimlerinin getirdiği mağduriyet etkisi üzerine henüz rakama dayalı yorum yok.

Ama örneğin, Harris’in büyük şehirlere yönelirken kırsal kesimi ve beyaz Hristiyan oyları ihmal ettiği eleştirisi var. Üstelik, Harris kendisi de beyaz olmamasına rağmen Demokratlar siyah ve latino oyları koruyamamış. Kapağı ABD’ye atan Meksikalı ve dünyanın her yerinden göçmenlerin -tıpkı İstanbul’a altı ay önce gelenin “İstanbul’a akından” şikâyeti gibi”- Trump’ın daha fazla göçmen almama siyasetine destek olmuş. Bunda Trump’ın siyah ve latino gençleri, -pek de yabancı olmadığımız- okumuş-yazmış düşmanlığını da körükleyerek “mekteplilere” karşı kışkırtmasının da payı olduğu yorumları yapılıyor.

Ters tepen silahlar

Buna rağmen Harris, Biden’ın şehirli mekteplilerden aldığı oyları da koruyamadığı görülüyor. Bunda bir ölçüde Gazze Krizi sırasında Biden-Harris yönetimin İsrail’deki Binyamin Netanyahu yönetiminin Filistinlilere zulmüne açık desteğinin, üniversite kampuslarını hapishaneye çevirmesi gibi uygulamalarının da payı olduğu sanılıyor. Arap oylarının bir ölçüde Demokratlardan Cumhuriyetçilere geçmesi de bir etken.

Öte yandan Trump’ın iktidara gelince Ukrayna ve Orta Doğu’daki savaşı -artık silah sanayii ve askerleri karşısına almadan nasıl yapacaksa- bitireceği vaadi, oraya giden milyarları -artık nasıl yapacaksa- Demokratların ihmal ettiği kırsal kesime harcayacağı vaadine seçmenler inanmış görünüyor.

Demokratların oy beklediği ama sandığa götürmediği bir kesim de sağlık sistemine erişemeyen, geçim sıkıntısı çeken 65+ yaş grubu olmuş. Bizdeki kadar olmasa emeklikler ABD seçimlerinde de etkili olmuş.

Bir sürpriz daha: Harris’in kadın olması -çıkış anketlerine göre- Demokratların kadın oylarını artırmış ama aynı oranda erkek oylarını da Trump’a taşımış. Trump’ın Başkan Yardımcısı adayı JD Vance’in utanç verici “Çocuksuz kedili kadınlar” hakareti bile işe yaramamış.

Elon Musk etkeni

New York Times, Trump’ın aldığı sonuçta milyarder Elon Musk’ın açık desteğinin de etkisi olduğunu öne sürüyor. Sahibi olduğu -eski Twitter- “X” sosyal medya platformundaki 230 milyon izleyicisi ve -o da resmi kayıtta- 120 milyon dolar kampanya desteği etkili olmuş görünüyor.

ABD seçimlerini “demokrasiye karşı faşizm kazandı” basitliğinde görenler yanılıyor. Halkın günlük taleplerine ve sinir uçlarına daha iyi dokunan kazanıyor.

Halkın talepleri kişisel güvenlik ve geçim sıkıntısına daraldıkça da yönlendirme ve kışkırtmalara açık hale geliyor.

Trump dış politikası ve Türkiye

Trump sağı solu belli olmayan bir siyasetçi olarak biliniyor. Bu nedenle de Türk Dışişlerini tedirgin edebilir.

Beştepe ise siyaseten daha farklı düşünebilir; zamanında Türkiye’ye askeri (F-35) ve mali (“ekonominizi mahvederim”) hasar verdiği ve Cumhurbaşkanına hakaret dolu mektup yazdığı halde; nedticede seçimi o kazandı.

Peki, Trump yönetimin Türkiye açısından farkı ne olabilir?

Erdoğan’ın şimdilik en büyük avantajı Trump’ın öncelikler listesinde Türkiye’nin bulunmaması; bu ne olup bittiğini anlama zamanı kazandıracaktır.

Ukrayna’yı Rusya’nın işgali altındaki topraklarından vazgeçip, karşılığında batı sistemine yanaştırma ve daha çok Amerikan yatırımına ikna etmesi şaşırtıcı olmaz. Karadeniz’de gerilimin düşmesi Türkiye’nin yararına olur.

İsrail’i nasıl durduracağı kuşkulu. Ama zamanında Abraham Anlaşması Yoluyla Suudi Arabistan ve BAE’yi de İsrail’le ilişkiye razı ettiği unutulmamalı; hatta BAE İsrail’le ortak askeri tatbikata dahi katılmıştı. Trump’ın kâr getirmeyecek işlerle uğraşmak istemediği unutulmamalı.

