Türkiye'de 2002'den beri iktidarda olan Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AKP) ve 2018'den itibaren ülkeyi tüm yetkilere sahip Tek Adam rejimiyle yönetmekte olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bu noktaya nasıl eriştiğini açıklayan faktörler arasında, AKP yandaşı küçük bir azınlığa büyük olanaklar sağlayan ekonomi politikasının belirleyici rolü olduğu da giderek daha iyi anlaşılıyor. 

İsviçre'nin ve dünyanın önde gelen bankalarından UBS her yıl dünyadaki servet dağılımının son durumunu yansıtan Küresel Servet Raporu'nu (World Wealth Report) yayımlıyor. UBS'in 2024 raporu yeni yayınlamdı ve Sözcü Gazetesi'nin köşe yazarı Dr. Nedim Türkmen bu yılki UBS raporunun önemli sonuçlarını köşesine taşıdı. 

AKP'nin yarattığı servet patlaması

Nedim Türkmen'in UBS 2024 Raporu'ndan derlediği verilere göre Türkiye 2022-23 yılları arasında kişi başına düşen servette TL bazında yüzde 157'lik, dolar bazında yüzde 63'lik bir muazzam bir değer artışı gerçekleştirmiş ve raporda yer verilen bütün diğer ülkeleri açık farkla geride bırakmış. Kişi başına düşen ortalama servet artışında Türkiye'den sonra gelen Rusya ve Katar'da yüzde 20'lik artışlar yaşanırken ABD'deki ortalama servet artışı ise yüzde 2.5'de kalmış bu dönemde. 

Adalet ve Kalkınma Partisi(AKP) 2001 yılının Ağustos ayında, Türkiye'yi yönetme iddiasındaki diğer partilerin ülkeyi bir kez daha derin bir ekonomik çıkmaza sürüklediği ortamda kuruldu. AKP kuruluş sürecinde farklı bir profil sergileyerek, IMF programını destekleyerek, ayrıca Batı'nın ekonomik sistemini ve çoğulcu demokrasi modelini benimseyeceği izlenimini vererek hem dış dünyaya, hem de bıkkınlık içindeki seçmene umut aşılamayı başardı ve 3 Kasım 2002'de yapılan genel seçimi kazanarak tek başına iktidara geldi. AKP'nin yükseliş sürecini yakından izleyen gazeteci-yazar Mehmet Ocaktan'ın AKP'nin iktidar olma sürecinde yazdıkları bugünlere nasıl gelindiğini anlatıyor.

AKP'nin ilk yılları aldatıcıydı

AKP'yi kuruluşundan itibaren izlemiş olan gazeteci ve yazar Mehmet Ocaktan'a göre o günlerin yasaklı Türkiye'sinde geniş kesimlerin rüzgarını arkasına alan AK Parti'nin ülkedeTürkiye'de yeni bir rüzgar estirdi. Hukuk, demokrasi, özgürlükler ve ekonomik kalkınma yolunda yeni umutlar yeşermeye başladı. Ocaktan'a göre o dönemde AKP'ye gönül veren insanlar tam bir özveri içinde çalıştıkları gibi herhangi bir rant beklentisi içinde de değillerdi. Onların tek istediği, yıllarca kendilerine tepeden bakan ceberrut devlet anlayışının yerine adaletli, merhametli, hakka-hukuka riayet eden insanların iktidara gelmesi ve devletin toplumu kucaklamasıydı. 

AKP nasıl savruldu?

Ocaktan şimdi yaşamakta olduğu büyük düş kırıklığını da şöyle anlatıyor: "Ama sonra gördük ki AK Parti ile yola çıkanların bir bölümü ve yolda kervana katılanların kahir ekseriyeti, iktidarın gölgesinde o güne kadar hiç tanımadıkları çok cazip imkanları keşfettiler ve hep birlikte gözü kapalı, harem-helal demeden rant tarlalarına daldılar. 

Ocaktan geçen hafta Karar Gazetesi'nde yayımlanan yazısının son bölümünde de, AK Parti'nin hukuk devletini neredeyse tümden yok ederek Türkiye'nin Hukukun Üstünlüğü Endeksi'nde 178 ülke arasında her sene gerileyerek 148. sıraya düşmesine, şeffaflık ve ifade özgürlüğü endekslerinde de son sıralara yerleşmesine yol açtığını belirterek şu çarpıcı sonuca varıyor: "Maalesef AK Parti şimdi öyle bir savrulma yaşıyor ki yolsuzluğa, yalana fetvalar ürettiriyor, açılan bu kapıdan türeyen imtiyazlı yandaş zenginler, kimseye nasip olmayan imkanlarla sayısız vergi aflarına mazhar oluyorlar ve her gün kazandıkları yeni ihalelerle servetlerine servet katıyorlar." 

Mehmet Ocaktan yazısının son paragrafında da şu saptamayı yapıyor:

"AK Parti neyi kaybettiğinin farkında mı bilinmez ama hukuk, özgürlük ve refah düzeyi yüksek bir Türkiye için AK Parti'ye gönül veren milyonlar adalete ve kalkınmaya hasret kaldılar. Çünkü o AK Parti şimdilerde kendisine umut bağlayanları döndürüp dolaştırıp sonunda çok eleştirdiği o 'tek parti' durağına geri götürmekle meşgul." 

