Rize'de İsrail mi kastedildi?

Gazze krizinin merkezinde olduğu Orta Doğu girdabında kambersiz düğün olmazdı. Bu eksiği Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tamamladı. Hafta sonunda Rize'de bir grup partili hemşerisine hitap ederken şu sözler ağzından dökülüverdi: "Biz nasıl Karabağ'a girdiysek, Libya'ya girdiysek, bunun benzerini aynen onlara da yaparız. Yapmamak için hiçbir şey yok". Bu muğlak sözler genel olarak "Gazze'ye müdahale ederiz, İsrail'i dronlarla bombalarız" olarak algılandı. Ancak yine de yorumlar muhtelif.

Konuşma sırasında Sayın Cumhurbaşkanı'nın prompter veya yazılı bir metin kullandığı görülmüyor. Dolayısıyla bu sözlerin ağzından bir anlamda anlık heyecanla çıkmış olduğunu düşünmek yanıltıcı olmaz. Konu Gazze olunca Sayın Cumhurbaşkanı'nın heyecanlanması gayet doğal. İsrail daha bu hafta içinde iki kez sivil hedeflere saldırarak yüze yakın sivili öldürdü. Gazze'de hayatını kaybeden sivillerin sayısı 40 bini buldu. Bu haftaki İsrail hedeflerinden biri Han Yunus'ta bir okuldu. İsrail bu saldırılar için hep aynı gerekçeyi öne sürüyor. İsrail'e göre Hamas savaşçıları sivil halkın toplandığı okul, hastahane gibi sivil yapıların altında saklanıyorlar. Bu yüzden operasyonlar esnasında istem dışı olarak sivil kayıplar da olabiliyor. Kurunun yanında yaş da yanıyor. 

Cumhurbaşkanını Rize'deki parti toplantısında kızdıran hususlardan biri Binyamin Netanyahu'nun ABD Kongresi'ne davet edilmesine karşılık olarak Yeniden Refah Partili (YRP) Doğan Bekin'den gelen Filistin  Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın niye TBMM'de konuşma yapmak için davet edilmediğine  ilişkin eleştirileriydi. Cumhurbaşkanı, Mahmud Abbas'ın davet edildiğini, ancak daveti kabul etmediğini, bundan sonraki (Abbas'la ilgili) adımlarımızın buna göre atılacağını söyledi. Rize'de konuşurken Sayın Cumhurbaşkanı muhtemelen Netanyahu'yu Kongre'de konuşma yapmaya davet eden ve Demokrat Parti, Cumhuriyetçi Parti ayrımı yapmaksızın onu hararetle alkışlayan  Amerikalılara da, Gazze'de soykırım suçu işlemeye devam eden Netanyahu'nun kendisine de, TBMM'de konuşma yapma davetimizi kabul etmeyen Mahmud Abbas'a da, Mahmud Abbas'ın daha önce davet edildiğini bilmeden bu konuyu ortaya atan YRP'li Bekin'e de kızgın olduğunu düşünmek yanıltıcı olmaz. 

Mahmud Abbas niye gelmemiş olabilir?

Sayın Cumhurbaşkanı'nın YRP'li Bekin için kullandığı küçültücü sözleri ve YRP lideri Erbakan'ın ona yanıtını bir yana bırakıp, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın davetimizi niye kabul etmemiş olabileceği üzerinde duralım. Mahmud Abbas'ın geçmişte Türkiye'den gelen davetleri geri çevirebilecek bir tavrı olduğunu hatırlamıyorum. Muhtemelen bu kez kendine göre haklı gerekçeleri vardı. Bu gerekçelerden biri, Türkiye'nin İsrail'i söylemde eleştirirken onunla ticarete devam ederek gerçekte desteklemesi olabileceği gibi, bir diğeri, Ankara'nın Filistin Devleti'nin yerine, kendine Hamas'ı, hatta Hamas'ın siyasi liderliği yerine,  yeraltı tünellerinde saklanarak, savaşı Filistin halkının uğradığı katliamlara rağmen devam ettiren Hamas askeri liderliğini muhatap alması olabilir. Mahmud Abbas çıkıp açıklama yapmadıkça gerçek sebebin ne olduğunu hiç bir zaman öğrenemeyeceğiz. Şu anda bildiğimiz yegane şey Ankara'nın Mahmud Abbas'ı defterden sildiğidir. Bu resmin bir tek yorumu var, Türkiye giderek radikallerin yanında saf tutuyor.  

