Türkiye çok büyük bir tecrübe yaşadı. Uzun süreli ve maliyeti çok ağır, hasarı büyük bir tecrübe… 2014’ten itibaren emirle faiz indirtme politikası izlendi, 2018’de CB sisteminde Merkez Bankası’nın bağımsızlığı kaldırılarak faizler emirle indirtildi….

Enflasyon reel olarak üç haneli rakamlara çıktı… Gelir dağılımı bozuldu. Ücretli ve maaşlı kesim büyük refah kaybına uğradı. Kişi başı milli gelirimiz 2020 yılında 2012 seviyesine düştü…

Her adımda bu sonuçlar gözüktüğü halde “nass var, sana bana ne oluyor” denilerek devam edildi.

25 Mayıs 2023 günü, TÜİK’e göre enflasyon yüzde 62.72 iken, faiz yüzde 8.5’e indirilmişti!

Duvara çarpmaya ramak kalmıştı ki, seçimlerden hemen sonra Mehmet Şimşek göreve getirildi. Merkez Bankası’na saygın ortodoks iktisatçılar atandı. Faiz yükseltildi. Mart 1924’ten beri, yani 7 aydır faiz yüzde 50…

İKTİSATÇILARIN TAVRI

Bunun fakültelerde, enstitülerde incelenmesi gerekli bir büyük bir tecrübe olduğunu kim inkar edebilir. Politika, kendi yanlışı olduğu için ağzına almıyor. Bizde politika böyledir!

Ama bilim dünyası ilgisiz kalabilir mi?

Gerçek iktisatçılar daha 2014’ten beri eleştirdiler. Sonucunun bu olacağını söylediler. Çünkü iktisat biliminin en az iki yüz yıldır yazdığı bir gerçekti bu.

Enflasyon öyle yapışık hale gelmiş ki, bugün Merkez Bankası hala “sıkı duruş”u devam ettireceğini söylüyor.

Saygın iktisatçılarımızdan Prof. Selva Demiralp, son yazısında, uyarıda bulundu:

“Erken gelecek, ya da vatandaşlar tarafından erken algılanacak bir faiz indirimi Eylül ayında henüz yeni iniş emareleri göstermeye başlayan beklentileri tekrar tetikleyebilir ve bunun sonucunda harcama davranışı (enflasyon) tekrar canlanabilir…”

Prof. Demiralp’e göre, enflasyon gerçekten mağlup edilmek isteniyorsa, ancak “gelecek senenin ilk çeyreğinde ilk faiz indirimi” düşünülmelidir. Piyasaların güvenini pekiştirmek için de Merkez Bankası yönetiminin “başladıkları işi bitirecek kadar görevde kalabilecekleri” konusunda vatandaşta güven yaratılması gerektiğine dikkat çekiyor. (Dünya gazetesi, 25 Ekim 2025)

Yani Merkez Bankası bağımsızlığı…

İLAHİYATÇILARIN TAVRI?

İktisat biliminin duruşu belli, açık… Bu büyük tecrübeyi görmezden gelen, İlahiyat Fakülteleridir. “Nass”la izah edilmiş bir politika olduğu için, bu ağır hasarlı tecrübeyi irdeleme, tahlil etme ve sonucunu açıklama görevi İlahiyat Fakültelerine, özellikle fıkıh kürsülerine düşüyor: Nass açısından elbette haram olan “riba” ile finansman aracı faiz ve bilhassa “devletin para politikası” aracı olan faiz aynı mıdır?

Emirle faiz indirmenin ülke ekonomisine nasıl zarar verdiği ortadayken ve hastalığın üstesinden gelmek için faiz yüzde 50’ye çıkarılmışken, Allah’ın “riba”yı yasaklamaktaki “maksad”ı, Müslümanları sürekli finansman sıkıntısına ve yüksek enflasyona mahkum etmek olamayacağına göre… Fıkıh terimiyle “makasıd”, yani maksatlar dikkate alındığında finansman ve para politikası olan “faiz”le, haram kılınan “riba” aynı olabilir mi?

KARAMAN’IN SORUMLULUĞU

Bu konuda özellikle Sayın Prof. Hayreddin Karaman’a sorumluluk düşmektedir. Bugün fıkıhta muhafazakâr bir duruşa sahip olan Karaman, geleneksel dindarlar ve bizzat Cumhurbaşkanı üzerinde etkili bir fıkıh profesörüdür.

Ayrıca Karaman, tarihte müstebit hükümdarların baskıları yüzünden fıkıhta kamu hukukunun gelişmediğini yazmış, kendi camiasında bu cesareti göstermiş bir isimdir. (Anahatlarıyla İslam Hukuku, cilt I, s. 165)

O yıllarda, Necip Fazıl dahil bazı kalemler Karaman’ı “reformcu” diye suçlamışlardı!

