Yerel seçimlerin en önemli sonucu sansasyonel CHP başarısıdır. Hangi analizi, hangi açıklamayı yaparsak yapalım hepsinden öte tartışılmaz bir CHP başarısı var karşımızda.

CHP’nin 1992 yılında ikinci kuruluşundan sonraki en önemli başarısı bu ve bu dönemde ilk kez CHP iktidar partisini de geçip, birinci parti oldu.

Genç okurlar için hatırlatalım, 12 Eylül askeri darbesi sonrası askeri cunta tüm partilerle birlikte CHP’yi de kapatmıştı. 1983 genel seçimlerine CHP’nin yerini doldurma iddiasındaki Halkçı Parti (HP) katıldı, Sosyal Demokrat Parti (SODEP) askeri cuntanın kararlarına takılarak katılamadı. Halkçı Parti de seçimlerde yüzde 30 oy aldı, yüzde 45 oy alan Özal’ın Anavatan Partisi (ANAP) karşısında ana muhalefet partisi oldu.

1984 yerel seçimlerine SODEP katıldı ve yüzde 23.4 oyla ANAP’ın ardından ikinci parti olurken HP yüzde 8.8 oya geriledi. Kamuoyunda CHP’nin oylarının yeni adresinin SODEP mi HP mi olduğu tartışmalarının ardından iki partinin birleşmeleri tartışmaları geldi. İki parti 1985’te Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) adıyla birleşti.

1987’de 12 Eylül cuntasının getirdiği siyasi yasakların kaldırılması için halk oylaması yapıldı ve yasakların kaldırılması yüzde 50.1 oyla kabul edildi. Halk oylamasının ardından Bülent Ecevit CHP’yi tümden reddederek kendi partisi Demokratik Sol Parti’nin başına geçti.

Kitle partisi olamadı

1987 genel seçimlerinde ANAP yüzde 36.3 oy alarak iktidarını sürdürürken SHP yüzde 24.7 oyla ana muhalefet oldu. Bu seçimlerin ardından siyasi yasakları kaldırılan neredeyse tüm eski CHP siyasetçilerinin ve örgüt yöneticilerinin de katıldığı SHP’de parti içi klikleşmeler başladı.

1989 yerel seçimlerinde SHP yüzde 28.7 oy alarak İstanbul, Ankara ve İzmir belediye başkanlıklarıyla 39 ilin belediye başkanlığını kazandı. İktidar partisi ANAP ise genel seçimlerdeki yüzde 36.3 oranındaki oyundan 14 puan kaybederek yüzde 21.8 oy oranına geriledi.

Bu tarihten itibaren SHP parti içi klikler arası mücadeleyle üst üste kurultaylar yaşadı. Parti yerel seçimlerin başarısını artırarak sürdürme çabası yerine iç çekişmelere teslim olunca 1991 genel seçimlerinde yüzde 20.7 oy oranına gerileyerek 3’üncü parti olabildi.

1992’de 12 Eylül rejiminin eski siyasi partilerin aynı adla tekrar açılmasını engelleyen yasağı kaldırıldı. Ardından Eylül 1992’de CHP yeniden kuruldu, Deniz Baykal CHP Genel Başkanı oldu. Sosyal demokratlar bir kez daha ayrıştı.

1994 yerel seçimlerinde SHP yüzde 13.6, DSP yüzde 8.8 ve CHP yüzde 4.6 oy aldı. Bir önceki yerel seçimlerde kazanılan İstanbul ve Ankara Refah Partisi’ne, İzmir de DYP’ye kaybedilmişti. Hüsranın ardından her zaman gündemde olan “oylar bölünmesin”, “birleşin” tartışmaları alevlendi, SHP 1995 yılında CHP’ye katıldı, DSP yoluna ayrı devam etti.

Bu birleşme de çare olmadı, 1995 genel seçimlerinde CHP yüzde 10.7 oy alırken DSP yüzde 14.6’ya ulaştı. 1999 genel seçimlerinde DSP yüzde 22.2 oyla birinci parti olurken, CHP yüzde 8.7 oy oranıyla seçim barajının altında, meclis dışında kaldı. 1999 yerel seçimlerinde ise DSP yüzde 18.7 oy alırken, CHP yüzde 11.1 oy aldı.

