İklim değişikliği nedeniyle yaşadığımız, daha vahimini de bu yaz yaşayacağımız söylenen hava sıcaklıklarından bahsetmiyorum sadece. Hem ülke içinde hem de küresel düzlemde oldukça sıcak bir yaz gündemi bekliyor bizi.

Sıcak yaz, AYM kararı

Anayasa mahkemesinin son gecikmiş kararları tesadüf olamaz. Malum, Anayasa’nın 153/2. maddesinde Anayasa Mahkemesi iptal kararlarının geriye yürümeyeceği açıkça düzenleniyor. İptal edilenlerin yerine yeni düzenlemeler için de hükümete bir yıl süre verildi.

Dolayısıyla, siyasi önem taşısa da değişimler açısından halihazırda pratik değeri çok yüksek değil bu kararların.

Anayasa Mahkemesi üyelerinin çoğunluğunun mevcut iktidar tarafından atandığı düşünüldüğünde bu kararın güncel anayasal değişiklik çabasına mühimmat sağlamak dahil başka amaçları olduğu da düşünülebilir.

Erken seçim tartışmaları

İktidar blokunun iki ana omurgası olan AKP-MHP çekişmesi önümüzdeki aylarda daha da keskinleşebilir. 31 Mart yerel seçimlerinden AKP’nin tarihinde ilk kez ikinci parti olarak çıkması, sonraki süreçte oy desteğinde azalmanın sürmesi “erken seçim olabilir mi?” sorusunu gündeme getirmişti. CHP’nin sorumlu ve sonuç alıcı muhalefet anlayışını ortaya koyması bu soruyu geri plana iteklemişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “yumuşama”, CHP genel başkanı Özel’in “normalleşme” dediği sürecin oyalama noktasına gelmesinden endişe edenler, karşı çıkanlar vardı. Özellikle MHP bu yakınlaşmadan ve bu sürecin yarattığı beklentilerden hiç hoşnut değildi; bu poziyonunu şüpheye yer vermeyecek açıklıkta Erdoğan’a ilettiği de bir sır değil.

Kobanı Davası, Yargıtay başkanı seçimi, yeni Yargı Paketi hazırlıkları, Maarif Müfredatı, 1 Mayıs tutuklamaları ve de kayyum politikaları CHP’nin beklediği değişikliklerin gelmeyeceğine işaret ediyordu. Bu nedenledir ki, siyasette “topal ördek” konumuna karşın Erdoğan’ın hala belirleyici güç kalması, AKP’ye kendini toparlama fırsatı verilmesi ve CHP muhalefetinin etkisiz kaldığı eleştirileri yüzünden ciddi baskı altında kalan Özel ilk kez “Böyle giderse erken seçimi millet ister, önünde kimse duramaz” mesajını verdi.

Yani, bir anlamda “çin lambadan çıktı” ve AKP’nin “dört yıl seçim yok” rehaveti olmayacak bundan sonra. İster istemez ekonomiye, dış politikaya ve güvenlik stratejilerine yansıyacak bu beklenti.

Rusya-Ukrayna

Daha önce yazdığım gibi, bu yaz Rusya, Ukrayna “işini” bitirmek isteyecek; Batı, ya Ukrayna’yı kaderine bırakacak (ki zayıf bir olasılık) ya da Ukrayna yanında Rusya’ya yüklenecek, başka bir deyişle havayı ısındıracak yanıbaşımızda. Biden’in sınırlı da olsa Amerikan silahlarının Rusya’ya karşı kullanımına izin vermesi bunun ilk işareti. Macron’un NATO askeri gönderilebileceğine dair açıklamalarının arka planını da bu kapsamda okumak lazım.

Burada NATO üyesi, Rusya ve Ukrayna komşusu olarak Türkiye’nin önümüzdeki sıcak aylarda alacağı pozisyon hem Rusya hem de Batı açısından kritik önemi haiz.

Suriye’de sıcak yaz

PKK/YPG’nin 11 Haziran’da Suriye’nin kuzeyinde düzenleyeceği seçimler “oyun değiştirici” nitelikte, yapılsa da yapılmasına izin verilmese de. Türkiye’nin bölgede yeni bir “teröristan” kurulmasına izin vermeyeceğini ilan ettiği sert tepkisinin ardından bölgede başka protestolar da yükseldi.

