Geçenlerde, karşısına oturanlara ‘‘Bir arkadaşım soruyor’’ giriş cümlesiyle aklına gelen en ters konuyu bile soru olarak yönelten bir programcıyla karşılaştım. Tarzı ilginç geldi. Daha da ilginç olanı, bir ekonomistin ilk soruya verdiği cevaptı.

Soru şuydu: ‘‘İlk milyon dolarınızı ne zaman kazandınız?’’

Beklediğim, ‘‘Ne milyon doları, kardeşim, o kadar para bende ne gezer’’ türü bir cevaptı. Öyle olmadı. Ekonomist, ilk bir milyon dolarının kaynağını anlattı ve ağzım açık dinledim.

İlk milyon doların başlangıcı, faizlerin yüzde binlerin üzerine çıktığıTansu Çiller’li yıllarmış… 

Gece yarılarına doğru faiz oranı iyice tavana vuruyormuş ve o sıralarda bir ekonomi kanalında çalışan bizim ekonomist, elindeki parayı, her gece yüzde birkaç bin oranında büyütüyormuş… 

O dönemde kim bilir kimler dolar milyoneri olmuştur…

Ben böyle düşünür ve o günle günümüzü karşılaştırıp halimize şükretmeye karar verirken, Hürriyet’in internet sitesinde kocaman harflerle karşıma şu haber çıktı: ‘‘Bir ayda 42 bin lira faiz getirisi’’

Merkez Bankası (MB) bankaların mevduatlara uyguladığı faiz oranlarını açıklamış; gazete de okurlarına büyük müjde olarak bunu duyuruyor. 1 milyon TL bir ayda tam 42 bin 264 TL faiz getiriyormuş…

Çalışmak çabalamak gerekmiyor, bulun bir yerlerden 1 milyon TL, yatırın bir bankaya, ay sonunda harca harca bitmeyecek 42 bin küsur lira faize sahip ol.

Gazeteyi hazırlayanlar, herhalde haberin bu kadarının yeterince heves patlamasına yol açmayabileceğini hesaplamış olmalılar ki, faiz gelirini artırmanın daha kestirme bir yolunu daha duyurmuşlar.

Okuyalım:

‘‘Mevduat faizinin bir yıl boyunca yüzde 54.83 seviyesinde kaldığını varsayarsak ve her ay alınan faizle birlikte yeniden mevduata paranın bağlandığı düşünülürse, bir yılın sonundaki faiz getirisi bileşik olarak yüzde 70.94 oluyor. Başka bir deyişle 1 milyon liraya brüt 709 bin 400 lira faiz geliyor. Yüzde 7.5 stopajı düşüldükten sonra net faiz 656 bin 195 lira oluyor.’’

Yüzde 70 faiz!

Mayıs ayında bankalardan yüzde 80 oranında faiz elde edildiğini de yine aynı haberden öğreniyoruz.

Aslında hatırlatmam gerekmezdi ama yine de böyle bir yazıda ‘nass’sözcüğünün geçmemesini yadırgayanlar çıkabilir. Evet, uzun zaman‘nass’ sözcüğünün ‘faiz’ sözcüğüne ek olarak kullanıldığı bir ortam vardı; bugün ‘nass’ unutuldu, yüzde 80 faiz oranının gözlere sokulduğu bir ortam var.

Size şöyle bir hesap sunayım: 

1 Mayıs 2024 tarihinde 1 dolar 32.47 TL idi. O gün elinde 100 bin doları olan birinin bu dolarlarını TL’ye çevirdiğini ve eline geçen 3 milyon 247 bin TL’yi yıllık yüzde 54.83 oranından faize yatırdığını düşünelim. (Bunun aylık getirisi 42 bin 264 TL tutuyormuş.) 1 Temmuz günü bu kişi 3 milyon 247 bin TL’sine iki aylık 274 bin 462 TL faizi ekler ve böylece parası 3 milyon 521 bin 462 TL’ye ulaşır. 1 Temmuz 2024 günü doların kuru 32.66 TL idi. Bankadan iki aylık faiziyle aldığı TL’yi yeniden dolara çevirdiğinde…

Uzattım. İşin özeti şu: 100 bin doların faizi TL’den çevirmeli olarak iki ayda 7 bin 822 dolara ulaşıyor…

Taş atıp da yorulmadan elde edilen dolar gelirine bakın…

100 bin dolar yerine 1 milyon doları, hatta 10 milyon doları koyun; kısa günün kârı devasa rakamlara ulaşıveriyor.

