Cumhurbaşkanı Erdoğan zaman zaman “hepimiz aynı gemideyiz” diyor. Önceki gün de tekrarladı. Mesajının özü, sorunlara karşı anlayışlı ve sabırlı davranılması…

Kemer sıkma programı toplumca desteklensin ki ekonomi düze çıksın, ülke rahatlasın...

Doğru, fakat bu mesajın inandırıcı ve etkili olması için ortada ciddi bir soru var:

İktidarın kendisi de bütün vatandaşlara, ayırım yapmadan, ‘aynı gemideyiz’ diye bakıyor mu?

Böyle bakıyorsa sözü etkili olur, yoksa herhangi siyasi konuşmadan öteye geçmez, sorunlar sürüp gider.

KANAYAN YARA: MÜLAKAT

Dünkü Karar’ın manşeti şöyleydi: “Sınav birincileri mülakatta elendi.” Merve Şişman haberinde, Defterdarlık Uzman Yardımcılığı Sınavı’nda iller itibariyle birinci gelen onlarca adayın mülakatta elendiğini, daha düşük puan alanların kazandırıldığını anlatıyor, isim isim liste veriyordu. Mesela Ankara’da 92 puanla il birincisi olan Berat K., mülakatta elenmişti. Böyle birçok genç…

Haberde, 89 puanla Iğdır birincisi olan Ali Ç şöyle diyordu:

“Ne yazık ki başarıyı cezalandıran sisteme karşı mücadele ediyoruz. Sonuncuyu ilk sırada atamışlar, adalet nerede?”

Türkiye’de en iyi okulları bitirdiği halde yurt dışında iş arayan birçok gencin de TV mülakatlarında söylediği buydu.

Türkiye’nin son yılarda artan oranlarda “beyin göçü” vermesinin sebeplerinden biri bu “mülakat” mekanizmasıdır. Sorun göründüğünden büyüktür.

YARGIDA MÜLAKAT

Yargının siyasallaştırılmasında baş rol, bütün üyeleri ya da üye çoğunluğu iktidar partisinin genel başkanı olan Cumhurbaşkanı ile Meclis’teki iktidar bloku tarafından atanan HSK’ya aittir. Fakat hakim ve savcıların “mülakat”la alınması da çok ciddi bir sorundur.

FETÖ tasfiyesi üzerine ortaya çıkan hakim-savcı açığını kapatmak için 2017 yılında, yazılı sınav puanı 70’ten 50’ye düşürülmüştü.

50 puan üzerinden hakim ve savcı sınavında, kişi başına 45 saniye düşen “mülakat”larda 236 avukat hakim-savcı olarak atanmıştı, bunların 113’ü resmen AK Parti’liydi. CHP milletvekili Barış Yarkadaş, Mecliste bu isimleri ve AK Parti teşkilatındaki görevlerini açıklamıştı. (21 Mart 2018)

Partide resmi görevi olmayan ama parti kanalından sınav kazandırılanları tespit mümkün değil.

Yargıda iyileştirmeler yapmaya çalışmış olan Abdülhamit Gül yazılı sınav puanını 70’e çıkardı ama mülakat değişmedi. Aynen devam ediyor.

Yüksek yargının da kadrosunu değiştirmek için, 2011’den başlayarak üç defa kanun çıkarıldı. Önce Yargıtay ve Danıştay’ın üye sayısı artırıldı, yeni atamalar yapıldı. Sonra kanunla üye sayısı tekrar artırıldı, tekrar yeni atamalar yapıldı. Sonra yine kanunla üye sayısı yaklaşık yarıya indirildi... Sonra KHK ile üye sayısı artırıldı yeni atamalar yapıldı. Atamaları yapan, HSK!..

Bu konuda değerli anayasa profesörü Kemal Gözler’in “Türk Anayasa Hukuku” adlı eserine bakabilirsiniz. (2018 basım, s. 992-996.)

‘MİLLET’ OLMAK

Hiçbir denetime tabi olmayan “mülakat” sistemiyle öyle bir “kamu bürokrasisi” oluştu ki, SWP adlı Alman vakfı CB sistemi hakkındaki araştırma raporunda, “kamu görevlisi ile parti üyesi arasındaki sınırlar belirsizleşti” diye yazdı. (Nisan 2021, s. 18)

Yatırım neden gelmiyor, açık değil mi? Moody’s, Fitch ve WEF gibi dünyada itibar gören kuruluşların raporlarında Türkiye’nin “kurumsal kalite” puanı niye düşüyor, belli değil mi?

Sorun o boyutlardadır ki, Erdoğan da seçimlerden önce mülakat sistemini kaldırmayı vaad etme ihtiyacı duydu ama iktidarın işine yaradığı için kaldırmıyor.

