Şaka değil. 2019 mahalli seçimlerinde “Sisi’ye değil, Binali’ye” oy vermiş olan seçmenin önemli bir kısmı, önümüzdeki seçimlerde yine AK Parti’ye ve aday olursa Erdoğan’a oy verecek…

Zira “faiz sebeptir” deyince de faiz “yüzde 50”ye çıkarılınca da oy veriyorlar.

Erdoğan 2011’deki hükümet programında “Cumhuriyetin kuruluşundan sonra en büyük modernleşme hamlesi olan Avrupa Birliğine katılım süreci” diye konuşmuştu. (Resmi Gazete 17 Temmuz 2011)

Sonra, 26 Mart 2017’de “Bunlar Haçlı ittifakı” dedi ve yine oy aldı.

LİDER KÜLTÜ

Gelişmiş demokrasilerde de her şart altında partisine destekleyen seçmenler vardır. Ama geniş bir seçmen kitlesi “taraftar” duygularıyla değil, politikalara bakarak oy verir.

Bizde ise bütün partilerde “lider kültü” çok daha etkilidir. Ne yaparsa yapsın lider desteklenir. En fazla “çevresi” eleştirilir. CHP bir ölçüde farklıdır çünkü uzun siyasi hayatında çok lider ve program değiştirmiştir. Daha 1953 Kurultayı’nda CHP’li delegeler İsmet Paşa’nın “Genel Sekreterlik kaldırılsın” şeklindeki tüzük değişlikliği önergesini reddetmişti.

Sağda ise bu tecrübe devamlılığı yoktur. 27 Mayıs belasının en büyük zararlardan biri DP’yi kapatması oldu. Sağda patrimonyal gelenekler de güçlüdür. Her parti, liderinin partisidir.

Hatta yakın zamana kadar Erdoğan’ın karizması, partisinden daha önde, daha etkiliydi.

RASYONEL DÖNEM

Erdoğan’ın çeyrek asra yaklaşan iktidarında iki ayrı dönem vardır.

İlk on yılda, parti programında da yazdığı gibi “lider partisi” değil, “ekip partisi”dir. Erdoğan ve bütün parti belgeleri, “Avrupa kıstasları”nı, “evrensel hukuk”u esas almaktadır. IMF ve Dünya Bankası’yla ilişkiler parti programına yazılmıştır.

Erdoğan, merhum Ergun Özbudun başkanlığında bir liberal hukukçular heyetine “Parlamenter sistem anayasası” taslağı hazırlatmıştır. Partide soldan gelen, liberal sağdan isimler de vardı.

Merkez Bankası’nın bağımsızlığı parti programında yazılmıştı.

Bu dönemde kişi başına gelirimiz 3 bin dolardan on yılda 12.600 dolara çıkmıştır. Türkiye, 25.000 dolara çıkmayı düşünebiliyor, IMF Türkiye’yi “kaplan ekonomi” diyerek övüyordu.

İDEOLOJİK DÖNEM

İkinci dönemde, 2011 seçim zaferi iktidara muazzam özgüven kazandırdı. İçeride sağlanan büyük ekonomik gelişmeye, Arap Baharı’nın uyandırdığı “gönül coğrafyamız” coşkusu da eklenince “yedi düvele” meydan okuma havası oluştu.

Erdoğan, İhvan iktidarı döneminde Kahire Üniversitesi’ndeki konuşmasında “yüz yıllık esaret sona eriyor” diyerek başka bir sübjektif dünya tasavvurunu dile getiriyordu.

Suriye politikasında “Emevi camiinde namaz kılmak”, Mısır’daki darbeden sonra “katil Sisi” söylemi bu dönemin sloganlarıdır.

Burhanettin Duran’ın da yazdığı gibi, bu politikalar Körfez ülkelerinin Türkiye’ye karşı tavır almasına yol açtı. Erdoğan, “topunuz bir Türkiye etmezsiniz” diyerek karşılık verdi. (13 Ekim 2019)

AB artık “Haçlı ittifakı”ydı. S-400 de bu dönemin serüvenidir.

“Faiz sebeptir, nass var” söylemi bu ideolojik dönemin temel özelliklerinden biridir.

Sistem de artık CB hükümet sistemidir.

RASYONEL ZEMİN?

Birinci dönemin on yılında, elbette Kemal derviş reformları temelinde, yılda bin dolar milli gelir artışı ve 220 milyar dolar yabancı sermaye yatırımı gerçekleşti.,

İkinci dönemin on yılında ise 12.600 dolardan ancak 13.110 dolara çıktık! Dünyada böylesine başarısızlık örneği yok.

Suriye politikasında revizyon ve Mısır’la yeniden iyi ilişkiler kurmak elbette doğrudur. Fakat ideolojik siyasetin hasarı çok büyüktür. Bundan ciddi dersler alınmalı.

