“Olguyu değiştiremiyorsak, algıyı yönetelim.” Herhalde Erdoğan ve onun mukaddesatçı-milliyetçi yahut ikisinin harmanı düpedüz müstebit yönetiminin değişmez mottosu bu. Aynı algı ile olgu çelişkisinin fırsatçı esnaf zihniyetiyle yaklaşılan dış politikaya da yansıdığını iddia etmek herhalde abartılı olmaz. Aslında bu yaklaşımın siyasette de hatta diplomaside de yeri olduğu belirtilebilir. Bu yordama başvurmanın ancak palyatif yani geçici veya üstünkörü bir önlem oluşturacağı, bu yoldan ancak “sözde” bir çözüme varılabileceği kabul edildiği takdirde.

Geçen hafta Irak’la varılan mutabakatı bu gözle ele almaya çalışmıştım. Dosyayla ilgili salonda ve doğrudan alanda görev yaparak sözkonusu uzlaşıyı kotaran diplomatlarımızı eleştiriden sakınmaya da çabalamıştım. O yazının ya pek ömürsüz veya aksine oldukça öngörülü olduğunu Kerkük’te Aksungur İHA’nın düşürülmesi vakası sanırım yeterince ortaya koydu. Olayın üzerine Dışişleri Bakanlığı’nca paylaşılan resmi açıklama ise hakikaten gülünç kaçtı. Zira ne dediği de kimi muhatap aldığı da pek anlaşılmıyordu.

Düşünün ki dün en üst düzeyde ve olabildiğince geniş yelpazeden karar alıcıların katılımıyla yirmi yıldan fazla süredir tam anlamıyla “mecalsiz” kalmış komşu devletle güvenlik işbirliği alanında yani terörle mücadele konusunda yani PKK’ya karşı bir uzlaşıya varıyorsunuz. Ertesi gün aynı devlet silâhlı kuvvetlerinize ait İHA’nızı düşürüyor. Üstelik olayın gerçekleştiği yer de PKK ile ilişkilendirilemeyecek Kerkük. İHA’nın düşürülmesi ayrı, İHA’nın orada bulunmasının meşruiyeti ayrı sorunlar.

Önce (anlaşılabildiği kadarıyla) bölgesel yetkileri olan Tuğg. Abdüsselam Hamudi Ramazan diye bir Irak ordusu mensubu komutan çıkıp, tuhaf jestlerle hatta fenalık geçirmek üzereymiş gibi bir havada konuşarak ancak böbürlendiğini de saklamadan İHA’nın düşürenin kendileri olduğunu belirten bir görüntülü açıklama yapıyor. Düşürenin Irak ordusu envanterinde bulunan Rus yapımı Pantsir hava savunma sistemi olduğu, ateşleme anını da gösteren videolarla paylaşılıyor.

Derken, anılan komutanın gözaltına alınıp, sorgulanmak üzere Bağdat’a götürüldüğü öğreniliyor. Son olarak da, İHA’nın bölgede görev yapan ABD ve Fransa kuvvetlerinin de bulunduğu K1 üssündeki Fransız yapımı Aster hava savunma sisteminden ateşlenen füzeyle düşürüldüğü iddiası ortaya çıkıyor. Doğal olarak olay yeri Kerkük olunca Ankara’nın PKK konusunda itiştiği KYB ve İran’ın da olayda parmağı olabileceği değerlendirmeleri de yapılıyor.    

Bunların hepsi birden parça parça doğru olabilir. Kesin olan, yarın da benzer bir durumun ortaya çıkmayacağının güvencesinin bulunmadığı. Yine kesin olan, Bağdat’ta Ankara’nın telefonuna yanıt verecek tek bir telefon numarası da olmadığı. Çok parçalı ve kimin eli kimin cebinde belirsiz Bağdat’ın ülke genelinde egemenlik iddia edemediği de ortada. Ayrıca ne mutabakat zaptı ne dönüp habire BM kurucu antlaşmasındaki özsavunma maddesine atıf, “terörle mücadele” gerekçesiyle komşu ülkenin hava sahasının ortasına kadar gitmenizi açıklar.

Maalesef muhalefetten “bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu” yollu olsun bir eleştiri duymadık Kerkük’te düşürülen İHA’mıza ilişkin. Yine muhalefet bir süre önce İstanbul Milletvekili (e.) Büyükelçi Namık Tan’ın (CHP) “Mavi Vatan” konusundaki yerinde çıkışına yönelik yaygarayı göğüslemekte zorlanırken, TCG Anadolu’nun Doğu Akdeniz’de üstelik de GKRY’nin Limassol limanında konuşlu ABD görev gücüyle ortak tatbikat yapmasını da gündemleştiremedi. Tatbikatı yanlış bulduğum için değil. Tutarsızlığı ve TCG Anadolu’nun güvertesine ilk inişi ABD deniz piyadelerinin Osprey uçaklarının yapmasını teşhir için.   