Tıpkı uluslararası raporlarda en önemli yolsuzluk algı kaynağı olduğu belirtilen Kamu İhale Kanunu’nun değiştirilmemesi gibi…

En vahimi siyasi kayırmacılığın, merhum hocamız sosyolog Prof. Mümtaz Turhan’ın deyişiyle “millet olma davası”na zarar vermesidir. Yani “uluslaşma”, yani ‘kavim’den, eşit vatandaşların oluşturduğu, kaynaşmış bir “millet” haline gelmek…

Elbette aynı gemideyiz, o geminin adı, Anadolu’daki bin yıllık tarihimizin eseri olan Türkiye Cumhuriyeti’dir! Ancak “millet” kavramının temelindeki “eşit vatandaşlık” esasını ve bunun gereği olan “liyakat” prensibini hayata geçirmeksizin “aynı gemideyiz” demek sözden öteye geçmiyor.

Ulus-Devlet sisteminde, “bizden” asabiyesi “millet” mefkuresine aykırıdır.

President Erdoğan occasionally says , “We are all in the same boat .” He repeated it the other day. The essence of his message is to be understanding and patient when faced with problems…

The austerity program should be supported by the society so that the economy can recover and the country can relax...

True, but for this message to be convincing and effective, there is a serious question:

Does the government itself look at all citizens without discrimination, thinking 'we are in the same boat'?

If he sees it this way, his words will be effective, otherwise they will not go beyond any political speech and the problems will continue.

BLEEDING WOUND: INTERVIEW

The headline of yesterday's Karar was: "Exam toppers eliminated in interviews." Merve Şişman's news item stated that dozens of candidates who came first in the Treasury Assistant Specialist Exam by province were eliminated in interviews, and those with lower scores were accepted, and listed names. For example, Berat K., who came first in Ankara with 92 points, was eliminated in interviews. Many young people like that...

The news item said the following about Ali Ç., who came first in Iğdır with 89 points:

"Unfortunately, we are fighting against a system that penalizes success. They appointed the last one first, where is the justice?"

This is what many young people who graduated from the best schools in Turkey but are looking for work abroad said in TV interviews.

One of the reasons why Turkey has experienced an increasing rate of "brain drain" in recent years is this "interview" mechanism. The problem is bigger than it seems.

INTERVIEW IN THE COURT

The leading role in the politicization of the judiciary belongs to the HSK, all or the majority of whose members are appointed by the President, who is the chairman of the ruling party, and the ruling bloc in the Parliament. However, the hiring of judges and prosecutors through "interviews" is also a very serious problem.

In 2017, the written exam score was reduced from 70 to 50 to close the gap in judges and prosecutors that emerged after the FETÖ purge.

In the judge and prosecutor exam out of 50 points, 236 lawyers were appointed as judges and prosecutors in the “interviews” that were 45 seconds per person , 113 of them were officially from the AKP. CHP MP Barış Yarkadaş announced these names and their duties in the AKP organization in the Parliament. (March 21, 2018)

It is not possible to identify those who do not have an official duty in the party but were accepted to the exam through the party channel.

Abdülhamit Gül, who tried to make improvements in the judiciary, increased the written exam score to 70, but the interview did not change. It continues as is.

In order to change the staff of the Supreme Court, laws were enacted three times starting from 2011. First, the number of members of the Court of Cassation and the Council of State was increased, and new appointments were made. Then, the number of members was increased again by law, and new appointments were made again. Then, the number of members was reduced by almost half again by law... Then, the number of members was increased by a Statutory Decree, and new appointments were made. The HSK is the one who makes the appointments!..

On this subject, you can look at the work of the valuable constitutional law professor Kemal Gözler, titled “Turkish Constitutional Law” (2018 edition, pp. 992-996).

BEING A 'NATION'

With the “interview” system , which is not subject to any control , such a “public bureaucracy” has been created that the German foundation SWP wrote in its research report on the CB system that “the boundaries between public servant and party member have become blurred.” (April 2021, p. 18)

Isn't it clear why investment is not coming? Isn't it clear why Turkey's "institutional quality" score is decreasing in the reports of globally respected institutions such as Moody's, Fitch and WEF ?

The problem is so big that Erdoğan felt the need to promise to abolish the interview system before the elections, but he is not doing so because it suits the government.

Just like the failure to change the Public Procurement Law, which is stated to be the most important source of corruption perception in international reports…

The worst thing is that political favoritism harms the “cause of becoming a nation,” as our late professor, sociologist Prof. Mümtaz Turhan put it. In other words , “becoming a nation,” that is, becoming a unified “nation” made up of equal citizens from a “tribe ”…

Of course we are in the same boat, the name of that boat is the Republic of Turkey, which is the product of our thousand-year history in Anatolia! However, without implementing the principle of "equal citizenship" at the foundation of the concept of "nation" and the principle of "merit" that is required for this , saying "we are in the same boat" is nothing more than words. In the nation-state system, the "one of us" solidarity is against the ideal of "nation" .