ABD’nin temkinli (ama seçimin meşruiyetini sorgulamayan) açıklamasının ardından Irak’ın Kürt bölgesinde Barzani yanlılarının “seçimin Kürtlerin seçimi olmadığını” belirtmesi dikkat çekici idi. Barzani-Talabani hesaplaşmasının bir yansıması olarak “Rojava Toplumsal Sözleşmesi’nin” Süleymaniye’deki Talabani yönetimince onaylandığı Kürtler arasındaki anlaşmazlığı, hatta kimin kimin arkasında olduğunu gösteriyor.

Asıl, Esad yönetiminin kendi egemen toprakları üzerinde yapılacak bu seçime henüz tepki vermemesi çok şaşırtıcı. Rusya’nın tavrı da henüz açıklık kazanmadı.

En önemlisi bir hafta sonra gerçekleşeceği anlaşılan bu seçimler karşısında kendi milli güvenliği tehdit altına girecek Türkiye’nin şimdiye kadarkinden farklı somut eylemler kapsamında ne yapacağı.

Çin ile ilişkiler

⁠Dışişleri Bakanı Hakan Fidan uzun bir aradan sonra gerçekleşen Pekin’deki üst düzey görüşmelerde bilinen dosyaların ötesinde neler konuştu?

Çin tarafı, tarafların birbirlerinin temel çıkarlarına ve hassasiyetlerine saygı gösterme konusunda mutabık kaldıklarını belirterek, “Yabancı güçlerin demokrasi ve insan hakları gibi bahaneler adı altında iki ülkenin iç işlerine karışmasına karşı çıkmalıyız,” ifadesini kulanmayı tercih etti. Fidan’ın Çin’in “yumuşak karnı” Sincan Uygur Özerk Yönetim bölgesini ziyaretinin arka planını da anlamamız gerekiyor.

Dahası, Ankara Çin ile ilişkilerden ne bekliyor ve ne tür kazanımlar elde etti son ziyarette?

Türkiye BRICS’e üye mi olacak?

⁠Kremlin Sözcüsü Dmitry Peşkov’un, Türkiye’nin BRICS’e üye olabileceğini, topluluğun bir sonraki zirvesinde konunun gündeme geleceğini söylemesi ve Pekin temasları sırasında Türkiye’nin BRICS’e katılmayı isteyip istemediği yönündeki soruya Hakan Fidan’ın, “Elbette isteriz, neden istemeyelim” cevabını vermesi başka bir sıcak gündem maddesi.

Fidan’ın, 10-11 Haziran tarihlerinde Rusya’da düzenlenecek BRICS dışişleri bakanları toplantısında nasıl karşılanacağı, üyeliğin gündeme alınıp alınmayacağı merak konusu. Bu konuda Rusya ve Çin’in farklı düşündüğü biliniyordu, Fidan’ın son Pekin ziyaretinden sonra Çin’in tavrı değişir mi?

2006’da Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’in ortaklığında BRIC olarak kurulan örgüt, Güney Afrika’nın da katılmasıyla BRICS’e dönüşmüştü. Geçen yıl alınan genişleme kararıyla da Mısır, Etiyopya, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri topluluğa katıldı. Daha önce üyelik yönünde girişimde bulunan Arjantin başvurusunu geri çekerken, Suudi Arabistan katılım sürecini beklemeye aldı.

“BRICS üyeliği mi yoksa işbirliği mekanizmalarının güçlendirilmesi mi?” sorusuna verilecek yanıt Türkiye’nin Batı ile ilişkilerinde çok önemli bir dönemeç noktası olabilir.

Benim tahminim, ekonomik kırılganlığı devam ettiği ve Batı ile ilişkilerde yeni bir “kalibrasyon” çabalarının devam ettiği, BRICS’den somut bir yarar gelmeyeceği anlaşılan bir dönemde kulvar değiştirmek anlamına gelebilecek BRICS üyeliğinin sözkonusu edilmeyeceği yönünde.

