Yerel seçimler sonrası sürmekte olan tartışma başlıklarından biri de MHP’nin aldığı sonucu konu alıyor.

Bu tartışmayı tetikleyen husus, ilk bakışta MHP 31 Mart yerel seçimlerinde sert bir düşüş yaşadığı, oy oranının yüzde 4.99’a indiği algısının bulunması.

Durum gerçekte öyle mi?

Meseleye şöyle yaklaşalım. MHP, geçen 14 Mayıs’ta düzenlenen milletvekili seçiminde Türkiye genelinde 5 milyon 283 bin oyla yüzde 10.04 oranında bir sonuç elde etmişti. Bir önceki 24 Haziran 2018 seçiminde aldığı oy ise 5 milyon 444 bin dolayındaydı. Bu da yüzde 11.20 oranına tekabül ediyordu.

Buna karşılık, geçen 31 Mart’ta 30 büyükşehrin belediye başkanlıkları ile kalan 51 ilde il genel meclisi üyelikleri için kullanılan oylar toplanarak yapılan hesaplamada, MHP oyları 2 milyon 297 bine gerilemiş görünüyor. Yüzde 4.99 oranını veren bu hesaplama yöntemi.

Yerel seçimlerde ikinci bir hesaplama yöntemi daha var. Bu yöntemde 30 büyükşehirde ilçe belediye meclislerine, bu şekilde büyükşehir meclisleri için kullanılan oylarla kalan 51 ilde yine il genel meclisi oyları toplamı esas alınıyor. Bu hesaplamada MHP’nin oyu 720 binlik bir artışla 3 milyon 17 bine yükseliyor. Bu da oran olarak yaklaşık 1.6 puanlık bir artışla yüzde 6.58’e geliyor.

30 BÜYÜKŞEHİRİN 28’İNDE İŞBİRLİĞİ YAPILINCA

Peki MHP’nin gerçek oyu bu mu?

Bu soruya verilecek yanıt, aslında her iki rakamın da gerçek durumu yansıtmadığıdır. Ancak sorun şu ki, MHP’nin oyunu hesaplamaya kalkıştığımızda çok temel bir güçlükle karşılaşıyoruz. Bu güçlük, Cumhur İttifakı bileşenleri AK Parti ile MHP’nin 30 büyükşehirde seçime ittifak yaparak girdikleri için bu illerde oylarının iç içe geçmiş olmasıdır. Daha çok da MHP oyları AK Parti’ye geçmiştir.

Varılan uzlaşı çerçevesinde MHP 30 büyükşehirden yalnızca 2’sinde, Mersin ve Manisa’da büyükşehir belediye başkan adayı çıkarmış, kalan 28 ilde AK Parti’nin adaylarını desteklemiştir.

Uzlaşı ilçe belediyelerini de kapsamıştır. MHP, birçok büyükşehirde özellikle kazanma şansı bulunmayan ilçeleri büyük ölçüde AK Parti’ye bırakmıştır. Örneğin, İstanbul’da 39 ilçenin yalnızca 2’sinde Beşiktaş ve Silivri’de aday çıkarmıştır. AK Parti de bu 2 ilçede aday çıkarmamıştır.

MHP, bunun gibi Ankara’da 25 ilçeden 5’inde, İzmir’de ise 30 ilçeden yine 5’inde belediye başkan adayı göstermiştir.

İŞBİRLİĞİ İLÇE BELEDİYE MECLİSLERİNE DE UZANINCA

Mutabakat uyarınca, ilçe belediye meclislerinde de seçimlere karma listelerle gidilmiştir. Böylelikle, MHP seçmenleri ilçe belediyelerinde çoğunluk AK Partili adayları ve AK Parti amblemi altında görünen, ancak aslında karma olan belediye meclis listelerini desteklemek durumuna girmiştir.

Bu işbirliği yöntemi uygulamada şu sonucu yaratmıştır. Toplam 28 büyükşehirde AK Parti ilçe belediye meclisleri oy toplamları içinde MHP oyları da bulunmaktadır.