1980 darbesi ardından 2002’ye dek sosyal demokrat olduğunu iddia eden partilerin oy toplamları ortalama yüzde 25-30 aralığında kalırken, 2002 genel seçimleri sonrası CHP hiçbir yerel ve genel seçimde yüzde 30’u aşan bir oy oranına ulaşamadı.

Sosyal demokrat iddiası olan partilerden DSP neredeyse yok oldu, CHP tek başına yüzde 25-30 aralığındaki laiklik duyarlılığı son derece yüksek seküler Türklerin partisine dönüştü, kitle partisi olamadı.

Seçmenin gönlüne zihnine girememiş

Bu arada ülke kentleşti, sanayileşti, dışa açıldı, teknolojiyle tanıştı. Kuşaklar değişti ama sosyal demokrat olduğunu iddia eden partiler ve kadrolar değişemedi, iktidar da olamadı. Şimdi CHP ilk kez yerellerde nüfusun, ekonomik ve kültürel sermayenin dörtte üçünün olduğu alanda yerel iktidarların sahibi. Bu nedenle CHP’nin bu başarısı nedenleri ne olursa olsun sansasyonel bir başarıdır diyorum.

Öte yandan CHP kuruluşundan bu yana 100 yıllık tarihinde 38 kurultay, 18 olağanüstü kurultay gerçekleştirmiş. 1992’de ikinci kuruluşundan bu yana ise 14 kurultay, 10 olağanüstü kurultay gerçekleşmiş. Partinin değişip değişmeyeceği, değişecekse nasıl değişeceği, kuruluş ilkelerine mi döneceği yoksa değişmesi mi gerektiği tartışmaları hiç bitmemiş. Siyasi gündemde CHP değişmeli mi değişmemeli mi tartışması hep var olmuş ama son 31 yılda bir türlü seçmenin gönlüne, zihnine girememiş. CHP sol mu sosyal demokrat mı yoksa merkez sol mu analizleri ve soruları hiç gündemden düşmemiş. Üstelik 2007 genel seçimlerinden beridir de ülkede iktidar değil muhalefet ve özünde CHP sorunu olduğu da sıkça konuşulmuş.

Elbette 100 yıllık yaşamında tek bir CHP yok. İnönü’nün, Ecevit’in, Baykal’ın, Kılıçdaroğlu’nun CHP’leri aynı CHP değil.

Cumhuriyeti kuran kadroların partisi olarak başlayan CHP tarihini hatırlamak gerek. Kalkınma ve modernleşme olarak iki temel hedefi olan cumhuriyetin hedefleri CHP’nin de hedefidir aynı zamanda. Atatürk’ün ardından İnönü’nün CHP’si İkinci Dünya Savaşı'nın öncesi ve savaş sırasında daha otoriter ve milliyetçi bir çizgiye gelirken, savaş sonrası çok partili seçim sistemine geçişi kabul etmiş ve 1950 seçimleriyle iktidarı devretmiş. 1957 ilk hedefler beyannamesiyle o çizgiden daha Batılı bir çizgiye geçmiş. Soğuk Savaş yılları içindeyken hem entelektüel ağırlığı hem toplumsal ağırlığı artan sola karşı ortanın solu gibi yeni bir söylemi sahiplenmiş ve 1974 tüzük kurultayında kendini demokratik sol olarak tanımlamış. Ecevit’le beraber geçmişten daha farklı bir CHP çizgisini aramak, oluşturmak hedef olmuş ama bu süreç darbeyle son bulmuş. 1992’de ikinci kuruluştan itibaren Baykal ile adım adım kitlelerden, sınıflardan uzaklaşarak kentleşmiş, laiklik duyarlılığı yüksek kesimlerin partisine dönüşmüş, giderek muhafazakarlaşmış. Kılıçdaroğlu ile değişim tartışmaları yine sürmüş ama parti kendi iç dinamikleriyle değişmek, dönüşmek, kitle partisi olmak yerine vitrinine diğer kimliklerin temsilcilerini koyarak geniş kitlelere açılabileceğini sanmış. Ama devletin kurucusu ve sahibi rolünü içselleştirmiş.   

