Emirgan’daki Sabancı Müzesi’nin de içinde olduğu alandaki konferans salonu. Bir anma toplantısı düzenleniyor. Ölümünün üzerinden bir yıl geçen Kemal Derviş için ağırlıklı olarak akademisyenler, gazeteciler ve yakın dostlarının olduğu bir toplantı. Toplantıyı düzenleyen Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi ve ev sahibi olarak bu merkezin başındaki isim Fuat Keyman. Derviş; Sabancı Üniversitesi’nin Uluslararası Danışma Kurulu Üyeliği ve İstanbul Politikalar Merkezi’nin uzun süre aktif fikirsel katılımcısı destekçisi. Toplantıya Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı da katılıyor, bir de açılış konuşması yapıyor. 57. Hükümet’te 2001-2002 yıllarında Ekonomi Bakanlığı görevini yaparken onu gazeteci olarak izlemiş isimler de orada. Sedat Ergin, Osman Ulagay, Meral Tamer. Ben de o günlerde Milliyet’in ekonomi sayfalarını yöneten, gazeteci olarak onunla sık konuşan isimlerden biri olarak oradayım. Derviş’in eşi ve oğlu da gelmiş. Ayrıca yakın dostları Celal Göle ve Asaf Savaş Akat da… Sabancı Üniversitesi Rektörü Yusuf Leblebici, Sabancı Müzesi Müdürü Nazan Ölçer, araştırmacı Can Selçuki, EDAM Direktörü Sinan Ülgen, bir dönem Gül’ün danışmanlığını yapan Damla Gürel de…

Toplantının bana göre en ilginç konuğu ise 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül idi. Davetiyeye göre kendisi “onur konuğu konuşmacısı”ydı. Derviş, 13 Mart 2001’de Ekonomiden Sorumlu Bakan olarak 57. Hükümet’te görev aldığında Gül muhalefette Fazilet Partisi’nde idi. Türkiye, Derviş’in mevcut DSP-MHP-ANAP koalisyonuna kimi isimlerce ‘dördüncü ortak olarak girdiğini söylediği’ günlerde Gül ve arkadaşları da Fazilet Partisi’nin kapatılmasının ardından 14 Ağustos 2001’de kuracakları ‘yeni parti’ için ‘yenilikçiler’ olarak çalışıyorlardı.  

11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül

Abdullah Gül, konuşmasının başında Derviş’in o gün yaptıklarıyla ilgili şu cümleyi kurdu:

“Türkiye için olağanüstü bir dönemde olağanüstü hizmetleri olan bir şahsiyete gösterdiğiniz kadirşinaslık için teşekkür ediyorum. Ben de bu olağanüstü hizmetlerin Türkiye için ne kadar değerli olduğunu bilen bir eski cumhurbaşkanı olarak bizzat gelip bunları anlatmak istedim. Kendisini 2001 yılında tanıdım, o zaman muhalefet milletvekiliydim. O günden vefat edene kadar saygı ve sevgi içeresinde bir diyaloğumuz oldu.”

Gül, kriz günlerinde yaşananları ve sonrasını şöyle hatırlattı: 

