Buna göre Türkiye, başını Rusya, Çin Halk Cumhuriyeti ve Hindistan gibi ülkelerin çektiği BRICS’in “üyesi” değil “ortağı” olacaktır.

BRICS üyeleri arasında şekillenen mutabakat çerçevesinde örgüte katılmak isteyen yeni ülkelere artık üyelik değil, yalnızca “ortak devlet” (partner state) statüsü verilecektir. Bu, Türkiye gibi BRICS ile kurumsal işbirliği tesis etmek isteyen diğer ülkelere de uygulanacak olan bir statüdür.

Ancak bütün bu sürecin tamamlanabilmesi için bundan sonraki aşamada Rusya’nın BRICS ülkeleri ile yürüteceği danışmalar beklenecektir.

TÜRKİYE’NİN KATILIMINA ULUSLARARASI ALANDA BÜYÜK MERAK

Türkiye’nin BRICS’e katılımı konusu, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın geçen haziran ayında Çin Halk Cumhuriyeti’ne yaptığı ziyaret sırasında Türkiye’nin bu uluslararası kuruluşla “yeni işbirliği imkanları araştırdığını” açıklaması, hemen ardından Moskova’da Rusya lideri Vladimir Putin’i ziyaret ederek Türkiye’nin BRICS ile “işbirliği niyetini” duyurmasıyla birlikte büyük bir tartışmaya yol açmıştı.

Türkiye’nin bir NATO ülkesi olarak, Batı’nın küresel düzen üzerindeki ağırlığını sınırlamak ve aynı zamanda üyeleri arasında ekonomik işbirliğini geliştirmek üzere yola koyulan BRICS’e ilgi duyması, geçen beş ay içinde uluslararası medyada büyük bir merak uyandırmış, bu konuda sayısız haber, yorum, analiz yayımlanmıştır.

Özellikle geçen eylül ayı başında Türkiye’nin BRICS’e “üyelik için resmen başvuru yaptığı” konusunda Bloomberg tarafından verilen ve Ankara tarafından tekzip edilmeyen bir haberin hemen ardından Putin’in dış politika danışmanı Yuri Uşakov’un Türkiye’nin “tam üyelik için başvurduğunu” duyurması, bu tartışmaları daha da alevlendirmişti.

Buna karşılık Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, geçen ayın sonunda New York’ta yaptığı bir açıklamada BRICS’e yeni “üyelik” talepleri karşısında oldukça mesafeli bir bakış yansıtarak, üyelik yerine “ortak devlet” şeklinde yeni bir format üzerinde durulduğunu duyurmuştu.

ERDOĞAN: ‘BRICS AİLESİYLE DİYALOĞU İLERLETMEKTE KARARLIYIZ’

Geride bırakmakta olduğumuz hafta Kazan’da örgütün dönem başkanı Rusya’nın ev sahipliğinde yapılan BRICS Zirvesi önce tam üye konumundaki dokuz ülkenin, yani Rusya’nın yanı sıra Çin, Hindistan, Brezilya, Güney Afrika, İran, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve Etiyopya’nın liderleri ya da onların temsilcilerinin katılımlarıyla gerçekleşti.

Asli üyelerin toplantısının ardından düzenlenen ve “BRICS açılım formatı” olarak adlandırılan ikinci bir toplantıda, örgütle işbirliği yürütmek isteyen başvuru sahibi aday ülkeler asli ülkelerle bir araya geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, BRICS dışından 35 kadar ülkenin temsil edildiği zirvenin bu genişletilmiş bölümüne katılarak bir konuşma yaptı.

Erdoğan, konuşmasında BRICS’in “küresel ticaretin gelişimine, ekonomik büyümeye hizmet ederek daha adil bir küresel düzenin inşasına eşsiz katkılar sunduğunu” belirtti, “Türkiye olarak BRICS ailesiyle diyalogumuzu ilerletmekte kararlıyız” şeklinde konuştu.

PUTİN: ‘BRICS DEĞERLERİNİ PAYLAŞANLARA KAPIMIZ AÇIK’

Putin’in zirve sonunda düzenlediği basın toplantısındaki açıklamaları da BRICS’in geleceğine nasıl baktığını göstermesi bakımından önemliydi. Yeni katılımlar konusu sorulduğunda, Putin “BRICS’in dışarıya kapalı bir formatta olmadığını, BRICS değerlerini paylaşan herkese açık olduğunu” belirtti.