Yönetimdeki tekfirci karadüzencilerin mottosu içeride ve dışarıda “Olguyu değiştiremiyorsak, algıyı yönetelim” ise, istibdatı bitirmek dışındaki tüm muhalif politika önerileri aksesuar. Gerçeküstü bir örnek verelim: Evinizde yangın çıkmış, itfaiyeyi aramışsınız. İtfaiye yerine DASK poliçesi satan bir sigortacı bahçenizde beliriyor. Benzer bir örnek daha: Bir deprem oturduğunuz yapının temellerini sarsmış, yaşamsal statik sorunu var. Ya güçlendirme ya kentsel dönüşüm yapılması zorunlu. Üçüncü halin olmazlığı geçerli. O yola gidebilmek üzere, iki yöntemin de günah olduğunu düşünen dindar kat maliki komşuları ikna amacıyla önce bodruma mescit önerisi gündeme alınıyor yönetim kurulu toplantısında.

İşte fındık, atanamayan öğretmenler vb. tematik mitingler düzenlemek, yaz günü akşam 21:00’da ışık aç-kapa eylemi yapmak bana yukarıdaki absürt örnekleri çağrıştırıyor. “Çoban ateşleri” güzellemeleri de sanırım artık dolaşımdan çıktı. Çünkü çobanlık zor iş. Biliyorsunuz Afganistan’dan çoban getiriliyor. Ateş yakmak da yerine göre ama çoğu zaman sakıncalı olabiliyor. Dolayısıyla Taksim’deki isimlerini ezberlediğimiz otellerde çalıştay düzenlemekle “çoban ateşleri” yanmıyor.

Kavala, Demirtaş, Atalay, uyulmayan AYM kararları ve meclis kürsüsüne saldırı gibi konuların fındıkla, öğretmen atamasıyla aynı kefeye koyulamayacağı açık değil mi? Başına sıfat getirmeden kendine “demokrat” diyen herhangi bir yurttaş, bir siyasetçi, bir lider her gün bu anayasasızlık durumunu gündemde tutmaya uğraşmaz mı? Ben de biliyorum bu konuların çoğunluğun umurunda olmadığını. Ama anayasası olmayan ülkede siyasetin anlamı yok.

Bir yerden başlamak gerek. CHP’nin yeni yönetimi 31 Mart kredisini tüketiyor mu bilemem ama 31 Mart heyecanını öldürdüğü kesin. Mecliste yeterli çoğunluk olmadığı için erken seçim istememek de tipik bir anti-politika örneği. Sanki “Sokağa çıkıp cam çerçeve mi indirelim?” çıkışması ile “Tatava yapma bas geç!” dayatması arasındaki cehennemde sıkışmışlık durumu geri geldi. CHP’nin 31 Mart galibi yeni yönetimi kulağının üzerine yatmaya kalkarsa, en ufak canlı muhalefet filizinin üzerine koşarak gelip ölü toprağı serpen ve “seçimi bekleyeceğiz tıpış tıpış gidip oyumuzu vereceğiz” yaklaşımıyla tanınan Kılıçdaroğlu’nun siyasal akıbetiyle toptan karşılaşabilir.

Muhtemelen siyaset profesyonelleri neyin işleyip neyin işlemediğini Starmer, Harris, Sanchez vb. örneklere ve ellerinde bizlerde olmayacak çözünürlük ve hacimdeki verilere bakarak daha iyi görüyordur. Buna karşılık onların da görmeleri gereken burada oralardaki çoğulcu ve anayasa temelli demokratik zeminin yokluğu. Önce o zemini yaratmak zorunlu. Yoksa Fidan Brüksel’e gidecekmiş, Irak’la mutabakat zaptı yapılmış, Ankara’dan abim gelmiş evde bir bayram havası gibi zevzeklikler etmek benim de işime gelirdi. 

“If we cannot change the fact, let’s manage the perception.” This is probably the unchanging motto of Erdoğan and his sacred-nationalist or a combination of the two, downright despotic administration. It would probably not be an exaggeration to claim that the same contradiction between perception and fact is also reflected in foreign policy, which is approached with an opportunistic shopkeeper mentality. In fact, it can be stated that this approach has a place in politics and even diplomacy. If it is accepted that resorting to this method will only constitute a palliative, temporary or superficial measure, and that only a “so-called” solution can be reached this way.

I tried to approach the agreement reached with Iraq from this perspective last week. I also tried to avoid criticizing our diplomats who worked in the hall and directly in the field on the file and who achieved the agreement in question. I think the incident of the downing of the Aksungur UAV in Kirkuk has sufficiently demonstrated that that article was either very short-lived or, on the contrary, very prescient. The official statement shared by the Ministry of Foreign Affairs after the incident was truly ridiculous. Because it was not clear what he said or who he was addressing.