Her dönemin CHP’si kendi lideriyle, döneminin koşullarına göre, o günkü politikaları ve söylemleriyle değerlendirilmeli elbette. Bu arada yalnızca CHP değil ama başta CHP olmak üzere tüm siyasi partilerin beslenme damarları kapanmış, yeni insanlar, yeni fikirler partilerin içine girememiş. Politika erbabı yerine partiler politika esnafının eline geçmiş. Her partide olduğu gibi CHP’de de hep partinin sahibi olduğunu düşünen tutucu kadrolarla yeni gelen, partide yer bulmaya çalışan ve partinin değişmesi gerektiğini savunan insanlar, gruplar arası çekişmeler tarihi de CHP’nin tarihi. Sorun şu ki her dönemin yenilikçileri bir sonraki dönemin tutucuları ve partinin sahipleri haline dönüşmüş. Her dönemin yeni kadroları yenilenme, değişme, dönüşme demiş ama tanımlı, vizyonu, hedefleri ilkeleri belirlenmiş bir değişim iddiası hiç gündeme gelmemiş. Dahası siyasi rekabet iktidara ulaşacak siyaseti aramak üzerinden değil parti içi iktidar talebi ve çekişmesi üzerinden şekillenmiş.

40 yılın en düşük katılımıydı

Bugün tüm bu sürecin sonunda gelinen noktada ve hiç bitmeyen tartışmaların gölgesinde her şeye karşın bir başarı var. Aynı zamanda bir fırsat ve hatta bir görev… Kendine karşı da ülkeye karşı da.

CHP’nin önündeki yolu belirleyecek iki önemli nokta var. Birincisi bu seçimdeki başarıyı nasıl anlamlandıracağı, ikincisi partinin geçmişini başarılarıyla da başarısızlıklarıyla da hatırlayarak, dünyayı ve zamanın ruhunu yeniden anlamlandırarak, yalnızca kadrolarında değil kendi iç yapısında, zihniyetinde, tüzüğünde, programında nasıl bir değişim geçireceği.

Yerel seçimlerdeki başarının analizi oldukça önemli. Seçimlerin ülke ve il bazlı sayısal sonuçları üzerinden bakıldığında seçimlere katılım oranının ve YRP oy oranının iktidar partilerinin oy kayıplarının kaynağı olduğu açık. CHP’nin Millet İttifakı partilerinin oylarını konsolide ettiği de açık. Elbette sandık ve ilçe sonuçları üzerinde daha sağlıklı ve güvenilir analizler ile çok daha net tespitler yapabileceğiz ama şimdilik ülke genel oy dağılımıyla değerlendirmeler yapabiliyoruz. Dramatik sonuçlar üreten bir başka faktör CHP belediye başkan adaylarının partinin meclis oylarından fazla aldıkları 1.6 milyon oy. Kazanılan her bir ilçede ve ilde kiminde 100 oy kiminde 10000 oy belediye başkanlığı getirdi ve spekülatif kazanımlar gerçekleşti. Öte yandan hala muhafazakâr dünyanın seçmenlerinden ya da öncenin Ak Partili oylarından ya da CHP’ye karşı negatif kimliklenme ve duygusal mesafelenme içinde olan seçmen kümelerinden oy alınabildi mi sorusunun cevabı net değil. 

Farklı belediye başkanı adaylarının partinin programına ve ideolojisine aykırı duruşları, söylemleri, kazanabilmek için geçici bir taktik hamle olarak kabul edilebilir belki. Fakat bu tarzın temel strateji olarak kabul edilmesinin neler getirip neler götüreceğini de CHP’nin iyi düşünmesi gerek.