Suriye’de PKK’nın uzantısı örgütlerle askeri işbirliğini hemen terk edeceği kanısında değilim. Bu İsrail güvenliği ve İran’a karşı tampon işlevi için de gerekli. Ancak Rusya-Ukrayna savaşından bu yana Türkiye’nin jeopolitik önemi yeniden keşfedildi; bir pazarlık olur mu, olur.

Trump also won because Harris's election weapons backfired. It is Erdoğan's luck that Turkey is not on his radar screen right now.

The second Donald Trump era is beginning in the US. In his victory speech, he said that the “golden age of America” has begun. President Tayyip Erdoğan celebrated by wishing for a “more just world”. (*)

According to initial assessments, one of the most important factors in the Republicans winning the election with Trump is that the Democrats were unable to field a candidate as strong as Trump. Democrats believe that due to Joe Biden’s mental faculties, Kamala Harris could have brought a liberal spark to Trump’s rudeness and fascist approach to certain issues, but it seems that the American people have come to the conclusion that this will not solve their real problems.

There are other important reasons too.

There are no numerical comments yet on the victimization impact of assassination attempts.

But for example, there is criticism that Harris has neglected rural areas and white Christian votes while focusing on big cities. Moreover, despite Harris not being white herself, Democrats have not been able to protect the black and Latino votes. Mexicans and immigrants from all over the world who have come to the US - just like the one who came to Istanbul six months ago complained about the "influx into Istanbul" - have supported Trump's policy of not accepting more immigrants. It is being commented that Trump's incitement of black and Latino youth against "educated people" by fanning the flames of hostility towards the educated - which is not uncommon - has also played a role in this.

Ters artery silahlar

Despite this, Harris has been unable to maintain Biden’s urban school votes. It is believed that the Biden-Harris administration’s open support for the Israeli Benjamin Netanyahu administration’s oppression of Palestinians during the Gaza Crisis, and practices such as turning university campuses into prisons, played a role in this. The shift of Arab votes from Democrats to Republicans to some extent is also a factor.

On the other hand, voters seem to believe Trump's promise that when he comes to power, he will end the wars in Ukraine and the Middle East - no matter how he will do it without taking on the arms industry and the military - and that he will spend the billions that go there - no matter how he will do it - on rural areas that the Democrats have neglected.

One group that Democrats expected votes from but did not take to the ballot box was the 65+ age group, who have no access to healthcare and have financial difficulties. Although not as much as in our country, retirements have also had an impact on US elections.

Another surprise: Harris being a woman has boosted Democratic female votes — according to exit polls — but has also brought the same amount of male votes to Trump. Even Trump’s vice presidential candidate J.D. Vance’s embarrassing “childless women with cats” insult didn’t help.

Elon Musk factor

The New York Times claims that Trump’s results were also influenced by the open support of billionaire Elon Musk. His 230 million followers on the “X” social media platform (formerly Twitter) and his official $120 million campaign support appear to have been influential.

Those who see the US elections as “fascism won against democracy” are mistaken. The one who touches the daily demands and nerves of the people better wins.

As people's demands narrow down to personal security and livelihood, they become open to manipulation and incitement.

Trump foreign policy and Türkiye

Trump is known as a politician whose right and left are uncertain. For this reason, he may make the Turkish Foreign Ministry uneasy.

Beştepe, on the other hand, may think differently politically; despite the fact that he caused military (F-35) and financial (“I will destroy your economy”) damage to Turkey and wrote insulting letters to the President, he ultimately won the election.

So, what might be different about the Trump administration for Türkiye?

Erdoğan's biggest advantage for now is that Turkey is not on Trump's list of priorities; this will buy him time to understand what is going on.

It would not be surprising if Russia persuades Ukraine to give up its occupied territories and in return, to approach the Western system and encourage more American investment. A decrease in tensions in the Black Sea would be to Turkey's benefit.

It is questionable how he will stop Israel. But it should not be forgotten that he once persuaded Saudi Arabia and the UAE to have relations with Israel through the Abraham Accords; the UAE even participated in joint military exercises with Israel. It should not be forgotten that Trump does not want to deal with unprofitable businesses.

I do not think that he will immediately abandon military cooperation with the PKK's offshoot organizations in Syria. This is necessary for Israeli security and also for buffering against Iran. However, since the Russia-Ukraine war, Turkey's geopolitical importance has been rediscovered; if there is a bargain, there is.