Imagine that yesterday, with the participation of decision-makers at the highest level and from a wide range of sources, you reach an agreement with a neighboring state that has been completely “weak” for more than twenty years in the field of security cooperation, namely the fight against terrorism, namely against the PKK. The next day, the same state shoots down a UAV belonging to your armed forces. Moreover, the place where the incident took place is Kirkuk, which cannot be associated with the PKK. Shooting down the UAV is one thing, and the legitimacy of the UAV being there is another matter.

First, an Iraqi army commander named Brigadier General Abdusselam Hamudi Ramadan, who has regional authority (as far as can be understood), comes out and makes a video statement with strange gestures, even speaking as if he were about to faint, but without hiding his boasting, that it was them who shot down the UAV. It is shared with videos that the downing was a Russian-made Pantsir air defense system in the Iraqi army inventory, which also shows the moment of firing.

Then it is learned that the commander in question was detained and taken to Baghdad for questioning. Finally, it is claimed that the UAV was shot down by a missile fired from the French-made Aster air defense system at the K1 base, where US and French forces serving in the region are located. Naturally, since the scene of the incident is Kirkuk, it is also being evaluated that the PUK and Iran, with whom Ankara has been fighting over the PKK, may also have a hand in the incident.    

All of these may be true in parts. What is certain is that there is no guarantee that a similar situation will not arise tomorrow. What is also certain is that there is no single phone number in Baghdad that will answer Ankara's phone. It is also obvious that Baghdad, which is fragmented and whose hands are in whose pockets, cannot claim sovereignty over the country. Furthermore, neither the memorandum of understanding nor the constant reference to the self-defense article in the UN founding treaty explain your going as far as the middle of the airspace of a neighboring country on the grounds of "fighting terrorism."

Unfortunately, we have not heard any criticism from the opposition, not even in the form of “what kind of diet, what kind of sauerkraut” regarding our UAV that was shot down in Kirkuk. Again, while the opposition was having difficulty in coping with the fuss regarding the appropriate statement of the Istanbul MP ​​(ret.) Ambassador Namık Tan (CHP) regarding the “Blue Homeland” a while ago, they could not even bring the issue of TCG Anadolu conducting a joint exercise with the US task force stationed in the Eastern Mediterranean, especially in the Limassol port of the Greek Cypriot Administration of Southern Cyprus, to the agenda. Not because I found the exercise wrong. It was to expose its inconsistency and the fact that the first landing on the deck of TCG Anadolu was made by US marines’ Osprey aircraft.  

If the motto of the takfiri black order in the administration is “If we cannot change the fact, let’s manage the perception” inside and outside, all oppositional policy proposals other than ending tyranny are accessories. Let’s give a surreal example: You have a fire in your house and you call the fire department. An insurance agent who sells DASK policies instead of the fire department appears in your garden. Another similar example: An earthquake has shaken the foundations of the building you live in, there is a vital static problem. Either reinforcement or urban transformation is required. The third situation is impossible. In order to go that way, the proposal of a mosque in the basement is first put on the agenda at the board meeting in order to convince the religious neighbors who own the flats, who think that both methods are sinful.

Organizing theme rallies for hazelnuts, unassigned teachers, etc., and doing a light on-off protest at 9:00 pm on a summer day remind me of the absurd examples above. I think the eulogies about “shepherds’ fires” are no longer in circulation. Because shepherding is hard work. As you know, shepherds are brought from Afghanistan. Lighting a fire can be dangerous, depending on the situation. Therefore, organizing workshops in hotels in Taksim whose names we have memorized does not light “shepherds’ fires.”

Isn’t it obvious that issues like Kavala, Demirtaş, Atalay, uncomplied Constitutional Court decisions and attacks on the parliamentary podium cannot be put on the same level as hazelnuts or teacher appointments? Doesn’t any citizen, politician or leader who calls himself “democrat” without adding an adjective to his name try to keep this unconstitutional situation on the agenda every day? I also know that the majority doesn’t care about these issues. But politics has no meaning in a country without a constitution.

It is necessary to start somewhere. I do not know if the new CHP administration is exhausting the March 31 credit, but it is certain that it has killed the excitement of March 31. Not calling for an early election because there is not a sufficient majority in the parliament is also a typical example of anti-politics. It is as if the situation of being stuck in hell between the outcry of “Should we go out on the streets and break the window frames?” and the imposition of “Don’t make a fuss, just step on it!” has returned. If the new CHP administration, the winner of March 31, tries to lie on its ear, it may face the political fate of Kılıçdaroğlu, who is known for his approach of “we will wait for the election, we will go and vote, slowly and gently” and who rushes to the smallest living opposition sprout.

Probably political professionals see better what works and what doesn't by looking at examples like Starmer, Harris, Sanchez etc. and data with a resolution and volume that we don't have. In return, what they need to see is the absence of a pluralistic and constitution-based democratic ground here and there. It is necessary to create that ground first. Otherwise, it would be in my interest to chatter away like Fidan is going to Brussels, a memorandum of understanding has been signed with Iraq, my brother has come from Ankara and it would be a holiday atmosphere at home.