Son yirmi otuz yılda “öngörü, öngörmek, öngörülebilirlik” kelimelerini sıkça kullanıyoruz. Çünkü modern ekonomi hayatı “öngörü” gerektiriyor. Yatırım yapacaksınız, önümüzdeki yılları öngörmeniz lazım.

Kredi alacaksınız, faiz hesabını yaparken önümüzdeki yılları öngörmeniz lazım. Hatta kira sözleşmesi yaparken… Aylık ev bütçesini yaparken de…

Ülkeyi yöneten devlet adamlarının politikalarının “öngörülebilir” olması, tabii, bütün şahsi öngörülerden daha önemli.

Şimdi, iktidarın ekonomi politikalarına “öngörülebilirlik” açısından bakalım….

HANGİSİ DOĞRU?

Mart 2021’deyiz. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ı görevden almış, yerine eski Ak Parti milletvekili Şahap Kavcıoğlu’nu getirmiştir. (20 Mart) Merkez’in üst düzeyinde de geniş çaplı atamalar yapılmıştı.

CB sisteminde Merkez Bankası’nın bağımsızlığı kaldırıldığı için istediği an istediği atamayı yapabilir… İki ay sonra Erdoğan TV’de şöyle diyordu:

“Bugün de Merkez Bankası Başkanımızla görüştüm. Yani bizim bir defa faizleri düşürmemiz şart. Temmuz-ağustos, buraları bulacağız ki faiz düşmeye başlasın. Çünkü faiz yükünü yatırımların üzerinden kaldırırsak, maliyetlerin üzerinden kaldırırsak… enflasyon düşer yatırımlar artar…” (1 Haziran 2021)

Faizi emirle indirtirken, Erdoğan’ın öteden beri öngörüsü yatırımların artması, enflasyonun düşmesiydi. Hatta 2022’ye tek haneli enflasyonla girecektik!Fakat Fitch adlı derecelendirme kuruluşu, iki ay sonra raporunu açıkladı; emirle faiz indirtmenin şu sonuçlarının olacağını öngörüyordu:

“Türk lirasına olan güvenin zayıflaması ve mevduat sahiplerinin kur oynaklığından elde edebilecekleri kazançlara yönelmesiyle dolarizasyon daha da artabilir.” (BloombergHT, 6 Ağustos 2021)

Bu iki öngörüden Fitch’in öngörüsü doğruydu! Aralık ayında BDDK, Türk banklarında döviz mevduatının yüzde 63.2’ye çıktığını, bunun “tarihin en yüksek oranı” olduğunu bildiriyordu. (8 Aralık 2021)

İKTİSADIN TABİAT KANUNLARI

Burada dikkat çekilmesi gerekli birçok sorun var. Evvela modern iktisat ilminin, kabaca üç yüz yıllık piyasa hareketlerini gözlemleyerek iktisadın tabiat kanunlarını tespit ettiğini hiç akıldan çıkarmamak lazım.

“Nass var, sana bana ne oluyor?”, deyince iktisat kanunları değişmedi. Ülkenin milli parası pul oldu… Düşünmek gerekmez miydi, “devletin para politikası” kavramı ile, kişiler arası ödünçlerdeki faiz aynı mıdır, “riba” nedir diye?..

Tartışmayı bilim adamları yapmalı, devleti yönetenler iktisadın tabiat kanunlarından sapmamalıdır. Bunlar “denenmiş, sınanmış, doğrulanmış” kurallardır.

Dahası, ben sadece 2021 yılının Haziran-Ağustos dönemini örnek verdim. Halbuki “faiz sebeptir” politikası 2014’te başlamış, CB sisteminde Merkez Bankasının bağımsızlığı kaldırılınca tam olarak uygulanmış ve bu on yılda ülke dünya ekonomisindeki yeri itibarıyla 1980’ler seviyesine düşmüştür.

Hiç olmazsa, ortodoks iktisatçı Naci Ağbal’ı görevden aldıktan sonra hızlanan bozulmayı görerek bu yanlıştan hemen vazgeçmek, hasarı bu kadar büyütmemek gerekmez miydi?..

NAS EKİBİ

Ekonominin duvara çarpmasına ramak kalmışken, 2023 seçimlerinden sonra Mehmet Şimşek’in şahsında ortodoks para politikalarına dönüş başladı.

Hasar çok ağır olduğu için ilaç da çok acı… Tarımın alarm vermesi gelecek yıllarımızı da karartıyor.

Kaldı ki Şimşek’le sadece “para politikası” değişti. Bozulan kurumsal yapı devam ediyor. Merkez Bankası’nın bağımsızlığını teyid eden bir kanun çıkarılmadı. Yatırım çekmek üzere Kamu İhale Kanunu düzeltilmedi. 2010 yılında engellenen Mali Kural getirilmedi, kamu bankaları disipline edilmedi. Yapısal reformların adı bile yok ortada.