Bir başka anlatımla, ikinci hesaplama yönteminde MHP oyları Türkiye toplamında ilk yönteme kıyasla artmış görünse de, yine de büyükşehirlerdeki ilçe belediye meclisi oylarında MHP oylarının azımsanmayacak bir bölümü AK Parti toplamı içindedir.

MHP’NİN İSTANBUL OYU 51 BİN Mİ, YOKSA 600 BİN DOLAYINDA MI?

Durumu yine İstanbul örneği üzerinden şöyle açıklayalım.

İstanbul’da MHP’nin yarışa girdiği (AK Parti’nin çekildiği) iki ilçeden biri olan Beşiktaş’ta, ilçe belediye meclisleri pusulalarında bu partiye toplam 11 bin 494 oy çıkmıştır. Silivri’de ise bu toplam 39 bin 947’dir. Sonuçta, MHP’nin İstanbul’da ilçe belediye meclisleri dökümündeki oyu 51 bin 441 bin ediyor. (Bu oyun bir kısmı da AK Partili seçmenlerden geliyor.)

Kabul edelim ki, buradaki 51 bin toplamı MHP’nin İstanbul’daki gücünü yansıtmaktan uzaktır. Çünkü, 31 Mart’tan on buçuk ay önce yapılan 14 Mayıs seçimine baktığımızda, MHP’nin İstanbul’un bütününde yurtdışı hariç oylarda 612 bin 302 oy aldığını görüyoruz. Mantıken, bu durumda MHP’nin gerçek seçmen tabanı 31 Mart’ta ilçe belediye meclislerine yansıyan sayısal değerin bir hayli üstünde olmalıdır.

Buna benzer örnekleri, Ankara’dan, İzmir’den, daha doğrusu MHP’nin 14 Mayıs’ta oransal olarak belli bir varlık gösterdiği diğer büyükşehirlerden de verebiliriz.

Buradan nereye varıyoruz?

MHP’NİN 51 İLDEKİ OYU 14 MAYIS’A KIYASLA NASIL SEYRETTİ?

Vardığımız nokta, ikinci hesaplama yönteminde Türkiye genelinde bu partiye çıkan 3 milyon 17 bin dolayındaki oyun da 31 Mart’ta sandığa giderek oy kullanan MHP’li seçmenlerin toplamını gerçekçi bir şekilde yansıtmadığıdır.

O zaman bu sayıyı daha gerçekçi bir biçimde nasıl ölçebiliriz sorusuna yanıt ararsak, önce projektörlerimizi bu toplam içinde yer alan il genel meclisi sonucu sandıklarına çevirmemiz gerekir.

MHP ile AK Parti arasındaki seçim işbirliği Türkiye’nin 30 büyükşehiri dışında kalan 51 ilindeki il genel meclisi üyelikleri seçimini kapsamamıştır. Bu illerin sadece bazılarında belli ilçe belediye başkanlığı seçimlerine dönük uzlaşılar yapılmış, bazı ilçelerde de iki parti birbirine karşı aday çıkartmıştır.

Ancak il genel meclisleri söz konusu olduğunda herkes kendi listesi ile seçime girmiştir. Bu anlamda, il genel meclisi pusulalarının sayımı parti aidiyetiyle, yakınlığıyla kullanılan oyların miktarını ölçmek bakımından bize göreceli olarak daha güvenilir bir veri sunuyor. Bunların toplamı MHP’nin en azından 51 ildeki durumu hakkında bir fikir verecektir.

Ayrıca, başvurabileceğimiz bir yöntem daha var: 31 Mart’ta bu 51 ilde il genel meclisi oylarına tek tek bakmak ve bu oyları MHP’nin 14 Mayıs 2023 milletvekili seçimi rakamları ile karşılaştırmak... Her bir ilde MHP’nin tabanındaki destekte bir aşınma olup olmadığını belli ölçülerde bu karşılaştırmadan okunabilir.