“Ne yazık ki Türk siyasetinin bir alışkanlığı var, seçim kazanmak için popülizm yapılır ve bu da tabii uzun vadede büyük ekonomik krizlerin iklimini oluşturur. Onlarla hepimiz karşılaşırız ve neticede onların maliyetini de hep beraber öderiz. Geçmişten de ders alınmadığı için bu krizler ne yazık ki tekrarlanır, bir adım ileri bir adım geri gideriz. Aslında Kasım 2000’de ve Şubat 2001’deki krizler kaçınılmaz krizlerdi. O zamana kadar ertelenmiş, ihtiyaç duyulan yapısal reformlar vardı. Bunların hepsinde köklü değişikliklere gitmek lazımdı. Sistem de Türkiye de o zaman dışarıdan ve içerden gelecek şoklara hazır değildi. Neticede içerdeki bir şok kriz birdenbire her şeyi alt üst etti ve her şey kontrolden çıktı. Ve o zaman ne yapılacağı konusunda şaşırmış büyük bir sarsıntı yaşamıştık. Onun üzerine dönemin başbakanı Bülent Ecevit, Kemal Bey’i davet etti ve ülkenin altüst olmuş ekonomisinin düzeltilmesiyle ilgili ona görev verdi. O da bu zor görevi kabul etti. Siyasetçi olmadığı için siyasi jargonu kullanmayarak işe başladı. Siyasi motivasyonla da hareket etmedi. Ve bunları yaparken de Hazine’nin değerli uzmanlarıyla bütünleştiler ve hep birlikte çalıştılar. Güçlü bir ekonomiye geçmek için hatırlarsanız ‘15 günde 15 yasa’ sloganlarıyla halk da biraz motive edilmek istendi o zaman. Aslında 15 günde bu 15 yasa çıkmadı uzun sürede çıktı ama meselenin aciliyetini, meselenin önemini ve kararlılığı gösterme açısından böyle bir slogan vardı. Neticede Merkez Bankası yasası değişti, ihale yasası değişti. Tabii bunların Meclis’ten geçmesi bunların yasa haline gelmesi de kolay bir iş değil. Yoksa bunlar her zaman hazırlanabilir ama bunların geçirilmesi de önemliydi. Bu bakımdan bunu geçirenlerin de hakkını burada vermek gerekir. O zaman çok dağınık bir Meclis yapısı vardı. Daha doğrusu çok sayıda parti vardı. Koalisyonda üç parti vardı. Kısa bir süre içerisinde böyle köklü bir yapısal değişim oldu. Bizler de elimizden geldiği kadar katkı verdik. Bazıları muhalefet etti ama neticede bunları geçirebilmek için de siyasetçilerin önemli rolü oldu.”

İhale Yasası kabinede nasıl konuşuldu?

Abdullah Gül o dönem yapılan ‘reformlarla’ neyin değiştiğini anlatırken kendi başbakanlığı döneminden bir hatırayı da anlattı:

“Türkiye'nin bağımsız bir Merkez Bankası olması için Merkez Bankası yasası değişti. Merkez Bankasının esas misyonunun, görevinin fiyat istikrarını sağlamak olduğu teyit edildi. Uzun vadede Merkez Bankası’nın bağımsızlığının bu ülkeye neler kazandırdığı sonra anlaşıldı. İçerdeki, dışardaki piyasalar; para politikası bağımsız mı yapılıyor, talimatla mı yapılıyor çok iyi bilirler. Ve neticede tabii bunların hepsinin faydasını gördük ve enflasyon da düştü biliyorsunuz. Bankacılık Yasası’nda değişiklikler yapıldı. Bankacılık Yasası’yla kamu özel bankalarının mali yapıları güçlendirildi. Yani sağlıklı hale getirildi. Bazen kamu bankalarına özel görevler verildi. Özel görev verilecekse bunun karşılığını bütçeye koymak şartı getirildi. Bütün bunlar tabii her şeyin tekrar disipline edilmesini sağlayan şeylerdi. Dünyayı sarsan 2008 krizinde o zaman artık iktidarda olan bizler dışarda Türk bankacılık sisteminin rasyolarının nasıl iyi olduğunu, nasıl en az sarsıntıyla bu krizi geçirdiğini övünerek hep anlatırdık. Uluslararası tahkim anlaşması da yapılınca yani bu kabul edilince büyük bir güven geldi herkese. Piyasaları düzenleyici üst kurullar oluşturuldu. Bütçeye yük olan sektörlerde reformlar yapıldı, onlar yeniden düzenlendi.

