Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 29 Nisan’da MHP lideri Devlet Bahçeli’yi evinde ziyaret edeceği basına duyurulmamıştı ama muhtemelen iki tarafın kurmayları da biliyordu. Cumhur ittifakının iki ortağının 31 Mart yerel seçim yenilgisi ardından ilk buluşması olacaktı. Birkaç gün sonra, 2 Mayıs’ta da Erdoğan, CHP lideri Özgür Özel’le görüşecekti. Sekiz yıl aradan sonra AK Parti ve CHP liderleri ilk görüşme olacaktı. Erdoğan, Özel’le görüşmeden önce Bahçeli’ye danışma ihtiyacı duymuştu. Hem Özel hem Bahçeli’yle görüşmesi öncesinde kurmaylarına danışması da doğaldı.

Bu varsayımla Erdoğan’ın Hukuk Başdanışmanı Mehmet Uçum’un 28 Nisan gecesi yayınladığı Anayasa mesajı ve 29 Nisan sabahı MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız’ın adeta ona karşılık anlamına gelen açıklaması siyaset sahnesinin perde arkasındaki hareketliliği gösteriyordu.

Dar alanda kısa paslaşmalar

Uçum, daha önce hep “ilk dört madde” diye kalıplaşmış başlangıç noktasını “ilk üç madde” diyerek değiştirmişti. Bu aynı zamanda Erdoğan’ın Anayasa değişikliği derken 31 Mart öncesinden başka bir şey mi demek istediği sorusunu akla getiriyordu. Erdoğan, değişen siyasi iklimde Anayasa değişikliğini arttık mevcut sorunlardan dikkatleri saptırmak için kullanmak istiyordu adeta.

Buna karşı Yıldız, Bahçeli’nin daha Mayıs 2021’de kamuoyuna açıkladığı 100 Maddelik Anayasa önerisini hatırlattı; MHP’nin tutumunda bir değişiklik yoktu. Ama MHP yine de çıtayı yükseltiyordu. Yıldız, Anayasa velev ki Meclis’te (ki 400 oy gerektiriyor) değiştirilebilse dahi halkoylamasına gidilmesini istiyordu.

Bu aslında Erdoğan’a Anayasayı gayet parçalı durumdaki Meclis’te değiştirmek için İYİ ve DEM dahil her partiyle pazarlık sürecini geçebilse dahi ekonomik krizden çıkışı seçim ekonomisiyle delecek şekilde sandık önermekti. Kaldı ki Erdoğan ve Mehmet Şimşek’in yatırımcılara 2028’e dek seçim olmayacağı söylemi de böylece hayal olacaktı.

Bahçeli adeta ipe un seriyor, Özel’le görüşme öncesi Erdoğan’a olmazı gösteriyordu.

Erdoğan’ın Özel’le görüşmesi

Oysa Erdoğan’ın Özel’le görüşmesinde Anayasa konusunun gündemde olduğunu söyleyen sadece kendisiydi. Özel, Cumhurbaşkanı konuyu açarsa “dinleyeceğini” söylemiş, tartışacağını, müzakere edeceğini söylememiş, hatta “Önce mevcut Anayasayı uygulayalım” demişti.

Özel’in gündemiyse başka. Belediyelerin gelirleri kesildikçe borçları büyüyor Cumhurbaşkanının onayını bekleyen projeleri birikiyordu. Ekonomik krizin en çok etkilediği emeklilerin durumu konuşmak istiyordu, atanamayan öğretmenleri, Gezi Davası tutuklularında simgeleşen yargı hatalarını ve dış politikayı.

Hal böyleyse -son derece ters giden bir şey olmazsa- nasıl Özel dinleyip notlarını alacaksa Özel’le görüşmesinde Erdoğan da onu dinleyip notlarını alacak. Bana kalırsa Erdoğan, Özel’in gelip emeklilerin sorununu çözdüğü bir zaferi ona hediye etmiş olmak istemez. Ama belediyelerin bir iki sorununa el atarak kendisine uzatılan “makama saygı” elini karşılıksız bırakmama yoluna gidebilir. Özel de TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş tarafından yürütülen Anayasa temaslarına kapıyı kapatmaz.

Peki ya siyasi davalar?

En son Can Atalay durumunda somutlaşan, Osman Kavala’yı ömür boyu hapse mahkûm eden Gezi Davası, Selahattin Demirtaş ve arkadaşlarını hapiste tutan Kobani davasına gelince… Bunlar hem Erdoğan hem Bahçeli için adeta varoluşsal hale gelmiş siyasi davalar.