Parti yönetiminin ve kazanan belediye başkanlarının serinkanlı dil ve söylemleri dikkat çekici. CHP kamuoyunda 1989 yerel seçimleri ve ardından yaşananların travması oldukça güçlü biçimde gözleniyor. Çok haksız da sayılmazlar. 1989 yerel seçimlerinde de katılım bu seçimlerdekiyle beraber son 40 yılın en düşük katılımıydı, SHP çok spekülatif bir başarı elde etmişti ama sürdürülemedi ve SHP ulusalda iktidar fırsatını kaçırdı. Bugün bu travmanın izlerinin de etkisiyle oldukça temkinli bir yaklaşım gözleniyor.

Aynı zamanda iktidarla ve Erdoğan’la temasa açık demeçler verilirken erken seçim çığlıkları duyulmuyor. Bu serinkanlı dilin karşılığının ne olacağını, siyasetteki manevi şiddet yüklü söylemlerin terk edilmesini ve gerilimin düşmesini sağlayacak mı göreceğiz. 

Özgür Özel bu başarıyla genel başkanlığını pekiştirdi. Mansur Yavaş Ankara’da tarihi bir oy farkı üretti. Ekrem İmamoğlu ise 29 Mayıs sabahından itibaren partisini değişime, kurultaya, yeni genel başkan seçimine, yerel seçimlerdeki etkileyici kampanyasına ve kayda değer oy farkıyla kazanmasıyla partisinin de muhalefetin de lider adayı. CHP’nin önündeki olası risklerden birisi parti kamuoyunun, danışmanların, abilerin zorlamalarıyla erken bir cumhurbaşkanı adaylığı tartışması tuzağına düşmek olacaktır.

Yeni bir hikayeye ihtiyaç var

Daha da önemli olan CHP’nin başarı hikayelerine ihtiyacı olduğudur. Kitle partisi olabilmenin gerek koşullarından birisi CHP’nin kendisine karşı olumsuz duyguları, duygusal mesafesi olan kesimlerle ve genelinde toplumla yeni bir güven inşa etmesidir. Kazanan belediye başkanlarının başarıları da güven inşasının en önemli unsuru olacaktır.

Yapılması gereken kurultaydaki değişimi şimdi gerçekten yaygınlaştırmak, derinleştirmek ve örgütsel yenilenmedir. CHP tüzüğünü değiştirerek kapılarını, pencerelerini yeni insanlara açmalıdır. Bunun biricik yolu da yeni insanlara gerçekten parti içi demokrasiyi tüzüğüyle garanti etmektir.

Başlangıçta CHP tarihi üzerine uzun girizgahımın amacı da budur, nelerin yapılamadığının görülmesi. Liderlerin söylemleriyle, aday ithalleriyle değişim olmuyor. Değişim yeni bir vizyonla, zihniyetle, yöntemle ve kurumsal, örgütsel gayretle oluyor. Kendi tarihinin bir kısmını hatırlayıp, o kısmın değerlerini, ideolojisini sahiplenip bir kısmını yok sayarak değil geçmişini, bugünü ve yarını bir arada düşünerek, yüzleşerek, öğrenerek oluyor.

Toplumsal kutuplaşmanın, kimlik gerilimlerinin yükseldiği, ortak yaşama iradesinin, “biz” duygusunun azaldığı bir dönemde CHP bir fırsat yakaladı. Ülkeden ve gelecekten umudu azalmış, endişeli insanların çoğunlukta olduğu bir zaman aralığında başka bir siyasi tablonun mümkün olabildiği görüldü.

Öte yandan dünya da bölge de siyasi, ekonomik, kültürel krizler yumağı içinde. Dünya ve ülke karmaşıklık ve belirsizlik esaslı bir geleceğe yeni bir ütopya olmadan gidiyor. CHP dünyanın yaşamakta olduğu karmaşayı, ekonomik modellerdeki çöküşü, kalıcılaşmış ve derinleşmiş yoksulluğu, teknolojik değişimin ürettiği riskleri ve fırsatları yeniden değerlendirmeli, anlamlandırmalıdır. Kriz ve tıkanma yalnızca ülke siyasetinde değil her ülkenin siyasetinde yaşanmaktadır.