Ekonomide bu ders bir ölçüde alınmış görünüyor; Mehmet Şimşek’in “rasyonel zemine dönmekten başka çaremiz yok” sözü bütün yanlışları özetliyor. Bir ölçüde diyorum çünkü hiçbir yapısal reform yok.

Dış politikada da sadece Araplarla ilişkiler düzeltiliyor. Batı ile ilişkileri geliştirecek ve ekonomiye büyük katkıları olacak hukuk reformu, özgürlükler, yargı bağımsızlığı, AİHM ve AYM kararlarının bizim anayasamızın gereği olarak uygulanması konularında bir milim gelişme yok.

Çin-Rus patronajındaki BRICS’te kimse insan hakları, hukuk gibi konuları konuşmaz, iktidar kendini rahat hisseder ama BRICS “üyeliğinin” yanlış olduğunu da önümüzdeki yıllarda göreceğiz ve korkarım yine hasarı ağır olacak. Bunu ayrıca yazacağım.

This is not a joke. A significant portion of the voters who voted for “Binali, not Sisi” in the 2019 local elections will vote for the AKP again in the upcoming elections and for Erdoğan if he runs…

Because when they say “interest is the reason” and when the interest is increased to “50 percent” they vote.

In his 2011 government program, Erdoğan had spoken of the “European Union accession process as the greatest modernization move since the foundation of the Republic .” (Official Gazette July 17, 2011)

Then, on March 26, 2017, he said, “These are the Crusader alliance,” and received votes again.

CULT OF THE LEADER

In developed democracies, there are voters who support their party under all circumstances. However, a large number of voters vote not out of “supporter” feelings but by looking at policies.

In our party, however, the “leader cult” is much more effective. No matter what he does, the leader is supported. The “circle” is the most criticized. The CHP is different to some extent because it has changed many leaders and programs in its long political life. Even at the 1953 Congress, the CHP delegates rejected İsmet Pasha’s proposal to change the statute, which stated that “the General Secretariat should be abolished . ”

On the right, there is no continuity of this experience. One of the greatest losses of the May 27 disaster was the closure of the DP. Patrimonial traditions are also strong on the right. Every party is the party of its leader.

In fact, until recently, Erdoğan's charisma was more prominent and effective than his party.

RATIONAL PERIOD

There are two separate periods in Erdoğan's nearly quarter-century rule.

In the first ten years, as it is written in the party program, it is not a "leader's party" but a "team party" . Erdoğan and all party documents are based on "European criteria" and "universal law" . Relations with the IMF and the World Bank are written into the party program.

Erdoğan had a committee of liberal lawyers, chaired by the late Ergun Özbudun, prepare a draft of the “Parliamentary system constitution .” There were also names from the left and the liberal right in the party.

The independence of the Central Bank was written into the party program.

During this period, our per capita income increased from 3 thousand dollars to 12,600 dollars in ten years. Turkey was thinking of increasing to 25,000 dollars, and the IMF was praising Turkey as a “tiger economy . ”

IDEOLOGICAL PERIOD

In the second term, the 2011 election victory gave the government tremendous self-confidence. When the great economic development achieved domestically was combined with the enthusiasm for “our heartland” aroused by the Arab Spring , an atmosphere of defiance was created against the “seven world powers”.

During the Muslim Brotherhood rule, Erdoğan expressed another subjective vision of the world in his speech at Cairo University, saying that “one hundred years of slavery is ending.”

In Syria politics, “praying in the Umayyad mosque” and after the coup in Egypt, the phrase “murderer Sisi” are the slogans of this period.

As Burhanettin Duran wrote, these policies led the Gulf countries to take a stance against Turkey. Erdoğan responded by saying , “all of you together do not make a Turkey.” (October 13, 2019)

The EU was now a “Crusader Alliance .” S-400 is also an adventure of this period.

The discourse of “Interest is the reason, there is a text” is one of the fundamental characteristics of this ideological period.

The system is now the CB government system.

RATIONAL GROUND?

In the first ten years of the period, of course, on the basis of Kemal Dervish reforms, an annual national income increase of one thousand dollars and a foreign capital investment of 220 billion dollars were realized.

In the first ten years of the second period, we only went from $12,600 to $13,110! There is no other example of such failure in the world.

It is certainly right to revise Syria policy and re-establish good relations with Egypt. But the damage done by ideological politics is immense. Serious lessons must be learned from this.

This lesson seems to have been learned to some extent in the economy; Mehmet Şimşek's words "we have no choice but to return to rational ground" summarize all the mistakes. I say to some extent because there is no structural reform.

In foreign policy, only relations with the Arabs are being improved. There is not an inch of progress in legal reform, freedoms, judicial independence, and the implementation of ECHR and Constitutional Court decisions as required by our constitution, which would improve relations with the West and contribute greatly to the economy.

In BRICS under Chinese-Russian patronage, no one talks about issues such as human rights and law, the government feels comfortable, but we will see in the coming years that BRICS “membership” is wrong and I am afraid that the damage will be severe again. I will write about this separately.