Ortada başka radikal öneriler yaparak Cumhurbaşkanı'nı zor durumda bırakanlar da var. Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu da Netanyahu'ya cevap olarak Halit Meşal'in TBMM'de konuşma yapmak için davet edilmesini önerdi. Malum Sayın Davutoğlu her zaman Hamas ve Müslüman Kardeşler severliğinde Sayın Erdoğan'dan bir adım önde koşmuştur. Aynen Türkiye'yi Suriye batağına çekme konusunda olduğu gibi. Gelecek nesiller onu da pek hayırla anmayacaklar.   

Savaş yayılıyor 

Bu sayfalarda daha önce de yazdığımız gibi Gazze savaşı giderek yayılıyor. Önce İsrail'e Yemen'den yeni bir Husi dron saldırısı gerçekleşti. Yüzlerce drondan sadece birkaçı İsrail'in meşhur Demir Kubbe hava savunma sistemini delebildi ama Tel Aviv'de bir sivilin ölmesi iki sivilin yaralanmasıyla Husiler ve onların arkasındaki İran, korku ve endişe iklimini İsrail'in kalbine taşıyarak istedikleri sonucu elde ettiler. Daha sonra İsrail'in Husi bölgesinde Hudeyda'daki petrol depolarına yaptığı saldırılar geldi. İşin ilginci F-16'larla gerçekleşen bu saldırılar için İsrail'in büyük bir ihtimalle Ürdün ve Suudi hava sahasını kullanmış olma ihtimaliydi. Burası ne de olsa Orta Doğu. Bizans'taki gibi oyun bitmiyor! 

En son Lübnan'da devlet içinde devlet olan Hizbullah'ın dronları İsrail'in işgali altındaki Suriye'ye ait Golan tepelerinde Dürzilerin yaşadığı Majdal Shams köyündeki futbol sahasını bombalayıp çoğu çocuk 12 sivilin ölümüne sebep oldu. İsrail bu saldırının intikamının en sert şekilde alınacağını açıkladı, Netanyahu ABD ziyaretini kısa kesip ülkesine geri döndü. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar Gazze krizinin başından beri kuzey İsrail-güney Lübnan bölgesiyle sınırlı bir alanda kısıtılı olarak yürütülüyordu. İsrail'in bu kez saldırılarını Beyrut'a taşıyabileceği ihtimalinden söz ediliyor. Lübnan'da siyasi çözümsüzlük nedeniyle son iki yıldır Cumhurbaşkanı seçilemiyor. Hükümet çökmüş durumda. Bankacılık sistemi çalışmıyor. İşsizlik yüzde altmışlarda dolaşıyor. Halk ülkeden kaçmanın yollarını arıyor. Lübnan Gazze krizi nedeniyle İsrail'le bir savaşın içine itilirse Orta Doğu'daki kaos daha da artacak. Hizbullah şimdiye kadar İsrail'le arasındaki çatışmaların büyümesini istememişti. Bu kez yeni bir durum ortaya çıkabilir. Hizbullah'ın da Husilerin de arkasında İran'daki radikal güçler var. İran'da Cumhurbaşkanlığına yeni seçilen, reformistliği kendinden menkul Mesud Pezeşkiyan'ın gücü sertlik yanlısı Devrim Muhafızları'nın ve Tahran'daki diğer radikal güçlerin körüklediği savaş rüzgarlarını durdurmaya yetmeyecektir. O yüzden şu andaki gidişat pek iç açıcı değil. Bu durum, kendi halkından gelen muhalefete rağmen Netanyahu'nun koltuğuna yapışıp kalmasına yardımcı oluyor. Netanyahu'nun son Kongre konuşması sırasında hakim olan havadan da anlaşılacağı gibi Washington'da yeteri kadar dostu var. Ama Kasım'daki seçimleri Trump kazanırsa arkasındaki Amerikan desteği daha da artacak. Ondan sonra Netanyahu'yu kim tutacak meçhul. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın sözlerinin anlamı 