Peki bu kıyaslamayı yaptığımızda önümüzde beliren tablo nedir?

OYLARDA ARTIŞ VE DÜŞÜŞLER BİR ARADA, ANCAK

Kaba bir hesapla bu 51 ilden 26’sında MHP oylarının artığını, 19’unda düştüğünü, 6’sında ise büyük ölçüde aynı kaldığını söyleyebiliriz. Oyların artığı illerin belli bir bölümünde genellikle mütevazı artışlar gözleniyor. Bazı durumlarda ise artış oran olarak anlamlı bir eşiğe çıkabiliyor. Düşüşlerin de çoğunlukla sert ölçülerde yaşanmadığını söylemek mümkün.

Örneğin, grafikte de yer verdiğimiz Kütahya, Tokat ve Yozgat bu artışın anlamlı olduğu iller arasındadır. Keza Kastamonu’da 14 Mayıs’ta 38 bin olan MHP oyu 31 Mart’ta il genel meclisinde 59 bine çıkmıştır.

Düşüş yaşanan iller arasında Çorum’da 72 binden 63 bine, Bartın’da 31 binden 20 bine inen örnekler gösterilebilir.

Ayrıca, vurgulanması gereken bir husus, 51 il içinde 4 ilde (Çankırı, Erzincan, Tokat ve Karaman) MHP’nin il genel meclisinde birinci parti durumunda olmasıdır.

Buna ek olarak, toplam 8 ilin merkez ilçelerinde de belediyeyi kazanmıştır bu parti. MHP’nin bu şekilde il merkezlerini aldığı iller Çankırı, Erzincan, Kırklareli, Tokat, Karaman, Osmaniye, Kars ve Gümüşhane’dir.

MHP 51 İLDE GÜCÜNÜ BÜYÜK ÖLÇÜDE KORUYOR

Yaptığımız hesaplamaya göre, MHP, bu 51 ilde 14 Mayıs milletvekili seçiminde toplam 1 milyon 593 oy almıştır. On buçuk ay sonra yapılan yerel seçimde aynı illerde il genel meclisinde MHP’nin oyu 1 milyon 707 bine çıkmıştır. Yani 115 bine yakın bir oy artışından söz edebiliriz.

Bu toplamı 51 ildeki geçerli oylara böldüğümüzde, MHP’nin il genel meclislerindeki oy oranı, daha önceki bir yazımızda altını çizdiğimiz gibi yüzde 16.62’ye geliyor.

Bu sonuçla MHP, 51 ildeki il genel meclisi oyları oranında AK Parti (yüzde 32.1) ve CHP’den (yüzde 23.2) sonra üçüncü partidir.

Gelgelelim, 51 ilin seçmen sayısı, nüfusla orantılı olarak Türkiye’deki toplam seçmenlerin ancak yüzde 22’sini gösteriyor. Yerel seçimde kullanılan oyların ana gövdesi büyükşehir oylarında yatıyor.

Kuşkusuz, belediye seçimlerinde adayların kimliği, yerel seçimlere özgü dinamikler de oyların artışı ve düşüşünde her zaman önemli bir faktördür. Böyle olmakla birlikte, özellikle il genel meclisi sonuçları genel siyasi tabloyu okumak bakımından fikir vericidir.

Salt bu kategoriye baktığımızda, MHP’nin en azından değindiğimiz 51 ilde -her merkezde farklılık göstermekle birlikte- Türkiye’de siyasi tabloyu etkileyen ekonomik ve siyasi koşullardan etkilenmeden gücünü büyük ölçüde koruduğu, hatta küçük bir artış da sağladığı sonucuna varıyoruz.

Peki, söz konusu 51 ildeki sonuçlar MHP’nin ülke genelindeki performansı açısından bize ne anlatıyor? Buradaki örüntü nüfusun yaklaşık yüzde 80’e yakın bölümünü kapsayan büyükşehirlerde aynen geçerli olabilir mi? MHP’nin durumunu tam olarak okuyabilmek için işin bu kısmına yarın biraz daha detaylı bakmamız gerekecek.

