Önceki yıllarda yayımlanan tasarruf genelgelerine ne oldu?
İktidarın “tasarruf” diye diye yeri göğü inlettiği önlemler, çıka çıka düşük dereceli memurların kullandığı servis otobüslerinin kaldırılması, ailece kurumun kampında yaz tatili yapmalarının yasaklanması oldu.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in açıkladığı tasarruf önlemlerinde gerçek israfı önleyecek, Hazine kaynaklarının çarçur edilmesinin önüne geçecek, kayırmacılığı durduracak, gelecek kuşaklardan bile alınacak vergilerle yaptıkları işin maliyetinin 4-5 kat üzerinde yandaş şirketlere ödenecek Hazine garantilerini ortadan kaldıracak bir önlem yok.
Köprü yapanlara, on binlerce araç geçmiş gibi gerçek araç sayısının çok üzerinde araç geçmiş gibi ödeme yapılıyor, yapılacak.
Çok az sayıda yolcunun kullandığı havaalanlarını milyonlarca yolcu kullanmış gibi ödeme yapılıyor, yapılacak.
Şehir hastanelerini yapan şirketlere hasta garantisi olarak ödeme yapılıyor, yapılacak.
Kamuda yönetici olanların şatafatlı, lüks yaşamları devam edecek.
İktidar mensuplarının eşe dosta dağıttıkları “bankamatik memurluğu” devam ediyor, edecek.
Önemli görevlerdeki yöneticiler şehir içinde ayrı şehir dışında ayrı makam araçları kullanmaya devam ediyorlar, edecekler.
Tasarruf önlemlerine bakalım:
Kamuya 3 yıl boyunca yeni personel ancak emekli olanların sayısı kadar
alınacak.
Uzaktan çalışma modelleri geliştirilecek.
Toplu taşıma olan yerlerde kamuda personel servisi kaldırılacak.
3 yıl süreyle yeni hizmet binası alımı ve yapımı durdurulacak.
Yeni bina kiralanmayacak. Yeni lojman ve sosyal tesis alımı/yapımı yasaklanacak.
Şimşek’in açıkladığı bu tasarruf önlemlerinin Türkiye’nin bütçe açığını kapatması, Hazine’nin gerçekten tasarruf etmesi mümkün mü?
Elbette değil.
Bu önlemlerle yapılacak tasarruf 100 milyar veya biraz üzerinde olacak.
Oysa sadece 2024 yılı bütçesi için öngörülen açık 2 trilyon 552 milyar lira.
Bu durumda 100 milyarlık tasarruf devede kulak bile sayılmaz.
Dişin kovuğunu doldurmaz.
Olan gariban memurun servis otobüslerine, yılda bir hafta kamu kurumu tesislerindeki tatiline olur.
O kadar.
Kaldı ki bu tasarruf genelgesi yeni bir uygulama da değil.
Hemen her yıl tasarruf genelgesi yayımlanır.
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçildiğinde “Cumhurbaşkanlığı genelgesi” eski sistemde ise “Başbakanlık genelgesi” adı altında birçok genelge yayımlandı.
O genelgelerde de benzeri önlemler vardı.
Örnek vermek gerekirse:
Cumhurbaşkanlığının, 30 Haziran 2021 tarihli ve 2021/14 sayılı genelgesinde benzer hükümler var.
Kamu kurumlarının yurt içinde ve dışında hiçbir suretle hizmet binası, lojman, kamp, sosyal tesis ve arazi almayacakları ve inşa edemeyecekleri yazıyor.
Zorunlu haller dışında araç alamayacakları ve kiralamayacakları hükmü var.
İhtiyaç fazlası olan veya ekonomik ömrünü tamamlamış olan araç ve malzemelerin satılacağı hükmü de bulunuyor.
Benzer hükümleri taşıyan daha eski tarihli Başbakanlık tasarruf genelgeleri de var.
O zaman şu soruyu sormak gerekiyor:
Önceki yıllarda yayımlanan tasarruf genelgelerine ne oldu?
Sorunun yanıtı da belli:
Demek ki eski tarihli tasarruf genelgeleri uygulanmadı ki bugün Bakan Şimşek bir tasarruf genelgesi daha açıkladı.
Bu genelgenin uygulanıp uygulanmayacağı veya ne kadarının uygulanacağı da belli değil.
Ancak şurası açık ki bu genelge uygulansa bile Türkiye’nin ihtiyacı olan tasarrufun sağlanması mümkün değil.
Bütçe açığıyla tasarruf edilecek tutar arasında dağlar kadar fark var.