Özel’le görüşmesinde Erdoğan bu konuda not almakla mı yetinir, yoksa Özel’i tersleyip diyalog kanalını daha açılırken kapatır mı? Beştepe’nin nabzını kamuna yansıtan Abdülkadir Selvi’nin Hürriyet’te yazdığı gibi “Yeni kanıtlar ortaya çıkarsa” filan o davalar yeniden görülür mü dersiniz? Orada da gizli aktörelerin Adalet Bakanı Yılmaz Tunç değil, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek olduğunu söylemek çok yanlış olmaz.

Ama oralara daha çok var. Şimdi 31 Mart sonuçlarıyla değişen siyasi iklimin önem taşıyan bir manzarasına, iktidar-muhalefet diyalogunun Türkiye yararına sonuç getirip getirmeyeceğine odaklanalım.

It was not announced to the press that President Tayyip Erdoğan would visit MHP leader Devlet Bahçeli at his home on April 29, but the staffs of both parties probably knew it. It would be the first meeting of the two partners of the People's Alliance after the March 31 local election defeat. A few days later, on May 2, Erdogan would meet with CHP leader Özgür Özel. It would be the first meeting between AK Party and CHP leaders after eight years. Erdoğan felt the need to consult Bahçeli before meeting with Özel. It was also natural that he consulted his staff before meeting with both Özel and Bahçeli.

With this assumption, the Constitutional message published by Erdoğan's Chief Legal Advisor Mehmet Uçum on the night of April 28 and the statement made by MHP Deputy Chairman Feti Yıldız on the morning of April 29, which was almost a response to it, showed the activity behind the scenes of the political scene.

Short passes in narrow areas

Uçum changed its starting point, which had previously been clichéd as "the first four items", to "the first three items". This also brought to mind the question of whether Erdoğan meant something other than before March 31 when he said Constitutional amendment. It was as if Erdoğan wanted to use the Constitutional amendment to divert attention from the current problems in the changing political climate .

Against this, Yıldız reminded the 100-Article Constitution proposal that Bahçeli announced to the public in May 2021; There was no change in MHP's attitude. But MHP still raised the bar. Yıldız wanted a referendum to be held even if the Constitution could be changed in the Parliament (which requires 400 votes).

This was actually offering Erdoğan a ballot box that would break the economic crisis through electoral economics, even if he could go through the bargaining process with every party, including İYİ and DEM, in order to change the Constitution in the very fragmented Parliament. Moreover, Erdoğan and Mehmet Şimşek's statement to investors that there would be no elections until 2028 would thus be a dream.

Bahçeli was literally laying the groundwork and showing Erdoğan the impossible before the meeting with Özel.

Erdoğan's meeting with Özel

However, he was the only one who said that the Constitution issue was on the agenda during Erdoğan's meeting with Özel. Özel said that he would "listen" if the President brought up the issue, did not say that he would discuss or negotiate, and even said, "Let's implement the current Constitution first."

Özel's agenda is different . As municipalities' revenues were cut, their debts grew and projects awaiting the President's approval were piling up. He wanted to talk about the situation of the retirees who were most affected by the economic crisis, the teachers who could not be appointed, the judicial errors symbolized by the detainees of the Gezi Trial, and foreign policy.

If this is the case - unless something goes terribly wrong - Erdogan will listen to Ozel and take his notes, just as Erdogan will listen to him and take his notes during his meeting with Ozel. In my opinion, Erdogan does not want to gift Ozel a victory in which he comes and solves the problem of retirees. But he can take action on one or two problems of the municipalities and not leave the hand of "respect for the authority" extended to him unrequited. In particular, it does not close the door to the Constitutional contacts carried out by the Speaker of the Turkish Grand National Assembly, Numan Kurtulmuş.

What about political cases?

As for the Gezi Case, which most recently materialized in the case of Can Atalay, which sentenced Osman Kavala to life imprisonment, and the Kobani case, which kept Selahattin Demirtaş and his friends in prison... These are political cases that have become existential for both Erdoğan and Bahçeli.

In his meeting with Özel, will Erdogan be content to take notes on this issue, or will he rebuff Ozel and close the dialogue channel before it opens? As Abdülkadir Selvi, who reflected the pulse of Beştepe to the public, wrote in Hürriyet, "If new evidence emerges", do you think those cases will be heard again? It would not be wrong to say that the secret morals there are not the Minister of Justice Yılmaz Tunç, but the Minister of Foreign Affairs Hakan Fidan and the Minister of Treasury and Finance Mehmet Şimşek.

But there's more to get there. Now, let's focus on an important aspect of the political climate that changed with the results of March 31, whether the government-opposition dialogue will bring results for the benefit of Turkey.