Bu eksikleri gidererek bir reform süreci başlatmak gerekirken, Mehmet Şimşek’e bile tahammül edemeyenler var. ‘Şimşek gidecek’ dedikoduları, zaten eksik olan öngörülebilirliğe ciddi zarar veriyor.

İktisatçı yazar Erdal Sağlam, iktidar içinde, Şİmşek’i yıpratmak için lobi yapanları, 10HABER’deki yazısında ‘Nas ekibi’ olarak adlandırdı.

Yaptıkları tahribattan bu kadar ders almamak ve ülkeyi bu hale getirdikten sonra hâlâ inat etmek! Pes Vallahi!

Modern iktisadı takmıyorlar, hiç olmazsa Kemalpaşazade’nin, Ebussuud Efendi’n

We have been using the words "foresight, foresight, predictability" frequently in the last twenty or thirty years . Because modern economic life requires "foresight" . If you are going to invest, you need to foresee the coming years.

You will receive a loan, you need to foresee the coming years when calculating the interest. Even when making a rental agreement… When making a monthly home budget…

Of course, the "predictability" of the policies of the statesmen who govern the country is more important than all personal predictions.

Now, let's look at the economic policies of the government in terms of "predictability"...

WHICH IS CORRECT?

We are in March 2021. President Erdoğan dismissed Central Bank Governor Naci Ağbal and replaced him with former AK Party MP Şahap Kavcıoğlu. (March 20) Large-scale appointments were also made at the senior level of the Centre.

Since the independence of the Central Bank has been abolished in the CB system, it can make any appointment it wants whenever it wants... Two months later, Erdogan said on TV:

“Today, I met with our Central Bank President. So we have to reduce interest rates once and for all. July-August, we will find these places so that interest rates start to fall. Because if we remove the interest burden from investments and costs... inflation will decrease and investments will increase..." (June 1, 2021)

When he ordered the interest rate to be reduced, Erdoğan's long-standing prediction was that investments would increase and inflation would decrease. In fact, we were going to enter 2022 with single-digit inflation! But the rating agency Fitch announced its report two months later; He predicted that reducing interest rates by order would have the following consequences:

“Dollarization may increase further as confidence in the Turkish lira weakens and depositors turn to the profits they can obtain from exchange rate volatility.” (BloombergHT, August 6, 2021)

Of these two predictions, Fitch's prediction was correct! In December, BRSA reported that foreign currency deposits in Turkish banks increased to 63.2 percent, which was "the highest rate in history . " (December 8, 2021)

NATURAL LAWS OF ECONOMICS

There are many problems that need attention here. First of all, it should not be forgotten that modern economics has determined the natural laws of economics by observing roughly three hundred years of market movements.

When he said , "What is happening to you and me?", the laws of economics did not change. The national currency of the country has become a stamp... Shouldn't it be necessary to think about whether the concept of "state monetary policy" is the same as the interest on interpersonal loans, what is "riba" ?..

Scientists should make the discussion, and those who govern the state should not deviate from the natural laws of economics. These are “tried, tested, verified” rules.

Moreover, I only gave the June-August period of 2021 as an example. However, the "interest is the reason" policy started in 2014 and was fully implemented when the independence of the Central Bank in the CB system was abolished, and in this decade, the country fell to the level of the 1980s in terms of its place in the world economy.

At least, seeing the accelerating deterioration after dismissing the orthodox economist Naci Ağbal, shouldn't it be necessary to give up this mistake immediately and not make the damage so big?..

NAS TEAM

While the economy was about to hit the wall, a return to orthodox monetary policies began in the person of Mehmet Şimşek after the 2023 elections.

Because the damage is so severe, the medicine is also very painful... The alarm of agriculture darkens our future years.

Moreover, only the "monetary policy" changed with Şimşek. The broken institutional structure continues. No law was passed confirming the independence of the Central Bank. The Public Procurement Law was not amended to attract investment. The Financial Rule, which was blocked in 2010, was not introduced and public banks were not disciplined. There is not even a name for structural reforms.

While it is necessary to start a reform process by eliminating these deficiencies, there are those who cannot even tolerate Mehmet Şimşek. Rumors that 'lightning will be gone' seriously damage the predictability that is already lacking.

Economist writer Erdal Sağlam called those in power who lobbied to wear down Şimşek as the 'Nas team' in his article on 10HABER.

Not learning so much from the destruction they caused and still being stubborn after bringing the country to this state! I swear!

They don't care about modern economics, they would at least read the fatwas of Kemalpaşazade and Ebussuud Efendi and stop this obsession.