Rusya lideri, bu çerçevede zirve sırasında BRICS’in genişleme potansiyeli konusunu ele aldıklarını belirterek, yeni bir statü olarak “ortak devletler” kategorisinin oluşturulmakta olduğunu söyledi. Buna karşılık, hangi ülkelerin bu kategoriye alınacağı gibi detaylara girmedi.

Zirvenin sonunda yayımlanan “Kazan Deklarasyonu”nda “BRICS ortak devletler kategorisinin oluşturulduğu” resmen duyuruldu.

13 ÜLKENİN ORTAKLIK STATÜSÜ İÇİN ONAY ÇIKTI

Buna karşılık Brezilya basınına bakılırsa, örgütün 9 asli üyesinin kendi aralarında gerçekleştirdikleri zirve sırasında aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 13 ülkeye “ortak devlet” statüsü verilmesi konusunda bir mutabakata varılmış bulunuyor.

Brezilya’nın önde gelen haber sitelerinden “Brasil de Fato”nun (BdF) Kazan’dan verdiği bir habere göre, BRICS’e “ortak devlet” olarak kabul edilmeleri kararlaştırılan ülkeler şunlar: Türkiye, Endonezya, Cezayir, Beyaz Rusya, Küba, Bolivya, Malezya, Özbekistan, Kazakistan, Tayland, Vietnam, Nijerya ve Uganda...

BdF, Putin’in danışmanı Uşakov’un ortak yapılacak ülkelerin 13 olan sayısını teyit ettiğini belirtiyor.

BUNDAN SONRAKİ  AŞAMADA RUSYA  ÜYELERLE DANIŞMALAR YÜRÜTECEK

Önümüzdeki yıl BRICS’in dönem başkanlığını da üstlenecek olan Brezilya, örgütün kilit aktörlerinden biridir. Bununla birlikte Brezilyalı bakanın açıklamaları, BRICS’in yeni başvurular karşısında çok aceleci bir tutum içinde olmayacağına da işaret ediyor.

Vieira’ya göre, bundan sonraki aşamada yıl sonuna kadar dönem başkanı olan Rusya yeni katılımlar listesi için BRICS üyeleri ile tek tek istişarelerde bulunacak ve bu istişarelerin ardından “ülkeler açıklanacaktır.”

Brezilya Dışişleri Bakanı, “Eğer açıklamalar bu yıl sonuna kadar olmazsa, o zaman önümüzdeki yıl olur. Sorumluluk da Brezilya’ya geçer” diye konuşmuş.

Bu beyanlar, Türkiye ile BRICS arasında tesis edilecek ilişkinin resmiyet kazanmasında bundan sonraki aşamada, en azından yıl sonuna kadar iplerin Rusya’nın elinde olacağını gösteriyor.

BRICS’DE İKİLİ KADEMELİ YAPI

Buna karşılık, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın geçenlerde Haber Global kanalına yaptığı açıklamaya bakılırsa, usul açısından bundan sonraki aşamada BRICS tarafının (Rusya) işbirliği için niyet beyanında bulunmuş olan ülkeye (Türkiye) davette bulunması gerekiyor.

Sonuçta Türkiye’nin BRICS ile resmi bir ilişki kurma arzusunun nihai sona ulaşması için aşılması gereken bir dönemeç daha bulunuyor.

Bu dönemeç bütün başvuru sahipleri açısından geride kaldığında, önümüzdeki dönemde BRICS içinde “tam üyeler” ve yeni katılan “ortak devletler” şeklinde iki kademeli bir yapının şekilleneceğini söylemek mümkündür.

Accordingly, Türkiye will be a "partner" rather than a "member" of BRICS, led by countries such as Russia, the People's Republic of China and India.

Within the framework of the consensus formed among BRICS members, new countries wishing to join the organization will no longer be granted membership, but only the status of a "partner state." This is a status that will also apply to other countries, such as Türkiye, that want to establish institutional cooperation with BRICS.

However, in order for this entire process to be completed, the next stage will require consultations between Russia and the BRICS countries.

GREAT INTERNATIONAL CURIOSITY ABOUT TURKEY’S PARTICIPATION

The issue of Turkey’s participation in BRICS has sparked a major debate, with Foreign Minister Hakan Fidan’s statement during his visit to the People’s Republic of China last June that Turkey was “exploring new cooperation opportunities” with this international organization, followed immediately by his visit to Russian leader Vladimir Putin in Moscow and his announcement of Turkey’s “intention to cooperate” with BRICS.