Böyle bir dünyanın Türkiyesinde ve bu zaman aralığında yeni bir hikayeye ihtiyaç var. Korkuları değil umutları yeşertebilmek için yeni bir söze ihtiyaç var. CHP’nin yalnızca kendi başarısı için değil ülkenin selameti için, içine düştüğümüz çıkmazdan çıkabilmek için yenilenmesine ihtiyaç var. Bu da CHP’nin sorumluluğu ve ödevi aslında.

CHP’nin şansı da burada aslında. Hasan Bülent Kahraman’ın tanımıyla, “CHP bugüne değin hiç vazgeçmeden kültürel değerler üstünden siyaset yaparak reel politikayı görmezden (bir o kadar da bilmezden) gelmiştir. Şimdi ilk kez eline soyut, çağın dışında kalmış kültürel söylem unsurlarını bir yana itip ekonomi ve sosyoloji temelinde siyaset yapabileceği bir eşikte durmaktadır. Bundan sonraki başarısı bu doğrultudaki dönüşümünün gücüne bağlıdır.” 

The most important result of the local elections is the sensational CHP success. No matter what analysis or statement we make, above all, we have an indisputable CHP success.

This is the most important achievement of the CHP after its second establishment in 1992, and for the first time in this period, the CHP surpassed the ruling party and became the first party.

Let us remind young readers that after the September 12 military coup, the military junta closed down the CHP along with all parties. The Populist Party (HP), which claimed to replace the CHP, participated in the 1983 general elections, but the Social Democratic Party (SODEP) could not participate due to the decisions of the military junta. The Populist Party also received 30 percent of the votes in the elections, becoming the main opposition party against Özal's Motherland Party (ANAP), which received 45 percent of the votes.

SODEP participated in the 1984 local elections and became the second party after ANAP with 23.4 percent of the votes, while HP fell to 8.8 percent of the votes. After the public debate about whether the new address of CHP's votes was SODEP or HP, came discussions about the merger of the two parties. The two parties merged in 1985 under the name Social Democratic Populist Party (SHP).

In 1987, a referendum was held to lift the political bans imposed by the September 12 junta, and the lifting of the bans was accepted with 50.1 percent of the votes. After the referendum, Bülent Ecevit completely rejected the CHP and became the head of his own party, the Democratic Left Party.

It could not become a mass party

In the 1987 general elections, ANAP maintained its power with 36.3 percent of the votes, while SHP became the main opposition with 24.7 percent of the votes. After these elections, cliques within the party began in SHP, in which almost all former CHP politicians and organization managers, whose political bans were lifted, participated.

In the 1989 local elections, SHP received 28.7 percent of the votes and won the mayoralties of Istanbul, Ankara and Izmir and the mayoralties of 39 provinces. The ruling party, ANAP, lost 14 points from 36.3 percent of the votes in the general elections and fell to 21.8 percent of the votes.

Since this date, SHP has experienced successive congresses with struggle between cliques within the party. When the party surrendered to internal conflicts instead of trying to increase the success of the local elections, it fell to 20.7 percent of the votes in the 1991 general elections and became the third party.

In 1992, the September 12 regime's ban preventing old political parties from reopening under the same name was lifted. Then, in September 1992, CHP was re-established and Deniz Baykal became the Chairman of CHP. Social democrats split once again.

In the 1994 local elections, SHP received 13.6 percent of the votes, DSP 8.8 percent and CHP 4.6 percent. Istanbul and Ankara, which won in the previous local elections, were lost to the Welfare Party, and Izmir was lost to DYP. After the disappointment, the "votes should not be divided" and "unite" debates, which have always been on the agenda, flared up, SHP joined CHP in 1995, and DSP continued its path separately.

This merger was not a solution either; in the 1995 general elections, CHP received 10.7 percent of the votes, while DSP reached 14.6 percent. In the 1999 general elections, DSP became the first party with 22.2 percent of the votes, while CHP remained outside the parliament, below the election threshold, with 8.7 percent of the votes. In the 1999 local elections, DSP received 18.7 percent of the votes, while CHP received 11.1 percent of the votes.