Ve tabii İhale Yasası. Avrupa Birliği standartları ve Avrupa Birliği normlarına göre yasa yapıldı. Burada bir hatıramı aktarayım. Meclis’te bizden önce Derviş döneminde bu yasa yapıldı ama bir sene sonra uygulanmak üzere yapıldı. Bir sene sonra ben başbakandım ve kabinede önümüzde mevcut ihale yasasının süresi uzatılacak mı yoksa hemen yenisini uygulamaya koyalım mı konusu gündeme geldi. Tabii önemli bir şeydi. Şöyle bir tartışmayı hatırlıyorum. Yatırımcı bakanların hepsi ‘aman efendim biz bunu bir sene erteleyelim. Çünkü altı ayda yapacağımız şeyi ancak biz onaltı ayda yaparız. Daha işin başındayız, başarılı olmamız gerekir’ diye beyanlarda bulununca şunu söyledim: O günkü kabine; bu laftan da hoşlanmam ama dindar bilinen insanlardan oluşmuş bir kabineydi. Devletin en dindar kabinesi olarak biliniyoruz ama ne bizim dindarlığımız ne sadece sağcılık ne solculuk önemli değil. Bizi yanlışlıklar, yolsuzluklardan koruyan açık kurallar ve denetim. Onun için ben şimdi bunu imzalıyorum dedim, siz hepiniz imzalayacaksınız, sonra başarırsak dört sene sonra biz nereye geldik diye şaşacaksınız dedim. Sonra bu yasaların başına neler geldiğini biliyorsunuz.”

Sosyal demokrat kimlik

Gül kendisinin muhafazakâr, Derviş’in sosyal demokrat gelenekten geldiğini hatırlatarak, kendilerinin iktidarı devraldığı süreçle, ekonomideki devamlılıkla ilgili de şunları anlattı:

“Kemal Bey sosyal demokrat bir kişiliğe sahipti. Dolayısıyla iktisadi olarak devlet kalkınma politikalarına çok yoğunlaştı. Piyasaların kendi başına ekonomik faaliyetlerle gelişemeyeceğini bildiği için mutlaka sosyal kalkınma modelleriyle desteklenmesi gerektiğini de biliyordu. Sosyal demokrat kimliğini burada her zaman gösterdi. Kemal Bey’in bir özelliği de şuydu: Türk solundan farklı düşünürdü, küreselleşme ve uluslararası ilişkiler açısından… O bütün bunları destekleyen ve bunların faydasına inanan bir kişiydi. Şimdi bütün bu zor işleri yaptıktan sonra tabii demokrasinin cilvesi bir erken seçim söz konusu oldu. Ve erken seçimde hükümet seçimi kaybetti. Biz o zaman seçimi kazandık AK Parti olarak. Şimdi büyük işleri yapan, büyük başarıları ortaya koyan değerli, kıymetli insanların en çok üzüldüğü noktalardan birisi yaptıklarının daha sonra unutulup, onların hepsinin bozulmasıdır. Kemal Bey bu konuda şanslıydı. Çünkü hükümeti kurmadan önce Kemal Beyle beraber güçlü ekonomiye geçiş programını hazırlayan Devlet Planlama Teşkilatı’ndaki bazı arkadaşlarımla, uzmanlarla beraber uzun müddet çalışma içerisinde hükümet olarak nasıl bir program uygulayacağız çalışmasını yapmıştık. Bize adeta tesviye edilmiş bir arazi kaldı ve biz bu arazi üzerinde çalıştık. İlk beş yıl o zaman hazırladığımız acil eylem planında bütün bu reformların derinleşmesine çalışmasını, bunların ince ayarlarını yaptık.”

