Bugünlerde AK Parti sonrası veya AK Parti’nin düşüşü ile doğacak politik boşluk sessiz bir gündem oluşturuyor. Bu gündem, artık bekâ korkutmasına karşı bağışıklık kazanmış seçmen tarafından umursamazlıkla karşılansa da, siyaset iştahı kesilmemiş eski siyasiler ve kaygılı mahallelinin ilgi odağına oturmakta. Mevcut tablo, AK Parti’nin boşluğunu yaklaşık yüzde 7 oranında Yeniden Refah Partisi’nin (YRP), yüzde 5 oranında ise Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) doldurduğunu, kalan AK Parti seçmeninin bir kısmının ise kaygılı bir umursamazlıkla önümüzdeki seçimde sandığa gitmeyeceğini göstermektedir.

Muhtemelen ironik bir yaklaşımla, CHP’nin yeni sözcüsü Deniz Yücel veya arkadaşları bir daha din hakkında konuşmazlarsa ve İmamoğlu bu belediyecilik anlayışını istikrarla sürdürürse, önümüzdeki dönem bir CHP iktidarını görebiliriz. Ancak, acilen devleti yeniden kurumlarıyla ve yok edilen veya içi boşaltılan değerleriyle tesis edebilmek ve dayatılan vasatlığı aşmak için merkez CHP kadrolarının kapasitesi ne kadar yeterli, bu da ayrı bir tartışmanın konusu.

Cumhuriyetimizin siyasi tarihinde merkez kavramı hep bir dengenin ağırlık merkezini ifade etmiştir. Toplum, siyasi temsil ve devlet hep bu merkezde buluşmuşlardır. Bu anlamda merkez, demokratik sağ ve solu temsil ediyordu. Merhum İnönü buna ortanın sağı veya solu demekteydi. Toplum ve hatta cemaatler, radikal sağ veya solu bu merkezden dışlıyordu. Cemaatler ve tarikatlar için bu merkez dışında siyaseti tercih etmek, aynı zamanda devletle karşı karşıya gelmek anlamına geliyordu.

Bugünün Türkiyesi’nde ise son 20 yılın iç ve dış gelişmeleri neticesinde siyasetin, toplumun ve devletin ortak merkezi radikalleşmiş durumda. Başta mafya olmak üzere kuralsızlık ve kanunsuzluk, kendini merkezin yılmaz ve tartışılmaz temsilcileri olarak kabul etmektedir. Eskiden çevreye savrulan radikallerle fotoğraf vermek normal bir şey sayılmazken, bugün radikal merkezden çevreye savrulan hak, hukuk ve olması gereken normalin fotoğrafı içinde yer almak anormal ve riskli addedilmektedir. Bugünkü kriz toplumunda oluşan radikal merkeze, mühendislik tabiriyle “krizin kararsız denge noktası” da denilebilir.

Mevcut devlet ve kurumların güven, değerler ve ahlak, vasatlığın krizlerini üreten bu merkez, artık toplumun makul taleplerini ve devletin kendisini taşıyamamaktadır. Popülist bekâ merkezinin ürettiği ekonomik, hukuk, refah ve aidiyet gibi krizler yeni bir demokratik merkez inşasını gerekli kılmakta. Dün, İYİ Parti’nin kuruluşu ve buna gösterilen teveccüh bu arayışın anlamını ve heyecanını taşıyordu. Bugün için ise makul AK Partililerin CHP’ye yönelişleri dahil, bu arayışların devam ettiğinin sinyalleri verilmekte. Demokratik merkezin tüm yükünü CHP’ye bırakmak, bu matematiğin doğasına aykırı gözükmekte.

İYİ Parti kurulurken yeni bir MHP görüntüsüne rağmen gösterilen teveccüh, aynı zamanda yeni bir demokrat sağ merkez beklentilerinin umudunu taşıyordu. Akşener partiyi kurduğunda, “toplumun farklı kesimlerinin dertlerinin devasını tartışmaya açığım” mesajını veriyordu. İYİ Parti, MHP’den kopma hareketi olmasına rağmen eğitimli genç orta kuşak, parti örgütlerde kendilerine rahatça yer bulabiliyordu. Fakat partinin umutlu başlayan hikâyesinin bugünü artık pek o umudu taşımamakta1.

Ancak İYİ Parti’nin hikâyesinden bu şekliyle bile tartıştığımız demokratik bir merkez sağ için dersler çıkartılabilir. Öncelikle, demokrat bir merkez sağ hareket, mevcut AKP veya MHP gibi partilerin tabanlarına kitlenmemeli. İYİ Parti örneğindeki gibi kendi özgün tabanını oluşturabilmeli. AKP’nin en az tamamen Erdoğan liderliği ile füzyona girmiş yüzde 20 kitlesinden umudunu kesmeli. Sağın ezberini başta Kürt sorunu ve derin devletin ıslahı gibi konularda özgüvenli bakışı ve duruşuyla bozabilmeli. Bu bakış ve duruşun vereceği güven kendilerine yeni bir seçmen tabanı oluşturabilme imkanını verebilmeli. Seçmen ile siyasetçi arasındaki temel bağın içgüdüsel güven sorunu olduğu unutulmamalıdır. Değerlerine ve aidiyetine sahip çıkma arayışında olan eğitimli, seküler, meslek sahibi genç kuşağın beklentilerini ve katılım taleplerini karşılayabilmeli. Hala geçmişin Ak Partili iyi günlerinin nostaljisinin ısrarı bu yeni bir demokratik sağ harekete şizofrenik taşıyamayacağı bir yükü getireceği de dikkate alınmalı. Bu hareket reformcu ve inşa edici karakterde olmalı.