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın İsrail'e tehdit olarak algılanan sözleri işte böyle bir ortamda geldi. Bir "fact-check" (doğruluk sorgulaması) yapacak olursak, Türkiye'nin Libya'da Trablus'taki hükümete destek olmak üzere bazı askeri danışmanlar gönderdiği, bunların yönetimindeki dronlar sayesinde Trablus'u abluka altına almaya çalışan Hafter güçlerinin geriletildiği doğrudur. Ancak Mısır'la gerçekleşen yumuşamadan beri Ankara ile Hafter güçleri arasında bir bahar havası yaşanıyor. En son Hafter'in oğlu Belkasım Hafter, Bingazi bölgesinde Türk şirketlerine bir dizi ihalenin verildiğini açıkladı. Yani Libya'da durum pek öyle "biz girdik" durumu değil. Karabağ'a ise biz değil Azerbaycan güçleri girdiler. Azerbaycan askerleri Türk ordusu tarafından eğitilmişti ama savaşan onlardı, biz değil. Karabağ'da etkili olan dronlar Türkiye'den sağlanmıştı ama yine bunları Azeriler kullandılar. Türkiye'nin verdiği destek sayesinde olsa da Ermeni güçlerini Karabağ'dan çıkaran Azerilerdir. Bunu hiçbir zaman unutmamak gerekir. Biz ancak Karabağ'a sonradan Ruslarla beraber devriye görevi için asker gönderdik. Bu devriyelere hem Ermeni tarafı hem de Azeri tarafı onay verdiler. Doğru olan da budur. Ermenistan bağlamında bundan sonra yapılması gereken şey bir an önce sınırı açmak ve karşılıklı olarak muvazzaf Büyükelçiler tayin edip iki ülke ilişkilerinde yeni bir dönem başlatmaktır. Siyasi kaygılar bir yana bırakılarak tarihin sunduğu fırsat penceresi kapanmadan Türk-Ermeni ilişkilerinde gereken adımlar  bir an önce atılmalıdır. Hem Türkiye hem de Azerbaycan Paşinyan'ın kıymetini bilmelidir.       

Cumhurbaşkanın sözleri, Batı ittifakı içinden İsrail'e 76 yıllık tarihi boyunca gelen ilk saldırı tehditi olması sebebiyle çok talihsiz olmuştur. Türkiye İsrail'e, Libya ve Karabağ'a müdahale ettiği gibi nasıl saldıracakmış, doğrusu birinin açıklaması lazım.  Aksine, Sayın Erdoğan'ın sözlerini ödünç alırsak böyle bir saldırıyı "yapmamak için" ortada her türlü sebep var. İsrail'i veya Netanyahu'yu eleştirmek başka, İsrail'i kuvvet kullanmakla tehdit etmek başkadır. Eğer bu sözler maksadını aşar şekilde belagatin şehvetiyle söylemişse bir an önce tevil edilmelidir. Aksi takdirde bundan sonra Washington'da veya diğer önemli Batı başkentlerinde muhatap bulma şansımız iyice azalır ve Türkiye yalnızlaşarak Orta Doğulu bir devlet muamelesi görür. Türkiye'ye bu kötülüğü yapmaya kimsenin hakkı yoktur. 

