Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Savcısı Karim Khan, mahkemeden, 7 Ekim'de İsrail'e yapılan saldırılar ve ardından Gazze'de yaşanan savaş nedeniyle Hamas'ın Gazze'deki lideri Yahya Sinvar ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hakkında savaş suçu ve insanlığa karşı suç işlemekten tutuklama emri çıkarması talebinde bulundu.

Khan ayrıca İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, El Kassam Tugayları liderlerinden Muhammed Diab İbrahim el Masri ve Hamas'ın Siyasi Büro Lideri İsmail Haniye hakkında da tutuklama emri istedi.

Korkarım bu son karar, Filistin'in kaderini tayin edecek uluslararası ve bölgesel aktörlerle Türkiye arasındaki ayrışmayı daha da derinleştirip, daha da fazla oyun dışı kalmasına neden olacak.

Türkiye'nin Hamas'a bakış açısı, sadece ABD ve diğer Avrupalı ülkelerle değil, çoğu Orta Doğu ülkesiyle de ayrışıyor.

Türkiye'nin Hamas "misyonu"

Bu ayrışmayı, emekli diplomat Ömer Önhon, Ekonomi gazetesinin hafta sonu eki Ekonomi Diplomatik'te şöyle açıklamış:

"İktidar, Hamas'ı bardağın dolu olduğunu düşündüğü tarafından görüyor ama bardağın diğer tarafından bakan İsrail ile ABD ve Araplar dahil birçok ülke Hamas'ı terör örgütü olarak tanımlıyor. Türkiye dünyayı Hamas'ın muhatap alınması gerektiğne ikna etme misyonunu üstlenmiş."

Türkiye, dünyaya "Hamas'ın silahlı kanadına bakmayın, siyasi kanadına bakın" diyor. En son Katar'da Hamas'ın siyasi lideri İsmail Haniye ile görüşen Dışişleri Bakanı, Hamas'ın kuruluş şartında 2017'de yaptığı değişiklikle, İsrail'i zımnen tanıdığına vurgu yaptı. 1967 sınırlarında Filistin devletinin kurulması durumunda Hamas'ın silahı bırakıp, siyasi bir hareket olarak varlığını sürdüreceğini teyit ettiklerini de söyledi.

Türkiye ısrarla "Hamas'ın siyasi kanadını mutahap alın" diyor; ancak bu tavır kabul görmüyor.

Önhon'un ifadesiyle, Hamas'ı muhatap kabul ettirme "misyonu" İsmail Haniye için tutuklama emri çıkarılması talebiyle ciddi bir darbe daha aldı.

Hatırlanacaktır, daha geçenlerde Haniye Türkiye'ye gelerek Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la samimi pozlar verdi.

Altını çizelim; şimdilik ortada tutuklama emri için talep var. Bu talebin mahkeme tarafından kabul edilmesi gerekiyor. Mahkemenin Haniye için de karar alması durumunda Türkiye, diplomatik açıdan daha da sıkıntılı bir pozisyona düşecek.

"Müslüman soykırım yapmaz"

Bu durum bana Uluslarararası Ceza Mahkemesi'nin Darfur'da soykırım yapmakla suçlanan Sudan Devlet Başkanı Ömer El Beşir'i tutuklama kararı almasına karşın, El Beşir'in Türkiye'ye gelmesini hatırlattı.

Cumhurbaşkanı o tarihte (2009) "Müslüman soykırım yapmaz" diyerek, El Beşir'i aklamaya çalışmıştı. Darbeyle devrilen El Beşir'i ülkesindeki yönetim bile Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne teslim etme kararı aldı.

Türkiye Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin yetkisini tanımıyor. Dolayısıyla da "kararları beni bağlamaz" diyebiliyor.

Koç Üniversitesi'nden Kerem Gülay'a göre El Beşir'le Haniye arasındaki en büyük fark, El Beşir'in Türkiye'ye geldiği dönemde devlet başkanı olmasından dolayı diplomatik dokunulmazlığı olması. Haniye'nin ise öyle bir dokunulmazlığı yok. Türkiye'ye gelmesi durumunda bazı ülkeler, Türkiye'yle aralarındaki suçluların iadesi anlaşmasını öne sürerek, kendilerine teslim edilmesini talep edebilirler. Tabii bu noktada kesin olarak bilmediğimiz bir konu Haniye'ye Türk vatandaşlığı verilip verilmediği. Türkiye'ye ait kırmızı pasaportla dolaşıyor olmasına şaşıran çıkar mı?

İşin bu türden boyutlarının yanında aslında asıl kritik nokta Türkiye'nin yanlışta ısrar etmesi; ideolojik gözlüklerini çıkarıp, rasyonel okuma yapamaması.

Tıpkı Müslüman Kardeşler konusundaki ideolojik takıntısı gibi. İktidar Arap Baharı ve izleyen yıllarda ısrarla Müslüman Kardeşler savunuculuğu yaptı. Yanlış aktöre oynadı. Bu ısrar bölgede yanlızlaşmasına, aleyhine cepheler oluşmasına neden oldu. Sonuçta, en basitinden, 10 yıllık bir küslükten sonra Erdoğan Müslüman Kardeşlerin üyelerinin bulunduğu Mısır hapishanelerine bir kaç kilometre uzaklıkta, Mısır lideri Sisi ile el sıkışmak zorunda kaldı.

Hatalardan ders alınır diye beklenir. Mesele şu ki, ideolojik gözlük çıkmadıkça, hatadan ders de çıkmıyor.

Türkiye'nin Hamas'la ilgili tutumu, müzakere masasında yer almasının önünü tıkıyor. Üstelik bu kör gözüm parmağına Hamas seviciliği bence Hamas'a da zarar veriyor.