Güçlü ekonomi güçlü demokrasi

Abdullah Gül, ekonomi-demokrasi dengesi hakkında da şunları söyledi:

“Biz bir şeye daha inşa ettik bu reformların üzerine. Güçlü bir ekonomi ancak güçlü bir demokrasiyle sürdürülebilir. O zaman demokrasi standartları, hukuk standartlarını Avrupa Birliği ile müzakere sürecine başlamak için Kopenhag kriterleri ve Maastricht kriterlerini üstlenip gerekli düzenlemeleri yaptık. Bütün bunları yaparken de güçlü bir ekonominin güçlü bir demokrasiyle ancak sürekli olabileceğine inandığımız için bunları yaptık. Bütün bunlar; ekonomi ve hukuk, siyasi standartlar el ele giderse beraber olursa bir ülkeye bir fayda getireceğini gösteren şeyler. Hafıza-i beşer nisyan ile malüldür; hükümetler, devlet adamları, hepimiz için de bu geçerli. Bir kez daha gördük ki bu geçmişte yaşananlar o krizler de unutuldu. Ve neticede bildiğimiz yaşadığımız dönemleri yaşamaya başladık.”

Kofi Annan’a telefon

Kemal Derviş’in UNDP adaylığı sırasında, -ki o zaman Gül Dışişleri Bakanıdır- yaşananları şöyle aktardı:

“Türkiye'de özgürlükçü sosyal demokrat parti noksanlığını Türk siyasi sisteminin noksanlığı olarak her zaman söylemişimdir çok erken yıllarımdan beri. Muhafazakâr çizgiden gelen bir insan olarak Türkiye'de böyle bir noksanlık olduğunu düşündüm. Kemal Bey işte bu noksanlığı gideren gerçek anlamda sosyal demokrat bir insandı. Ne yazık ki kıymeti bilinmedi. Sadece Amerika değil, Avrupa'da da çok büyük saygı gördüğünü ben çok yakinen bilen bir insanım. Doğrusu Türkiye için olağanüstü şekilde çalışmıştır. Türkiye'nin çıkarları için ne gerekirse kendisinden ne zaman ne rica etmişsek onların hepsini büyük bir fedakarlıkla yapmıştır. Buna bizzat şahit olan bir kişiyim. Kemal Bey’in bu sosyal demokrat tavrı bırakın Türkiye'yi kendi partisinde bile anlaşılmadı. Başörtüsü yasağının yanlış olduğunu, bu konunun bireysel özgürlük olduğunu, bu yasağı savunmanın bir sosyal demokrat akıma, siyasete yakışmayacağını, bütün bunları söyledikten sonra Kemal Bey’e ağır tepkiler gösterildi o zaman. Kemal Derviş o günlerde Türkiye'de siyasete devam etmenin pek bir anlamlı olmadığını fark etti ve UNDP’ye adaylığının söz konusu olduğunu arkadaşlar bana iletti. Başbakanlığım döneminden Kofi Annan’ı tanıyordum. Kendisine telefon ettim ‘bizim adayımız’ dedim. Yani muhakkak direktör olarak başlamasını istiyoruz dedim. Kofi Annan şaşırdı, dedi ki ‘ama o muhalefette değil mi?’ ‘Bunu ben de biliyorum dedim ama biz de hükümet olarak onu görmek istiyoruz.’”

11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Celal Göle, Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, Asaf Savaş Akat, Sabancı Üniversitesi Rektörü Yusuf Leblebici, araştırmacı Can Selçuki, İstanbul Politikalar Merkezi Direktörü Fuat Keyman, Damla Gürel

‘Kemal Derviş ulusalcıydı’

Toplantıda konuşan isimlerden biri de Derviş’in yakın arkadaşı Celal Göle idi. Göle; Derviş’in kendisi için söylenen ‘ABD’nin adamı’ tanımlamasından çok üzüldüğünü belirterek şunu anlattı:

“Elimde bir fotoğrafı vardı. Büyükada’dan Heybeli’ye bir sürat motorunun arkasında su kayağı yaparken. Bir eli ile tutunuyor, diğer elinde Türk bayrağı var. ‘Bunu gazetelere verelim’ dedim. Kabul etmedi. ‘Senin ne kadar milliyetçi olduğunu herkes görsün’ deyince ‘Ben milliyetçi değil, ulusalcıyım’ yanıtını verdi.”