Turkey's interest in BRICS, a NATO country that aims to limit the West's influence on the global order and at the same time develop economic cooperation among its members, has aroused great curiosity in the international media over the past five months, and countless news, commentaries and analyses have been published on the subject.

Particularly, at the beginning of last September, following the news reported by Bloomberg that Turkey had “officially applied for membership” to BRICS, which was not denied by Ankara, Putin’s foreign policy advisor Yuri Ushakov’s announcement that Turkey had “applied for full membership” further fueled these discussions.

In response, Russian Foreign Minister Sergey Lavrov, in a statement he made in New York at the end of last month, reflected a rather distant view towards new “membership” demands for BRICS, announcing that instead of membership, a new format in the form of a “common state” was being considered.

ERDOGAN: 'WE ARE DETERMINED TO ADVANCE OUR DIALOGUE WITH THE BRICS FAMILY'

Last week, the BRICS Summit was held in Kazan, hosted by Russia, the current chairman of the organization, with the participation of the leaders or their representatives of the nine full member countries, namely Russia, as well as China, India, Brazil, South Africa, Iran, the United Arab Emirates, Egypt and Ethiopia.

Following the meeting of the main members, a second meeting called the “BRICS opening format” brought together the candidate countries that wanted to cooperate with the organization. President Erdoğan made a speech at this extended part of the summit, where around 35 countries from outside the BRICS were represented.

In his speech, Erdoğan stated that BRICS “provides unique contributions to the development of global trade and the construction of a more equitable global order by serving economic growth,” and added, “As Turkey, we are determined to advance our dialogue with the BRICS family.”

PUTIN: 'OUR DOOR IS OPEN TO THOSE WHO SHARE BRICS VALUES'

Putin's statements at the press conference he held at the end of the summit were also important in terms of showing how he viewed the future of BRICS. When asked about new participations, Putin stated that "BRICS is not a closed format, it is open to everyone who shares BRICS values."

The Russian leader stated that they discussed the expansion potential of BRICS during the summit and that a new status, the category of “partner states”, was being created. However, he did not go into details such as which countries would be included in this category.

In the “Kazan Declaration” published at the end of the summit, it was officially announced that “the BRICS partner states category was established.”

APPROVAL FOR PARTNERSHIP STATUS OF 13 COUNTRIES

On the other hand, according to the Brazilian press, during the summit held by the 9 main members of the organization, an agreement was reached to grant "partner state" status to 13 countries, including Turkey.

According to a report from Kazan by “Brasil de Fato” (BdF), one of Brazil’s leading news sites, the countries that have been decided to be accepted as “partner states” in BRICS are: Turkey, Indonesia, Algeria, Belarus, Cuba, Bolivia, Malaysia, Uzbekistan, Kazakhstan, Thailand, Vietnam, Nigeria and Uganda...

BdF reports that Putin's advisor Ushakov confirmed the number of partner countries as 13.

IN THE NEXT STAGE, RUSSIA WILL CONDUCT CONSULTATIONS WITH MEMBERS

Brazil, which will also assume the rotating presidency of BRICS next year, is one of the key actors of the organization. However, the Brazilian minister's statements also indicate that BRICS will not be in a hurry to respond to new applications.

According to Vieira, in the next stage, Russia, which holds the rotating presidency until the end of the year, will consult with BRICS members one by one for the new list of participants and following these consultations, “the countries will be announced.”

The Brazilian Foreign Minister said, "If the statements are not made by the end of this year, then it will be next year. And the responsibility will pass to Brazil."

These statements show that the next stage in the formalization of the relationship between Türkiye and BRICS will be in Russia's hands, at least until the end of the year.

TWO-STAGE STRUCTURE IN BRICS

On the other hand, according to the statement made by Foreign Minister Hakan Fidan to Haber Global channel recently, in terms of procedure, the next stage is for the BRICS side (Russia) to send an invitation to the country that has declared its intent for cooperation (Türkiye).

Ultimately, there is one more turning point that needs to be overcome before Turkey's desire to establish formal relations with the BRICS can finally come to an end.

When this turning point is over for all applicants, it is possible to say that a two-tiered structure will take shape within BRICS in the coming period, consisting of “full members” and newly joined “partner states”.