Erdoğan sosyolojisi eriyor mu?

Bu gidişatın AKP'nin hatta bir sonraki aşamada Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın siyasi geleceğine gölge düşürecek boyutlar kazanmasından endişe duyanlar arasında Erdoğan'ın yakınındaki kimselerin de bulunduğu ve rahatsız olmaya başladığı söyleniyor. Barış Pehlivan'ın 28 Temmuz tarihli Cumhuriyet'te yazdığına göre, Erdoğan'ın yakın çevresindeki bazı önemli isimler de bu gidişattan kaygı duyuyor. 

Bunlardan biri olan Mücahit Binici şunları söylüyor: "Benim derdim şu: Sokağın konuştuğu bu eksikliklerin telafi edilmesinde elimizdeki en büyük güç Cumhurbaşkanımızın kendisi. Ben eleştirel yaklaşımlarla beyefendiyi buluşturarak eksikliklerin giderilmesi noktasında mesafe alınmasına kaktı sağlamak istiyorum. Diyorum ki Türkiye'de Erdoğan sosyolojisi eriyor, dikkat edin buna."

It is increasingly understood that among the factors explaining how the Justice and Development Party (AKP), which has been in power in Turkey since 2002, and President Recep Tayyip Erdoğan, who has been ruling the country with a one-man regime with all the authority since 2018, have reached this point is the decisive role of the economic policy that provides great opportunities to a small minority of AKP supporters.

UBS, one of the leading banks in Switzerland and the world, publishes the Global Wealth Report every year, which reflects the latest status of wealth distribution in the world. UBS's 2024 report has just been published and Sözcü Newspaper columnist Dr. Nedim Türkmen has brought the important results of this year's UBS report to his column.

The wealth explosion created by the AKP

According to data compiled by Nedim Türkmen from the UBS 2024 Report, Turkey achieved a tremendous 157 percent increase in value in TL and 63 percent in dollar terms in per capita wealth between 2022-23, leaving all other countries in the report far behind. While Russia and Qatar, which came after Turkey in terms of average per capita wealth, experienced increases of 20 percent, the average wealth increase in the US remained at 2.5 percent during this period.

The Justice and Development Party (AKP) was founded in August 2001, in an environment where other parties claiming to govern Turkey were once again dragging the country into a deep economic impasse. By displaying a different profile during the establishment process, supporting the IMF program, and giving the impression that it would adopt the Western economic system and pluralistic democracy model, the AKP managed to instill hope in both the outside world and the weary electorate, and came to power alone by winning the general election held on November 3, 2002. Journalist and author Mehmet Ocaktan, who closely followed the AKP's rise, explains how the AKP came to power in the process it has written.

The AKP's early years were deceptive

According to journalist and author Mehmet Ocaktan, who has followed the AKP since its establishment, the AKP, which had the wind of large segments behind it in the banned Turkey of those days, brought a new wind to Turkey. New hopes began to grow on the path of law, democracy, freedoms and economic development. According to Ocaktan, the people who were devoted to the AKP at that time worked with complete devotion and did not expect any profit. All they wanted was for just, merciful people who would abide by justice and law to come to power instead of the tyrannical state mentality that had looked down on them for years and for the state to embrace society.

How did the AKP get thrown away?

Ocaktan explains the great disappointment he is currently experiencing as follows: "But then we saw that a portion of those who set out with the AK Party and the overwhelming majority of those who joined the caravan on the way discovered very attractive opportunities that they had never known before under the shadow of the government, and they all blindly plunged into the fields of profit, without distinguishing between harem and halal.

In the last part of his article published in Karar Newspaper last week, Ocaktan states that the AKP has almost completely destroyed the rule of law and caused Turkey to fall to 148th place among 178 countries in the Rule of Law Index every year and to be placed at the bottom of the transparency and freedom of expression indexes, and reaches the following striking conclusion: "Unfortunately, the AKP is now experiencing such a drift that it is producing fatwas for corruption and lies, and the privileged pro-government rich who have emerged from this door are granted countless tax amnesties with opportunities that no one else has the chance to enjoy, and they are adding to their fortunes with the new tenders they win every day."

Mehmet Ocaktan makes the following observation in the last paragraph of his article:

"It is not known whether the AKP is aware of what it has lost, but millions of people who supported the AKP for a Turkey with high levels of law, freedom and welfare are now longing for justice and development. Because the AKP is now busy taking those who have pinned their hopes on it back and forth until they finally return to the 'single party' position that it criticizes so much."

Is Erdogan's sociology melting away?

It is said that among those who are concerned that this course of events will reach dimensions that will cast a shadow over the political future of the AKP and even President Erdoğan, there are also people close to Erdoğan and they are starting to feel uncomfortable. According to Barış Pehlivan's article in Cumhuriyet on July 28, some important figures in Erdoğan's close circle are also concerned about this course of events.

One of them, Mücahit Bini, says the following: "My concern is this: Our President is the greatest power we have in compensating for these deficiencies that the street is talking about. I want to bring together critical approaches and gentlemen to help make progress in eliminating the deficiencies. I am saying that Erdoğan's sociology is melting away in Turkey, pay attention to this."