Derviş ile ilgili bir diğer anlattığı not ise Hüsamettin Özkan ve İsmail Cem ile kurmaya hazırlanıp son anda vazgeçtiği parti ile ilgiliydi. Göle, Derviş’in hiçbir zaman parti genel başkanlığı yapmak istemediğini, o günlerde dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in görevine devam etmesi isteğini de dikkate aldığını anlattı. Derviş ilerleyen süreçte CHP’den milletvekili adayı olmuştu.

Türkiye’de sadece ekonomiye değil siyasete de damga vurmuş bir isimdi Kemal Derviş. İyi olarak da kötü olarak da anan var olacak elbet. Doktoru üç ay ömrü kaldığını söylediğinde yakın dostlarını arayıp ‘benim için öldükten sonra bir anma toplantısı yapın’ diye vasiyet etmiş. Bu vasiyet yerine getirilmiş hafızalar tazelenmiş oldu. Hayat hızla akıp gidiyor…

The conference hall in the area that includes the Sabancı Museum in Emirgan. A memorial meeting is being held. A meeting for Kemal Derviş , one year after his death, with mainly academics, journalists and close friends. The organizer of the meeting is Sabancı University Istanbul Policy Center and the host of this center is Fuat Keyman . Dervish; Member of the International Advisory Board of Sabancı University and active intellectual participant and supporter of the Istanbul Policy Center for a long time. Sabancı Holding Chairman of the Board of Directors Güler Sabancı also attends the meeting and makes an opening speech. There are also people who followed him as journalists while he was serving as Minister of Economy in the 57th Government in 2001-2002. Sedat Ergin, Osman Ulagay, Meral Tamer . I was there as one of the people who managed Milliyet's economy pages in those days and talked to him frequently as a journalist. Derviş's wife and son also came. Also his close friends Celal Göle and Asaf Savaş Akat ... Sabancı University Rector Yusuf Leblebici , Sabancı Museum Director Nazan Ölçer , researcher Can Selçuki , EDAM Director Sinan Ülgen , Damla Gürel , who was Gül's advisor for a while ...

In my opinion, the most interesting guest of the meeting was the 11th President Abdullah Gül . According to the invitation, he was the "guest speaker of honor." When Derviş took office in the 57th Government as the Minister Responsible for Economy on March 13, 2001, Gül was in the opposition Virtue Party. During the days when Turkey said that Derviş had entered the existing DSP-MHP-ANAP coalition as the "fourth partner" by some people, Gül and his friends were also working as "innovators" for the "new party" they would establish on August 14, 2001, after the closure of the Virtue Party.  

11th President Abdullah Gül

At the beginning of his speech, Abdullah Gül made the following sentence about what Derviş did that day:

“I would like to thank you for the appreciation you have shown to a person who provided extraordinary services in an extraordinary period for Türkiye. As a former president who knows how valuable these extraordinary services are for Turkey, I wanted to come personally and explain them. I met him in 2001, when I was an opposition member of parliament. "We had a dialogue with respect and love from that day until he passed away."

Gül recalled what happened during the crisis days and the aftermath as follows: 