Was Israel meant in Rize?

In the Middle East maelstrom where the Gaza crisis is at the center, there would be no wedding without a camber. President Recep Tayyip Erdoğan filled this gap. Addressing a group of fellow party members in Rize over the weekend, he blurted out the following words: "Just as we entered Karabakh, Libya, we will do the same to them. There is nothing not to do." These vague words were generally perceived as "We will intervene in Gaza, we will bomb Israel with drones." However, the interpretations are still varied.

During the speech, Mr. President is not seen using a prompter or a written text. Therefore, it would not be misleading to think that these words came out of his mouth in a sense of momentary excitement. It is quite natural for Mr. President to get excited when the subject is Gaza. Just this week, Israel has attacked civilian targets twice, killing nearly a hundred civilians. The number of civilians who lost their lives in Gaza has reached 40,000. One of the Israeli targets this week was a school in Khan Younis. Israel always puts forward the same justification for these attacks. According to Israel, Hamas fighters hide under civilian structures such as schools and hospitals where civilians gather. Therefore, there may be involuntary civilian casualties during operations. The dry burns as well as the wet.

One of the issues that angered the President at the party meeting in Rize was the criticisms from Doğan Bekin of the New Welfare Party (YRP) regarding why Palestinian President Mahmoud Abbas was not invited to speak at the Turkish Grand National Assembly in response to Benjamin Netanyahu’s invitation to the US Congress. The President said that Mahmoud Abbas was invited but did not accept the invitation and that our next steps (regarding Abbas) would be taken accordingly. It would not be misleading to think that while speaking in Rize, the President was probably angry with both the Americans who invited Netanyahu to speak at the Congress and who applauded him passionately, regardless of whether they were from the Democratic or Republican Party, with Netanyahu himself who continues to commit genocide in Gaza, with Mahmoud Abbas who did not accept our invitation to speak at the Turkish Grand National Assembly, and with Bekin of the YRP who brought up this issue without knowing that Mahmoud Abbas had been invited before.

Why might Mahmud Abbas not have come?

Leaving aside the derogatory words used by the President for YRP's Bekin and YRP leader Erbakan's response to him, let's focus on why Palestinian President Mahmoud Abbas might not have accepted our invitation. I don't remember Mahmoud Abbas having the attitude to reject invitations from Turkey in the past. He probably had his own legitimate reasons this time. One of these reasons could be that Turkey continues to do business with Israel while criticizing it in words and supports it in reality, while another could be that Ankara addresses Hamas instead of the State of Palestine, or even the Hamas military leadership that continues the war despite the massacres the Palestinian people suffer by hiding in underground tunnels, instead of the political leadership of Hamas. Unless Mahmoud Abbas comes out and makes a statement, we will never know what the real reason is. The only thing we know right now is that Ankara has written Mahmoud Abbas off the books. There is only one interpretation of this picture: Turkey is increasingly siding with the radicals.

There are also those who put the President in a difficult position by making other radical suggestions. Future Party Chairman Ahmet Davutoğlu also suggested in response to Netanyahu that Halit Meshal be invited to speak at the Turkish Grand National Assembly. As is known, Mr. Davutoğlu has always been one step ahead of Mr. Erdoğan in his love for Hamas and the Muslim Brotherhood. Just like in the matter of dragging Turkey into the Syrian quagmire. Future generations will not remember him fondly either.

The war is spreading

As we have written before on these pages, the Gaza war is spreading. First, a new Houthi drone attack on Israel from Yemen took place. Only a few of the hundreds of drones were able to penetrate Israel's famous Iron Dome air defense system, but with the death of one civilian and the wounding of two civilians in Tel Aviv, the Houthis and the Iran behind them brought the atmosphere of fear and anxiety to the heart of Israel and achieved the result they wanted. Then came the attacks by Israel on oil depots in Hodeidah in the Houthi region. The interesting thing was that Israel was most likely using Jordanian and Saudi airspace for these attacks carried out with F-16s. This is the Middle East after all. The game never ends like in Byzantium!