İslamcı, İhvancı gözlük çıksa, daha dengeli bir tutum benimsense, belki perde arkasında Hamas'ın daha makul kimi üyelerinin bir şekilde masada yer alması için daha sonuç alıcı baskı yapılması mümkün olabilirdi. Ama Türkiye tarafını, rengini bu kadar belli edince, hem Batılı hem de Arap ülkeler nezdinde sözünün ağırlığını yitiriyor.

Halbuki, savaş sonrası düzenle ilgili çalışmalar da bir yandan sürüyor. Gazze için uluslararası bir yönetim modelinden bahsediliyor. Tüm tarafların güvenini kazanan bir ülke olsaydı Türkiye savaş sonrası düzende kendine daha fazla yer bulabilirdi. Hâlâ da geç değil. Ancak görünen o ki seçim sonuçları iktidarın kimyasını öyle bir bozmuş ki, hatada ısrarın olası olumsuzluklarına karşı tam bir körleşme yaşanıyor.

International Criminal Court (ICC) Prosecutor Karim Khan has requested from the court that Hamas's leader in Gaza, Yahya Sinvar , and Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu are accused of war crimes and crimes against humanity due to the attacks on Israel on October 7 and the subsequent war in Gaza. He requested an arrest warrant for committing the crime.

Khan also requested arrest warrants for Israeli Defense Minister Yoav Gallant , one of the leaders of the Al-Qassam Brigades, Mohammed Diab Ibrahim al-Masri , and Hamas' Political Bureau Leader Ismail Haniye .

I am afraid that this latest decision will further deepen the divide between Turkey and the international and regional actors who will determine the fate of Palestine and cause it to be further excluded from the game.

Turkey's perspective on Hamas differs not only from the USA and other European countries, but also from most Middle Eastern countries.

Turkey's Hamas "mission"

Retired diplomat Ömer Önhon explained this divergence in the weekend supplement of Ekonomi newspaper, Ekonomi Diplomatic:

"The government sees Hamas from the glass-full side, but looking from the other side of the glass, many countries, including Israel, the USA and the Arabs, define Hamas as a terrorist organization. Turkey has undertaken the mission of convincing the world that Hamas should be addressed."

Türkiye tells the world, "Don't look at Hamas' armed wing, look at its political wing." The Minister of Foreign Affairs, who last met with Hamas' political leader Ismail Haniye in Qatar, emphasized that Hamas implicitly recognized Israel with the change it made in its founding charter in 2017. He also said that they confirmed that if a Palestinian state is established on the 1967 borders, Hamas will lay down its arms and continue its existence as a political movement.

Türkiye insistently says, "Talk to the political wing of Hamas"; but this attitude is not accepted.

In Önhon's words, the "mission" of making Hamas an interlocutor received another serious blow with the request to issue an arrest warrant for Ismail Haniye.

It will be remembered that Haniye came to Turkey recently and posed candidly with President Recep Tayyip Erdoğan .

Let's underline; For now, there is a request for an arrest warrant. This request must be accepted by the court. If the court makes a decision for Haniye, Türkiye will be in an even more difficult position diplomatically.

"Muslims do not commit genocide"

This situation reminded me of Al Bashir coming to Turkey even though the International Criminal Court decided to arrest Sudanese President Omar Al Bashir , who was accused of genocide in Darfur.

At that time (2009), the President tried to acquit Al Bashir by saying "Muslims do not commit genocide". Even the administration in his country decided to hand over Al-Bashir, who was overthrown by the coup, to the International Criminal Court.

Türkiye does not recognize the jurisdiction of the International Criminal Court. Therefore, he can say, "Their decisions are not binding on me."

According to Kerem Gülay from Koç University , the biggest difference between Al-Bashir and Haniye is that Al-Bashir had diplomatic immunity since he was the head of state when he came to Turkey. Haniye does not have such immunity. If he comes to Turkey, some countries may demand that he be handed over to them, citing the extradition agreement between them and Turkey. Of course, at this point, one thing we do not know for sure is whether Haniye has been granted Turkish citizenship. Is anyone surprised that he is traveling around with a red passport belonging to Turkey?

Besides such aspects of the matter, the real critical point is that Turkey insists on wrongdoing; His inability to take off his ideological glasses and read rationally.

Just like his ideological obsession with the Muslim Brotherhood. The government persistently defended the Muslim Brotherhood during the Arab Spring and the following years. He cast the wrong actor. This insistence caused isolation in the region and the formation of opposing fronts. After all, after a 10-year quarrel, Erdogan had to shake hands with Egyptian leader Sisi , a few kilometers away from the Egyptian prisons where members of the Muslim Brotherhood were kept.

It is expected that lessons will be learned from mistakes. The point is that unless ideological glasses are removed, there is no learning from mistakes.

Turkey's attitude towards Hamas prevents it from being at the negotiation table. Moreover, in my opinion, this blind-eyed love for Hamas also harms Hamas.

If the Islamist and Brotherhood views had been changed and a more balanced attitude had been adopted, perhaps it would have been possible to put more effective pressure behind the scenes to somehow bring some of the more reasonable members of Hamas to the table. But when Türkiye makes its side and color so obvious, its words lose their weight in the eyes of both Western and Arab countries.

However, studies on the post-war order continue. There is talk of an international management model for Gaza. If Turkey had been a country that gained the trust of all parties, it could have found a greater place for itself in the post-war order. It's still not too late. However, it seems that the election results have damaged the chemistry of the government in such a way that there is a complete blindness to the possible negative effects of insisting on mistakes.