Ortadoğu sıcak gelişmelere gebe

İsrail’in Gazze saldırı ve katliamları ile birlikte hem ne idüğü belirsiz (ve ABD tarafından İsrail’in kabul ettiğinin açıklandığı) ateşkes konuşuluyor hem de daha büyük resmin bir parçası olarak Ortadoğu’nun yeniden şekillendirilmesi çabaları.

İran’da Cumhurbaşkanı’nın bir helikopter “kaza”sında hayatını kaybetmesi, İsrail ile Suudi Arabistan ilişkilerinin Washington arabuluculunda canlandırılması, Körfez ile İsrail arasındaki Abraham Anlaşmalarının zedelenmesine izin verilmemesi, Türkiye’nin (şimdilik) Suriye ile ilişkiler hariç tüm Arap dünyası ile ilişkilerindeki normalleştirmesi, Irak ile Kalkınma Yolu projesinde anlaşılması ve yukarıda belirttiğimiz PKK seçimleri ile Kürt kartının yeniden ısıtılıp ortaya atılması hepsi birbiriyle alakalı.

ABD’de seçimler

Trump’ın Kasım ayındaki seçimleri kazanma ihtimali hala yüksek.2025 basında Beyaz Saray’a oturursa hem küresel ekonomik ve güvenlik mimarisi, hem AB, Rusya ve Çin ile ilişkiler, hem de ABD-Türkiye ilişkileri ciddi bir dönüşüm geçirebilir. Birçok uluslararası oyuncu Biden sonrası döneme hazırlık için önümüzdeki yaz aylarının ygane fırsat penceresi olduğunu düşünüyor, bu yönde hareketleniyor.

Ve yukarıda saydığımız tüm bu dinamiklerin hepsi Türkiye’de yazın ne kadar sıcak geçeceğini gösteren işaretler.

Sıcaklığı daha da arttıracak başka gelişmeler de var ama onları isterseniz bir sonraki yazımıza bırakalım.

I'm not just talking about the temperatures we are experiencing due to climate change, and the worse temperatures we are said to experience this summer. A very hot summer agenda awaits us both domestically and globally.

Hot summer, Constitutional Court decision

The latest delayed decisions of the Constitutional Court cannot be a coincidence. As you know, Article 153/2 of the Constitution. The article clearly states that the annulment decisions of the Constitutional Court will not be retroactive. The government was given one year to make new regulations to replace the canceled ones.

Therefore, although these decisions are of political importance, they do not currently have a very high practical value in terms of changes.

Considering that the majority of the members of the Constitutional Court are appointed by the current government, it can be thought that this decision has other purposes, including providing ammunition for the current constitutional amendment effort.

Early election discussions

The conflict between AKP and MHP, the two main backbones of the ruling bloc, may become even sharper in the coming months. The AKP's emergence as the second party for the first time in its history in the March 31 local elections, and the continued decline in voter support in the following period, "could there be an early election?" He brought up the question. CHP's display of its responsible and result-oriented opposition approach pushed this question into the background.

There were those who were concerned that the process, which President Erdoğan called "softening" and CHP leader Özel called "normalization", would come to the point of stalling, and there were those who opposed it. MHP in particular was not happy with this rapprochement and the expectations created by this process; It is no secret that he conveyed this position to Erdoğan in a clear manner that leaves no room for doubt.

The Kobani Case, the election of the Supreme Court president, the preparations for the new Judicial Package, the Education Curriculum, the May 1 arrests and the trustee policies pointed out that the changes expected by the CHP would not come. For this reason, Özel, who was under serious pressure due to the criticism that Erdoğan still remained the decisive power despite his "lame duck" position in politics, the AKP was given the opportunity to recover, and the CHP opposition was ineffective, said for the first time : "If it continues like this, the nation will want early elections, no one will stand in front of them." "can't stop" he gave the message.

So, in a sense, "China is out of control" and there will be no complacency of the AKP "no elections for four years" from now on. This expectation will inevitably be reflected in the economy, foreign policy and security strategies.

Russia-Ukraine

As I wrote before, this summer Russia will want to finish the Ukrainian “business”; The West will either leave Ukraine to its fate (which is a slim possibility) or blame Russia on Ukraine's side, in other words, it is right next to us to warm up the atmosphere. Biden's decision to allow the use of American weapons against Russia, albeit limited, is the first sign of this. The background of Macron's statements that NATO troops may be sent should also be read in this context.