One of the ongoing discussion topics after the local elections is about the result of MHP.

The issue that triggered this discussion is, at first glance, the perception that MHP experienced a sharp decline in the March 31 local elections, with its vote share falling to 4.99 percent.

Is this actually the case?

Let's approach the issue this way. MHP achieved a result of 10.04 percent with 5 million 283 thousand votes across Turkey in the parliamentary elections held last May 14. The votes it received in the previous election on June 24, 2018 were around 5 million 444 thousand. This corresponded to a rate of 11.20 percent.

On the other hand, in the calculation made by adding up the votes cast for mayors of 30 metropolitan cities and provincial council memberships in the remaining 51 provinces last March 31, MHP votes seem to have decreased to 2 million 297 thousand. This calculation method gives the rate of 4.99 percent.

There is a second calculation method in local elections. In this method, the votes cast for the district municipal councils in 30 metropolitan cities and the total votes cast for the metropolitan councils in the remaining 51 provinces are taken as basis. In this calculation, MHP's votes increase by 720 thousand to 3 million 17 thousand. This brings the rate to 6.58 percent, an increase of approximately 1.6 points.

WHEN COOPERATION IS MADE IN 28 OF 30 METROPOLITAN CITIES

So, is this the real vote of MHP?

The answer to this question is that neither number actually reflects the real situation. However, the problem is that when we try to calculate MHP's vote, we encounter a very basic difficulty. This difficulty is due to the fact that the votes of the People's Alliance components AK Party and MHP are intertwined in these provinces, as they entered the elections in an alliance in 30 metropolitan cities. Most of the MHP votes passed to the AK Party.

Within the framework of the compromise reached, MHP nominated metropolitan mayor candidates in only 2 of 30 metropolitan cities, Mersin and Manisa, and supported the AK Party's candidates in the remaining 28 provinces.

The consensus also included district municipalities. In many metropolitan cities, MHP has largely left the districts that it had no chance of winning to the AK Party. For example, it nominated candidates in only 2 of the 39 districts in Istanbul: Beşiktaş and Silivri. AK Party did not nominate candidates in these 2 districts.

Likewise, MHP nominated mayoral candidates in 5 out of 25 districts in Ankara and in 5 out of 30 districts in Izmir.

WHEN COOPERATION EXTENDS TO DISTRICT MUNICIPAL COUNCILS

In accordance with the agreement, elections in district municipal councils were held with mixed lists. Thus, MHP voters in district municipalities have come to support mostly AK Party candidates and municipal council lists that appear under the AK Party emblem, but are actually mixed.

This method of collaboration has created the following result in practice. In a total of 28 metropolitan cities, MHP votes are included in the vote totals of AK Party district municipal councils.

In other words, although the MHP votes in the second calculation method seem to have increased in Turkey compared to the first method, a significant portion of the MHP votes in the district municipal council votes in metropolitan cities are still included in the AK Party total.

ARE MHP'S ISTANBUL VOTES 51 THOUSAND OR AROUND 600 THOUSAND?

Let's explain the situation again using the example of Istanbul.

In Beşiktaş, one of the two districts in Istanbul where MHP entered the race (AK Party withdrew), a total of 11 thousand 494 votes were cast for this party in the district municipal council ballots. In Silivri, this total is 39 thousand 947. As a result, MHP's votes in the district municipal councils in Istanbul are 51 thousand 441 thousand. (Part of this vote also comes from AK Party voters.)

Let's admit that the 51 thousand total here is far from reflecting the strength of MHP in Istanbul. Because, when we look at the May 14 election, which was held ten and a half months before March 31, we see that MHP received 612 thousand 302 votes in the whole of Istanbul, excluding abroad. Logically, in this case, MHP's real voter base should be much higher than the numerical value reflected in the district municipal councils on March 31.

We can give similar examples from Ankara, Izmir, or more precisely, other metropolitan cities where MHP had a certain proportional presence on May 14.

Where do we go from here?