After the 1980 coup, the average vote total of the parties claiming to be social democratic remained in the range of 25-30 percent until 2002, while after the 2002 general elections, the CHP could not reach a vote rate exceeding 30 percent in any local or general election.

DSP, one of the parties that claimed to be social democratic, almost disappeared, CHP turned into a party of secular Turks with a high sensitivity towards secularism, in the range of 25-30 percent, and could not become a mass party.

Couldn't get into the hearts and minds of voters

Meanwhile, the country urbanized, industrialized, opened up to the outside world, and was introduced to technology. Generations changed, but the parties and cadres that claimed to be social democratic could not change and could not come to power. Now, for the first time, CHP owns the local governments in the area where three quarters of the population, economic and cultural capital are located. For this reason, I say that this success of the CHP is a sensational success, regardless of the reasons.

On the other hand, CHP has held 38 congresses and 18 extraordinary congresses in its 100-year history since its establishment. Since its second establishment in 1992, 14 congresses and 10 extraordinary congresses have been held. Discussions about whether the party will change, if so, how it will change, whether it will return to its founding principles or whether it should change, have never ended. The debate on whether the CHP should change or not has always existed on the political agenda, but it has never been able to enter the hearts and minds of the voters in the last 31 years. Analyzes and questions about whether CHP is left, social democrat or centre-left have never left the agenda. Moreover, since the 2007 general elections, it has been frequently discussed that the country's problem is not the government but the opposition, and essentially the CHP.

Of course, there is not a single CHP in its 100 years of life. The CHPs of İnönü, Ecevit, Baykal and Kılıçdaroğlu are not the same CHP.

It is necessary to remember the history of CHP, which started as the party of the cadres who founded the Republic. The goals of the republic, which has two main goals as development and modernization, are also the goals of the CHP. While İnönü's CHP, after Atatürk, took a more authoritarian and nationalist line before and during the Second World War, it accepted the transition to a multi-party election system after the war and handed over power in the 1950 elections. With the first declaration of goals in 1957, he moved from that line to a more Western line. During the Cold War years, it embraced a new discourse, such as the left of center, against the left, whose intellectual and social weight had increased, and defined itself as the democratic left at the 1974 charter congress. Together with Ecevit, the aim was to seek and create a CHP line different from the past, but this process ended with the coup. Since its second establishment in 1992, Baykal gradually moved away from the masses and classes, became urbanized, turned into a party of segments with high secularism sensitivity, and became increasingly conservative. Discussions about change with Kılıçdaroğlu continued, but instead of changing, transforming and becoming a mass party with its own internal dynamics, the party thought that it could open up to large masses by putting representatives of other identities in its showcase. But he has internalized his role as the founder and owner of the state.   

Of course, the CHP of every period should be evaluated with its own leader, according to the conditions of the period, and with the policies and discourses of that day. Meanwhile, the feeding vessels of not only the CHP but all political parties, especially the CHP, were closed, and new people and new ideas could not enter the parties. Instead of politicians, parties have fallen into the hands of policy makers. As in every party, CHP's history is the history of conservative cadres who think they own the party, new arrivals, people trying to find a place in the party and arguing that the party should change, and conflicts between groups. The problem is that the innovators of each period have turned into the conservatives and party owners of the next period. The new staff of each period talked about renewal, change and transformation, but the claim of a change with a defined vision, goals and principles was never brought to the agenda. Moreover, political competition has been shaped not by searching for the politics that will lead to power, but through the demand and conflict for power within the party.

It was the lowest turnout in 40 years

Today, at the end of this whole process and in the shadow of never-ending discussions, there is success despite everything. It is also an opportunity and even a duty… Both towards oneself and towards the country.

There are two important points that will determine the path ahead for CHP. The first is how it will make sense of the success in this election, the second is how the party will change not only in its staff but also in its internal structure, mentality, statute and program by remembering its past with both its successes and failures, by re-interpreting the world and the spirit of the time.