Bankalar bizde dolar mevduatına çok düşük faiz verir. 100 bin dolar belki 100 dolar faiz getirir. Oysa doları olan TL’ye çevirir ve o hesapta bir süre tutarsa aynı 100 bin dolar binlerce dolar kazanabiliyor.

İleride ‘‘İlk milyon dolarınızı ne zaman ve nasıl kazandınız?’’ sorusunun yöneltileceği birileri, ilk milyon dolarının kaynağının bugünlerde uygulanan yüksek faizler olduğunu söyleyebilir.

Kendinizi hazırlayın.

Recently, I came across a programmer who asked the people sitting in front of him even the most contradictory topic he could think of as a question with the opening sentence "A friend of mine is asking." His style was interesting. Even more interesting was an economist's answer to the first question.

The question was: "When did you make your first million dollars?"

What I was expecting was an answer like "What a million dollars, bro, how can I have that much money?" It didn't happen that way. The economist explained the source of his first million dollars and I listened with my mouth open.

The beginning of the first million dollars was the years of Tansu Çiller , when interest rates exceeded thousands of percent ...

Towards midnight, the interest rate was hitting the ceiling, and our economist, who was working in an economic channel at that time, was growing the money he had by several thousand percent every night...

Who knows who became dollar millionaires at that time...

While I was thinking like this and deciding to compare that day with today and be thankful for our situation, I came across the following news in huge letters on Hürriyet 's website: "42 thousand lira interest income in one month"

The Central Bank (MB) announced the interest rates applied by banks to deposits; The newspaper announces this as great good news to its readers. 1 million TL brings exactly 42 thousand 264 TL interest in a month...

You don't have to work hard, find 1 million TL somewhere, deposit it in a bank, and at the end of the month, you will have 42 thousand liras of interest that will never end.

The editors of the newspaper must have calculated that this amount of news might not cause enough enthusiasm, so they announced a quicker way to increase interest income.

Let's read:

"Assuming that the deposit interest remains at 54.83 percent for a year and that the money is re-attached to the deposit with the interest received every month, the compound interest return at the end of one year is 70.94 percent. In other words, 709 thousand 400 lira gross interest is earned for 1 million lira. "After deducting the 7.5 percent withholding tax, the net interest is 656 thousand 195 liras."

70 percent interest!

We also learn from the same news that 80 percent interest was obtained from banks in May.

Actually, I didn't need to remind you, but there may still be people who find it strange that the word 'nass' is not included in such an article . Yes, for a long time there was an environment where the word 'nass'was used in addition to the word 'interest' ; Today, 'nass' has been forgotten, there is an environment where 80 percent interest rate is visible.

Let me present you an account like this:

On May 1, 2024, 1 dollar was 32.47 TL. Let's imagine that someone who had 100 thousand dollars in hand that day converted these dollars into TL and invested the 3 million 247 thousand TL into interest at an annual rate of 54.83 percent. (The monthly income from this was 42 thousand 264 TL.) On July 1, this person adds two months' interest of 274 thousand 462 TL to his 3 million 247 thousand TL, and thus his money reaches 3 million 521 thousand 462 TL. The exchange rate of the dollar on July 1, 2024 was 32.66 TL. When he converted the TL he received from the bank with two months' interest back into dollars...

I extended it. The summary of the matter is this: The interest of 100 thousand dollars reaches 7 thousand 822 dollars in two months with TL conversion...

Look at the dollar income generated by throwing stones and not getting tired…

Instead of $100,000, substitute $1 million or even $10 million; The profit of the short day reaches huge figures.

Banks give very low interest on dollar deposits. $100,000 might earn $100 in interest. However, if he converts dollars to TL and keeps it in that account for a while, the same 100 thousand dollars can earn thousands of dollars.

Someone who will be asked the question "When and how did you earn your first million dollars?" may say that the source of their first million dollars was the high interest rates applied these days.

Prepare yourself.