“Unfortunately, Turkish politics has a habit of using populism to win elections, and this of course creates the climate for major economic crises in the long run. We all encounter them, and ultimately we all pay their costs together. Since lessons are not learned from the past, these crises unfortunately repeat and we take one step forward and one step back. In fact, the crises in November 2000 and February 2001 were inevitable crises. There were needed structural reforms that had been postponed until then. Radical changes were needed in all of these. At that time, neither the system nor Turkey was ready for the shocks that would come from outside and inside. As a result, an internal shock crisis suddenly turned everything upside down and everything went out of control. And at that time we were shocked and confused about what to do. Thereupon, the Prime Minister of the time, Bülent Ecevit , invited Kemal Bey and gave him the task of fixing the country's disrupted economy. He accepted this difficult task. Since he was not a politician, he started by not using political jargon. He did not act with political motivation. And while doing these, they integrated with the valuable experts of the Treasury and worked together. If you remember, in order to transition to a strong economy, the people were tried to be motivated with the slogans of '15 laws in 15 days'. In fact, these 15 laws were not passed in 15 days, they were passed in a long time, but there was such a slogan to show the urgency of the issue, the importance of the issue and determination. As a result, the Central Bank law has changed, the Tender Law has changed. Of course, getting these passed by the Parliament and becoming law is not an easy task. Otherwise, these can always be prepared, but it was also important to pass them. In this respect, it is necessary to give justice to those who passed this. At that time, there was a very dispersed Parliament structure. More precisely, there were many parties. There were three parties in the coalition. Such a radical structural change took place in a short time. We contributed as much as we could. “Some of them opposed it, but in the end, politicians played an important role in passing these.”

Kemal Derviş (10 January 1949 - 8 May 2023)

How was the Tender Law discussed in the cabinet?

While explaining what changed with the 'reforms' made at that time, Abdullah Gül also shared a memory from his time as prime minister:

“The Central Bank law was changed in order for Turkey to have an independent Central Bank. It was confirmed that the main mission of the Central Bank is to ensure price stability. It was later understood what the independence of the Central Bank brought to this country in the long run. Domestic and foreign markets; They know very well whether monetary policy is done independently or with instructions. And as a result, of course, we saw the benefits of all of these and inflation also decreased, as you know. Changes were made to the Banking Law. With the Banking Law, the financial structures of public and private banks were strengthened. In other words, it has been made healthy. Sometimes special duties were given to public banks. If a special task was to be given, it was stipulated that the compensation for this should be included in the budget. All of these, of course, were things that made everything disciplined again. During the 2008 crisis that shook the world, we, who were in power at the time, were always boasting about how good the ratios of the Turkish banking system were and how they had overcome this crisis with minimal disruption. When the international arbitration agreement was signed, that is, when it was accepted, everyone felt great confidence. Market regulatory higher boards were established. Reforms were made in sectors that were a burden on the budget and they were reorganized.

And of course the Tender Law. The law was made according to European Union standards and European Union norms. Let me share a memory here. This law was made in the Parliament during the Dervish period before us, but it was made to be implemented a year later. A year later, I was the prime minister and the issue of whether the current Tender Law would be extended or whether we should immediately implement the new one was brought up in the cabinet. Of course it was something important. I remember an argument like this. All the investor ministers said, 'Oh, sir, let's postpone this for a year. Because only we can do in sixteen months what we would do in six months. When he made statements saying 'We are just at the beginning, we must be successful', I said: The cabinet of that day; I don't like this word, but it was a cabinet made up of people who were known to be religious. We are known as the most religious cabinet of the state, but neither our religiosity nor just right-wing or left-wing is important. Clear rules and control that protect us from mistakes and corruption. That's why I said, 'I'm signing this now.' I said, 'You all will sign it, and then if we succeed, you'll be surprised at where we've come in four years.' Then you know what happened to these laws.”

A reminder about Abdullah Gül's sentence 'then you know what happened to these laws'. Since then, the tender law has changed 198 times.

Social democratic identity

Gül reminded that he came from a conservative tradition and Derviş came from a social democratic tradition, and talked about the process in which they took over power and the continuity in the economy:

“Kemal Bey had a social democratic personality. Therefore, economically, the state concentrated heavily on development policies. Since he knew that markets could not develop through economic activities on their own, he also knew that they had to be supported by social development models. He always showed his social democratic identity here. Another characteristic of Kemal Bey was this: He thought differently from the Turkish left, in terms of globalization and international relations... He was a person who supported all these and believed in their benefits. Now, after doing all this hard work, of course, the irony of democracy was an early election. And the government lost the election in the early election. We won the election then as the AK Party. Now, one of the things that upsets the most valuable people who do great things and achieve great success is that their deeds are later forgotten and all of them are ruined. Kemal Bey was lucky in this regard. Because before forming the government, Mr. Kemal and I had worked for a long time with some of my friends and experts at the State Planning Organization, who prepared the program for transition to a strong economy, on what kind of program we would implement as a government. We were left with a leveled land and we worked on this land. "In the first five years, we worked to deepen all these reforms and fine-tuned them in the emergency action plan we prepared at that time."

