Reform Enstitüsü'nün "Üç ay sonra 31 Mart tablosu kalıcı mı?" araştırmasının sonuçlarını dinlemeye gittim. Araştırmanın en ilgimi çeken kısmı CHP'nin ne dediğine kulak kabartanların sayısındaki artış idi. Bu oran yüzde 70'lere (yüzde 67) gelmiş durumda. CHP'nin seçmene seslenme alanı oldukça genişlemiş yani. Aynı zamanda CHP'den duyulan kaygıda Cumhur İttifakı bileşeni seçmenleri dahil bir azalma var. AKP seçmeni içinde de MHP seçmeni içinde de CHP'den "çok kaygı" duyduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 34. Az kaygılıyım diyen AKP'de 46.5, MHP'de 37.6. Peki ya öfke? CHP'ye öfke duyan AKP seçmeni yüzde 24 iken MHP'de bu oran yüzde 30. Öfkeyi az olarak tanımlayan AKP'li yüzde 57.4, MHP'li yüzde 49.5. CHP'nin yarattığı duygular içinde en az çıkanlar yüzde 26.6 ile heyecan ve yüzde 34.7 ile umut. 

Bu sonuçlardan ilk ortaya çıkan CHP'nin bir önceki yönetimi (Kemal Kılıçdaroğlu) zamanında başlayan muhafazakârlarla ortak zeminde buluşma, helalleşme ile yeni yönetimi (Özgür Özel) dönemindeki normalleşme çabası seçmende karşılık bulmuş. Daha önce eli CHP'ye oy vermeye gitmeyenler de en azından CHP'nin ne dediğine bakar hale gelmiş.

2024 mart seçimlerinde CHP'ye gelen 6 milyon yeni oyun 1.4 milyonu AKP seçmeninden 782 bininin ise MHP seçmeninden geldiği hesaplanmış. Yani konu sadece "Cumhur İttifakı'na kızıp sandığa gitmeyen seçmen" konusu değil. 31 Mart'ta 17.4 milyon oy alan CHP'nin 6.3 milyonu yeni seçmen. Bu hesaba göre Mayıs 2023 ile Mart 2024 arasındaki 9 ayda 10 milyondan fazla seçmen fikir değiştirdi.

Bu arada CHP'ye verilen oylarda 50-59 yaş seçmenin ki çoğunluğunun emekli olduğunu düşünebiliriz oran yüksekken gençlerde bu partiye oy oranının düşük olduğunu da not etmek gerekiyor. Bir başka kritik soru "CHP mi AK Parti mi daha iyi yönetir?" sorusu. Mülteciler, hukuk adalet, ekonomi, eğitim konularında CHP daha iyi yönetir yanıtları verilirken milli güvenlik, dış politika, alt yapı-ulaşım, sağlık konularında AKP daha iyi yönetir diyor seçmen. Doğal afetlere hazırlık, sosyal yardımlar, şehircilik konularında başa baş bir durum gözüküyor. 

Bu noktada şu anki iktidar bileşenlerinin şansı önümüzdeki seçimlerde tamamen yok mu sorusu ortaya çıkabilir. Elbette böyle bir sonucu şimdiden söylemek mümkün değil. Ancak AKP ile MHP birlikteliğinin AKP'ye kaybettirdiğine dair algının da güçlendiğini söylemek mümkün. Sinan Ateş cinayeti davasından yargıdaki kimi duruşlara MHP'nin AKP'ye çektiği çizginin AKP içinde de itiraz edenleri bulunuyor. Hazine Bakanı'nın enflasyondaki düzelme için 3.5 yıl (geçen sene ile birlikte) bir zaman biçtiği süreçte ki 2027 yılı başına denk geliyor seçimler normal zamanda yapılsa bile AKP'nin ekonomide seçmen çok büyük bir düzeltme yapma şansı yok. O zaman başka bir vaatte bulunmalı. Eğer bu yollardan biri daha çok özgürlük ve demokrasi ise bu MHP ile zor gözüküyor. 

Bitirirken…

Mehmet Ali Çalışkan yönetimindeki Reform Enstitüsü lafın değil verinin peşinden gidiyor. Yorumlarıyla; Emine Uçak, Mesut Yeğen, Seda Demiralp, Nezih Onur Kuru ufuk açıcı analizler yaptı. Benim özetim: CHP'nin başarısı geçici değil kalıcı olabilecek gibi gözüküyor.