HOW WAS MHP'S VOTE IN 51 PROVINCES COMPARED TO MAY 14?

The point we have reached is that the 3 million 17 thousand votes cast for this party throughout Turkey in the second calculation method do not realistically reflect the total of MHP voters who went to the polls and voted on March 31.

Then, if we seek an answer to the question of how we can measure this number more realistically, we must first turn our projectors to the provincial general assembly result ballot boxes included in this total.

The electoral cooperation between MHP and AK Party did not include the elections of provincial council memberships in Turkey's 51 provinces outside the 30 metropolitan cities. In only some of these provinces, agreements were made for certain district mayoral elections, and in some districts, two parties nominated candidates against each other.

However, when it comes to provincial general assemblies, everyone entered the elections with their own list. In this sense, the counting of provincial council ballots provides us with relatively more reliable data in terms of measuring the amount of votes cast by party affiliation and affiliation. The sum of these will give an idea about the situation of MHP in at least 51 provinces.

Additionally, there is another method we can use: to look at the provincial council votes in these 51 provinces one by one on March 31 and compare these votes with MHP's parliamentary election figures of May 14, 2023... Whether there is an erosion in the support of MHP's base in each province. It can be read from this comparison to some extent that it is not.

So, what is the picture that appears before us when we make this comparison?

INCREASES AND DECREASES IN VOTES ARE TOGETHER, BUT

With a rough calculation, we can say that MHP votes increased in 26 of these 51 provinces, decreased in 19, and remained largely the same in 6. Modest increases are generally observed in certain parts of the provinces where the votes increased. In some cases, the increase may reach a significant threshold in terms of rate. It is possible to say that the declines were mostly not severe.

For example, Kütahya, Tokat and Yozgat, which we also include in the chart, are among the provinces where this increase is significant. Likewise, the MHP votes in Kastamonu, which were 38 thousand on May 14, increased to 59 thousand in the provincial general assembly on March 31.

Among the provinces where there was a decrease, examples can be given: from 72 thousand to 63 thousand in Çorum, and from 31 thousand to 20 thousand in Bartın.

Additionally, an issue that should be emphasized is that MHP is the first party in the provincial assembly in 4 provinces (Çankırı, Erzincan, Tokat and Karaman) out of 51 provinces.

In addition, this party won the municipality in the central districts of a total of 8 provinces. The provinces where MHP took its provincial headquarters in this way are Çankırı, Erzincan, Kırklareli, Tokat, Karaman, Osmaniye, Kars and Gümüşhane.

MHP MAJORLY MAINTAINS ITS POWER IN 51 PROVINCES

According to our calculations, MHP received a total of 1 million 593 votes in the May 14 parliamentary elections in these 51 provinces. In the local elections held ten and a half months later, MHP's votes in the provincial council in the same provinces increased to 1 million 707 thousand. In other words, we can talk about an increase of nearly 115 thousand votes.

When we divide this total by the valid votes in 51 provinces, MHP's vote rate in the provincial general assemblies comes to 16.62 percent, as we underlined in a previous article.

With this result, MHP is the third party after AK Party (32.1 percent) and CHP (23.2 percent) in terms of provincial council votes in 51 provinces.

However, the number of voters in 51 provinces represents only 22 percent of the total voters in Turkey in proportion to the population. The main body of votes cast in local elections lies in metropolitan votes.

Undoubtedly, the identity of the candidates in municipal elections and the dynamics specific to local elections are always important factors in the increase and decrease of votes. However, especially the results of the provincial general assembly are informative in terms of reading the general political picture.

When we look at this category alone, we conclude that MHP largely maintains its power and even achieves a small increase, at least in the 51 provinces we mentioned - although it varies in each center - without being affected by the economic and political conditions affecting the political landscape in Turkey.

So, what do the results in these 51 provinces tell us about MHP's performance across the country? Could the pattern here be the same in metropolitan cities that cover nearly 80 percent of the population? In order to fully understand the situation of MHP, we will have to look at this part of the matter in more detail tomorrow.