Bugün siyasi baskı başka alanlardadır. Üstelik itidarın bugünkü faiz politikasına da ışık tutacağı için “faiz” ve “riba” farkı üzerine toplu bir akademik makale, bir ilahiyatçılar bildirisi yayınlanması sanırım iktidarı da memnun edebilir. Bu açıdan da çekinmelerine sebep yok.

Benim derdim, iktidarın memnun veya rahatsız olması değil, benzerlerinin gerisinde kalmış olan Türkiye’de rasyonel düşüncenin gelişmesi, istikrarlı, kurumlaşmış bir kurallı piyasa ekonominin teşekkülüne dindarların da olumlu katkıda bulunmasıdır.

Buyurun hocalarım, emirle faiz indirme ve “acı ilaç faiz” konusunda fıkhi açıklamalarınızı siz yazın, biz okuyalım.

NOT: Tabii faiz konusunda başta KURAMER olmak üzere değerli yayınlar var. Ben suskun ilahiyatçıları konuşmaya davet ediyorum.

Turkey has had a great experience. A long-term, costly, and damaging experience… Starting from 2014, a policy of reducing interest rates by order was followed, and in 2018, the independence of the Central Bank was abolished in the Central Bank system and interest rates were reduced by order…

Inflation has reached three-digit figures in real terms… Income distribution has deteriorated. Wage and salary earners have suffered great welfare losses. Our per capita national income has fallen to 2012 levels in 2020…

Even though these results were visible at every step, they continued by saying, “It is what it means to you and me.”

On May 25, 2023, according to TÜİK, inflation was 62.72 percent, while interest was reduced to 8.5 percent!

It was almost hitting the wall, but right after the elections, Mehmet Şimşek was appointed to office. Respected orthodox economists were appointed to the Central Bank. Interest rates were increased. Since March 1924, in other words, for 7 months, interest rates have been 50 percent…

ATTITUDE OF ECONOMICS

Who can deny that this is a great experience that needs to be studied in faculties and institutes? Politics does not mention it because it is their own mistake. This is how politics is for us!

But can the scientific world remain indifferent?

Real economists have been criticizing it since 2014. They said this would be the outcome. Because this was a fact that economics had been writing about for at least two hundred years.

Inflation has become so entrenched that today the Central Bank still says it will maintain its “tight stance.”

One of our esteemed economists, Prof. Selva Demiralp, warned in her latest article:

“An interest rate cut that comes early, or is perceived early by citizens, could re-trigger expectations that were just starting to show signs of decline in September, and as a result, spending behavior (inflation) could revive…”

According to Prof. Demiralp, if inflation is really to be defeated, only the “first interest rate cut in the first quarter of next year” should be considered. He also draws attention to the fact that in order to reinforce the confidence of the markets, the citizens should be trusted that the Central Bank management “can stay in office long enough to finish the job they started”. (Dünya newspaper, October 25, 2025)

In other words, the independence of the Central Bank…

ATTITUDE OF THEOLOGIANS?

The stance of economics is clear and obvious… It is the Faculties of Theology that ignore this great experience. Since it is a policy explained with “Nass”, the duty of examining, analyzing and explaining the results of this severely damaging experience falls on the Faculties of Theology, especially the chairs of fiqh: Are “riba”, which is of course forbidden according to Nass, the same as the financing tool interest and especially interest, which is the tool of “the state’s monetary policy”?

While it is obvious how reducing interest rates by order harms the country's economy and interest rates were increased to 50 percent to overcome the disease, Allah's "purpose" in prohibiting "riba" cannot be to condemn Muslims to constant financial difficulties and high inflation... Can "riba", which is forbidden and "maqasid" in fiqh terms, that is, when the purposes are taken into account, be the same as "interest", which is financing and monetary policy?

KARAMAN'S RESPONSIBILITY

In this regard, a responsibility falls particularly on Prof. Hayreddin Karaman. Karaman, who has a conservative stance in fiqh today, is a professor of fiqh who is influential on traditional religious people and the President himself.

Karaman also wrote that public law in fiqh had not developed due to the pressures of despotic rulers in history, and he was a name who showed this courage in his own community. (Anahatlarla İslam Hukuku, Volume I, p. 165)

In those years, some writers, including Necip Fazıl, accused Karaman of being a “reformer”!

Today, political pressure is in other areas. Moreover, since it will shed light on the current interest policy of the government, I think the publication of a collective academic article and a declaration of theologians on the difference between “interest” and “riba” may also please the government. In this respect, they have no reason to hesitate.

My concern is not whether the government is pleased or disturbed, but the development of rational thought in Turkey, which lags behind its peers, and the positive contribution of religious people to the formation of a stable, institutionalized, regulated market economy.

Here you go, my scholars, write your fiqh explanations on the subject of reducing interest by command and “the bitter medicine interest” and let us read them.

NOTE: Of course, there are valuable publications on the subject of interest, especially KURAMER. I invite the silent theologians to speak.