Analysis of success in local elections is very important. When we look at the numerical results of the elections based on country and province, it is clear that the participation rate in the elections and the YRP vote rate are the source of the vote losses of the ruling parties. It is also clear that CHP has consolidated the votes of the Nation Alliance parties. Of course, we will be able to make much clearer determinations with more accurate and reliable analyzes on the ballot box and district results, but for now, we can make evaluations based on the country's general vote distribution. Another factor that produces dramatic results is the 1.6 million votes that CHP mayoral candidates received, more than the party's parliamentary votes. In each district and province won, some 100 votes, some 10,000 votes brought the mayorship and speculative gains were made. On the other hand, the answer to the question of whether votes can still be obtained from the voters of the conservative world, or from the previous AK Party votes, or from voter groups that have a negative identification and emotional distance from the CHP is not clear. 

The stances and statements of different mayoral candidates that are contrary to the party's program and ideology can perhaps be considered as a temporary tactical move to win. However, CHP needs to think carefully about what accepting this style as a basic strategy will bring and what it will take away.

The cool-headed language and discourse of the party management and the winning mayors are remarkable. The trauma of the 1989 local elections and the events that followed are very strongly observed in the CHP public opinion. They are not wrong either. Participation in the 1989 local elections was also the lowest in the last 40 years, as was the case in these elections. SHP had achieved a very speculative success, but it could not be sustained and SHP missed the opportunity to come to power at the national level. Today, a very cautious approach is observed due to the traces of this trauma.

At the same time, while statements are made open to contact with the government and Erdoğan, cries for early elections are not heard. We will see what the response of this cool-headed language will be, whether it will lead to the abandonment of moral violence-laden discourses in politics and the reduction of tension. 

With this success, Özgür Özel consolidated his leadership position. Mansur Yavaş produced a historic vote difference in Ankara. Ekrem İmamoğlu, on the other hand, is the leader candidate of both his party and the opposition, thanks to his party's change since the morning of May 29, its congress, its new chairman election, its impressive campaign in the local elections and its victory with a significant vote difference. One of the possible risks for the CHP is to fall into the trap of an early presidential candidacy debate due to the pressure of the party public, advisors and elder brothers.

A new story is needed

What is more important is that CHP needs success stories. One of the conditions for becoming a mass party is for the CHP to build new trust with segments of society that have negative feelings and emotional distance towards itself, and with society in general. The achievements of the winning mayors will also be the most important element in building trust.

What needs to be done now is to really expand and deepen the change in the congress and organizational renewal. CHP should change its statute and open its doors and windows to new people. The only way to achieve this is to truly guarantee internal party democracy to new people through its statute.

This is the purpose of my long introduction on the history of CHP at the beginning, to see what could not be done. Change does not happen with the rhetoric of the leaders or the importation of candidates. Change occurs with a new vision, mentality, method and institutional and organizational effort. It is achieved not by remembering a part of one's own history, adopting the values ​​and ideology of that part and ignoring some of it, but by thinking, confronting and learning about the past, present and future together.

At a time when social polarization, identity tensions were on the rise, and the will to live together and the sense of "we" was diminishing, CHP seized an opportunity. It was seen that a different political situation was possible in a time when the majority of people were worried and had lost hope for the country and the future.

On the other hand, both the world and the region are in a tangle of political, economic and cultural crises. The world and the country are heading towards a future based on complexity and uncertainty without a new utopia. CHP must re-evaluate and make sense of the chaos the world is experiencing, the collapse of economic models, permanent and deepened poverty, and the risks and opportunities produced by technological change. Crisis and deadlock are experienced not only in the country's politics but also in the politics of every country.

A new story is needed in Turkey in such a world and in this time period. A new word is needed to raise hopes, not fears. CHP needs to be renewed not only for its own success but also for the well-being of the country and to get out of the impasse we are in. This is actually CHP's responsibility and duty.

This is actually CHP's chance. In the words of Hasan Bülent Kahraman, “CHP has so far ignored (or ignored) real politics by doing politics based on cultural values ​​without giving up. Now, for the first time, it stands at a threshold where it can push aside the abstract, outdated cultural discourse elements and make politics on the basis of economics and sociology. Its future success depends on the strength of its transformation in this direction.”