Here, as a member of NATO and a neighbor of Russia and Ukraine, the position Turkey will take in the coming hot months is of critical importance for both Russia and the West.

Hot summer in Syria

The elections to be held by PKK/YPG in northern Syria on June 11 will be a "game changer", whether they are held or not. Following Turkey's harsh reaction, in which it declared that it would not allow the establishment of a new "terrorism" in the region , other protests arose in the region.

It was noteworthy that after the cautious statement of the USA (but not questioning the legitimacy of the election), Barzani supporters in the Kurdish region of Iraq stated that "the election was not the choice of the Kurds". As a reflection of the Barzani-Talabani showdown, the approval of the "Rojava Social Contract" by the Talabani administration in Sulaymaniyah shows the disagreement among the Kurds, and even who is behind whom.

In fact, it is very surprising that the Assad administration has not yet reacted to this election to be held on its own sovereign territory. Russia's stance has not yet become clear.

The most important thing is what Turkey, whose national security will be under threat in the face of these elections, which are understood to be held in a week's time, will take concrete actions that are different than before.

Relations with China

⁠What did Foreign Minister Hakan Fidan talk about, beyond the known files, in the high-level talks in Beijing that took place after a long time?

The Chinese side stated that the parties agreed to respect each other's fundamental interests and sensitivities, and chose to say, "We must oppose the interference of foreign powers in the internal affairs of the two countries under the pretexts of democracy and human rights." We also need to understand the background of Fidan's visit to China's "soft belly" Xinjiang Uyghur Autonomous Administration region.

Moreover, what does Ankara expect from relations with China and what kind of gains did it gain during the last visit?

Will Türkiye become a member of BRICS?

⁠Kremlin Spokesperson Dmitry Peshkov said that Turkey could become a member of BRICS and that the issue would be on the agenda at the next summit of the community, and Hakan Fidan answered the question whether Turkey would like to join BRICS during the Beijing contacts: “Of course we would, why? "Let's not want it" is another hot agenda item.

It is a matter of curiosity how Fidan will be received at the BRICS foreign ministers meeting to be held in Russia on June 10-11, and whether membership will be on the agenda. It was known that Russia and China thought differently on this issue. Will China's attitude change after Fidan's last visit to Beijing?

The organization, which was established as BRIC in 2006 in partnership with Brazil, Russia, India and China, turned into BRICS with the participation of South Africa. With the expansion decision taken last year, Egypt, Ethiopia, Iran and the United Arab Emirates joined the community. While Argentina, which had previously attempted to become a member, withdrew its application, Saudi Arabia put the accession process on hold.

“BRICS membership or strengthening cooperation mechanisms?” The answer to the question could be a very important turning point in Turkey's relations with the West.

My guess is that BRICS membership, which would mean changing course, will not be considered at a time when economic fragility continues, efforts for a new "calibration" in relations with the West continue, and it seems that no concrete benefit will come from BRICS.

The Middle East is pregnant with hot developments

Along with Israel's attacks and massacres in Gaza, there are talks of both an uncertain ceasefire (and which Israel has accepted by the US) and efforts to reshape the Middle East as a part of the bigger picture.

The death of the President of Iran in a helicopter "accident", the revival of relations between Israel and Saudi Arabia under the mediation of Washington, not allowing the Abraham Accords between the Gulf and Israel to be damaged, Turkey's (for now) normalization of its relations with the entire Arab world, except for relations with Syria. , the agreement on the Development Path project with Iraq and the PKK elections mentioned above and the re-introduction of the Kurdish card are all related to each other.

elections in the USA

There is still a high probability that Trump will win the elections in November. If he takes office in the White House in 2025, both the global economic and security architecture, relations with the EU, Russia and China, and US-Turkey relations may undergo a serious transformation. Many international players think that the coming summer months are the only window of opportunity to prepare for the post-Biden period and are taking action in this direction.

And all of these dynamics we have mentioned above are signs that show how hot the summer will be in Turkey.

There are other developments that will further increase the temperature, but let's leave them to our next article if you wish.