Strong economy strong democracy

Abdullah Gül also said the following about the economy-democracy balance:

“We built something else on top of these reforms. A strong economy can only be sustained with a strong democracy. At that time, we took on the Copenhagen criteria and Maastricht criteria and made the necessary arrangements to start the negotiation process of democracy standards, legal standards with the European Union. We did all these because we believe that a strong economy can only be sustainable with a strong democracy. All this; Things that show that if economy, law and political standards go hand in hand, they will bring benefits to a country. Human memory is impaired by memory; This is true for governments, statesmen, all of us. We saw once again that these past crises and crises have also been forgotten. And as a result, we started to experience the times we know we live in.”

Phone to Kofi Annan

He described what happened during Kemal Derviş's candidacy for UNDP - when Gül was Minister of Foreign Affairs - as follows:

“I have always said that the lack of libertarian social democratic parties in Turkey is a shortcoming of the Turkish political system since my very early years. As a person coming from a conservative background, I thought there was such a deficiency in Turkey. Kemal Bey was a truly social democrat who corrected this deficiency. Unfortunately, its value was not known. I am a person who knows very well that he is highly respected not only in America but also in Europe. Frankly, he has worked extraordinarily for Türkiye. Whatever was necessary for Turkey's interests, whenever we asked him, he did it all with great sacrifice. I am a person who witnessed this personally. This social democratic attitude of Kemal Bey was not understood even in his own party, let alone in Turkey. After he said that the headscarf ban was wrong, that this issue was about individual freedom, and that defending this ban would not suit a social democratic movement or politics, Kemal Bey received heavy reactions at that time. Kemal Derviş realized that there was no point in continuing politics in Turkey in those days, and friends informed me that his candidacy for UNDP was in question. I knew Kofi Annan from my time as Prime Minister . I called him and said 'he is our candidate'. So I said we definitely want him to start as a director. Kofi Annan was surprised and said 'but isn't he in the opposition?' 'I said I know this too, but we, as the government, want to see it too.'”

11th President Abdullah Gül, Celal Göle, Sabancı Holding Chairman Güler Sabancı, Asaf Savaş Akat, Sabancı University Rector Yusuf Leblebici, researcher Can Selçuki, Istanbul Policy Center Director Fuat Keyman, Damla Gürel

'Kemal Derviş was a nationalist'

One of the people who spoke at the meeting was Derviş's close friend Celal Göle. To the lake; He stated that he was very upset by Derviş's description of him as 'the man of the USA' and said:

“I had a photo of him. While water skiing on the back of a speedboat from Büyükada to Heybeli. He is holding on with one hand and has a Turkish flag in the other hand. I said, 'Let's give this to the newspapers.' He did not accept. When I said, 'Let everyone see how nationalistic you are,' he replied, 'I am not a nationalist, I am a nationalist.'"

Another note he told about Derviş was about the party he was preparing to establish with Hüsamettin Özkan and İsmail Cem, but gave up at the last moment. Göle explained that Derviş never wanted to be the party chairman, and that he also took into consideration the then President Ahmet Necdet Sezer 's request for him to continue his duty. Derviş later became a parliamentary candidate from the CHP.

Kemal Derviş was a name that left his mark not only on the economy but also on politics in Turkey. Of course, you will have both good and bad mothers. When his doctor told him that he had three months to live, he called his close friends and asked them to hold a memorial meeting for me after I die. This will was fulfilled and memories were refreshed. Life goes by fast...