Ama başta güvenlik politikaları ve dış politika daha ikna edici olması gerekiyor. Gençler için daha atak olmalı. Buğdaydan çaya eğitime mitingler yapıyor ama kalıcı-ikna edici politika anlatma-ortaya koyma yerine günü kurtaran sözler söylüyor. Merkez parti olma yolunda. Kadın seçmen ki 31 Mart'ta AKP'den gelen 1.3 milyon seçmenin 880 bini kadın CHP'ye yönelmiş-en azından dinler hale gelmiş durumda.

CHP "anadilinin Kürtçe olduğunu söyleyenlerin" DEM'in ardından ikinci partisi olmuş durumda. Özellikle büyükşehirlerde bu yönelim açıkça görülüyor.

CHP "siyaset teklif eden parti" haline gelirse önümüzdeki günlerde oyunu artırabilir. Araştırmada bu Pazar seçim olsa sorusuna verilen yanıtlarda CHP birinci parti gözüküyor. 

Reform Institute's question "Is the March 31 table permanent after three months?" I went to hear the results of his research. The most interesting part of the research was the increase in the number of people listening to what the CHP said. This rate has reached 70 percent (67 percent). In other words, CHP's appeal to voters has expanded considerably. At the same time, there is a decrease in concern about the CHP, including among the voters of the People's Alliance component. The rate of those who say they are "very concerned" about CHP among both AKP voters and MHP voters is 34 percent. Those who say they are slightly concerned are 46.5 for AKP and 37.6 for MHP. What about anger? While the rate of AKP voters who are angry with CHP is 24 percent, this rate is 30 percent for MHP. 57.4 percent of AKP voters and 49.5 percent of MHP voters define their anger as low. Among the emotions created by CHP, the least common emotions are excitement with 26.6 percent and hope with 34.7 percent. 

The first thing that emerges from these results is that the CHP's effort to meet on common ground with the conservatives, to get halal, and to normalize during the period of the new administration ( Özgür Özel ) , which started during the period of the previous administration of the CHP ( Kemal Kılıçdaroğlu), found a response from the voters. Those who did not vote for the CHP before have at least started to pay attention to what the CHP says.

It is calculated that of the 6 million new votes coming to CHP in the March 2024 elections, 1.4 million came from AKP voters and 782 thousand from MHP voters. So, the issue is not just about "voters who are angry with the People's Alliance and do not go to the polls". CHP received 17.4 million votes on March 31, 6.3 million of which are new voters. According to this calculation, more than 10 million voters changed their minds in the 9 months between May 2023 and March 2024.

Meanwhile, it should be noted that while the vote rate for CHP is high among voters aged 50-59, the majority of whom are retired, the vote rate for this party among young people is low. Another critical question is "Who governs better, CHP or AK Party?" the question is. While the answers are given that CHP will manage better in matters of refugees, law, justice, economy and education, voters say that AKP will manage better in matters of national security, foreign policy, infrastructure-transportation and health. The situation seems to be at par in terms of preparation for natural disasters, social aid and urban planning. 

At this point, the question may arise whether the current government components have no chance in the upcoming elections. Of course, it is not possible to say such a result yet. However, it is possible to say that the perception that the unity of AKP and MHP causes loss to AKP has also become stronger. There are also those within the AKP who object to the line drawn by the MHP to the AKP regarding some stances in the judiciary regarding the Sinan Ateş murder case. The Minister of Treasury has estimated a period of 3.5 years (including last year) for the improvement in inflation, which corresponds to the beginning of 2027. Even if the elections are held at normal times, the AKP does not have a chance to make a major correction in the economy. Then he must make another promise. If one of these ways is more freedom and democracy, this seems difficult with MHP. 

In closing…

The Reform Institute, under the management of Mehmet Ali Çalışkan, follows data, not words. With his comments; Emine Ucak, Mesut Yeğen, Seda Demiralp, Nezih Onur Kurumade eye-opening analyses. My summary: CHP's success seems to be permanent, not temporary.

But first of all, security policies and foreign policy need to be more convincing. Young people should be more aggressive. He holds rallies from wheat to tea to education, but instead of explaining and putting forward a permanent and convincing policy, he says words that save the day. It is on its way to becoming a central party. Female voters, 880 thousand of the 1.3 million voters who came from AKP on March 31, turned to CHP - at least they have become religious.

CHP has become the second party of "those who say their mother tongue is Kurdish", after DEM. This trend is clearly seen especially in metropolitan cities.

If CHP becomes "the party that proposes politics", it may increase its vote in the coming days. In the research, CHP appears to be the leading party in the answers given to the question "If there were an election this Sunday."