Mevcut CHP en iyimser yaklaşımla devralacağı sistemi eskiye yönelik restore etmeye çalışacaktır. Ancak getirilen nokta restorasyonun daha ötesini gerektirmektedir. Yeni demokratik sağ hareketin aktörleri, öncelikle siyaseten bir şey olmaya değil ihtiyacımız olan muhafazakar demokrat reformların yeni yüzü olmaya fikri bir perspektifle talip olmalıdırlar.

These days, the political vacuum that will arise after the AK Party or with the fall of the AK Party constitutes a quiet agenda. Although this agenda is met with indifference by voters who are now immune to the fear of survival, it is at the center of attention of former politicians and anxious neighborhood residents who have not lost their appetite for politics. The current table shows that the AK Party's vacancy is filled by the Re-Welfare Party (YRP) with approximately 7 percent, the Republican People's Party (CHP) with 5 percent, and that some of the remaining AK Party voters will not go to the polls in the next election with anxious indifference. .

Perhaps ironically, if CHP's new spokesperson Deniz Yücel or his friends never talk about religion again and İmamoğlu continues this municipality approach steadily, we may see a CHP government in the coming period. However, how sufficient the capacity of the central CHP cadres is to urgently re-establish the state with its institutions and destroyed or emptied values ​​and to overcome the imposed mediocrity, is the subject of a separate discussion.

In the political history of our Republic, the concept of center has always expressed the center of gravity of a balance. Society, political representation and the state all meet in this center. In this sense, the center represented the democratic right and left. The late İnönü called this right or left of the center. Society and even communities were excluding the radical right or left from this center. For communities and sects, choosing politics outside this center also meant confronting the state.

In today's Turkey, as a result of the internal and external developments of the last 20 years, the common center of politics, society and the state has become radicalized. Rulelessness and lawlessness, especially the mafia, accept themselves as the indomitable and indisputable representatives of the center. While in the past it was not considered normal to take photographs with radicals who were scattered to the periphery, today it is considered abnormal and risky to take part in the photo of rights, law and the normal that is dispersed from the radical center to the periphery. The radical center formed in today's crisis society can also be called the "unstable balance point of the crisis" in engineering parlance.

This center, which produces crises of trust, values ​​and morality and mediocrity in the existing state and institutions, can no longer carry the reasonable demands of the society and the state itself. Crises such as economic, legal, welfare and belonging produced by the populist survival center necessitate the construction of a new democratic center. Yesterday, the establishment of the İYİ Party and the attention shown to it carried the meaning and excitement of this search. Today, signals are being given that these searches continue, including the turning of reasonable AK Party members towards the CHP. Leaving the entire burden of the democratic center to the CHP seems contrary to the nature of this mathematics.

The favor shown when the İYİ Party was being established, despite the appearance of a new MHP, also carried the hope of a new democratic right-center expectations. When Akşener founded the party, she was giving the message that "I am open to discussing the solution to the problems of different segments of society." Although the İYİ Party was a movement to break away from the MHP, the educated young middle generation could easily find a place for themselves in the party organizations. However, the story of the party, which started with hope , no longer carries that hope today .

However, even in this form, lessons can be learned from the story of the İYİ Party for the democratic center-right we are discussing. First of all, a democratic centre-right movement should not focus on the bases of existing parties such as AKP or MHP. It should be able to create its own unique base, as in the example of İYİ Party. He should give up hope on the 20 percent of AKP who are at least completely in fusion with Erdoğan's leadership. He should be able to break the right's memorization with his self-confident outlook and stance, especially on issues such as the Kurdish issue and the reform of the deep state. The confidence that this view and stance will give them should be able to enable them to create a new voter base. It should not be forgotten that the fundamental bond between voters and politicians is the issue of instinctive trust. It must be able to meet the expectations and participation demands of the educated, secular, professional young generation who are seeking to protect their values ​​and belonging. It should also be taken into consideration that the persistence of nostalgia for the good days of the past with the AK Party will bring a burden to this new democratic right movement that the schizophrenic cannot bear. This movement must be reformist and constructive in character.

The current CHP will try to restore the system it will inherit from the past with the most optimistic approach. However, the point brought requires more than restoration. Actors of the new democratic right movement should primarily aspire not to be anything political, but to be the new face of the conservative democratic reforms we need, with an intellectual perspective.