Most recently, in Lebanon, the drones of Hezbollah, a state within a state, bombed a soccer field in the Druze village of Majdal Shams in the Golan Heights of Syria, which is under Israeli occupation, causing the deaths of 12 civilians, most of whom were children. Israel announced that this attack would be avenged in the harshest manner, and Netanyahu cut short his visit to the US and returned to his country. The clashes between Israel and Hezbollah have been carried out in a limited area limited to the northern Israel-southern Lebanon region since the beginning of the Gaza crisis. There is talk of the possibility that Israel may now move its attacks to Beirut. Due to the lack of political solutions in Lebanon, no president has been elected for the last two years. The government has collapsed. The banking system is not working. Unemployment is hovering around 60 percent. The people are looking for ways to escape the country. If Lebanon is pushed into a war with Israel due to the Gaza crisis, the chaos in the Middle East will increase even more. Hezbollah has not wanted the clashes with Israel to escalate until now. This time, a new situation may arise. Behind both Hezbollah and the Houthis are radical forces in Iran. The power of self-styled reformist Masoud Pezeshkian, newly elected as President of Iran, will not be enough to stop the winds of war fanned by the hardline Revolutionary Guards and other radical forces in Tehran. So the current course of events is not encouraging. This situation helps Netanyahu cling to his seat despite opposition from his own people. As can be seen from the atmosphere that prevailed during Netanyahu’s recent speech to Congress, he has plenty of friends in Washington. But if Trump wins the November elections, his American support will increase even more. After that, it is unclear who will support Netanyahu.

The meaning of President Erdoğan's words

President Erdoğan’s words, which were perceived as a threat to Israel, came in such an environment. If we were to do a “fact-check,” it is true that Turkey sent some military advisors to support the government in Tripoli in Libya, and that thanks to the drones under their control, Haftar’s forces, who were trying to blockade Tripoli, were pushed back. However, since the détente with Egypt, there has been a spring atmosphere between Ankara and Haftar’s forces. Most recently, Haftar’s son, Belkasim Haftar, announced that a series of tenders were given to Turkish companies in the Benghazi region. In other words, the situation in Libya is not quite a “we entered” situation. However, it was not us who entered Karabakh, but the Azerbaijani forces. The Azerbaijani soldiers were trained by the Turkish army, but they were the ones fighting, not us. The drones that were effective in Karabakh were provided by Turkey, but they were used by the Azeris. Although it was thanks to the support provided by Turkey, it was the Azeris who removed the Armenian forces from Karabakh. This should never be forgotten. We only sent soldiers to Karabakh later on patrol duty together with the Russians. Both the Armenian and Azeri sides approved these patrols. This is the right thing to do. In the context of Armenia, what needs to be done from now on is to open the border as soon as possible and to appoint mutually active ambassadors and start a new era in the relations between the two countries. Political concerns should be set aside and the necessary steps should be taken in Turkish-Armenian relations as soon as possible before the window of opportunity presented by history closes. Both Turkey and Azerbaijan should appreciate Pashinyan.

The President's words were very unfortunate because they were the first threat of attack against Israel from within the Western alliance in its 76-year history. How Turkey would attack Israel, as it intervened in Libya and Karabakh, someone needs to explain. On the contrary, to borrow Mr. Erdoğan's words, there are all kinds of reasons "not to carry out" such an attack. Criticizing Israel or Netanyahu is one thing, threatening Israel with force is another. If these words were said with the lust of eloquence, exceeding their purpose, they should be interpreted as soon as possible. Otherwise, our chances of finding an interlocutor in Washington or other important Western capitals will decrease significantly and Turkey will be isolated and treated as a Middle Eastern state. No one has the right to do this evil to Turkey.